BMK-ASSOCIATIi.
Laat, hoek Payglop
Alkmaar.
Demi-saisons, Ulsters, Motorjekkers,
Jongens- en Kinder-Ulsters.
a. nioj.
LiJÜEüS
$y Shawls,
Handschoenen.
KUNST EN KENNIS
lijdelijke aaobiedirig
P. HUMMUS.
Vanaf Woensdag 15 December zal wederom verkrijgbaar zijn
Agent s 3*
Zaadmarfct 29
Eochusiana.
WERTHEIM en GQMPERTZ 1834 ea ÉSMËTIfERKgfllGiM 1853
Kapitaal en Reserve» f 19.500.000
Kantoor Alkmaar Breedstmat 11
i¥dw!nsiaai Pi$§t§ws
j tegen sterk Yerminderde prijzen.
Wmvmi
lantslstoffiR
m
IN
OnógriBidirsn.
\m\é% lai|ti
lofscrokketi m Pastilon?,
vanaf f 3.75.
Stoffen^ Flanels wollen Ondergoederen,
Shawjs, Handschoenen, Dameshlouses
ZIET DE ETALAGE.
liet beroemd©
Fsiïdsen 0 35
MEDICINALE GRIEKSCHE
- BL0EDWIJN.
J. J. GROENLAND te Alkmaar,
Druivenlaan 47.
XXXVI.
Groot zijn ongetwijfeld de verdiensten,
welke Willem 111 zich voor ons vaderland
verworven heeft door liet te redden uit den
gevaari'ij'ksten toestand, die het ooit giekend
neeft uitgezonderd natuurlijk den 'inval der
Fransche Sansculotten in 1795, welke ten
slotte het nationale bestaan voor Sen tijd-
geheei ttedcw eindigen.
Wel snoet het Nederlandsche volk van
1672 blij verrast opgezien hebben, toen
bet bemerkte,, welke uitnemende eigen
schappen hun stadhouder bezat, zoowel
op krijgskundig als staatkundig gebied. De
verwachtingen, die men van hem, die zoo
langen tijd achteruitgezet, ja vernederd was
geworden, konden onmogelijk hoog ge
spannen zijn geweest. Het was toch' be
kend, dat de prins een zwakke gezondheid
genoot. Bijna altijd werd hij1 gekweld door
zwaren hoofdpijn en het aantal slapelooze
nachten, die bij doormaakte en zich den
tijd dicor voorlezing van zijn secretaris liet
verkorten, moet wel legio zijn geweest.
Inderdaad indien ooit de zegswijze: „Mens
sarta in oorpere sano" (een gezonde ziel
huist slechts in een gezond lichaam) is
gelogenstraft geworden, dan voorzeker wel
in Willem 111, want energiek is zijn be
gluur altijd geweest, zoowel in het goede
als in liet kwade, want in 't vervolg zullen
we ook zien, dat wij niet alles kunnen
goedkeuren, wat Willem 111 heeft onder
nomen en ten uitvoer gebracht.
In ieder geval was ook hij een der groote
wannen, die onze geschiedenis aanwijst
[?n onze geschiedenis niet -alleen, v/ant zijn
(invloed strekte zich ook tot andere landen
i'pjt, inzonderheid door zijn aanhoudend stre-
l'iren, om het gevaar, hetwelk1 Bunopa nog
'Meeds bedreigde door den veroverings-
fzudit van Bodewijk XIV, te keeren.
In dat vpzidht was hij dus de onver-
knoeide voortzetter der st/afeunde van Jo-
nan de Witt. Hij stelde zich aan het hoofd
fean ooalitite's, die met dit doel werden
gevormd.
Hij was de meest geschikte persoon
om als aanvoerder der verbonden legers
'op te treden. Als krijgsman immers had
bij zich een grooten naam verworven door
'lijn welgeslaagde verdediging van ons
'eigen land tegen een zoo overweldigende
legermacht in 1672 en vervolgens. Boven
(Een maakte zijn groote -talentkennis hem
bi] uitstek geschikt, cm psti het hoofd
te staan van een leger, dat uit verschillend:
'volken was samengesteld.
Wij* willen hem niet bij' al deze oorlogen
,op den voet volgen en hebben reeds ver-
haald, dat hij wel zoo goed als geen over
winningen behaalde, d ,ch niettemin altijd*
?n het voordeel bleef, zocdat eenmaal na
een „nederlaag" van Willem III een Fransch
generaal getuigde: „Nog een zoo'n ovêr-
miinning en we zrfn voor goed verloren".
