R.K. NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR NOORD-HOLLAND Woensdag1 7 Mei 1919 18e Jaargang Buitenland. NO 103 Verschijnt dagelijks. Bureaux: HOF 6, ALKMAAR. Telefoon: SedactTsm' v Een iugubre lijst. Si|iKzabeSf'Sn t Tusscitsn Oorlog en Vrede FEUILLETON Gevaarlijke vrienden. Abonnementsprijs: Por kwartaal: per agent i 1.65met geïllustreerd Zondagsblad f 2.10; ïranoo per post 1 l-o5; franco met geïllustreerd Zondagsblad i 2.30-afzonderlijke nummers Tan de courant 5 ct.; van het Zondagsblad et. Advertentieprijs: Van 1 5 regels 1 0.75; elke regel meer 1 0.15: Reclames per regel 1 0.42** Rubriek „Vraa^ bod" per plaatsing f 0.40. en aati- an de courant «j ci.vuu uo» i ,_xi _nM1 Aon alle afccnné's vsordt op aanvraag gratis een polis verstrekt, welke hen verzekert tegen ongevallen tot een bedrag van f SOO,—i 400, -, f 200,—, f 100,—, f 60,—, f 35,— f 15- Cijfers kunnen over 't alêemeenJlec^® ■"ifth'SgefdTheel in 'tbijzonder voor de cijfers, welke dezer dagen officieel oepubliceerd werden, betreffende de ge boorte en sterfte in ons land in net yfge loopen jaar, en waaraan het „Tijdschrift Joor Sociale. Hygiëne" een.ge cijferbe- schouwingen wijdt. Lezen en beschouwen wij die cijfers aandachtig, en laten wij ze rustig op ons inwerken, dan wordt de statistiek van de o-eboorte en sterfte in 1918 voor ons in derdaad een Iugubre lijst. Een schrikwekkend rapport van zeden verval, van volk-zelfmoord Men ga een> na: Het aantal vend aangegevenen per 1000 van de gemiddelde bevolking be droeg in 1918 24.77, tegen 26.02 in 1917. H e t g e b o o rt ecij f e r, dat zich zoo. lezen wij in genoemd tijdschrift van af 1876 in over het algemeen dalende rich ting bewoog, ging gedurende de vijftien laatste jaren, behoudens 2 pauzen een tusschen 1911 en 1914 en de andere tusschen 1915 en 1916 in versneld tempo terug. Wanneer het gemiddelde geboortecijfer van het Rijk voor de vijf jaren 1914/1918 (26.30) én het geboortecijfer van 1918 (24.77) vergeleken worden met het gemid deld geboortecijfer van de aan den oorlog laatst voorafgegane tien vredesjaren 1904 /1913 (29.36), blijkt, dat eerstgenoemd ge tal 9.39 pet., en het tweede 15.63 pet. lager is. Deze cijfers toonen wel vpl- doende de belangrijke progressie aan, die gedurende de oorlogsjaren en vooral 1918, in de vermindering der nataiiteit valt waar te nemen. Daar het verschijnsel van te ruggang in geboorte reeds' gedurende ge- ruimen tijd val! te constateeren, kunnen de tijdsomstandigheden slechts als ver snellend agens worden beschouwd, in ge tallen is die versnelling niet aan te geven en de oorzaken daarvan lijken meer van oeconomischen en socialen, dan van hy- giënischen aard. Het blijkt, dat de teruggang voor de orovinciën het grootst was in Zuid-Hol- "and. Het gemiddeld geboortecijfer voor 1914/1918 was daar 14 pCt. en liet ge boortecijfer van 1918 ruim 22 pCt. lager dan het gemiddelde van 1904/1913. Dren the vertoont de gunstigste verhoudingen, namelijk 4:50 pCt. en 5.62 pCt. Van de gemeentegroepen zijn het de gemeenten boven 20.000 inwoners, die het meest in nataiiteit teruggingen, n.l. 14.8 pCt. en 21.9 pCt. Van de gemeenten met meer Jan 100.000 inwoners werd het record geslagen door Rotterdam en Den Haag. Van eerstgenoemde gemeente was het ge middeld geboortecijfer van 1914/1918 18 pCt. en het geboortecijfer van 1918 ruim 29 pCt. lager dan het gemiddelde van het tienjarige tijdvak. Voor Den Haag waren deze cijferrs resp. 17.32 en 25.12. dij deze cijfers steekt Amsterdam met resp. 8.56 en 14.11 pCt. gunstig af. Zal ons volk op die wijze voortgaan, zichzelf