IT.
TWEEDE BLAD.
aas*,
Me der-
schappij,
iteuf van
volschap,
r hebben
deringen,
eiden, in
ten kan-
lyenhage
ies Dins-
orsoemd,
dent,
ecretaris,
Maandag 16 Februari 1920.
De pokken,
;gen en Egfjên,
s vanaf f 55.
5.
tebsïatem
Doeitreffende malariabestrijding,
i
Kerk en Schoei,
Leger en Vloot
I .chines, en
ludelijk als
liale werk-
T?EL. 236.
IS vanat
derdeelen
u voor alle
ÜLEND,
Wij verheugden ons er reeds over eenige
weken geleden dal de lyphus aan 't verminderen
was, loen gelijkertijd een andere ziekle, n.l.
de pekken zich deed gevoelen, die gelukkig
loc slechts t0t enkele gevallen beperkt
is gebleven. Daar de pokziekte 'n aan
doening is die heel wat gemoederen in
den loop der tijden in beroering heeft, ge
bracht, zoo wil ik niet nalaten u thans
eens iets over haar te vertellen.
Deze ziekte nu duikt altijd, plotseling op
hier en daar. De infectie, die wij, al of
niet bewust zijn opgeloopen, heeft reeds veel
vroeger plaats gevonden, al in de meeste ge
vallen pl.m. 14 dagen te voren. Gedurende
deze 2 weken, welke periode wij, evenals bij
ziekte het „incubatiesladium'' plegen te noemen,
bemerkt men doorgaans niet. Zoodra dit tijd
vak echter verstreken is, krijgt men plotseling
hevige koorts, gepaard met koude rillingen,
terwijl de karakteristieke kruispijr.cn zelden
of nooit ontbreken.
De patienl(e) gaat nu ijleff en wordt zijn
(haar) lijden meestal nog verhoogd door vree-
selijke slapeloosheid en brakingen, terwijl de
eetlust beneden nul gedaald is. Hei tijdsverloop
dat deze misèe in beslag neemt, bedraagt door
gaans 3 h 4 dagen. Wij bespeuren echter nog
niets van één of andere huiduitslag, zooats
ge wellicht al wel zoudi vermoeden, wanneer
we het over de pokken hebben. Meestal op
den 4en dag' eerst komt de lang verwachte huid-
uilslag te voorschijn, terwijl tevens een daling
der temperatuur optreedt, welke laatste even
wel niet van langen duur is, want op tin 'Jen
dag doorgaans steekt opnieuw de s'0nn op in
den vorm van zeer hooge temperaturen, bet
geen echter slechts een paar dagen aanhoudt.
We hebben voor dit verschijnsel een verkla
ring gezocht en gevonden in de vcreltering
der pokpuisten.
Vanaf den 12en dag ongeveer treedt nu in
gunstige gevallen de verbetering in, de pok-
puislen gaan verdrogen, welk proces drie
vier weken duurt. Nu weet een ieder uwer
wel, dat de pokken sporen ju het gc-laat nalaten
en vinden dezo juist hun verklaring in üc
verdroging van pokpuisten, welk proces uc-
Iilteekens, die wij gewoonlijk zien, te voor
schijn doen komen. Bij dit veretteringsproces
n.l. gaan zich korsten vormen, zo0als wc,
dit bij elk wondje van eenigc beleekenis zien
Deze korsten nu vallen na een maandje af
en vinden we daaronder het u wel bekend'lii-
leeken.
Nog een enkel zeer merkwaardig verschijn
sel wil ik niet achterwege laten. Ik heb n.l
het oog op hel uitvallen van hel hoofdhaar,
dat veelal niet meer pleegt aan te groeien. Nu
komt dit gelukkig niet in alle gevallen voor,
doch zoo af en t0e treedt 't te voorschijn en
zien we een pokdalige met een kaal hoofd (al
of niet gemaskeerd met een pruik).
De pokken is nu 'n aandoening, die zich
vooral in de wintermaanden voordoet. Wij zien
in onzen tijd weinig pokken, doch in vT0egere
eeuwen heeft men dit verschijnsel duidelijk
kunnen waarnemen.. Het zou niet onaardig
zijn en eenjge overweging zonder twijfel ver
in de tijden, toen de pokken vrij veelvuldig
voorkwamen o<jk de meening geuit, dat het juist
het dicht op en bij elkaar wonen, hetgeen
in do wintermaanden meestal pleegt te geschic-
den, de oorzaak zou zijn.
