'Gemengd Nieuws.^,
1 Sport .en Spel
Rechtzaken
VAN ALLES WAT
Dinneriiandsch Nieuws.
DH TROEPENZMDiNG NAAR WSLNA.
UIT D«E OOST
Luchiverkeel
Korte Berichten
Over de electrificafie
onzer Spoorwegen.
Maastricht, waann oom ae heer Bongaerts (het
lid der Tweede Kamer? Red. N. H. Crt.)als
de soliedste agent van Den Haag wordt ge-
poemd. i
In de correspondentie wordt er verder op
gewezen, dat de stemming der Limburgers
tegcndver Holland minder goed zou zijn en dat
liet aan 't bewind komen van minister Carton
jle Wiart (dat was, zegt het blad, vóór zijn ver
klaringen aan den t correspondent van „De
Maasbode") de vrees te 's-IIage nog heeft ver
groot, redenen waarom men aanstonds met
groote middelen erop uit is getrokken.
Volgens liet blad bestaan die middelen in een
tcnsalioneele conferentie van den lieer Bon-
gacrls te Maastricht.
.Wat een comodianten zijn die Belgen tochl
Dc zitting der 2e Kamer uitgesteld.
Uit Den Haag wordt gemeld, dat de verga
dering der Tweede Kamer op Dinsdag 4 Jan.
niet doorgaat. Zulks in verband met een door
den Voorzitter van de Rcgecring ontvangen
mededeeling, dat door den Raad van den Vol
kenbond aan Polen en Litauen nadere verzeke
ringen omtrent liunne medewerking tot de volks
stemming zijn gevraagd en dat verder do Regce-
ring liet Voorloopig Verslag over liet wetsont
werp betreffende de Iroepenzending naar Wilna
yoor Dinsdag niet kan beantwoordt»!.
Oud-Minister Cort van der Linden. Mr.
Cort van der Linden, is geheel hersteld van het
pagemak aan den voet, dal hein noodzaakte
Verscheidene weken thuis te blijven.
DE MERKENWET.
Naar „De Induslrieele Eigendom" meldt, zal
het onlangs door de Staten-üeneraal aangeno
men ontwerp van wet lot wijziging van dc mer-
kenwet in zake de verhooging van liet bij de in
zending van een merk verschuldigde bedrag
(-ƒ 30 üi plaats van 10) en van de kosten voor
een schriftelijke inlichting 3 in piaais van 1),
ep 10 Juuari a.s. worden afgekondigd, zoodat
piet ingang van den llen Januari dc verhoogde
bedragen verschuldigd zullen zijn.
DANKBETUIGING DER DUITSCHE
REGEERING.
De Duilsclie regeering heeft in een nota aan
de Nederlandsclic regeering dank betuigd, voor
,\vat ons volk deed voor de Duitsclic kinderen en
liet Duitsche volk,
DE MISSTANDEN OP DE SPOORWEGEN.
Aan de door den Minister van Waterstaat
benoemde commissie, om een onderzoek in le
stellen naar de oorzaken van de vertragiugen
in den treinenloop en de daarmee samenhan
gende misslandeu op de spoorwegen, is de be
voegdheid verleend, de door het volbrengen
van hare taak noödige inlichtingen in te win
nen, in het hijzonder bij de directie der
spoorwegmaatschappijen, zoomede bij haar
personeel en bij de door dit personeel gevorm
de vakvercenigingen.
Bepaald is verder, dat le commissie haar uil
te brengen rapport zal vaststellen bij meerder -
beid van stemmen niet dien verstande, dat ie
der lid het 'rechtheeft zijn gevoelen, indien het
van dat der meerderheid afwijkt, voor zoover
liet niet kortelijk in lid rapport kan worden
opgenomen, in een afzonderlijk rapport ken
baar te maken.
HET ZUIDERZEEFONDS EN DE
EERSTE KAMER.
Bij het afdeelingsondcrzoek in de Eerste Ka
mer van hel wetsontwerp betreffende de ver
hooging van do begrooliug van uilgaven van
het- Zuiderzeefonds voor 1919 werd door en
kele leden de niceniug uitgesproken, dat met
het oog op den verhoogden rentesiandaard het
noodzakelijk zou zijn om de stortingen in het
Zuiderzeefonds aanzienlijk te verlioogen. Men
yroeg hoe de Minister hierover denkt.
Voorts werd gewezen op de door mr. dr.
Ant. van Gijn in de Haagsclie Post gepublii-
ceerde berekening volgens welke op de droog
making der Zuiderzee een vcnies zal worden
geleden vn bijna een milliard. Men vroeg, naar
de incening van den Minister ook op dit punt.
