Brieven uit Brazilië.
Leger en v eot
Encliusiana.
'ASSENDELFT.
'ASSENDELFT- Raads vc rgadding.
D© Raad zette de verdaagdezitting der
yo-ri-ge week va-ort. Tegenwoordig alle
leden. De béfianücllug der fcegrooting
wérd .voortgezet. Bij den post salaris ga
nteenitewerklieden gfcaft de lieer Sikkes
in overweging het pensioen, van deze m©®-
sdhien te verhoogen. Dit voorstel vintlt geen
voldoende steun, doelt 'wel wordt besloten,
hen een duurietoaslag te vertelen én.
De lieer Vreeburg stelt vexter voor eéte
speeltuin aan te leggen voor de jeugd.
Wethouder Kteijra zegt terecht dat voor
ziüio'n, Lang dorp éen speeltuin te kort zal
Zijn, zoodat we voor greoie uitgaven ko
men je staan, indien liet voorstel Vreeburg
wordt aangenomen. Het voorstel wondt af
gestemd1. De subsidie aan de- Assendelft
sclic Burgerwacht woedt besnoeid én ge
bracht Van f 100 op f 50. Bij de behandeling
„uitgaven" der begrooting stelt de lieer
Vreeburg voor bij' post cnderKoud scholen
en ondenvijzerswoningera, om in onze ge
meente een bewaarschool op te richten. B.
en W. z'ijn togen dat voorstel omdat de kos
ten varf opiicïiting en onderhond geheel
voor de gemeente komen. Daarbij' komt
nog, dat we aan éen sdliool niet genoeg
hébben en er minstens drie zoude'1 ge
bouwd moeten worden. Het voorstel Vree
burg wordt niet ondersteund, zoodat h'et
is verworpen.
Rij de post wegen stelt de hegr Vree
burg voor de vemreeding van de korte
Heit era niet het oog op het snelverkeer
liet aanleggen aldaar van een trottoir. Ook
Zou hij gaarne do rooilijn zien bepaald,
wanneer huizen worden gesloopt e 1 nieu
we worden opgebouwd. De heer Sikkes
.vioelt met den lieer Vreeburg, veeJ voor
al deze zaken, ook wat betreft den bouw
Van 50 'woning-en en de ruimere vitkeerbag
aan ouden van dagen, die ondersteund
worden, doch mag en wil niet verhelen,
dat de hoofdelijke omslag veel ie hoog
wordt van een zoo weinig draagkrachtige
gemeente als de onze is. (juist zoo! Eg-rs
wij's woord van een S.D.A.P.ër) De heer
Vreeburg antwoordt den hoer Sikkes, dal
Ide financiën ratel de hoofdzaak zijn. Dan
het bankkapitaal maar aangesproken, dat
tenslotte alles opslokt Er ontstaat een de
bat lusscfien de heeren Vreeburg, Doff-i
en andere leden, naar aanleiding, vn enkele
stoute beweringen van tien lieer Vree
burg (C.-P.), welk' debat natuurlijk geen
bekeerlingen maakt. De heer Sikkes bepleit
nogmaals h'et voordeel oni den weg van
den polder over te nemen. Hij' vindt het
billijk, dat alle ingezetenen van Assen
delft, die den weg gebruiken ook aan
betalen; thans betaalt alleen de b'e^r in
den vorm van Boog© pokkrlasteu.
Wetlioudcr Vcesboer zou gaarne d-en
Weg aan het Rijk overdoen of aan de Pro
vincie. Hiermede is 'de raad het eens, maar
de leden zijn van m-eening, dat -er nog
heet wat water do-or den- Rijn zal loopen,
eer die weg Gemeente- of Provinciale
weg geworden is. Voordat de- ontvangsten
kt behandeling kwamen, stelt de heer Vrae»-
biurg een motie voor, die in h'oodfzaak 'be
lïelst, het daarheen te leiden, cm slechts
één rijksbelasting te heffen en dus alle an
dere belastingen te laten vervatten. Het
voor -era tegen dier motie wordt besproken
door de heeren Sikkes, Doffer e<* Sten?, en
nadat zij door den heer Sikkes v/as-orader-
jtennd in stemming gebracht en met 6
jjtge.ni 5 stemmen aangenomen. Bij 'dg post-
keffing- H. O. ad 66000 stelt de heer Vree
burg voor de som f800 voor eerste levens
onderhoud te brengen op f 1883. B-. en W.
wijzen op da onmogelijkheid hiervan, om
dat de regeering zooieis niet zat toestaan.
