Pt.R. mmjws- EN ADVERTENT!EBLAP VOOR NOORD-HOL» i NB SCHOLD EN BOETE' f No 173 Dinsdag 27 Juli 1920 13e Jaargang I De kwestie der openbare leeszalen. BUITENLAND FEUILLETON. Verschijnt dagelijks Bureaus HOF 6, ALKMAAR. - Telefoons êKSSÏE'SÏÏ! De Russisch-Psoische Oorlog. ONS BLAD Abonncmentsprtlsi Par kw»ri*«l f t V«r Post f 2*B0I Mal GriBattrwwi Bomdsgablad f 0.4Ö booger. Advortentleprijsi Van 1B regels f 1.25 elke regel meur f 0.2$, Reclames per regel 1 0.75; Rubriek „Vraag en ags- bod" by vooruitbetaling per plaatsing i 0.60. Aae all# atonné1» word! op senvrpeg gratis een polls verstrekt, welke hen verzekert tegen ongevallen tot een bedrag van 1600,-, I 400,-, f 200,-, fSOO,-, 160, -, f33,- »W.-- De kwestie.I Maar.d'r is eigenlijk heelmAal geen kwestie I zou men op 't eerete gehoor zessen. Een ieder heeft thans wat zijn. hartje be- Keert. Van welke geestelijke richting men ook is, men vormt maar een vereeniginkje van igielijkgezinden. maakt voorbereidingen tot inrichting van een openbare leeszaal op den gewenschten grondslag, ziet wat donntie-'e en contributie'» van particulieren les te krijgen, vraagt subsidi„ aan van Rijk, Pro vincie en gemeente, en.... klaar is Kees! De Bevraagde siubsidie's worden natuurlijk toegekend; wélke overheidsman toeh zou bet durven bestaan, in déze tijden subsidie te weigeren voor iels. dat geaoht wordt te komen ten dienste der Volksontwikkeling? Een ieder kan dus beperkende bepalin- gen in aanmerking genomen zijn eigen openbar leeszaal-illusie in vervulling doen gaan. Wat praten we dan van een kwestie? WeLnu: de kwestie is voor ons juist dit: dat er ten deze van geen kwestie sprake i», dat 't met de oprichting van openbare lees zalen onder het huidige, ten deze. gevolgde stelsel, 41 te zeer van 'n leien dakje gaat! Thans is 't alemaal nog lief en aardig; een ieder is bHi met de sedert ©enigen tijd erlangde vrijheid en bevoegdheid tot op richting van leeszalendie gesubsidieerd moeten wordendocih zaï <üt zoo blij ven, 1 wanneer over ©enigen tüd eens zóóveel ge bruik gemaakt wordt van die vrijheid en bevoegdheid, alsverwacht moet worden, als logisch te veronderstellen is? Moet het met de iiefö'e-in-klinlkende naam voor alle mogelijke openbare lees zalen niet misloopen. als er eenmaal inder- daad duizend-en-één openbare leeszalen zul len worden gesticht als er in een middel matige stad b.v. vijf, zes of zeven cf nog meer openbar© leeszalen in het leveriX zul- len worden geroepen Staat hier niet een (meer dan noodzake lijke) versnippering van krachten een (meer dan noodzakelijke) geldkosterij te vreezen zal men voor één algemeen belang niet een onredelijk en onnoodig hoog bedrag uit de zakken der belastingbetalende bnrgerjj moeten kloppen? En zal deze overweging er niet toe leiden, dia; men van overheidswege weigerachtig moet worden in het toekennen van subsi dies voor openbare leeszalen? De kwestie bestaat inmiddels sinds ©enige dagen niet enkel en alleen meer in onzen „voorspellenden" geest, die door boven staande overwegingen reeds geruimen tijd ■werd bezig gehouden. De kwestie is er all Provinciale Staten van Noord-Holland hebben blijkens een pas verschenen rapport in afdeelingsvergadering de kwestio alveeds geformuleerd en besproken. Bij de bespreking van een voordracht, be treffende subsidieering van openbare lees zalen werd zoo luidt woordelijk het rap port leedwezen uitgesproken over de aan wezigheid te Hilversum van drie openbare leeszalen. „Dit heeft ten gevolge versnippe ring van krachten, reeds hieruit blijkende, dat de christelijke leeszaal slechts 450 per jaar ontvangt uit contributie van particulie ren en vereenigingen. Het stelsel moet op den duur leiden tot vernietiging van