Ook in zijn binnenlandsch bestuur toonde
hij veei Kracht en dat was noodig ook,
omdat voortdurend de staatsgezinde partij
er op uit was, het in 1672 verloren gezag
te herwinnen. Menigmaal overschreed' «hij
in dit opzicht verre de macht, die Rem
als stadhouder toekwam, maar met het
nog] op de verscheuring en het winst
bejag' van enkele aristocratische familie's,
die in ons land later zooveel kwaad ge
brouwen hebben, mag men hem dït niet
ten ongunste aanrekenen. Integendeel, hij
beging dezelfde fout, als Fr ede rik Hen
drik had begaan: bij zijn groote macht in
de Nederlanden zou het hem mogelijk 'ge
weest zijn, een radicale hervorming in net
Staatsbestuur te brengen en dit heeft hij
verzuimd. Hij nam alleen ingrijpende maat
regelen, wanneer men zijn macht te na
kwam. Waarschijnlijk heeft hem d:e tijd
ontbroken, om zijn volle aandacht aan een
reorganisatie van den regeeringBvorm te
wijden, juist doordat hij bijna voortdurend
In .allerlei internationale moeilijkheden was
gewikkeld.
Door .zijn strijd tegen Bodewijk'XIV, Sic
door zijn vervolging van de Hugenoten
(zooals men in Frankrijk) de aanhangers
van de Hervormde leer, noemde, de Pro-
testantsche landen tegen zich in het harnas
jaagde, werd Willem III meer en meer
als de voorvechter en beschermer van het
Protestantisme beschouwd. Dit kwam hoe
langer hoe meer tot het volksgevoelen in
dringen, toen een groot aantal refugfe's
(vluchtelingen) uit Frankrijk zich in deze
landen kwamen vestigen. Eerst had de
Fransche monarch door de beruchte dra-
gonades of inkwartieringen van dragonders
b5f de Hugenoten, gepoogd had dezen
•met geweld tot den Katholieken godsdienst
te doen overgaan en toe dit mislukte, hief
hij liet edict van Nantes op, waarbij den
Protestanten in zijn rijk' vrije uitoefening
van hun godsdienst was gewaarborgd, mits
ze hun verblijf 'beperkten tot een zestal
plaatsen, o.a. Ba Roebelle en Rocbefort.
Daardoor werden dezen dus genoopt uit
te wijken teneinde verdere vervolgingen
te ontgaan en zioo begaven ze zich, gelijk
wel te begrijpen is, naar de Protestantsche
landen, Nederland, Engelant en Zweden.
Deze vluchtelingen hebben ook in ons
land eerw groolen invloed uitgeoefend. Een
gunstige doordat het meerendeels nijvere
en handeldrijvende burgers werden en éen
ongunstige, omdat zij in ons land een
groote sympathie verwekten, die zich van
den kant der Nederlanders uitte in tie zucht
tot navolging van de Fransche taal, zeden
en levensopvatting. Zij zijn dus oorzaak
geworden, dat zooveel Fransche woorden
en uiicfruiiking'en in onze taal zijn inge
drongen, ja, dat zelfs bij de hoogere stan
den liet gevoelen ontstond, dat een be
schaafd en ontwikkeld menseh zich meer
van het Fransch dan van het Nederlandsen
bij zijn gesprekken en schrifturen moest
bedienen. Schreef of sprak' men nog in
liet Nederlandsch, dan Was Bet' meeeslal een
poespas vhn beide talen door elkaar: een
beginsel, dat ook heden ten tiage nog
niet geheel is overwonnen.
Dat voorvecRtersschap van Bet Protestan
iisme heeft onzen Willem III ook bewogen
zich' het koningschap over Engeland te ver
werven waar hij gesteund door een aantal
Protestantsche •machthebbers zijn schoon
vader Jaooibus II van den Jroon stiet
In 1685 was deze katholieke vorst zijn
broed'er Karei II opgevolgd, Noode be
rustten de Engelsdhen er in, dat een Ka
tholiek vorst de troon besteeg, doch zij
namen dlaar vrede mede, wijl Jacoibus II
niet meer zoo jong was en na zijn dood
een zijner Protestantsche dochters, waar
schijnlijk Maria, de gemalin van den Hol-
landsdven stadhouder, zou opvolgen. De
verwachting werd teleurgesteld, toen de
Koning hertrouwd was en hem een zoon
wend' geboren. De voorslag, dezen in den
Anglikaanscben godsdienst te doen opvoe
den, wees Jacobus met kracht van de hand
en zoo kwam het, dat de ontevredenen
in zijn rijk onzen stadhouder te hulp rie
pen. Bij zijn komst vluchtte zijn schoon
vader n. Bodewijk XIV en Willem III met
zijn gemalin werden tot Kjoning en Konin-
v.an Engeland gekroond.