Na nog ecaiige discussie's wordt op
voorstel van clen Voorz'ttc-r besloten
o-m zich tot die registering te wenden
met het verzoek de yeromening in dien
zin te mogen wijzigen. Een voorstel
van den heer Aafjes om voorfcxop-igr den
aftrek voor noodzakelijk levensonder
houd te brengen van f800 op f1000
en voor elk Idnd op- f 100, wordt aange
nomen. Bii de alniere oratvangstposten
valt weinig te discus fee ren zoodat de
rest der begrooting vlug wordt afgehan
deld zit sluit in ontvangst en uitgaaf
oo f 164920.Ö9V-'. Die halve cent'kon
er niet meer af.
Kwam ten slotte aan de orde ingeko
men stukke'n:
a. Een verzoek van het bestuur der
volkstuin ties in het Noord Einde om
boompjes om de tuintjes ter beschutting
Dit verzoek wordt ingewilligd, d-e
tkxran pi-es zuil-en van gemeentewege
W-orden geplant.
b. Een schrijven van M-ej. Krom dat
zij 'de benoeming tot onderwijzeres aan
school no. 3 aanneemt.
c Een schrijven van den heer Zaal
onderwijzer aan school no. 2 o-m in
aanmerking te komen voor het geven
van herhalingsonderwijs. Na eertige be
spreking wordt besloten dat EL en W.
met het Hoofd der School en den On-
ütirwifzer Zaal deze zaak zal berechten.
d. Een verzoek van de heeren P.
Kopper en E. Oorver o-m een lichtpunt
aan de paal voor hun winkelpanden,
Wordt toegestaan.
Bii de rondvraag brengt de heer Valk
oog maar voren de stichting van een
badhuis in onze gemeente en adviseert
daarvoor het Ziekenhuis om te bouwen.
De heer Aatjes beweert, dat het ge
bouw er zich niet voor leent en dat
het noodzakelijk voor andere doeleinden
moet gebruikt worden.
Na eenige besprekingen wo-rd+ beslo
ten aan B. en W. op. te dragen een
berekening! te maken van de kosten
eemer badinrichting, om de zaak in een
volgende bijeenkomst te behandelen.
Tevens zal het bestuur van het Witte
Kruis over deze zaak geraadpleegd wor
den.
De heer Sikkes heeft vernomen, dat
de verlichting van de Stationsstraat nog
al eens iets te wenscben overlaat, daar
die boomen het licht belemmeren. Kan
het ook noodig .zijn. .vraagt hij om een
laag boomen te verwijderen? De bur
gemeester adviseert o-m de lichtpunten
over de straat te maken, dan kunnen de
boomen behouden blijvien en is de straat
prachtig verlicht. i.,
Aldus wordt besloten. li.-!
Hierna sluiting.
ANNA PAULOWNA.
ANNA PAULOWNA. Burg. Stand.
Ge-boren: Martha, d. v. R. Daalder en van
J. E. Kous-e-band. Marij.tje, d. v. H. RLen-
stra -en van C. M. do Jager.
Ondertrouwd: Jacob NLotsk en Grietje
Polet- Pie ter Harfog era Grietje Langetiijk.
Cluristiaan Dekker en Anna Stemmes.
Getrouwd: Eduardus Jacobus van S-i-fc-
kcfetus en Dieuwertje Ahtbbma Btaauböor.
NOOR D-S C.H ARWOUDE
NOORD-SCHARWOUDE. Burg.
Stand. Geboren: Adriaans, z. v. Reinar-
dus Beemsterboer en van Marijtje Slaa.
Pi eter, z. v. Klaas Hemke e n van Wantje
Troostheide.
Ondei-pouwd: jan Bleek en Jealniniette
Wubbedhiiena van Duin.
GetrouwdIdem.
Overleden: Meinsje Groen, Weduw© van
Jacob de Beurs, eerder weduwe van Ari0
Egtnonri, oud 80 jaair. Geertje Reek, wedu
we van Jan Swager, oud 75 jaar.
HEEMSKERK.
HEEMSKERK. B.urg. Sta nd van
16 tot en met 3! Oct. '20.
Ondertrouwd: fac. Borst en M. Bleit-
cndaal. O. Ni erop era Lamb, Henne-
man. Ant. van Lieshout en W. Cas-
tricum. lac. O. Bleeker eu Marg.