Voor bet geval de droogmaking inderdaad een
zoo aanzienlijk verlies slaat op te leveren,
achlten enkclü leden liet raadzaam met hel
werk niet verder voort te gaan, althans niet
verder dan noodig is, om te voorkomen, dat
door uilslels chade wordt toegebracht aan de
reeds uitgevoerde werken.
DE EERSTE KAMER OVER DE WONING
WETTEN.
Bij het afdeelingsonderzoek van de Eerste
Kiuner van het wetsontwerp betreffende maat
regelen tegen het onbewoond later van wonin
gen bleek, dat verscheidene leden daartegen
min of meer bezwaar hadden er weinig heil
van verwachten als geneesmiddel legen den
woningnood.
Enkele leden die eveneens weinig verwach
ting van dit wetsontwerrp hadden, achten de
voorgestelde maatregelen onvoldoende.
Er war enechter ook leden die deze wets-
yoordracht toejuichten.
Ook het ontwerp Hunrcommissiewet vond hij
het onderzoek in de afdeelingen van de Eer-
sto Kamer geenszins onverdeelde instemming.
Verscheidene leden gaven verre de voorkeur
aan het oorspronkelijk ontwerp en betreurden
zeer, dat dit was ingetrokken. Deze en nog
Vele andere leden vonden het allerminst ge-
wensebt om de huurcommissies nog langen tijd
i'n stand te houden.
Andere leden achtten de bezwaren van over
drijving niet vrij te, pleiten.
Velen kunnen zich niet vereenigen met de
voorgestelde wijziging van art. 5, waardoor
verhooging van den huurprijs miet meer dan
50 pet. boven de normale huurwaarde op ,1
'Januari 1916 onmogelijk zal zijn.
De Burgemeester van Leiden. Aangaande den
toestand van jhr. de Gijsela ir kan worden me
degedeeld, dat sedert de laatste berichten een
'merkbare verbetering is' ingetreden, zoodat zijn
toestand op het oogenblik gunstig kan worden
genoemd.
Er is alle hoop op volledig herstel. Echter
tal een lange tijd van rust noodig zijn. Ver
moedelijk zal de patient daarvoor een zachter
klimaat zoeken.
WETTELIJKE REGELING DER WINKEL
SLUITING.
Het wetsontwerp op de winkelsluiting zal
«aar het Haagsch cor.-Bureau verneemt, voor
dat hel in behandeling komt, zoo tijdig aan de
verscliillemia middenstandsorganisaties worden
toegezonden, dat dezg .voldoende gelegenheid
zullen beoliën, om liare opmerkingen over '1
ontwerp aan de regeering kenbaar, te
GELD VERSCHAFFING AAN DE
GEMEENTEN, /ij'
De Minister, van Financiën Kpeft Woensdag
in de Eerste Kamer medegedeeld, dat hij bin
nenkort een wetsontwerp zal indienen tof hel
vormen van de instelling van een soliede Cen
trale Crediethank door de vcreeniging van Ne-
derlandsche gemeenten, om aan dtf gemeenten
geld le kunnen verschaffen, ';j
DE UITBREIDING VAN AMSTERDAM.
Naar de „Tel." verneemt, heeft de Koningin
het wetsontwerp inzake uitbreiding der ge
meente Amsterdam reeds bekrachtigd.
Het wetsontwerp is reeds afgekondigd in 't
Staatsblad, j (V
vërkibb m pëërgftusft
Pcrronkaarlen. De directies der spoorwegen
hebben bepaald, dat wanneer bij het verlaten
van bet station een perronkaartje wordt aan
geboden dat niet met den datum- of kniptang
is geknipt, of waarvan de geldigheidsduur is
verstreken, de houder van dit kaarlje zal wor
den beschouwd als met den laatst aangekomen
trein le zijn aangebracht cn niet in het bezit
le zijn van een geldig plaatsbewijs. t
HUE CLEMENCEA IN INDIE BEWAAKT
WORDT.
Het „Socrab. Hbld." te Bandoeng schrijft:
„Weinigen zullen hett geweten hebben, dat
de lieer Clemenceau gedurende zijn gehccle
tournee in In dié, op isat van onze regeering op
zeer zorgvuldige wijze werd bewaakt. Kort
vóór de aankomst pan het Fransche gezelschap
kreeg de procureUr-gcncraal opdracht van de re
geering om in die bewaking tet Voorzien en de
ze autoriteit aebte daarvoor voldoende liet mc-
degeven op reis aan het gezelschap van een po-
lititeopziencr, die bijzonder geschikt voor deze
taak werd geacht. Het zal niemand bevreemden,
dat dc regeering tot een dcrgelijken maatregel
overging; immers, zoo juist na den oorlog zou
het niet abcoluut onmogelijk zijn, dat de een of
andere wraakzuchtige ziju slag zou willen
slaan.