Waar de pokken zich vooral in vroegere
eeuwen met een razende snelheid verspreid
den, ja, heele streken het slachtoffer werden,
too laat 'l zich hegrijpen, dat de medici
van alle lijden niet stil gezeten hebben de
oorsprongvan dit lijden te 0ntdckken. Het is
echter tüb-jKden ten dage op een teleurstelling
uitgeloopel^9h U(sten wij nog volkomen in hel
duister.
Het ligt voor de hand te vermoeden, dat de
bacterie, die deze ziekle veroorzaakt zich op-
b.cudl in de etter der pokpuislen, daar n.l.
bij elk ettcrjngsproces dit het geval is. Bij het
indrogen zou nu de etter als het ware ver
vliegen en. het zeer fijne poeder, als ik 't
zoo noemen mag, i n de lucht der ziekenkamer
zweven.
Dez. buitengewone fijne deeltjes, de onzicht
bare stof eigenlijk, zouden nu do0r den ge
zonden mensch worden ingeademd en hem
ziek maken.
Men heeft eens gemeend op bel goede spo0r
la zijn, Guarnieri dacht bepaalde afwijkingenn
- gevonden te hebben, die zoo juist bleken te
zijn, dat men heden ten dage nog spreekt
- van „Guarnierische-licliaampjes", Later ech
ter is men tot de conclusie gekomen dat het
geen. afwijkingen zijn, doch normale besland-
deelen.
Was vroeger de pokken een zeer govrees
de kte, saerven duizenden en duizenden
menschen en werden binnen betrekkelijk korten
lijd heele gebieden ontvolkt, v<%r het grootste
gedeelte althans, nu in onze dagen is dit ge
lukkig niet meer het geval.
Wij hebben dit bereikt door een toepassing
der vaccinatie of inenting, waardoor men in
staat is de ziekte binnen bepaalde grenzen
te houden, hetgeen wij allen, loen de pokken
zich een paar jaar geleden veelvuldiger voor
deden, hebben kunnen waarnemen. Het ligt
abn oc in mijn Voornemen u den volgenden
ieer (ets mede te dcelen ov,9r de inenting,
.waarbij de bevolking van bet platteland de
Deste stoot gegeven heeft.
hein uitgebreid, zoodat er thans (van ein
de October van 3 Februari) 30 gevallen
zijn aangegeven.
Dit zou nog niet tot bezorgdheid aanlei
ding geven, ware er niet een andere reden
om tot waakzaamheid aan te sporen.
Deze vindt haar oorzaak in het feit, dat,
volgens officieele mededeelingen en vol
gens berichten in de pers, de ziekte zich.
in het aan Nederland grenzende deel van
Duitechland nog sterk schijnt te hebben
uitgebreid.
De ervaring ten tijde van den oorlog
van 1870 moge hier als waarschuwend
oorbeeld strekken.
Ónder verschillende besmettelijke ziek
ten waren het de pokken, die toen de
m,teste slachtoffers hebben gemaakt.
In verband met een en ander wijst de
Ccntr. Gezondheidsraad er nogmaals met
nadruk op, dat inenten of hermenten het
middel is, waardoor men zich tegen deze
gevaarlijke en hoogst-besmettelijke ziekte
kan besehermen.
Er is voldoende koepokstof voorhanden
en aan de gelegenheid om zich te laten in
enten cn herinenten ontbreekt het niet.
Men make dus daarvan spoedig gebruik!
dienen om eens na te gaan in hoeverre onze
woningnood de schuldige is, want men heeft
m om
'ktu a <g©ffï.
'-H Reeds in Nóv. 1919 werd door den Cen-
trate» Gezondheidsraad de aandacht gc-
'vi2li%A op het voorkomen van enkele ge
nvallen van pokken te Arnhem en werd ge-
Wezon op de v oneen cl ü>k h eid on; zich tegen
die ziekte te laten inenten.
-g^indadiep heef' de ziekte zich te Aiu-
Sinds menschen-heugenis wordt de pro-
vincis Noord-Holland cn heel in het bij
zonder de stad Alkmaar met hare moe
rassige omgeving gekweld door do ma
laria-plaag on veel onheil hebben dp ma
laria-koortsen onzen voorzaten in den lotop
der tijden voorzekerberokkend.