uit te moorden. Het zal alsdan God's gerechte straf niet ontgaan. Vroeg of laat dqch waarschijnlijk reeds vroeg, want de zonde van kinder beperking roept ten Hemel om wraakt zal God's wraak- zich doen gevoelen. Hel wire de moeite waard ffeweest om ter geiie,jlc wereld hedenmiddag te 3 uur de klokken tc luiden als. ten teeken, dat men lei groote beteekenis van dat historische oogenblik besefte: na al het dralen en pijn lijk afwachten van den stonde, waarop dan eindelijk de vredespreliminairen aan de Duit- sche gedelegeerden zouden worden overhan digd, zou heden, Woensdagmiddag 3 uur, dit beteekenisvolLe moment, plaats grijpen. Officieel was het nu aangekondigd en een tegonhesluit werd niet genomen, Orlando en Sonnino, de hoofdfiguren der Italiaansche delegatie en misschien ook wel de klei nere grootheden uit Rome, al werden hun namen niet genoemd zouden hedenmor gen weet in Parijs arriveeren en alleen een geheel onvoorziene omstandigheid als een treinongeluk of iets van dien aard zou nog slechts den boel in het honderd kun nen gooien. Alles is dus gereed >en.... do voorstel ling mogen wij aannemen is vanmid dag begonnen. Het scherm is opgehaald en de weinige toeschouwiers, die voor bijwoning van het eerste bedrijf werden toegelaten, hebben een vluchtigen blik kunnen slaan op de verzorging van tooneel en aan Mee ding ©n hebben het tableau de la troupe in stilte mogen bewonderen. Op het oogenblik, dat dit overzicht onder de oogen van onze lezers komt, zijn de Duilschers in liet bezit van het vredesge- hraad, dat maanden en maanden in den Entente-oven heeft staan pruttelen, teneinde het toch maar „gaar" en voor ieder Entente- mond smakelijk te krijgen. Maar hoe zal het gebak voor de naar vrede hongerde Duitsohers zijn? Zal hat niet blijken te zijn ongeniefelijk, aangebrand, on aanneembaar De dagen, welke wij nu gaan beleven, zul len het moeien uitwijzen, ze zijn van on- gemeene beleekenis in de historie. Dat Orlando zich bereid toonde naar Pa rijs terug te keeren, doet vanzelf de vraag rijzen of de Raad van Drie toen hij de Italianen uitnoodigde de terugreis te onder nemen oonoessies heeft aangeboden ten opzichte van Plume. Want de .Italiaansche regeering zal de inwilliging van diet uitnaocliging voor het Italiaansche volk moe ten kunnen motiveei©n. Welke beloften dan hebben de Geallieerden gedaan? Men zegt, dat zij de toewijzing van Fiume aan Italië ina een termijn van tien jaar in uitzicht hebben gesteld. Gedurende die tien jaar zou de stad dan onder bestuur van den Volken bond geplaatst zijn. Of het waar is? Geen enkele bevestiging van het gerucht drong nog tot hier door. En heel aannemelijk klinkt het niet, want daarmee zou Wilson toch een al te gevoelig eclièc zijn bezorgd, gezien zijn strenge opvatting van het recht in deze kwestie, dat Fiume aan den nieu wen staat der Zuid-Slaven toebehoorde. Hol is dan ook nog niet bekend, welke houding de italiaansche delegatie bij haar terugkeer zal aannemen, doch algemeen is men toch wel van meening, dat de moei lijkheden over Fiume zijn opgelost. Met betrekking tot de vredesvoorwaarden ten opzichte van België heeft de Belgische minister-president over het resultaat van de onderhandelingen te Parijs de volgende ver klaring afgelegd: Wij gaan een schitterende toekomst tegemoet, indien wij op economisch gebied voldoening krijgen, wanneer de staat van onze uitwegen definitief geregeld wordt, wanneer wij een economische overeenkomst met Nederland en Luxemburg tot stand bremgen. De ministerraad is het er volkomen over eens, dat herziening van de verdragen van 1839 de kroon