het eigenlijke doel. Een leeszaal heeft alleen dan beteekenis, ala zii is in waarheid openbaar als ieder daar kan vinden wet hij wenscht én niemand ©t uit geweerd w--öt: als daar is een zoodanige gestie, welke niet leidt tot versnippering van krachten. Met het geld, dat te Hilversum voor de drie leeszalen wordt aangewend, zou men één leeszaal in totaal veel beter kunnen inrichten dan thans liet geval is. Wie weet welke zorgen het baart om op ait gebied wat moois te geven, betreurt het dat de regeering met betrek king tot subsidieering van openbare leesza len een weg heeft gewezen welken zjj de provincie wel noodzaakt om te volgen. Toch kan er ©en moment komen, dat de provipoie zal zeggen op dezen weg niet te willen door gaan en zii organisatorisch den eisch zal stellen slechts met één lichaam te doen te krijgen, dat voor onderverdeeling zorg draagt. Het vermoeden werd nog geuit, dat de regeering onder de nieuwe rijksregeling reeds de voorwaarde zal stellen, dat in het bestuur van iedere openbare leeszaal perso nen van onderscheiden geestesrichting zit ting moeten hebben. Van andere zijde kon men zich met deze beschouwingen niet vereenigen. Voor het tegenwoordige meende intus schen geen der leden tegen de voordracht be zwaar te moeten maken. In handen van de Commissie werd ook ge steld het adres van de vereeniging „Open bare leeszaal en bibliotheek te Hilversum", waarin om een belangrijk booger subsidie wordt verzocht dan Gedeputeerde Staten zioh voorstellen te geven. Inwilliging van dit verzoek is met de door de Commissie juist geachte beginselen, welke Gedepu teerde Staten zich voorstellen bij de bereke ning der subsidiën toe te passen, niet over een te brengen. Vermindering van eenmaal toegekend© subsidie zal niet plaat» hebben, maar verder kan ook naar het oordeel der Commissie niet worden gegaan," Het behoeft geen betoog, dat wü het slechts tot op zekere hoogte ééns zijn met de eerste-weergageven beschouwingen, be treffende doel en beteekenis en openbaar heid eener leeszaal. Wij zijn ervan overtuigd, dat. niet alle menschen genoegzaam ontwikkeld en ver standelijk genoegzaam evenwichtig zijn om zonder gevaar alle theologische, sociologi sche. enz. boeken te kunnen lezen, het aantal van hen. die zulks wél kunnen, ach ten wij zelfs heel, héél klein I en daarbij huldigen wij. Katholieken, ten opzichte van de zedelijkheid der lectuur noodzakelijker wijze begrippen, welke vrijwel ieder anders- gezinde te streng" acht. Wat een niet-Katholiek over het alge meen geschikte lectuur noemt, is voor den Katholiek dus geenszins als zoodanig te aanvaarden, en daarom is een Katho liek in wat men noemt een openbare lees zaal beslist niet op zijn plaats. Wij stellen derhalve voorop, dat wij, Ka tholieken, aparte openbar© leeszalen moeten hebben, een eisch welken wii billijken en eerbiedigen, ook wanneer hii van andersge- zinde zijd© gesteld wordt. Moeten wii dan ook maar de huidige rege ling, waarbij een ieder bevrediging kam vin den. bliiven aanvaarden en loven? Mogen wii ten deze struisvogelpolitiek voe ren en maar niet willen inzien, dat de conse quentie van d© huidige regeling tot onge- wensehte toestanden voeren moet. dat daar door (wellicht) meer dan noodig jg met het ooig op ieders princiep krachten ver snipperd en gelden weggegooid worden? Mogen wij niet willen zien, dat uit deze overwegingen verschillende overheden gere serveerd zullen komen te staan tegenover subsidieering van openbar© leeszalen? Het boven geciteerde rapport spreekt toch! oritiek op een stelsel ie gemakkelijk. geef voor het huidige stelsel maar eens ©en beter, als toch vastgehouden moot worden aan én „openbare" én confessieneele leeszalen. We willen