Stel
Geboren: Co-rneüa Maria, d. van
Corn. Joh. v. d. Zeilden en L. Riepstra.
Margaretha Maria, d. van jac. Been
tjes en Corn. Limtnen.
Overleden. W. Hooetewérf 77 jaar.
OUDKARSPEL.
OUDKARSPEL. Burg- Stand over
de maand October. Geboren: Cornell's,
z. van Jacob Ha Hog en Aagje Klomp.
Clara, d. van Harrnen Hart ên Pietertfe
de Graaf.
Getrouwd. Foils de Jong en Trijntje
Kostelijk. Hermanns- Kael en Ida
Statp.
Overleden. Neettje, d. van Albert Bar-
ten en Toetje Houtman 15 jaar. Ma-
rijtje. d. van Johannes Hoogebootn en
Gunrtie Schoen, oud 2 jaar. Matthija
Borst, -editgenoole van Marijtje Smit 57
jaar. -- Jacob Eider beek echtgenoote
van Ermpje Hart 67 jaar. Cornelis
Hart. echtgenoot van Elisabeth Dirk-
maf 45 jaar.
p -'OWTJ 'm.-y r wvg
KUNST Ei KENKIS
-«.UI?
XXX.
Den vrede, die in 1648 gesloten werd,
heelt Fre-derik 'Hendrik niet mogen bq'e-
ve-u. Een onzer geschiedschrijvers, Wijnhe,
vergelijkt hem met Mozes, die wel het
beloofde land van verre modft aanschou
wen, docii niet binnentreden. Ontegenzeg
gelijk 'hoeft deze ze©r sympathise Ora-njé-
vors-t veel bijgedragen tot liet beëindigen
van den krijg, dte 80 jaren lang deze
landen 'had geteisterd, ,wef is waar, doch die
ook, h'oe wonderspreukig' het ook klihke
moog, krachtig heeft Wjigpdragen tot de
ontwikkeling üczer landen, zoowel op
slaaikhcdig ais op econoom gebied. Wie'
onze scfebtsjes tot nog toe met de noo;-
dige aanda-cbt hoeft vereerd, zal inzien,
dat de Republiek 'der ve-rveuigde gewes-
tea gedurende dezen Iangdar.gea onrLog
gegroeid is tegen cte verdrukking in -era dat
hare steden tot bloei- en rijkdom kwanten,
waarvan we in d© 17e eeuw Met culmi
natiepunt ap-nschicuwen, doch ook tevens
dat Mer eert kern werd gekgid van een
wéerkradit en éen energie, die liet kleine
die jhet kleine latid in staat stelde, ook in
't vervolg zijner geadhleéenis met succes
net hoofd te bieden aan staten, die, wat
oppervlakte en bevolkingsaantal betreft, ver
reweg zijra meerderen wanen.
Met luister omstraalt trad die Republiek
uit den AVesitfaatsBiien vrede te voorschijn
Sparaje erkende Waar als een mogendheid
waarop Met niet de minste aanspraak meer
ko-n laten gelden, ja deed als bezift*
der Zuidelijke Nederlanden - e-e-u concessie
die voor de floerunaais machtige handels
stad Antwerpen zioo goed als dood-end
was. De S-rfrclde werd voor hare schiepen
gesleten, 'wat door verplaatsing van den
handel naar ons Amsterdam, deze plaats
zee.r v oordeelig wend.
Ook de overige staten- van Europa na
men de Republiek' officieel in h'un concert
op, waarin ze weldra een zeer bete-kenen
die plaats zou innemen. Officieus was dit
eigenlijk al geschied, zónals o.a. bEjlct uit
de huwelijken door de kinderen' van Fns-
derik Hendrik aangegaan. Zijn zoon en op
volger Willem II was gehluwd met Maria,
de oudst© dochter van Karei I, Stuart, Ko
ning van Engeland era zijmi dochter Louise
Henriëfte met Frederik Willem van Brara-
denburg, den Gro&ten Keuivorat en grond
legger van Wet Pruisische koningshuis.