'fc Is echter opgemerkt, dat do malaria
gedurende de laatste tien i; vijftien ja
ren in steeds ergere mate is gaan lieor-
schan; véél algemeener dan vroeger
hoort men tegenwoordig klagen over ma
laria, cn met de ja-ren is het bosef
gegroeid, dat een krachtige bestrijding van
da oorzaken der ziekte onafwijsbare eisch
geacht moést worden.
Uit gesprekken met goneoshoeron is
ons gebleken, dat do malaria-koortsen in
ons gewest méér onheil stichten oh mli.êr
volkskracht slopen, dan de gelukkige niot-
rnalai'ia-lijdar, geneigd zou zijn te gek» ven.
Dc malaria dreigde een ramp to gaan
worden voor ons gewest en 't. is daarom
dat onao' r egeering mei spoed en energie
en doortastendheid maatregelen heeft ge
troffen om de malaria in de provincie
Noord-Holland naar beet v-ermoigen te be-
1 rijden.
Reeds deelden wij mede, op welks wij
ze de regcering meeat, dio bost-rij-ding' het
meest doelmatig te kunnen do-en geschie
den, en reocls arriveerde to Alkmaar de
brigade" onder wier leiding de bestrij
dingsmaatregelen zullen wordon toogopU-st,
welke bestaan uit
le. bet vernietigen dor in stallen en
huizen overwinterende wijfjes van de mug-
soort anopheles, die de overbrengster der
malaria-parasieler van mensch op mensch is
2e. het wegnemen der broedplaateen in
stilstaande wateren on hot roinbouden der
sloobcn enz.
3e. chinine behandeling dor bevolking.
Bij Öezen stand van zaken, hu dh bewol
king van. nabij do bestrijding der malaria
zal kunnen volgen, ja, zelfs dringend uit-
gtenofodig'd wordt, daarbij een handje te
helpen, lijkt het ons. wèl van belang
hier eens het een en ander over do ma
laria bate oorzaken, haar verspreiding1,,
ha,ar govolg-m, ha,ar bestrijding, onz.
mede to deelen.
Vóór alias (och- nxfct in breedo lagen
do bevolking belangstelling gewekt wor
den voor den thans aangebonden strijd,
cn is geen beier middel om overtuig
de soldaten 'te kweèk'en dan een ieder
hot besef bij te brengen, boe 3lecht,
hop kwaadaardig, boe gevaarlijk de...,
vijand T c. 'de, malaria wel is.
Malaria of aria cattiva (bedorven richt)
is de benaming', waaronder reeds sinds
eeuwen „moeraskoortsen" worden verstaan
die in de moerassige streken van Italië,
en van Z.-Europa in het algemeen, verder
langs den benedenloop van Wolga, Do-
na,u, aan den Beneden-Rijn en aan de
Noord- en Ooslzeekusten heerschen, maar
vooral in tropische landen bekend en be
rucht zijn en geheele streken haast onbe
woonbaar maken. De nadere oorzaken ble
ven echter onbekend, mem sprak van giftige
uitwasemingen, van bedorven lucht enz. tot
in 1881 Lavera'n jn het bloed van ma
laria-patiënten een parasitair wezen ont
dekte, tot de protozoën (klasse sporozoën)
behoorende. Hij vond die mala'ria-plasmo-
diën in de roode bloedcellen, waarin zij
levendige bewegingen als amoeboiden
maakten en op wier kosten zij leefden.
Het haemoglobine der roode bloedcellen
wondt tot zwarte korreltjes, die men in het
lichaam der parasieten kan zien. Dat pig
ment verzamelde zich1 midden in de para
sieten en wordt eerst in de bloedbaan
uitgestooten als zij zich' door deeling gaan
vermeerderen. Nu vond Golgi, dat de ge
regelde terugkeer, periodiciteit der koorts
aanvallen, die juist het kenmerk der ma
laria is, altijd gebonden is. aan het ver
schijnen van een nie,uwe generatie dier
parasieten in het bloed. Maar nu de vraag:
hoe werden die plasmodiën in ons bloed
gebracht? Daar zftj' in geen cx- of secreten
gevonden wedden, verdacht men andere
parasieten ervan de overbrengers te zijn,
en de Engelsche officier van gezondheid
Ronald Ross zocht ide gelegenheid de schul
digen op hèeferdaad te betrappen. Hij liet
muskieten in het laboratorium uit larven
gekweekt, malariapatiënten steken en zocht
dan de parasieten in het bloed der insecten.