direct toegeven, dat we niet zoomaar een volledige, '-sen in allen deele be vredigend© regeling voor de bestaande in d© plaats bunnen geven. Echter willen wü zonder ©en en ander reed» in de finesses Uit te werken een idee opperen. Wij zouden do kosten voor de openbare leeszalen' (uit de overheidskassen) aanmer kelijk willen reduceeren en terugbrengen tot het absoluut noodige zonder verkwis ting, door in iedere gemeente, welke be hoefte heeft aan openbare leeszalen, een Centrale Leeszaal (bibliotheek) te doen «stichten, waarin slchta die boeken opgeno men mogen worden, waaromtrent 'n commis sie waarin alle ter zake en ter plaatse di ligente richtingen met evengroote rechten vertegenwoordigd zijn. eenparig van oor deel is, dat ©r tegen opname geen beswaren bestaan. Stemt ook maar één richting tegen, dan mag het betreffende werk niet opgenomen worden. Zoodoend© voorkomt men. dat een zeer groot kwantum boeken (gedeeltelijk) op ge- meenschapskosten vijf, zes, zeven of nog meermalen moet wonden aangeschaft. Naast die Centrale Leeszaal kan iedere richting ©vena]» heden geschiedt haar eigen leeszaal stichten, al dan niet nog te snbsidieeren door de overheid. Op die wijze krijgt meenen wij ook iedereen zijn zin. Met dien verstand© dat de versnippering van krachten, en d© meer-dan-hoogst-nood- zakelijke kosten tot het minst mogelijke worden herleid. Verder kunnen, mogen en willen wü niet gaan. De door ons gepropageerde regeling is niet zonder bezworen we geven het aan stond» toe. Doch zijn de bezwaren daartegen zoo groot, dat de door ona voorgestelde regeling niet in overweging genomen zou kunnen worden Kan veeleer om will© van het alge meen belang niet ernstig gepoogd wor den, die bezwaren uit den weg te ruimea? Wii hopeu het gaarne. Wü durven het zelfs gelóóvenl Alles goed en wei, zal menigeen zeggen; Zaterdag heette het reeds, dat Rusland het voorstel vooreen wapenstilstand met Polen had aanvaard. Maar intusschen is er nog lustig doorgevochten en maaikt Polen zich op verdere verdediging tot het uiterste gereed, wat blpken mag uit de volgende be richten Volgens berichten uit Warschau aan de „Temp» zet de nationale raad van verde diging krachtig zijn maatregelen voort om het front te versterken. Een decreet roept vüf nieuwe lichtingen onder de wapenen. Met algemeen© stemmen heeft dé Raad zü'n vertrouwen uitgesproken in maarschalk Pilsoeaski. Volgens een bericht der ,.Praukf. Ztg." uit Warschau heeft de chef van de Fran- sche nilitaire missie, generaal Hendy, na zpn terugkeer van het fxont zijn oordeel over den toestand aldus geformuleerd, dat de crisis aan het zuidfront haar einde na dert en dat de Poolsche verdediging het vertrouwen in den loop der militaire ge beurtenissen rechtvaardigt. D© eerste vrü- wiiUigorBtroepen nemen reeds aan den strüd deel. Ter aanvulling van het besluit omtrent de kwütschelding van straf voor deser teurs. indien ze binnen veertien dagen te- rugkeeren. maakt de minister van oorlog thans bekend, dat er veldrechtbanken zul len worden ingevoerd, die desertie en an dere vergrüpen tegen het leger met den dood zullen bestraffen. Het blad ..Republik" waarschuwt tegen 't Russische aanbod voor een wapenstilstand, want deze geneigdheid tot den vrede zou slecht» een dekmantel z;ja voor nieuwe oor logsplannen. De „Frankf. ütg." verneemt vorder nog uit Warschau, dat in de positie van het Poolsche leger een verbetering is gekomen. Tussohen Bialistok en Grodno ondernamen de Polen met frissche krachten een tegen aanval, die gelukt is. De vüaud is tot dn verdedigingswerken van Grodno terugge drongen. In den loop van den dag werden 2 voorsteden heroverd. Dit beteekent het eer ste stand houden sedert Wilna en het eer