Het oud© spelletje tusschen do beide
partijen Mer te lande, de Oranje-gieeinde en
de Sta als gezinde, hbrnieuwde zich bijna
onmiddelijk, gddurende het korte stadhou
dersch-ap van Willem II. Oorspronkelijk
ontstond een hooggaand verschil over het
afdanken van krijgsvolk', waarbij men naar
h'et oordeel van den jongen en ooriogszuch-
tig-e-r: prins vorder ging dan voorzichtig was
en waarbij' men naar hét oordeel dér
Hollandsch-e pegvntenpaitij, die met die
sdhiulden door de oorlogsteeningen ont
staan-, vertegen zaten, lang niet ver genoeg
ging. Toen ten slotte h;et verschil nog
slechts liep over enkele regimenten voetvolk
era ruiters, was hét zoodanig ontaard, dat
liet eigenlijk geheel zich beperkte tot dé
maditskwestie in een land dat eigenlijk zich
in den nooit gekénden toestand van vrede
niet tWuis gevoelde. Bij' den jongen prins
kwam Wet plan op tot een staatsgreep, mis
schien wel naar het voorbeeld van Zijn oom
Maurits en hij zette plotseling een aantal
zijner tegenstanders te Loevesfein gevan
gen. Bovendien poogde Wij' zich bij verras
sing meester te maken, van Wet brandpunt
van den tegenstand, Amsterdam, welke po-
ging misLulite.
't Is misschien maai' goeef te noemen,
dat Willem II niet lang ua déze mislukte
coup d'etat gestorven is in den jeugdigen
leeftijd, van 2-1 jaar. Immers zijn positie
als stadhouder was vrijwel onmogelijk ge
worden, en het bleek uit zij'n nagelaten
papieren, dat H§j met den Franscheu Mi
nister Mazarin in omlorliandeling was ge
weest, om gezamenlijk de Zniidelijka Ne
derlanden fa veroveren, wat ons natuurlijk
opaieiuw in een oorlog met Spanje zou
gewikkeld Webbeo.
H-et spreekt vanzelf <hrt ook EnkSaizeni
aan al deze toestanden en- gebeurtenissen:
con werkzaam aandeel genomen h'e5ft. Zoo
vinden we vermeld, dat de Prins alvorens
tot de boven aangeduide maatregelen varr
geweld over te gaan, ook gepoogd Weeft
langs den weg van overreding de Holland-
sché steden aan zij'n zijde te krijgen bij
d-c militaire maatregelen (afdanking van
krijgsvolk), die hij voorsloeg: en waarbij de
Staten van Holland vonder gingen, tfan
met 'sP, Ins-eu gezag ,a's kapitein-generaal
overeen te br nge-n vyas. Van die-zen tocht,
dien 'Wij met een groot machtsvertoon van
officieren ondernam, Weeft hij' niet vee!
voldoening gehad'. Zelfs waren er plaatsen,
die 'Wem en" zijn gevolg niet eons binnen
de vaste lieten komen, en andere, dire* Wem
wel tot do vroedschap toelieten, doch te
kennen gaven, dat zij hem niet ter wille kon
den zijn. Ook EnkWuizen werd! bezocht,
era gezien de Oranje-gezindheid' dezer stad,
weid h-ij daar good ontvangen. Ooik Alk
maar en Hoorn- hadden hem een feestelijke
ontvangst b-eroid, maar Medemblik 'zon-d
eenige a'fgevaa'digden met Wet besluit hun
ner vroedschap naar Enkhuizen, die zich
namens hun stad verontschuldigden, dat
deze- weinig gelegenheid had! o-m Zijne
Hoogheid op passende wijze te ontvangen.
Na den dood v:an den Prins verkeerde
Wet land in een toestand als Wet tot nog
toe ni-e-t Wad gekend. Er was geen stad
houder uwer, want acht dagen na den dood
van Willem II beviel zijn gemalin van een
zoon, den a leren stad hou der-Koning Wil
lem III, viert men met opzij-zetting van 'de
vroeger aangenomen acte van survivauce
(een soort van erfopvolging) niet genegen
was voorloopiig a$s stadhouder Zij Wet
dan ook onder voogdij to erkennen.
Men ging du? oen stadhouderloos tijd
perk in en h'et is te begrijpen, dat dij
staatsgezind© partij, die thans de machthéb
bende was, de meeste rochiiein eu functié's
die voorheen aan d-e prinsen van- Oranje
Wadden behoord, aan zich trokken. Men be
proefde voorfs door hét houden- van een
groots vergadering 'te te-Gravenhage eienigc
o-rde t© brengen in den- cKaos vara wetten
era bepafinge.i, waardoor eigenlijk 'deza re-
publick een soort van federatie van, 7 repu
blieken was en waarin men inzonderheid
vijdloopig-e beschouwingen wijdde aan 3
zaken-, de Unie of hef algemeen bestuur,
de Religie of godsdienst en de Militia of
Wet krijgsw eze-rr.