In 1897 vond hij in den maagwand dei-
muskieten lichaampjes, die hij als'een ont
wikkelingsstadium van den menschelijken
parasiet beschouwde. Onmiddellijk on Rcss
volglde Orassi, die aantoonde, dat 'de pa
rasiet van den mensch ook zijn latere ont
wikkelingsstadium in hef lichaam van de
i muskiet doorbrengt
Men kent nu de levensgeschiedenis van
den malariaparasiet, die in hoofdzaak als
volgt -is. Men onderscheidt drie soorten
van den parasiet: die van de febris quar-
tana (vierdaagsdie koorts), van de tertiana
(derde daagsche) en van de tropica (tro
pische malaria, welks aanvallen langer dan
twee dagen duren) De eerste twee ko
men óók in de tropen, de tropica echter
alléén in de tropen! voor; de parasieten
verschillen o.a. in hit aantal sporen, dat
zij vormen. Zooals gefeegd, begint de koorts
zoodra de volwassen parasieten in ons
lichaam, zich gaan Üeelen; als spo-rozoiden
uit de speekselklieren van het insect in "ons
lichaam gekomen, vernietigen zij de roode
bloedlichaampjes bij hun groei in deze.
De volwassen parasieten vallen in sporen
(gymnosporen) uiteen, verlaten het roo
de bloedlichaampje out in een nieuwe te
dringen en zich hier verder te ontwikkelen.
Men vindt dra ma' de infectie de jonge
vormen der parasieten in het bloed als rin
gen met kleine knopjes, die op de roode
bloedlichaampjes zitten. Dan volgt bij de
drie soorten van den parasiet een ver
schillende ontwikkelingsgang, elk typisch
voor den bepaalden koortsvorm. F.r ont
staan vaste vormen, gameten, die de ano
pheles, de schuldige muskiet, bij zijn steek
in zich opneemt, en 'hier, in dit insect,
heeft de geslachtelijke vermeerdering van
den parasiet plaats, waartoe die gameten
zich vereenigen. Want er zijn vrouwelijke
gameten en mannelijke, uit welke laatste
5 of 6 mikrogameten als spermatozoïden
uittreden. Deze mikrogameten werpen zich
op de vrouwelijke .gameten en dringen er
in door. Uit de bevruchting van die ga
meten, die in dc maag: van den anopheles
plaats vindt, ontstaat een wormpje, dat
den maagwand doorboort cn op den bui
tenwand van deze cysten vormt. In die
cysten ontstaan doëhterbiaasjes en in de
ze sikkelkiemen. De blaasjes barsten, de
kiemen komen in de lichaamsvloeistoffen
en zoo in de speekselklieren, de gifklieren
van het insect; en thans is het insect
gereed de malaria met zijn steek in het
menschel ijk lichaam over te brengen. Die
geheele ontwikkeling van gameten tot sik
kelkiemen in de gifekiieren duurt bij ge
schikte temperatuur ongeveer veertien da
gen. De eerste steek geeft ons de malaria,
die onistaat door de vorming van de sik
kelkiemen tot den pngeslachtlijk zich vcört-
plantenden parasiet, zooa'ls die in ens bloed
te. vinden is en ju ongeveer tien dagen
breekt de koorts uit. Tot de familie van
den Anopheles behoort ook de Culex en
de Aedes, maar die zijn door hun kopdec-
ien, de houding van hun lichaam in rust
en die hunner larven valt den anopheles
te onderscheiden. De patasieten leggen hun
eieren in waterpoelen en moerassen, van
daar de voorkeur der malaria vcor bepaalde
streken, de epidemieën ervan bij haven
en dokwerken, als die Jarig disanten, en het
gevaar van nachtelijke tochten in de ma-
lariastrèek, want de' anopheles is een nacht
dier. De insecten vljegcn niet ver weg
van de plaats, waar zij geboren worden
en evenmin hoog in de lucht, vandaar, dat
de malaria van beperkte haarden uitgaat,
en zich niét veel verder uitbreidt, noch in
horizontale, noch in veriika'e richting naar
de bergen. Voor de ontwikkeling van den
parasiet in de sleekmug 'is een temperatuur
van 20—30 gr. noodig, en die heërscht
in Italië slechts in de zomer- en in de
eerste herfstmaanden, waarin dan ook de
malaria optreedt.