op het werk zal zetten. De commissie van buitenL zaken uit de Kamer en den Senaat hoorden een uiteen zetting van minister Hijmans aan over de onderhandelingen te Parijs en brachten een stemmig hulde aan de Belgische gevolmach tigden, Alle leden keurden het besluit der rageering goed, verklarende dat het verdrag niet een maximum geeft, maar eervol en bevredigend is. België zal dus zoet en tevreden zijn. Het heeft er ook afgescheiden ervan dat het 84. weet aei' Sylvia met te vrii veri 5 parel afzonderlijk u geliik vL y®;', maar missoliien hebt alkaar. 26 ^omrein prachtig bij >f~iSDdufzendb iuek^VM,r bataaId? Acht Vrouw Wachner t 2eker? kleine zwarte ooS? Episch te Engelsche vestigSd °P d© bl«n O, meer dan da,t»J Svlvtai vi beetje Maar aooals ik een £5 fiKc* «a cfead Hat om iVnem! BYifc kwam tem*» droeg; een beetje onhandig; een blaadje, waarop twee kopjes stonden; één groot en èéo klein, beide tot dem rand tóe gevuld met sterke koffie. Hjjl zotte het klein» kopje voor zijn giast en het groota voor zijn vrouw neer. Ik hoop diat u een klein kopje koffie niet zult afslaan, zed bijl Ik herinner me; dalti u nooit veel koffie gebruikte, en daar om heb ik u maar een klein kopje gegeven Sylvia keek op. O, mijnheer Wachner, wat spijt me dat. Ik had 't u moeten zegigm, maar- ik wil vanavond liever gaan koffie heb ben- Don laatsten keer toep ik koffie ge dronken heb, heb ik <ton hoe ton. nacht wakker gelegen. O jawel, je moet een kopje koffie drinken. Mevrouw Wachner sprak opgte wekt, maar met ghoota beslistheid. Dat kleine beetje zal je geien kwaad doen; t is hed bijzondere koffie e>an speci aal brouwsel van Vriend Frits, zo eotoot in een lach. W-Sh* syivi0 op, dat mijnheer vrouw strak en bestraffend als wild» hij1 zeggen: Waar- teoh altijd? Kun je daln nooit geen duim grouds van Nederland zal krij gen alle reden tool De zaken staan er dus goed voor ten minste als de vijanden beter handelbaar zul len Dljjken te zijn dan de eigen vrienden het waren 1 In deze verwachting zou het Wilson's voor nemen zijn, in het laatst dezer maand Eu ropa te verlaten om op 2 Juni a.s. de bij zondere zitting van den Senaat te Washing ton te kunnen bijwonen. Dan moet dus het vredesspel in Frankrijk teneinde zijn en zal misschien hier en daar nog een deel van het naspel kunnen wor den opgevoerd ter completeering van het geheel. flilusschen zijn Hongarije ©n Rusland, maar op lieden vooral Hongarije, het tooneel van weer bloedigen krijg. De oorlog woedt ©r alsof er goen voor nemen nog bestond tot een wapenstilstand, laat staan tot het sluiten weldra van den vrede. Dagelijks verschijnen uit Boedapest weer leger-communiqué's als gedurende het droe vig oorlogstijdvak 1911—1918. De Roemenen en Tsjechen rukken nog im mer naar het westen en noorden oj) en bereikten de hoofdstad Boedapest reeds tot op -een afstand van 50 tot 60 K.M. De Badenregeering heeft Josef Haubrich aan het hoofd gesteld van alle gewapende strijdkrachten van Boedaj>est, die den revolu- tionnairem staal thans te verdedigen hebben. Deze volkscommissaris rosjit nu alle arbei ders op den socialistischen slaat met doods verachting te verdedigen. Hij verbiedt het vormen van groepen op straat, meer dan drie personen mogen niet samen gaan. Wie op roof of plundering betrapt wordt, wordt op de plaats zelve neergeschoten. Wanneer een patrouille niet streng optreedt, zullen de aanvoerders en alle manschappen voor een revolution,uaire rechtbank verschijnen. Elke vergadering is verboden. Het algemeene slui tingsuur is op 8 uur vastgesteld. Alle huis deuren moeten van dgs avonds 8 uur tot