ste merkbare optreden der reserves. In elk geval wordt hiermede tüd gewonnen, wat niet zonder beteekenis is voor den algemee- nen toestand. Uit Stockholm wordt ook nog aan de „Frankf. Ztg." geseind: Sovjet-Rusland schenkt steeds meer aandacht aan de in standhouding van zün Oostzee-vloot. Op 't oogenblik zün twee slagschepen, vijf krui sers. vier torpedobooten en vier onderzee- booten in dienst, terwül binnenkort nog vier kruisers in gereedheid zullen worden gebracht. Hoe dit allee te rijmen is met het reeds verspreide bericht, dat de roode legers bevel hadden gekregen zich terug te trekken, vindt wellicht in het volgende zün verkla ring De correspondent van de „Times" te Stockholm weet büzonderheden te vertellen, omtrent de oneenigheid in Sovjet-kringen over de quaestie v-an oorlog of vrede. Deze correspondent beweert, dat Lenin en zün aanhangers vrede willen, omdat ze vreezen de inneming van Warschau door een zege vierend Russisch generaal, wiens populari teit zoo groot zou worden, dat hq in de verleiding zou kunnen komen, om naar de macht te grüpen en dictator te worden. Naar zulk een oplossing verlangt, aldus de correspondent, het grootste deel van Rus land en de Sovjetleiders vreezen er voor en sommigen zouden zelf» al maatregelen hebben genomen om te kunnen vlucktei). Trotzky daarentegen zou tegen den vrede zün. Vrede zou d© ontbinding beteeken en van het hem toegewijde leger, zou de patrio- tische impuls doen bekoelen, welke hem den steun geeft van vele niet-bolsjewistische ele menten, en zoovele officiere* van het oude regime in het leger doet dienen. De corres pondent ziet in de door Trotzky in de „Pravvda" gevoerde campagne, een poging om Lenins vree» voor het succes van een Tsaristisch generaal te doen bedaren. Trotzky doet in de „Prawda" liet voor komen alsof de rol van Broesilof en andere Tsaristische officieren onbelangrük is en alle succes uitsluitend te danken is aan den oud-luitenant Toeghatsjevski en den ex- sergeant Boedeny onder d© leiding van de zuivere bolsjewisten Kamenef en Lebedef. Zün groote argument echter is dat de ep- marsch in Polen een revolutie in Warschau zou veroorzaken die zou leiden tot een pro letarisch regime in Polen. Tot zoover de correspondent van de „Times." Intusschen verneemt de „Daily Mail," dat de bolsjewistische regeering aan de Britsche regeering kennis gaf, dat ze er in toestemt een vredesconferentie te Londen te houden. De bolsjewiki echter willen, als voorwaarde, dat vóór die conferentie generaal Wrange! zich zal overgeven, onder waarborging van zün persoonlijke veiligheid. DE CHRISTELIJKE INTERNATIONALE. Naar Reuter uit Rome seint heeft Cavaz zoni in de „internationale commissie" van de R.-K. volkspartij rapport uitgebracht over de reis. die hij onlangs in het buiten land lieeft gedaan om propaganda te maken voor de stichting van een christelijke inter nationale. In het buitenland, met name Ne derland, is dit denkbeeld mot instemming ontvangen. Oavazzoni is ©r in geslaagd in contact te komen met Nederlandsehe, Belgi sche en Duitscne politici. De commissie heeft n<> Cavazzoni's uiteen, zetting besloten een internationale byeen- komst te beleggen en 'n internationaal tijd schrift uit te geven. DE KOLENOVEREENKOMST VAN SPA. In een Zondag te Bochum gehouden con" ferentie van mijnwerkers uit het Ruhrgebied bracht de afgevaardigde Hue verslag uit over Spa. De regeering was gedwongen ge weest, de kolenovereenkiomst te onderteeke- néli om het Rijk niet ie laten verminken. In een met algemeene stemmen aangenomen re. solutie »werd geprotesteerd tegen bezetting van het Ruhrgebied en veiklaard. dat de mijnwerkers zich daartegen te weer zu.ler stellen. De mijnwerkers zijn vrijwillig 