Zco kwam dan in dc Prcangcr tegelijkertijd
methet reisgezelschap een man aan, die overal
en nergens was. Handig in elk opzich,t, steeds
aanwezig wanneer de lieer Clemenceau den trein
verliet of er in stapte, en steeds op ^jjn qui vivc
in de hotels Of particuliere woningen, waar hij
logeerde.
Vooral op Ngamplang had. de detective een
zware taak. De gas van dc Regeering liep in en
uit, was allesbehalve hokvast en in het hotel
vond, can zoo te zeggen, iedereen gelegenheid
hem te naderen. Tactvol vermeed de politic-
opziener elk opzienbarend optreden, steeds wijd
de hij zijn aandacht aan den gaarden en ko
menden man. Daartoe zat hij, wanneer de lieer
Clemenceau in zijn kamers was, in de recreatie
zaal of leeszaal ieder op le nemen, die liet ho
tel naderde, hetzij te voet, hetzij per auto. Nau
welijks waren de nieuw aangekomenen binnen
of de detective maakte een praatje met den
chauffeur en vroeg en kreeg zoo de gcwenschte
inlichtingen. In dc eetzaal zat de detective aan
een tafeltje, niet ver van het hooge gezelschap
af, ru^ttig zijn bord-c soep te verorberen.
VIER VLIEGREIZIGERS GEDOOD.
Uit Kaapslad (Z.-Afrika) wordt naar dc
„Tel." meldt, een ernstig vliegongeluk geseind.
De bestuurder stootte legen een schoorsteen,
waardoor de vliegmachine viel en in brand
vloog. De vier inzittenden (dc bestuurder, twee
vrouwelijke passagiers en een kindje) werden
gedood.
Vlucht over Borneo. Uit Parijs wordt aan
de „Msb." geseind, dat de vlieger Poullet over
Borneo is gevlogen. Dat is dc eerste maal dat
een vliegtuig zich boven Borneo vertoonde.
DE
W ATERGi..
uïfi Ui) yoplcll jhfipfi jewwvi.», i
-Uit) Wet door Ida justitie jngtëptelidC Cfflc
d&rzoek fe gebleken, dat jemaad;- kotaenf
d|e uit Jutp^aaA,. omstreek a djefl. tijd' gif
noemde Slot tegieAkwam, die naar z'ja
woning ging linie.Ig minuten daarna ojnÜ-
mo'elte die persoon: den vader van jiiet
&kch|toff:ar ia dieaalfde rjcïrtiag gaiaado
ea kort daarop, eenige spelenjd© kinderen
In die enkele .minuten moeten de nioprdl'
aanslag en de bereaving kobben plaats
gevonden, daar de yiader zijn zopp ia bpb
duister njet aan den kant yajn tien weg
bjeefi) zien liggen, Den der kinderen strui
kelde echjter cl v er ket lichaam' van den
zwaar, gewonde en zagen toon, dat het
een man rwa». Onmiddellijk gingen de kin
deren hju-lp, halen) waarna de man meer
dood dan levend naar tbjeb in de nabijheid
liggende ziekenhuis werd —rvo-erd.
Het slachtoffer heeft wei eenige woor
den gesproken, doch voor de justitie zijn
z'e niet van veel belang. De toestand ,Va;n
hjetl slachtoffer, ia zoo ernstig, door de
btekomen schedelbreuk, dat aan verho,op-en
niet te denken valt.
Die rechetxïhe die thahs een nauwkeurig
onderzoek instelt, hjeeft een zeer moeilijke
taak daar zoo goted al's geen aanwijzingen
omtrent den dader aanwezig zijn.
Een 3-jarig kindje van Van de L. te Wijk
bij-Duurstede, bad het ongeluk, met haar
kleertjes te dicht bij de brandende kachel te
komen, waardoor zij vlam vatten en liet kind
ernstige brandwonden opliep. Na een hevig
lijden is de arme kleine overleden.
Te Vlissingen is ten nadeele van een in
woonster een kistje ontvreemd, inhoudende
400, een spaarbankboekje, eenige broches en
ringen en eeü aantal effecten. De politie stelt
een onderzoek naar den (lader of de daders in.