das morgeus 6 uur gesloten zijn. Na'9 uur 's avonds mag niemand zich meer op straal bevinden, tenzij in dringende gevallen en voorzien van een schriftelijk bewijs van den vertrouwensman van zijn woning. Heerlijke heilstaat, dien het socialisme bracht! (Zie nadere berichten; w.o. de voornaam ste bepalingen der aan Duitschland gestelde vredesvoorwaarden, onder Telegrammen.) Onder de granaten waren verscheidene van de 42 c.M. en projectielen met verstikkend gas. Het gas is floor den wind in de richting van Waterloo, gedreven. De ontploffingen worden tot in Brussel gehoord. BELGIE. Ernstig e ontploffing bil Brussef Op de renbaan te Groenen daal bij Brus sel lagen zeer grooLe munitie-voorraden op gestapeld. Gistermorgen heeft daar een ont ploffing plaats gehad. De ontploffingen kunnen nog wel twee dagen duren. Op de renbaan van Groenen- daal lagen minstens 2600 wagons munutie opgeslagen. Op hel moment, dat de eerste zwaarste explosies plaatsgrepen, arriveerde een trein te Groenendaal; onder de reizigers ontstond een wilde paniek. Verschillende boerderijen en villa's zijn verwoest. De troepen hebben het terrein der ont ploffingen afgezet. De gendarmerie bezette het 'dorp Hoeylaert bij Groenendaal. Honderd vijf tig van de 600 Duitsche gevan genen, die de vlucht namen, zijn teruggevon den. Men kent nog steeds niet de oorzaak van de ramp. Men verzekert, dat er verscheidene slacht offers zijn. De trainers, die zich op de renbaan be vonden, lieten hun paarden in den steek; wal er van de flieren geworden is, wee) men nleU Alel ruiten te Hoeylaert zijn ge sprongen. 1 1 ernstig züjtn? Neen werkelijk, vainavloind wü Ik liever geien koffie hebben. Sylvia zag zichzelf weer wakker liggen, gedurende die lange, donkere, nachtelijke uren, uren, die, dit wist zij bij' onder vinding altijd sombere gedachten, wekken. Neen, werkelijk, vanavond wil ik liever geen koffie bebbein herhaalde zij, Jawel, jawel, Sylvia, je moet een kopje nemen. Mevrouw Wachner sprak met groeten aandrang, Ik zou erg Land hebban als je geen koffie nam. Ik zou dan denken dat je boos was, omdat we je zoo'n karig maal hebben voorgezet Vriend Frits zou zich, niet zoo hebben •uitgesloofd om koffie voor zijn oudje te zetten. Hij' heeft ze voor jou gezet hee- Lemaal alleen voor jou en hij zou bolee- digd zijn als je er niette vam nam. De kioffie was geurig en zag er aanlok kelijk uit. Sylvia naim het aardige, kleine kopje en Iffacht het aam haar lippen, maar de koffie, de bijzondere koffie vain .Vriend Frits, zijin speciaal brouwsel, zooals zijn vrouw ze genoemd had, had een eigenaar- digen smaak, zie was een beetje bitter VERSPREIDE BERICHTEN Bolsjewiek1 Platten over h'et Bolsjewisme. Het hoofd der Zurichsche Bolsjewiki. Platten, die uit Moscou is teruggekeerd en die' in het dorpje Cerioki in Finland in quarantaine is gesteld, heeft aan land- genooten, die ook van Rusland terugkeer den, 'de volgende verklaring afgelegd: „Een zoo onmachtige regeering, als thans in Rusland aan het bewind is, kan niet lang staande blijven.. Zij zal ze.h ia elkander zakken. Ik heb me nu kunnen overtuigd, dat het Bolsjewisme onmo gelijk in de praktijk te brengen is. Lenin is een fanaticus, maar zijn hand langers zijn misdadigers en moorde naars," De „Matin" voegt hieraan toe: Deze plechtige verklaring van een der grootste agitatoren ten gunste van het bolsjewisme in Zwitserland, Italië en Frankrijk, is bui tengewoon verdadit. Men gelooft zelfs, dat men hier te doen heeft met een op- portunistischen zet, men vermoedt n.l. dat Platten op deze wijze aan het bevel tot arrestatie, dat