'bereid de kolenproductie met 80 pet. op te voeren om de door de Entente geëishte kolenhoe- veelheid, en bovendien de voor Duiischland noodige kolen benevens de ingevolge de ge sloten overeenkomsten te leve;en hoeveelhe den kolen aan Nederland, Zwitserland en Scandinavë tc kunnen leveren. De voor waarde daarvoor is echter een betere voe ding der mijnwerkers. Tenslotte werd onverw 1de soialisatie ver langd. Voorts werd nog een voorstel aange nomen, om voor die landen, waar separa tisme wordt nagestreefd, -den koientoevoer stop te zetten. Volgens mededeelingen van den vertegen woordiger der regeering zullen de mijnwer. kers voor overwerk een toelage ontvangen van 200 gram spek. 1000 gr. vet en 500 gram worst boven bet gewone rantsoen. Bovendien is een aanmerkelijke verhooging van het 'broodrantsoen in voorbereiding. Ver der wil men den mijnwerkers nog meer con cessies in zake de voedselvoorziening doen. DE ARRESTATIE VAN DR. DOlRTEN. Volgens inlichtingen uit betrouwbare bron is dr. Dorten gearresteerd door politie uit Frankfort en naar Leipzig gebracht op grond van een bevel van 2 Juni 1919 we gens misdaden strafbaar gesteld bii de art 81 en 82 van het Duitsche strafwetboek. De intergeallieerde hooge commissie, van he' gebeurde in kennis gesteld, heeft de Duit sche autoriteiten opheldering gevraagd. De intergeallieerde commissie moet de invrij- heidsstellng van Dorten hebben gelast. DE TOESTAND IN IERLAND. Het aantal dooden te Belfast is gestegen tot 17, nu in den nacht van Zondag nog een man en twee vrouwen zijn overleden. In verband met het onderhoud, dat Lloyd George met Thomas, den secretaris var den bond van spoorwegarbeiders, over den Ierschen toestand gehad beeft ©n waarbij Dominion Home Rule ter spra ke kwam, meldt de „Daily Mail", dat Si 'Edward. Carson na dat gesprek steeds in nauwe aanraking bleef met zijn tegen standers. Het heet, dat hy, indien iets is den geest van .Thomas' wensch gedaan zou worden, de regeering zal aanpakken en trachten haar ten val te brengen, wa' hem, met zijn Engelsche en Iersche unio, nisten, zeer wel mogelijk zou wezen. Men rij naar het r.ngolsch van A S, §wanj Gaantn.rise.erde vertaling i 30.) i Wü hebben Immers macht over den boer Faussit te klagen gehad! Weg met de staking dus, mannen-" Dit zeggende daalde hü van de helling ai en stapte naar huis want hü wilde niet dat de jongens thuis kwamen, zon der dat er iemand was om, voor hen te torgen. Intussc/hjen was de j-onge vrouw die al ieze opschudding veroorzaakt had tegen acht uur te King's Cross aangekomen. Het was natuurlijk donker en er zijln heel wat plaatsen, waar een jonge vrouw, due niet gewioon is te reizen* méér op' haar gemak zou zün dan aan dien uit gang van een druk station in een groote E-tad. Annie hield het eenvoudige mand je, waarin heel haar aards,oh bezit gebor gen was, krampachtig vast, terwijl ze uit jlien trein stapte, en met o^m ©enigszins verwarden blik keek ze daar in de druk te om zich heen. In haar blouse droeg ze het korte briefje van Geoffrey Faussit, waarin eenige aanwijzingen stonden, en dat ze reeds lang van buiten kende. Voor een ooglenblik sfcotnd ze verlegen en niet wetend, waarheen in die groote me- tigte, en ze keek ietwat hulpeloos rond met ihaur maindje in de eene, haar para- pluie en mantel in de andere hand. In alle richtingen zocht haar blik of ze Geoffrey toeh niet zag. Wanneer hü haar hier niet ontmoette, dan wist ze inder daad niet wat te beginnen, want er stond geen adres in den brief, waarheen ze zich w/enden kon, en ze had niet meer dan eenige stuivers in den zak. De reis had haar weinige spaarpenningen bijna ge heel verzwolgen en ze had niet meer dlan haar eig.en opgespaard geld van