In het algemeen kan gezegd wonden,
dat bij de onoensgeziudhfeici der vérscHrlliesn-
de jjewesten met Min uitaanloopymdé
staatstnstoifingéo en bij de slappe leiding
van den voorzitter Jacob Cats, zoo goed
als 'niets beslist werd; alles- bleef Wij1 Wet
öufjQ'0.
Wie weef, fföe het nog gegaan zou zïfn,
mét hot lot dezer zoo jammerlijk verdeelde
gewesten, indien niet Itot giahqeié 'éersté
stadhcnderlcoz© tijdvak, hetwelk nog tot
1&72 vcortduurd-e, gei-ieninerkt was geweieef,
dcor een groots persoonlijkheid, die door
bekwaanThOJ en wilskracht den toestand in
binnen- en buitenland beheerschla, Wij be
doelen den raadspensionaris Joforr De
Witt.
Hat bestuur van d-azea staatsman sluit
zich waardig aan bii dat van Frederik
Hendrik doch in zijn staatkunde is hii
een tegenstander van die zijns voor
gangers. A's lid van de zoogenaamde
Lcevesieinsche fractie (immers zijn va
der was een dergenen, die door Willem
II gevangen werden gezet) was hii te
vens de meest onverzoenlijken tegen
over het Oranjehuis. Heel zijn macht
en deze zo-u in onze dagen haast
-een dictatoriale genoemd zijn heeft hü
in '1 werk gesteld om den jongen Wil
lem van de waardigheden zijner voor
ouders af te houdan. Daartoe sloot hii
zelfs een overeenkomst met een vreem
de mogendheid; Engeland eischte ter
verkrijging van den vrede van West
minster de z.g. Acte v-an Seclusie, die
men in zeker opzicht dan nog .als afge
dwongen kan beschouwen, doch onder
De Witt's invloed werd deze ^uitslui
ting" van den jongen prins nog yri'ï-
willig bekrachtigd door het Eeuwig
Edict.
Want wii waren mtf Engeland, dat
ialoersch was op onzen handelsrijkdom
van 1652 tot 1654 in een oorlog .gewik
keld, die over het algemeen niet voor-
deelig voo! onze Republiek liep. Bijna
door dezelfde oorzaak gedreven, ver
klaarde Engeland in 1665 ons noginaals
den oorlog, doch nu, was onze zee
macht. mede door De Witt's rusteloos
streven en door het optreden van admi
raals als De Rui iter en Cornelis Tromp
zoozeer ontwikkeld, dat de Engelsciien
na tweejarigen krijg hartelijk naar den
vrede verlangden.
Wel mocht bet volk. dat in zijn groo-
te massa stadhoudersgezind was. xn De
Witt's tijd zijn hart lucht gewen door
bet rijmpje:
,.AI is ons Prinsje nog zoo klein,
Alevel zal hii stadhouder zijn."
De raadpensionaris stoorde zich aan
die volksuiting niet en hield den Prins,
wien hii 'evenwel een go-ede opvoeding
iiei geven zoo- ver mogelijk var. de
waardigheden zijner voorouders verwij
derd.
Het hoofdkenmerk van De Witt's
staatkunde is geweest zijn onverdro
ten tegenwerking van de veroverings
plannen van Bodewijk XIV, Erankrijks
„zoone"-koning.
Deze staatkunde heeft in 't eind ge
faald. Zii haalde ons een oorlog op het
lijf mieit het machtige rijk. dat zich bo
vendien d-e bondgenootschap met En
gland. jMunster en Keulen: had ver
zekerd.
T Het jaar 1672 be/.orgue ons .die vier
vitara den tegeiijk en alles scheen h-et
"einde der Nederiandsche Republiek aan
te duiden. Terecht wordt 1672 iu onze
geschiedenis het ongelukkige jaar ge
noemd. Den ongunstigen loop .der om
standigheden weet het volk aan De Witt
en zijn partii en de bekwame raadpen
sionaris. .die niettegenstaande zijn ge
faalde politiek 22 jaar lang zooveel
goeds voor zijn Land had gewrocht,
stierf niet zijn broeder Cornelis onder
die mishandelingen van een „redeloos"
volk.
Nog Ji-eeft hit het beleefd, dat liet
„Kind van Staaf' de jonge prins Wil
lem stadhouder en Kapitein-generaal
werd.
DEMOKRATIE.
II.