Door de kennis van den malariaparasiet
begrijpen vvii ook beier de werking van
chinine, die hem doodt en kon men den
strijd tegen de moeraskoortsen consequen
ter voeren. Drie wegen stonden open: de
genezinc der pa.iënten.,de persoonlijke pro
phylaxis door zich geregeld met chinine
onvatbaar te maken, óf de uitroeiing van
den anopheles door bet .uitroeien der broed
plaatsen. Op eilanden heeft R. Koch met
de eerste methode uitstekende resultaten
bereikt, het anophelesgeslacht van een vol
gend jaar vond geen patiënten, waarop het
zich kon infedeeren en dus kwamen er
geen nieuwe gevallen. De tweede methode
werd vooral in Italië gevolgd door het
dempen van de moerassige broedplaatsen
der anophelis. Direct tegen de larven in
het water en de sieekmuggen in de lucht
wordt insectenpoeder, petroleum en som
mige aniiinekleurstoffen, als larvicide ge
bruikt. Het laatste werkt nog' bij 0.3 op
een miilioen, werkt nog lang in het water
en is onschadelijk voor planten en die
ren. Petroleum moet in een laag de jieele
oppervlakte bedekken en verdampt tamelijk
snel. Des winters en in het voorjaar zijn
er niet veel in het water en vermeerderen
zij zich niet, dat is dus de aangewezen
tijd. evenzoo voor den strijd tegen de
steekmuggen in de huizen, tegen welke
men een mengsel van insectpoeder valeri
aanwortel en larivicide gebruikt, een le
pel van dit poeder is als rook voldoende
om de muggen in een ruimte van 3040
kub. m. te verdooven, bij grootere do-
sen stierven zij. Het is gebleken, dat aan-
plantingen van Eucalyptus enz. waarde
loos zijn. In bet groot zijn al die methoden
ondoenlijk, ook omdat men dan vaak
drinkbronnen zou moeten opofferen. Mus-
kietneften aan deuren en vensters, gaas
om gezicht en handen bleken uitstekend
te werken, b.v. bij treinpersoneel maar in
het groot niet toe te passen. Ook dient
men ides avonds des nachts en in de
eerste morgenuren te huis te blijven. De
persoonlijke prophylaxis geschiedt door
een gram chinine eiken 5de.ii tot Ssien
dag. in te nemen en nog wel liefst op
de nuchtere maag of desnoods drie uur na
het avondeten, want in de spijsbrij wordt
ide chinine niet opgelost. Men moet zich
dus de onaangename nevenwerking der
chinine die daarbij zich sterk doet ge
voelen, getroosten. Wat den reeds geïn
fecteerde betreft, dien geeft men op zijn
laatst vijf uur vóór Iden te verwachten
aanval een gram zo.uizure chinine, of des
noods 0.5 gram, onderhuidsch ingespoten,
chinine doodt vast de vrij in het bloéd
zwermende sporen, vooral de tropische
p'.asniodiën, maar minder vast die, welke
zich in de bloedlichaampjes bevinden. Zoo
den 2den en 3den dag, dan 9 dagen pou-
I7en, wéér drie dagen chinine tot recidie-
ve.i uitblijven. Te' sterke dosen van elit-
nine zijn juist 1de oorzaak' van den zwaar-
sten vorm van malaria, met typheuze ver
schijnsels en bloedingen uit de nieren.
Door den modernen strijd tegen de ma
laria is in sommige hoofdplaatsen van
Kameroen üe sterfte aan deze ziekte, die
10—14 pCt. bedroeg, bijna tot nul ge
bracht. Nog een en ander over de mala
riaverschijnselen zelf. De gewone malaria-
aanval begint met huivering en trilling
van koude, die één a twee uur duurt en
meestal des morgens of des voormiddags
optreedt. Daarop wordt de eerst koude
huid brandend heet. het bleeke gezicht
rood, de pols vol en de temperatuur, die
reeds in het koude stadium verhoogd was,
klimt tot 40 gr. en hooger. Dan na drie tot
vijf uur, volgt een overvloedig zweeten,
de temperatuur daalt snel,'ie patiënt begint
zich' weer beter te voelen.