huiis wil len meenemen. De menigte begon spoedig zich te ver spreiden, en c-en groote angst verving op het gelaat de,r arme jonge vrouw de aan vankelijke uitdrukking van verwarring en van niet-wetjen-waarheen. Een vriendelijke krui,er merkte op, Roe bezorgd zij er uitzag. ,,Kan ik u misschien terecht wijzen, miss, of een rijtuig voor u roepen," vroeg hifj beleefd. „Neen, dank u, ik wacht hier op iemand Hü zal wel spoedig komen en ik kan on- mogelük iets anders doen dan hier op hem wachten." D© kruier knikte en ging züms weegs, maar in zijn goedhartigheid was hij toch niet erg op zün gemak over den duide- lük zichtbaren angst en de uitdrukking van diepe ellende op het gelaat der jon ge vrouw daar aan den uitgang van het station; Een ooglenblik later kwam hü weer haar kant uit en vond haar nog steeds op dezelfde plaats. „Ik geloof niet, dat n hier langer moet wachten, miss," sprak hü. „Degene dien gü verwacht schijnt niet te komen. Mis schien is er iets gebeurd, dat heon belet heeft hier te zajn. Hebt u geen adres?" „Neen," antwoordde ze bevend. ^TTij schreef zoo stellig en zeker dat hij aan dien trein zou zün." Terwyl ze deze woorden «prak, nam ze dien brief uit haar blouae en liet hem aan den vriendelijken kruier zien. Het was heelema,al geen teeder© liefdesbrief, maar een eenvoudige aanwüzing, hoe ze baar rei» moest inrichten, met de verze kering, dat hü haar aan het station zou afhalen. Maar Geoffrey had er in het geheel niet aan gedacht, om geld in te sluiten voor het betalen van haar reis. Blük- baar had hü zich geen oogenblik vermoeid met de gedachte, dat ze mis schien moeite zou hebben om het reisgeld bü elkaar te krijgen. De kruier, dié ge woon was om scherp op te letten, be merkte dat de brief met een zeer nette hand en heel beschaafd geschreven was, en zün gelaat droeg een uitdrukking van gxp-ote bezorgdheid' voor de jónge vrouw, toen hü hem terug-gaf. „Ja, daar kunt u niet veel mee begin nen," sprak hü. ,,Het béste zal zyn, dat u een beseheiden hotel hier-in de, buurt op zoekt. Daar is het eigenlijk al laat genoeg" voor," sprak hij met een blik op de groo te stationsklok. Amue voelde zioh wanhopig worden. Ze toonde haar byua ledig beursje. „Ik heb niet meer dan enkele stuivers bij me benende ze, „en ik kom heel van New- Castle Ik kan dus onmogelijk de terugreis betalen.'' „Neen dat gaat natuurlijk voor zoo'n beetje geld niet," was het antwoord. „Weet u wat, miss, kom u maar mee naar mijn vrouw, als u daar in de wachtkamer wil gaan zitten om negen uur is mijn dienst afgeloopen en dan kunt u met mij mee gaan." Annie dankte hem zeer verlicht en met de grootste hartelijkheid ze dacht er zelfs niet eens aan hoe gevaarlijk het voor haar kon zijn zooveel vertrouwen aan een wildvreemde te schenken. De armen zijn nu eenmaal niet Wantrouwend jegens elkander. HOOFDSTUK IX. WAT ER MET GEOFFREY FAUSSIT GE BEURD WAS. Geoffrey Faussit had zijn verplichtingcr. jegens zijn jonge vrouw, die hij gevraagd had hem aan het Londensche station te ontmoe ten, in het geheel niet vergeten. Tijdig had hij zich er heen begeven maar hoe het kwam dat hij Annie toch teleurgesteld had, zou hi) onmogelijk hebben kunnen zeggen. Wat hij alleen wist was dat hij nu in een lanf smal bed lag in een zaal die wel niet anders kon zijn dan de ziekenzaal van een der grootft Londensche gasthuizen. Hij trachtte zich op te richten, doch voeldt. dadelijk een scherpe pijn in het hoofd, en bemerkte nu ook dat zijn heele hoofd in een verband zat. Uitgeput zonk hij weer in de kussens terug en trachtte zijn gedachten te verzamelen. Wordt vervolgd

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Ons Blad : katholiek nieuwsblad voor N-H | 1920 | | pagina 1