üagen wa| Én een vKMigian brief, dat
de invteield vian liet BïazUiaansche volk
op den gang- dier staatszaken uiterst ge
ring is tier ooraak© van de bijha absolute»
macht, welkie puae ohgarsisciie staats
hoofden op da kieaeirsiBiassa uitoefenen
door de feitelijk praetisch-dwin!;mé©,,Ara-
pa" ca „officieele oandrcl9,ten-k;oaersiijist'*i.
nu willen wij aantoomian, dat ae-lfs d©
hoo-gdgen president d©r republiek niet vrij:
is, om demokratisch. tja Mandeis» pn te
sancciirciecren volgens dein wil van de meer
derheid des volks.
Tben d© Maoonn-erie, 'n dertig jaar gelé
den, steunend op Met léger, het Brazili-
aarasche keitoarriijik in een© re-publiek had
geaat, vriüdie aa al gauw de» Roomsohe
kerk van haita vrijheid harooven, j-a, aeifs
liaar stelten buiten Mat gawone recht^ Bat
er echter in de Kamers slechte do
scheiding vau kietrfc en staat kou doorhateu,
met garantlila van vrijlieid ©n gewoon
recht vmctr dia kerk, was toen te danken
aan het samengaan van Kathoheken en
positivisten, welke laateten door deze op
positie. worgoed de gunst inbotatten van
de vo-Igende reigieeringen.
fflosh zou de vTiijlmieitselarij niet rusten,
iedere nieuwe president ssou 'n potitaek-an
„l»tk'ü'ker" bjj zich krijgen, cm jped
toe te zien, 4at ev-antueei© (^©ricalé spij!-
zen van hielt regeeringsmenu "werden af
gevoerd, of desnoods met majonnieke
warmte zmidiein gestoofii worden.
En: hoe meer da Kathotekeo van 'n
nieuwen President verhoopten, toe fana
tieker de ma gom moest wezen, die tot
keukenpiet hou worden aangesteld.
Om aliean maar te spreken van de drie
presidenten, die» ik hier gekend heb, maar
schalk Hermes de Eomaaca had ■wot poifcij!
ker 'n zekeren meneer 'JJoledo, groot
meester der. vrijhietse-Larij van San Pauk»
die niets naliet, om defflem jegens de» Ka-
thoöekien. goedgeaind-en president, aiboe-
wel ook in dienst als opperman baji d©
firma Briehoek; af te houden van de
oprichting van Raffaiisem-bonkietn, vre»arvoor
dez© president na e©n bezoak aan Braltsch
land, veel voelde, voornamieiMjk, omdat
da Bi'aziliaansch© maoonnerie volstrekt
niet gediend is van oraafhatotelaj.fcte kie
zers onder de Katholiek© boerenbevolKing
en ler meer Meiit in ai©t, die arm© iqah-
schien altijld en eeuwig in slafoliika af-
liankelijkhed-d be latsn dansen, naar d©
politieke pijpen van enkele grootgrond
bezitters, die op hunne taaurt weer ge
makkelijk zdngsn op de maat van den
verLeidelijken sdrenenzang der ma^onniefca
politiek© kopstukken.
Naast PreHid-eint Wenoeela» Braa zien we
op d»e commandobrug staan den grootrhEester
van d© gelieele Braziliuan&ctie vrijinetsélarij,
meneer Nik» Peganlia, die den katholiekéni
Dr. Daurs Muller moest vervangen, daar deze
liet verhouwen der duivelsche sekté niét gé-
noot. Waarschijnlijk moest deze nnti-clericale
schildwacht ons Jii cfen versdhrikkelijkeni we
reldbrand meesleuren, waarvan de aanstook-
ster en de ziel geania andéré is geweest dam
die alle gezag en orde onderniijlnenidé, God
en Ronr.ig hatende magonnerie. Bij Dr. Epi-
tacio Pisssda staat zin eigen Mi|n'ister van
Justitie op de loer, oui de kerkdijken zoovéél
mogelijk ie dwarsbo.omen en het programma
van Brazilië's Groot Oosten snel af te werken.
Daar. beleefden ,we laatst een stérk staaltjó
van. Eens Belgische religieus© wildé zach
laten naturaliseeren, om daarvan als Braziii-
aamsch© burgeres te iuiiinen profiteerén bij
h©t maken van eenige examens. Wat ant
woordde nu de ma-gcni.rieke ministert „Bat
aan haar verzoek niet kom voldaan worden,
omdat zij nis geprofeste rdigieu-e verplicht
was, zich te onttrekken nam welke burger
lijke verplichting ook,, opgelegd door Brazilië.''