tegen hem is uitgevaardigd, wil ontkomen. Servië en de Paus. Uit Rome wordt aan de „Echo de Pa ris" het volgende gemeld: Ik heb een onderhoud gehad met een der voornaamste persoonlijkheden op het Vaficaan, wier naam ik niet mag noemen in verband met de htooge positie die zij bekleedt. Deze prelaat Heeft mij gemachtigd een categorisch dementia te publiceeren van het bericht, als zou den vertegenwoordi ger van Beieren bij den Heiligen Stoel in Augustus 1914 een rapport zijn ter hand gesteld, waaruit blijken zou, dat de H. Stoel Oostenrijk' heeft aangemoedigd Servië binnen te vallen, uit vrees voor het uiteenvallen van de Gostenrijksch-Hon- gaarsche monarchie. Het is onmogelijk te onderstellen, dat het Vaticaan een dergelijken stap zou hebben gedaan en den wensch zou heb ben gekoesterd Servië te zien verdwijnen, wanneer men de politieke inzichten van Paus Pius X kent, die toëntertijd Paus was en die uitnemende betrekkingen met Ser vië onderhield. Werd gedurende zijn pon tificaat niet een verdrag met Servië geste ten en wqrd toen niet eveneens een legatie van Servië bij den Heiligen Stoel ingesteld - Z. Eminentie verzekert, dat het Vaticaan van af het eerste moment van den oorlog zijne onzijdigheid heeft weten te handha ven en er nooit aan gedacht heeft den eenen staat ten nadeele van den anderen te bevoordeelen. De berichten, die beoogen om den Paus te mengen in de politiek der centrale lan den, zijn tendentieus en van. eiken grond ontbloot. E0RTE BERICHTEN Officieele statistieken .wjjzen aan, dat Zweden alleen door den duikboot- ooriog 75 schepen met een totaal-inhoud van 158.000 ton bruto heeft verloren. Het offer van een „neutralen" staat aan den duikboot oorlog! In Engel and is een complot ontdekt. Meer dan 300 granaten zijn gevonden onder den vloer van een huis te Cork. Onlangs warden in dit huis drie menschen ten ge volge van een ontploffing gewond. Door de aardbeving van 28 April te San Salvador én omliggende dorpen is veel schade aangericht. Reeds zijn 75 dooden en' moer dan 500 gewonden geteld. De Fransche arbeidersbond te Parijs zal Jouhaux en Dumonin binnenkort naai- Amsterdam zenden om met liet socia listisch bureau overleg te plegen over de plaats en den dalum van de volgende inter nationale bijeenkomst. Uit Buenos Aires wordt geseind, dat de stoomschepen „Fortnna" en „Alfonso" in de buurt vau kaap San Miguel in botsing gekomen zijn. D© „Alfonso" is gezonken, waarbij 25 man verdronken zijn. Uit Versailles wordt aan de „Vor- warts" bericht, dat de heele socialistische pers nog voortgaat met Clemenceau hevig aan te vallen, naar aanleiding van de ge beurtenissen op 1 Mei. In iwee extra-treinen met twaalf bagagewagens hebben circa 1500 Turkscliiji onderdanen, militairen, ambtenaren en bur gers, Berlijn verlaten naar Hamburg, waar m zich inscheepten. De staking in de mijnen van oj>- por-Siltzië is geëindigd. I11 alle schachten, ook in die van Gleiwitz, wordt gewerkt. Het technisch pers on e®l van alle drukkerijen te Frankfurt is gisteren een loou- staking begonnen. De bladen verschijnen voorioojug niet. Op een vergadering der Peter- burgsche bolschewiki verklaarde de commu nist Smofjeff ronduit de Russische sovjet- mannen, de communisten van andere lau den met geld ondersteunden. In Riga heerscht groot© ellende. Een 10.000-tal personen van allerlei natio naliteiten, bezit slechts de meest noodza kelijke kleedingstukke.n. De burgerraad in Leipzig heeft geprotesteerd tegen het besluit van de Sak sische volkskamer om h©t godsdienstonder" richt in de Saksiche volksscholen af te schaf fen, In Sofia moet een