Woensdagnacht is ten nadeele vUn den lieer
W. te Deurne (N.-B.), een motorrijtuig merk N.
S. M. ter waarde van 1.000 ontvreemd.
Rijksveldwachter mishandeld. De rijksveld
wachter Bocrcma te Annen, (Drente,) die be
zig was iemand te bekeuren wegens rijden
taak' werd geacht. Het zal nieman bevreemden,
zonder licht, is -door dezen en anderen perso
nen aangevallen en niet messen gesneden eu
gestoken, w aardoor hij ernsig' verwond is ge-
wrden.
Te Dusseldorf zijn twee werklieden gevan
gen genomen, loen zij zilverwerk wilden verkoo-
pen arkomslig uit do woning van .de drie
vrouwen, die veertien dagen geleden zijn ver
moord. Men verdenkt de twee mannen van deze
misdaad.
„BEGRAFENIS" VAN
MEER.
Vrijdagavond is de zoogenaamde begrafenis
van Watergraafsmeer looli werkelijk opgevoerd
al was de sympathie met het plan in de ster
vende gemeente lang niet algemeen. Er vormde
zich een ongeregelde optocht niet fakkellicht,
te midden waavan een draagbaar werd mee
gedragen. Al voorttrekkende sloten zich vele
nieuwsgierigen aan die nog al gejoel eii drukte
maakten. Onderweg weid stilgehouden voor
het buis van den oud-wethouder Bleyervcen,
daarna ook voor den woning vain den oud-bur-
gemeeslcr, die zicli echter niet liet zien.
Toen men het doel had bereikt, een terrein
bij den Ringdijk, bleek, dat d'it voor een groot j
deel onder water stond. Ten koste van veel
natie voeten ging de begrafenisplechtigheid
toch door, en er werden ook toespraken ge
houden.
Wij noemden deze grap er een van twijfel
achtig allooi. Ze heeft dan ook het lot gehad
dat ze verdiende: ze is in het water gevallen.
DIEFSTAL VAN 160.000 MARK.
Op verzoek van de politie te 's-Gravenhage
is te Rotterdam aangehouden en naar het huis
van Bewaring overgebracht een Duitscher, E.
D., bankbediende te Hamburg. De aangehou
dene wordt verdacht van diefstal van eenige
brieven, met 'n gezamenlijken inhoud ter waar-
-die van 160.000mark, ten nadeele van de bank
instelling Lewinson te Hamburg. In afwachting
van zijn uitlevering zal liij in verzekerde bewa
ring worden gehouden.
WONINGNOOD-VERRASSINGEN.
Een timmerman-eigenaar te Heerenveen bouwt
een huis en had dit verhuurd aan iemand die
tijdelijk onderdak gekregen liad bij een ander
Deze moest verhuizen, kon nergens terecht
vanwege den 'woningnood. Ofschoon het huis
nog niet geheel afgetimmerd is, liet de eigenaar
den nieuwen huurder die anders op straat zou
staan, gisteren 't huis betrekken. De verhuur
der is thans deswege geverbaliseerd.
MOORDAANSLAG TE UTRECHT.
Op Oudejaarsavond omstire&ks 5 uur,
hal de 30-jaxige ongAhpwde timmerman
Slot), wonlende lam den Galekopperdijk', ge|-
mteente Oudenrijn nabij Utrecht, die werk;-
zaam "was aan h|et) nieuwe administratie
gebouw der NederLaradsdfaje spoorwegen op
dien dijk onverhoedss aangevallen en met
een zwaar voorwerp den hersenpan inge
slagen, waarna de dader zijn slachtoffer
zijn weekloon optfetal en zich darmede
DE UllsoAUEN.
Westelijke afdcciing.
1c klasse.
Amsterdam: Blauw WitV. O. C. 3-.1
Dqrdrecht: D. F. C.Spartaan 02
Den Haag: H. V. V— Ajax 4—2
Haarlem: Haarlem—IL B. S2—2
Rotterdam; Sparta—A. F. C10
Overgangsklasse
ÏJmuiden: Stormvogels—R. F. C31
Schiedam: H. D. V. S.—R. C. H0—3
Hilversum: 't GooiW. F. C4
Rotterdam: FeyenoordS. V. V4—1
Rcs. le klasse.
A. Amsterdam: Ajax II't Gooi II 23
Haarlem: II. F. C. IIBlauw Wit II 03
B. Rotterdam: V. O. C. II—D. F. C. II 2-
2e klasse
A. Zaandam: Z. V. V.-Ale. Viclrix 51
Amsterdam: AmsielEdo 1-I
Purnierend: PurniersteynScholen 00
Hoorn: HollandiaZ. E. C. 0
B. Den lluag: V. U. C.Gouda 50
Utrecht: HerculesAllen Weerbaar 30
"Gouda: OlympiaHilversum 12
C. Delft: ConcordiaForluna 6-
Rotterdam: Excelsior—O. D. S32
C. V. V.Unilas 00
Se klasse.