Dit is stellig een zwarte schaduw op de
overigens heldere figuur van den statihou-
der-konnig. Welke ook de beweegredenen
mogen geweest zijn, die hem tot deze daad
bewogen, wij kunnen ons niet ontveinzen,
dat een schennis van het vierde gebod reeds
óp aarde gestraft wordt. Ook 'Willem 111
heeft dat ondervonden. Hij1, die alleenheer-
scher in eigen land, beeft weinig macht in
Engeland ui.gevoerd en dikwijls heeft men
hem laten voelen, dat hij een vreemdeling
was en bleef.
Niet ten onrechte heeft men van Rem ge
tuigd, dat hij was stadhouder van Enge
land en koning van Holland, en zelf 'heeft
hij te kennen gegeven, dat de kroon van
Engeland hem een doornenkroon geweest
is.
Ook voor ens land was de nieuwe waar
digheid van den stadhouder geen voordeel,
reeds dadelijk werden wij in een oorlog
getrokken, die de verontwaardigde Bode
wijk Engeland aandeed. Wij' waren aan de
politiek van dit land geketend als een roei
bootje aan een oorlogsschip: we moesten
door dik èn dun mee met het zooveel groo
t-er en machtiger rijk'. Zelfs heeft Willem III
niet gedaan kunnen krijgen, dat de voor
ons zoo nadeelige acte van navigatie opge
heven of zelfs ten onzen voondeele ver
zacht werd,
In verband met de tegenwoordige be
weging van het onderdrukte Ierland tegen
bet langen tijd zoo despotieke Engeland,
moet helaas getuigd worden, dat deze Iaat
opkomende haver mede door Willem III
gezaaid is. De Katholieke Ieren bleven
trouw aan Jacobus II. Met geweld werden
ze onderworpen, door Willem III, die hun
daarna aan een schandelijke onrechtvaar
dige wetgeving onderwierp, die een der
Direct.K. VAN" NI EN ES en D. SCHENK.
Cred eten, Deposito's, Aan- en Verkoop van ETecleu.
Verhuren Safeloketten. Moderne Smeltproei-kluisdeur.
groote oorzaken werd van eeuwenlange
onderdrukking. De landeigenaars werden
van hun bezit beroofd en de Hollandsché
vrienden van onzen stadhouder werden met
uitgestrekte landgoederen eri lïooge titels
begiftigd.
Ook Maria, WiItems gemalin, beeft haar
tragedie gehad. Reeds in 1695 is zij kinder
loos overleden. Zij heeft altijd reden gehad
bij haar verblijf im cngeland haar nieuwe
vaderland, Holland te betreuren, dat haar
lief "was geworden, en waar de achting en
eerbied jegens haar en haar gemaal grooter
waren dan in Engeland, waar ook Willem
III evenals zijn voorgangers in het Ko
ningschap veel tegenwerking odetvond van
het Parlement.
In 1702, dus reeds op 52-jarigen leeftijd
is Willem III overleden. Hij was pas van
een zware ziekte hersteld, toen hij een
wandelrit maakte in de nabijheid van Bon
den. Hoewel hij, zooals de meeste oranje
vorsten, een voortreffelijk ruiter was,
sprong hij niet vlug genoeg' van zijn paard,
toen d'if dier bij een snellen draf struikelde
over een molshoop. Hij geraakte er onder
en b'rak zijn sleutelbeen. Deze o.p zicihzeli
niet zoo gevaarlijke kwetsuur- is de doods
oorzaak geworden, voor den toch al zoo
zwakken man. Dit feit gaf aanleiding, dat
zijn vijanden in Engeland op de gezondheid
dronken van „den kleinen heer in zwart
fluweel, dus de mol, die de aanleiding werd
van des konings dood. Zijn schoonzuster
Anna volgde hem in 't koningschap op en
over zijn nalatenschap lrier te lande is een
jarenlange procedure ontstaan, die eerst
in 1732 beslecht werd.
Daar hij geen kinderen naliet, besloten
de Staten voorloopig geen nieuwen stad
houder te benoemen en ging men dus een
tweede stadhouderloos tijdvak in, dat tot
1747 voortduurde. Zelf had de overleden
vorst als zijn opvolger meermalen aangewe
zen zijn neef, den Friesdien stadhouder Jo-
han Willem Friso, doch toen diens kansen
wat gunstiger begonnen te staan, verdronk
deze in 1711 bij het overvaren van liet Hol-
landsdi-diep aan den Moerdijk'.