Alsof ni-et nlle Braziliaansche vrouwen zijn
vrijgesteld viaji militairea dienst!! Als de Mi
nister van Justitie op dit pujnt seeftorisen
blijft staan, kan hij morgen aan alle Brazili
aans die religieusem dein titel voni BrazilTaara-
sche burgeres ontnemen, ja, als hij kwaad
wil, allo buitenlandse))© nehgfeusen, allepriés-
ters, ja zelfs alle katholieken berooven van
hiet. recht van naturalisatie, omdat zij allen
gehoorzamen aan den Paus to zich aan dien
strengen plicht niet kuimejn ontrekken, onö
zich te onderwerpen pan staatswetten, welké
strijdien zouden met da heilige wettétn Van
de Kjatholieke Kerk. De Roomsche pers naiadt
nu de Zuster aan, zich te wende» tot den
President der republiek, maar, zooals wij
reeds zeiden, d©ze omgevén is door raagoq-
niieko raadgever», "t Valt niet te ontkermétn,
dat Br. Epitacto Wjt d© enkele gebreken ook
vxjle goede hoedeaiighedea bézit, om 'm flink
bestuurder te rijn, doch hij sou zeer wijs
doen, alléén Pc oor te luisteren te teggon
aan de ware, de christelijke democratie, zoo-
als deze zich naar buiten uit in Bisschoppe
lijke verzoekschriften aan de regeérltng, bij
voorbeeld om ook hier, gelijk als in Noord-
Amerikai, een jaarlijks chen dankdag voor dart
Goeden God vest te stellen (zeer waarschijtn-
lijk komt dit tot twetsvoorsW verwerkte ver
zoek er glansrijk door), zooals deze Rjoom-
scbo democratie spreekt in adressen aan dë
regeering van Mtnas, om het godsdieristoader-
richt op de openbare scholen facultatief te
stqllen en net bijzonder onderwijs te subsidi-
eeren. Laat hij zich echt«rJ vsiat God v»r-
hoede, dóór utn magounieke ïaadslieden en
J minis ter aldoor verder van de ware democra
tie, .waartoe de fepublikeinsehe Constitutie
li&m dwingt, afvoeren, dan zal hij langs de
duistere kron-kelpauen van het Groot Oos
ten plotseling in zijn politiek graf neerplof-'
ten, vervloekt dcor liet misleide volk, dat met
z'n nuchter versland en helder oog zeer goed
weet te onderscheiden tussche.i geiiuichéldé
republikeinsche vrijheid, gelijkheid «in bro-é-
dérschap en de Katholieke uemocratié, wëtlté,
door ieder het zijne te geien en door allé
menischen ais broeders in Jezus Christus te
beminnen, de ,ware volkswelvaart brengen kafn,
niet alleen spiritueel, maar ook materieel.
fee» CONSTANCIO VAN ElftG
O. F. M.
Laariliouw en Veeteelt
BEOORDEELINKj VAN HET
ZAAIZAAD.
Om goede opbrengsten te verk'rij^m is*
het niet alie-en vioïdoende den grorad goed
tc bemesten en ©an go^tle grondbéweritingj
toe te passera, ook Met zaaizaad, moet aéri
versehiLende eisclién voldoen.
Goed zaaizaad moot zij'nedït, van deug
delijk© afkomst, zuiver, in staat o-m vlug te'
kiemen en behoorlijk groot en zwaar.
Onder cchlheid verstaat men, diat Bef
van dezelfde soort of variëteit is, waarvoor
niera 't hóeft gekocht.
Men onderscfié-id soort-echtheid' era va
riëteit-echtheid, De eerst© is meestal hiaB-
kèlijk vast to stellen. Iedereen tocfi kaib
rogge van haver, erwten van boonera ow-
dersenfeidera. Bij gras- en k La versoorten is'
dez.3 o-nderschéjduig op Ir-et eerste geridRf
niet zoo- goed m-ogelijk' en dient mem dg
hulp van een microsoootp in te roepen em
vaak ook die van liét Rijksproetstation!
voor zaadccntrole to Wageningeu.
Bij h'et bepalen der variëteits-e-dffffeilcl
roept men beider Hulp weï ©eins tevtej?-
ge-efs in.
Pethuser-rogge uit Sciïlansiedfer aan fisjt
'<aad te onderscheiden is niet mogelijk',
evenmin ,a Is de variëteit van htei-enzaad aéit-
hét zaad zelf vast te stelten.