GELOOFSVERDEDIGING.
In de Maasbode drijft dj bekende apo-
legaat Max op de' hem eigen rake en
overtuigende wijze den spot met de waan
wijze bedillers, die geen gelegenheid ver
zuimen om eriti'ek te oefenen op Gods
wereldbestuur.
„Waar waart gij" zoo roept Max dien
lieden toe, die God aansprakelijk willen
stellen voor den honger in Weenen en
deh chaos in Rusland „waar waart en
b Lee ft ge bij de schepping uit don Chaos,
toen God het zwerk vastmaakte in de
hoogte en de waterbronnen afwoog, toen
Hij om de zee een grenslijn trok on
do wet; stelde aan de wateren om hun perk
niet ïe overschrijden...."
Dan had ge bij de uitvoering van 't
gróóts plan een handje mogen helpen,
minstens een oogje in 't zeil kunnen hou
dsn met te geschikter tijcl het leiding
gevend woord- te spreken, dat nu. te laat
komt. Voorkomen is beter dan genezen".
En nog verdiend-vinniger gaat Max de
quasi-belaiigstcllenden in Gods werken te
lijf mét de woorden:
„En menigeen die den dag vóór do door
braak der Beersche Maas meer aan z'n
oude schoenen dan aan God dacht, debu
teert den dag daarop als volbloed Geloo
vigé met het kennelijk doel God eens
duchtig de les te lezen".
„Indien God goed was", zoo Lastert do
wereld, „zou er immers geen ongerechtig
heid, geen misdaad en geen oorlog zijn".
„Neen, neen," antwoordde onze apolo
geet, „als wij maar goed waren.
Wij maken den oorlog cn do misdaad
en de ongerechtigheid. Het is zoo'n simpele
en onomstootelijko waarheid, als we willen,
maar allemaal vast en eerlijk willen, dat
er morgen geen oorlog, geen slagveld
is, welnu, dan is dat alles er immers
morgen niet meer. Maar natuurlijk, dan
moeten we beginnen met dc oorzaak tot
al dat kwaad .uit ons weg te doen, da
geldzucht den lust tot het zinnelijke, do
stoffelijke bevrediging van ons zelf boven
anderen en ten koste van anderen.
Hert die objectie is geen gebruikte poatze
gal waard".
Dan komt Mats aan de volledigheid
van zijn geestig betoog ontbreekt niets
lot de rampen, die buiten de schuld der
menschen over hen komen. En in een
kostelijk voorbeeld laat hjj een wet op
do exploitatie der spoorwegen bij dc Ka
mer in behandeling komen.
Hij doet een der volksvertegenwoordi
gers het volgende zeggen
„Géien mensch kan ongevoelig blijven
voor do pogingen om ons aardsch bestaan
zoo gezellig mogelijk te maken. Maar
nu wil men het lot van het mensch dom
met één slag verbeteren en tot dusver
heb ik van niets gehoord dan van reus-
rcusacht.ige voordeelen, die dit verbazing
wekkend verkeersmiddel volkeren en ir.di-
viduën in den schoot zal werpen. Alléén
maar, wou ik vragen wordt ook reke-
niug gehouden met de keerzijde dar
medal je, met de noodlottige en betreurens
waardig® gevolgen, wejke deze nieuwjg
heid zal na zich sleepen. Men zal begin
nen moeten met bruggen slaan over onzo
talrijke rivieren, maar wie zegt ons, dat
ze het dreunend gewicht van zooveel cen
tenaren houden zullen. Spoordijken zullen
in ons drassig polderland door verzakking
en verschuiving een onafgebroken gevaar
opleveren. Om niet eens te spreken van
ongelukken, veroorzaakt door nalatigheid
en schuld, van treinbotsing déraillement
en bestendig lijfsgevaar voor reizigers
bij in- en uitstappen. Het is de plicht der
volksvertegenwoordiging, mijnheer de Voor
zitter, dezen schrik der wegen onver
biddelijk,... den voet dwars te zetten"
Als duidelijk antwoord aan djzen die God
verantwoordelijk willen stellen voor ajle
natuurrampen laat Max dan een ander
zijn stem van den bouw der spoorwegen
aldus motiveeren:
„Het gaat bier om een wet, die voor
het welzijn der menscliheid van onbere
kenbaar nut zal zijn. Ongetwijfeld heeft
als iedere wet ook dit ontwerp zijn
schaduwzijde: de eventueele ongevallen,
die er het gevolg van zijn, maar.... het on
geval zal een uitzondering, lietvoordeel
algemeene regel zijn. Het particulier be
lang dient dus ook hier voor 't welzijn
van 't Gemeentebestuur te wijken. De wet
op clei spoorwegen zal talrijke slachtoffers
kosten, zeker, maar hun getal verdwijnt
in 't niet bij vergelijking van den ontel
baar velen wier vitaal belang door dezo
wet zal gebaat zijn".