krachtige bewe ging gaande zijn tot omverwerping van de dynastie der Coburgs. Het doel zou zijn de stichting van een sovjetrepubliek. Er moeten reeds bloedige gevechten tusschen regeerings- Iroepen en revolutionnairen hebben plaats gehad. Kardinaal Gibbons ontving uit da nalatenschap van den groot-koopmman Tho mas O'Neil een som van circa twaalf mil- lioen gulden, waarvan een derde inoet wor den besteed voor de stichtnig van een zie kenhuis en de rest den grondslag moet vor men voor een fonds tot het bouwen van een nieuwe kathedraal te Baltimore. Na de laatste Italiaansche lee rling vaii 10,000.000 pd.st. hebben de Ver, Staten thans reeds in totaal aan de gealli eerden 1.847.766.000 pd.st. voorgeschoten. Op een tien tal plaatsen in België heerschen de pokken-epidemies. Strenge voorzorgsmaatregelen zijn overal genomen. Volgens een bericht uit Helsingfors heeft d© Russische Sovjetregeering een nieu we tijdrekening ingevoerd. De eerste da£ van het jaar is de 25ste October, de datum van de „overwinning" van het bolschewism®. Alle religieuse feestdagen zijn afgeschaft. Het jaar telt 280 werkdagen. Volgens berichten uit Munchen i& de rust in de Beiersche hoofdstad wederge keerd. De gevechten hebben opgehouden. Als slachtoffers der straatgevechten zijn no® behrtve de reeds gemelde nog 900 gewonden en 250 dooden gevallen. Iu het Eng el sc h© lagerhuis heeft Claude Lowther de vraag gesteld, of beste ten is, dat de ex-keizer van Duitschland niej. zal gestraft worden. Shortt, de secretaris, van binnenlandsche zaken, antwoordde oht kennend. en lang! niet 000 lekker als die welke zij gewend was elkiein dag rea bet diner in Je Villa du Lac te drinken» Neen, het zou dwaasheid van haar zijn, haar nachtrust te wagen voor een, kopje koffie, die haar niet eens smaakt^. Ziijl zette het kopje weer moer. .Verzoek me als 't blieft niet *t op te drinken, zei zij' ferra Het is wert kelijk heeL stookt voor na Mevrouw Wachner haaide 'de schouders op met een wrevelig gebaar, Nu- .goed dan, zei zijl, .ejn rich (cut haar m an wendend vervolgd» ziji op gebie denden toon: Frits wil Ja even met me mee gaan in de andere kamer. Ik heb je wat te vragen. Hiji stond op en gehoorzaankfa xtw. vrouw zwijgend. Alvorens de kamer te verlaten, Mak h!i| anei dein stoute! vaa het tuinhek in zijn zak Een oogenblik later kon Bylvia, dia cu alleen was, hen op heftigien toon mei el kaar hoaren praten in de vreemde, oa "bekend® taal, waarvan zij! zich stxCO», maatr heel «aden, van bediende» ftlB Sjj ate® elkander sprake» Zijl sprong op van haaf stoel ea kraag jf plotseling toet oma weg te loopen voor, Efj terugkwamen. E®n oogenblik zelfs dacht zij er het huis te omitvlucte ben, zonder haar hoed" en tasohje te gaaa halen, maar terwijl haar 't hart in d< schoenen zonk, bedacht rij da thet hek op etot was en dat Vriend Frits den BtoM» tel in zijin zak had gestoken- Maar Sylvia zou toch gieen tijd hebbel» gehad, haar plan ten uitvoer ta brengt» want een oogenblik later kwam het echt paar weer takman. Mevrouw Wachner zette zich weer aah tafeL Wacht even. liep rij uit, eeM beetje buiten adem. Laat mij even mjjfc koffie uitdrinken, SyMalief, dan zal ,Vifle«l Fïits Je naar Je hotel brengen» Bylvia ging CawilleketHlg woer ritte» Mijnheer Wachner schonk giacn ftaös dacht, noch san rijm gast. noch aan zjjto vrosrw- ip" den efesd, waarop ba rten. op t® zritte fisa uit d£»^weg de deur. Ecea nana fcg datóB&fflfli - ft op fad battel. j ffPjottS i&stvri&tl F

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Ons Blad : katholiek nieuwsblad voor N-H | 1919 | | pagina 1