Hier moet keuring te velde gi&volgicf
'd.oor keuring op monster ons te huif)}
komen.
In sommige gevallen kan Bet nuttig" rijü
den oorsprong van het zaaizaad te kennen,
d.w.z. te weten van welke streak hot af
komstig is.
Zoo woitdt Bij' lijnzaad een z.g. RussisciB'
tonzaad de voork&ir gegeven; erwten em
hoornen komon goedé uit Zeeland';, klaver
zaad uit Brabant.
Slechts jm éen geval kam 't Rijksproef-
statiion Iets van den oorsprong nueaedee-
len. Het kan n.I. ondeizo-ekera of -eela>
monster nood-klaverzaad met Amerüraanstfi
roodblauw maanzaad veriuesigd is.
Wat de zuiverheid betreft hierbij ondar-
scbeio'men: a. de gewone &nzuiverli©id b©
staande i,n beschadigde soort echte zaden;
zaden van a:idere cultuurplanten,, strootjes,
ongevulde grasbloemen, zand en anderiA
docide verontreinigingen, en b. de sdiadiej-
lijke Oinzuiveihéid bestaande in onkruidza!
den, m-oed-erkoren en brandko-rrels.
De zmiverhé-id wordt uitgedrukt in ge-
widilsproeenten en aan 't proefstation be
paald. Men moet eiseftém een zoo laag mo
gelijk' percent schadelijke onzuiverheid'.
Klaverzaad, h'opperups, hioerrae ert
beemd langbtoem koope men steeds ond'er
garantie dat hét zuiver is van warkruid.
Onder kiemsracht verstaat mem het ver
mogen van een zaad om te kiemen. Zij
wordt uitgedrukt i-n aantal procenten Vail
het zuivere zaad. Men kan de kiemkrathf
zelf 'bepalen door een aantal zadjen tisssdhfe#
vocEtig1 filtreerpapiier of iaipjcs flanef te
gen en na een bepaalden tij'd na te gaan
hoeveel percent er zijn oratkiieimd. Oo-k
wordt -gebruik gemaakt vare kiemtoestelten.
De ktomenergie drukt uit welk procent
van een monster zaden ontkiemt in dein tijd,-
dat van een deugdelijk monster minstens dia
helft moet kiemen.
Uit d-e kiemkracMf, ide zuiverheid era de
schadelijke onzuiverheid wordt de gebruiks
waarde afgelegd volgens deze fannufo:
K X Z
Q 3 S. O. i
100
In de praktijk kan men volstaan met
zich' de zuiverheid volgens de opvatting
va-n ifiiet proefstation te laten garandeerare.
Eindelijk hoeft men nog rekening te hou
den met de grootte en hét gewicht vant
hlet zaaizaad. Een zaadkorrel dient eenl
behoorlijk ontwikkejde kiem en een flinke
hoeveelheid i-eserv-estof te bevattn. Tocht'
moet men niet meenen, dat die allergrootste
era alleizwaarste zaden zeker de beste zijn.
Integendeel, soms zelfs kunnen deze min
der te verkiezen zijn. Men beeft bier im
mers kans, dat men met vo-edingsmodifica.
ties te doen Beeft, terwijl 't ook vaak voor
komt, dat gro-ote zaden- afkomstig zij'rf
van minder goed gevulde aren of peulen,
hétgeera een erfélij'ke eignschap is. .Vaak
zullen |d© middelsoortzaden 'de beste re
sultaten geven.
D. v. N. B.
JAARWEDiDEBEREKENING. BIJ
OVERBLTBEN.
Biji overlijden van ©en jartirwedd-e geriiiaj-
tiefoid. militair der Landmachit,. in werkaj"
bjkietn dienst of miat boawaar der scha*
kist oip raoactivitest wordt trajateirjent tiaj
gotod gedaan tot en met dien dog" van
overlijden, bovendion wordt op dien danj
te goed gedaan Met bedrag' van één maiand
traetament, naar dan maatstaf van daJL
hetwelk, bij op tik® dag van overlijd*®
genoot; Thans ia door den Minister va®
Oorlog bepaald, dat voor het bedrag va®
één maand jaanetwtkle moet worden gpn/ft
men dat voor dertig dagten, onder alle orüS
standigtioden naar bpt volte bedrag dfei
jaarwedde dus zmnder tohoudingan te® b»
hoeve va® de weduwen- en -
e® wegen» buieveettog te aan L