Op gevaar af dat Max ons van letter
kundigen diefstal zal beschuldigen 'drukten
we hier ook nog het 3lot van zijn artikel
af:
„Het geeft geen pas een precieze volks
telling te houden van wie sterven door
het water of door het vuur, zonder notitie
te nemen van hen, die er door leven. Eln
clan z,^lt ge aanstonds toestemmen dat
beide natuurkrachten wel duizenden men
schen noodlottg wariden maar zegen én
welvaart brachten aan milliarden. .Voor één
mensch, die er den dood aan at, mi(lioenen
dio er hun leven aan danken. Kunnen on
izo burgerlijke wetten de krachten ge
reglementeerd door den mensch op ge.'
lijkd even billijke proportie bogen? En
toch keuren we die wetten volstandig
goed en valt het ons niet in die krachten
ongebruikt tq laten. We zijn zoo dwaa's
niet Denis Papin (den uitvinder van den.
stoom) te verwenrohen na een spoorwegon
geluk. Waarom dan tegen God gesputterd
na een natuurramp?
Roomsehe werklieden, en gij allen, dia
geroepen zijt waar het pas geeft ons Room
sche geloof te verdedigen, gebruikt liet
kostelijk 'materiaal dat u hier wordt aanga
boden.
GERIEFELIJKHEDEN VOOR SOLDATEN-
KAMERS.
Tot goedmaking van de kasten van aan
schaffing van kleine geriefelijkheden voor de
lokalen, bewoond door ongehuwde soldaten,
is aaor den Minister van Oorlog aan de kkkom-
mandanlen der compagnieën een vaste som'
toegekend van f25.—.
VOEDING POLITIETROEPEN.
De militairen derpolilietroepen, die recht
hebben op voeding van Rijkswege, worden in
dén regel in cle menage gevoerd bij een, door
den Plaatselijken- of Garnizoenscommandant
aan te wijzen ktrps, of ontvangen op verzoek
van den Commandant der PoÜtietrocpen de
levensmiddelen in natura.
Thans is dOor den Minister van Oorlog be
paald, dat, indien op deze wijze niet in de
voeding 'kan worden voorzien, de Commandant
der Politietroepen gemachtigd is, ten tehcevc
van de vorenbedoelde militairen door burger-
personen bereide levensmiddelen te doen ve
strokken, tegen een vergoeding van ten hoogste
f2 per man en per dag.
STEUN BIJ DIENSTVERLATING.
Nópens het verleenen van tegemoetkomingen
ten aanzien van militairen, wier verblijf onder
de wapenen is geëindigd, is bij Kon. Beslui!
het navO'lgendte bepaald De uilkccringen der
tegemoetkomingen na vervulden werkelijke?»
dienst geschiedt slechts indien ér behoefte aaft
bestaat en het naar huis zenden of het overlij
den van den betrokken militair plaats heeft ge
had op of na 1 Augustus 1919, doch voor 1 Ja
nuari 1920, en de militair geen beroepsvriiwil-
liger is. De tegemootkoming wordt uiige 1,eer;!
vcor het levensonderhoud van den militair of
vcor dat verwanten, voor wis hij als kostwinner
is opgetredendeze uitkecring bedraagt ten
liooaste f 100.Aan militairen beneden den
rang van officier kan ook eene tegemcc:koming
werden uitgekeerd voor kleeding, gereedschap
pen of verhuiskosten deze uitkeering bedraagt
ten hoogste f 40.