Wij hebben met opzet de geschiedenis
van deze Oranjevorst wat breeder behan
deld, omdat hij een der meest beteekenends
van zijn geslacht is geweest, en tevens om
dat gedurende zijn bestuur ons land een
groGten invloed uitoefende, op den gang
van zaken in geheel Europa. Na hem zijn
wij van dien hoogen trap afgedaald, wat
misschien den binnen! antegben p^aoaft'
wel ten goeds kwam, die wel gdaéen Rad
door den oorlogstoestand, .tcSkt-ae uitge
lokt doordat Wïilem III éc oamnée «ten
kampioen was tc-g'en Lodewfk XIV, die
in zijn veroveringsplannen «enh-aadwÉ dooi
den stadhouder gedwarsboomd «csd.
in hetzelfde jaar, dat hij m Wil
lem nog benoemd geworden tot saaraaeftter
van een groot internationaal leger, tet tien
Franschen Koning moest gedu
rende den Spcanschen Suoceaojs-sorfcog. Na
hem vond men geen enkelen swMMthten
algemeenen aanvoerder en t'.reed ®*i «a-
d-cr verschillende generaals, wtmiii het
meest beroemd zijn geworte». ést f&igel-
schc hertog van Marlborough en tea Ö«s-
tenrij'ksdhen prins Engenius «a tev&jje. 1
tewaww-jaggg?; u1 e L-. -grom» m
W' mwnwi millL-r-towrv^vMiniMr n mm rn
DRIETALLEN, 1
Voor Hoogheemraad van het Hamgiieem'-
raadschap' van den ITondsbossc-ks ea Dui
nen tot Petten werden d; «tic-
tallen opgemaakt:
Voor de vier Noorderkogjje»:
1. J. Zijp Kz„ Twisk; 2. J. Ff. Hui
gen-s, Sijbecarspel; 3. G. S4*pel, kim.
Voor Geeétmerambaclit:
1. G. Bos, Oudorp; 2. fS. Sch®*i'B Alk
maar; 3. D. Sdhuiiemaker, ites».
Vcflr de 'vacature P. La ter»(«êi ftaerleni
weid als Hoofdingeland wow Waèerfand
toegelaten G. Haremaker, Koog aan de
Zaan
SCHAGEN,
SCHAGEN. Benoem li. W. Ksdtag al
hier is benoemd tot besteller bij te jfoet-
en telegraafdienst aan het kantoor alhier.
G e g' u n d. Aan de fsrma 5. Ovetómwa en
Zoon alhier is den bouw wa 5© wrangen
te Baarn gegund.
EGMOND AAN ZEE.
EGMOND AAN ZEE. B e no e m a g en
en ontslagv Bij de gehouden verittezingl
op 9 December 1920, in ée Potter jïc i
Egmond'ermeer" is heitjeraesaral de Dfjk-
graaf de heer Th. Bi^nan, Tevens se aan
de bede, den heer C. ScSsouten te Alk
maar op zijn verzoek eervol ontslag ver-
te end, onder dankzegging1 voor de stipte -
plichtsbetrachting gedurende ruim 35 ja!-
reu getoond en is tat bode benoemd de
heer Jnc. Bel te Alkmaar.
X
-'i m 1 niinnii ■iwniliililiiaini'iTI ,-
i van f 4.75 voor 1 3.50 p el
ALiiLSJ SAEEUKJEN.
met 20 °lo
korting.
IALE AiNIIElIlG
Een blik in onze Etalage's zal U overtuigen, dat het in Uw belang is, van deze
zeldzame lisopgeïegenlieïd te profiteeren.
Prima Jaeger
k*
Meden voordeelige aanbiedingen In
ENZ.
Telef. m. Beleefd aanbevelend,
aam blweiiumouile, Bleekzceht,
eleelito «pljsvefteriBg, HaaijlijSer.,
neemt een. voor propt een lieele et
desnoods een helve tlescSi van de
echte
Prijs per üescli t per üeseli 11.15.
Duizenden hebben reeds hel herstel hunner
gezondheid aan 't gebruik van dezen kraehtigen,
zuiveren natuurwijn te danken.
IS ALOM VERKRIJGBAAR.
Let vooral op-het wettag gedeponeerd
handelsmerk, zijnde het hoofd eener
pleegzuster, die op het etiqnet. om de hals
der ilesschen en op de capsule voorkomt.
Waar nog niet verkrijgbaar vragen Winke
liers en GrossierB prijsopgave aan bij den Ge-
neraal-Agont voor Noord-Holland:
Verkrijgbaar te Alkmaar bij de Fe. Hierop
Slothonber; te Uitgeest bij de Fa. Waag-
meêsterte Heilo bij J. Hogeboom j ia Sgmond
aan den Hoei bij J. Rozing; te Bergen bij
J. -Klanker; te Egmond aan Ze« bi) O. Plnlm-
gi-aaf; te H. H. Waard bij D. Rijke.te Scha-
gen bij Groene Kruis te Castricum bij J. Groen -,
te Oudkarspel bij G. Bakker.