Ten aanzien van officieren en oiiderofficie-
ien, dienende bij de Landmacht, en van offi
cieren, onderofficieren en manschappen, dié
nende bij de Zeemacht, kan eene bezoldigings
vergoeding worden toegekend over een tijdvak
van ten hoogsLe drie maanden na het nsar buis
zendtti na vervulden, werkelijken dien 1.
De bezoldïgingsvergoeding bedraagt over da
eerste maand na het naar huis zenden ;en hoog
ste een som gelijk aan het maandbedrag van
het aanvangstraktement, van de asnvengsjaar-
vvedde of soldij, verbonden aan den rang, st: nl
of do klasse, waarin de militair laatstelijk dien
de over de.tweede maand ten hoogste een soft»
gelijk aan het twee-dorde gedeelte van voormeld
maandbedrag; over de derde maand ten hoogste
een som, gelijk aan de helft van vermeid be
drag.
Voor de berekening van deze tegemoetko
mingen voor de onderofficieren der Land
macht vaandrigs en Kornetten uitgezonden
wordt do aanvangsjaarweddc gracht f 130
hooger te -zijn dhn ze in werkelijkheid bedraagt
Indien het verblijf in werkelijken dienst van
een militair is geëindigd wegens zijn over
lijden, kan pan verwanten, voor wie hij "als kost
winner optrad voor hun levensonderhoud vol
den uitgekeerd tot een bedrag van tea hóógste
f3 per dag, over con tijdvak van ten hoogste LIJ
dagen lij het overlijden.
AANVANG EERSTE-OEFENING IN VER
BAND MET OVERGANG NAAR DL
LANDWEER.
Bij sommige korpsen is, indien de cersU--
oefening vcor dienstplichtigen der lichtingen
1915. 1913, 1917, ISIS. en W9, aanving of
gerekend werd aan te vangen op een latere'!
datum dan dien, waal-op die dienstplichtigen,
werden ingelijfd, bij de berekening van R-L
jaar van hun overgang naar de Lunuuec.'
uitgegaan niet van den inlijvingsdaluni, Go--li
ton onrechte van den. aanvangsdatum der
eerste lOéfcning
Thans is bepaald, dat voor deze 'dienst
plichtigen, die zijn ingelijld vóór den aanvang
van het jaar hunner lich ing, voor het be
palen van hot tijdstip, waarop zij naar de
Landweer «vergaan of wegensdiensteindi-
ging uil den dienst worden onlsbgen, moot'
worden gerekend, dat zij zijn ingelijfd op 10
Januari van het jaar hunner lichting
- INLIJVING LICHTING 192:)
Met afwijking van het ter zake reeds be
paalde geschiedt dc inlijving van de lotelinge-n
der lichting 1920, toegewezen aan de regi
menten huzaren (niei bestemd voor piar-
denoppasser cf verzorgder), in twee gedeelten
en wel hel eerste gedeelt© met uitzondering
van da Israëlieten,in het tijdvak van 6 tot
10 April 1920; de Israëlieten van het eerste
gedeelte op 12 cn 13 April 1823; liet tweede
gedeelte, met uitzondering van de Israëlieten^
in het tijdvak van 1 tot 5 October 1920; d?
Israëlieten van het tweede gedeelte op e
en 7 October 1920. Mede zulten op 6 en 7.
October worden ingelijfd do Israëlieten der
lichting 1920, toegewezen aan: dè derde Ba
taljons der Regimenten Infanterie; het Re
giment Genietroepen (bestemd voor opleiding
tot milicien-telegrafist of -telefonist)
Ten aanzien van dienstplichtigen van vorige
lichtingen, aan wie uitstel is verleend, is be
paald, dal aan hen een nieuwe verlofpas moet
worden toegezonden
OVERPLAATSING.
De korporaals J. Mans, F. Pronk en 0>
van der Sandt, van het 21e reg. inf. te
Djen Helder zijn thans onthoven va'ö
huqne detacheering bij de eadettonséhopi
Te Alkmaar.
.GESLAAFD. !-;
Die mil.-korporaals A. ide Jong, D.
berboer, P. Homan, D. Rakker en H. Re'Ü
van het 21 jreg. ïnf., hebben void
aan hot alhier gehouden examen vwjo-r
sergeant.