A. Amslerd.: St. VoorwaartsBloemend. 2
Oostelijke af deeling.
le klasse.
Zwolle: Z. A. C.Tubantia 9
Zulphen: Be Quick—Tlieole 2—0
Nijmegen: QuickEnschedé
Deventer: Go AheadVitesse
Hengelo: Hengelo—U. D
Z uidelijke af deeling.
lo klasse.
Breda: BredaniaV. V. V.
's Boscli: B. V. V.—N. O. A. D.
3—2
2—0
1—0
4—0
2—0
EEN DISTRIBUTIE-KWESTIE.
Eenige jaren geleden was op last van den
bui geineester van Rotterdam, een aantal gouden
tienljes in beslag genomen. In eersten aanleg
had de rechtbank te 's-Gravcnhage beslist, dat
deze inbezitneming onrechtmatig was, cn den
Slaat tot schadevergoeding veroordeeld.
De Staat ging in appèl, doch bet Hof besliste
met de rechtbank, dat de inbezitneming op
grond van de Distributiewet moet geschieden in
verband met de distributie van goederen, wat
bier niet het geval was geweest Tevergeefs
trachtte de Slaat dit verband uit te breiden tot
maatregelen tot voorkoming van prijsopdrijving
en vasthouding van goederen, wat het Hof onge
oorloofd achtte. De Staat voerde nog aan, dat
het voldoende zou zijn, dat de mogelijkheid van
distributie der in beslag genomen goederen op
zichzelf niet was uitgesloten, dooh het Hof oor
deelde, dat er op zijn minst verband moest zijn
met een bestaande, voorgenomen of overwogen
distributieregeling. Wel had de Staat beweerd,
dat hier inderdaad een soort distributie van
goudgeld bestond, omdat de Nederl. Bank goud
had afgestaan aan verschillende industrieën en
bedrijven, doch het Hof was van meening, dat
die afgifte van goud in zoo geringe mate plaats
heeft gehad, dat men moeilijk kan spreken van
een distributie in den zin der crisiswetgeving,
terwijl de afgegeven hoeveelheid goud tegenover
den grooten voorraad van de Nederl. Bank zon
onbeteekenend was, dat men bezwaarlijk in
ernst zou kunnen beweren, dat de minister daar
voor bij particulieren goudgeld in beslag liet
nemen. 1
Het vonnis werd derhalve bevestigd.
Herhaaldelijk komen in de dagbladen be
richten voor, waaruit blijkt, dat het plan
bestaat onze spoorwegen te electrificeeren.
Verleden jaar deelde de Minister van Wa
terstaat aan de Tweede Kamer mede, dat
er plannen bestonden om te beginnen met
de lijn Amsterdam Rotterdam. Kort daar
op verscheen een mededeeling, dat de Mi
nister in overleg met de directie der Nederl.
Spoorwegen een commissie had benoemd
om te onderzoeken welk eiectrisch systeem
voör onze spoorwegen genomen moet wor
den. Tot voorzitter van deze commissie was
het op electrotechnisch gebied bekende lid
van den Raad van Toezicht op de Spoorweg
diensten, Ir. L. M. Barnet Lyon, benoemd.
Deze commissie heeft een studiereis ge
maakt naar de verschillende landen om
de toegepaste systemen te bestudeeren. Het
laatst werd Amerika bezocht. Uit een inter
view met den voorzitter bleek, dat de com
missie nog niet tot een besluit gekomen was.
Eenige weken geleden heeft de Engelsche
ngenieur F. Lydail voor de Vereeniging van
Directeuren van Electriciteitsbcdrijven een
lezing gehouden en daarin een warm plei
dooi geleverd voor pet gelijkstroom-systeem.
In het „Vad." wordt door een deskundige
een korte, duidelijke uiteenzetting gegeven,
zoowel van liet éénphase wisselstroom-
systeem als van bet gelijkstroomsystcem
We ontleenen er het volgende aanDe
stelsels kunnen in twee hoofdgroepen wor
den verdeeld
I. De electrische energie wordt door mid
del van accumulatoren in het rijtuig mede
genomen. Electrische draden voor toevoer
van de energie zijn dan niet noodig. De
eerste electrische trams Den Haag Sclie-
veningen waren zoo ingericht.) De bezwa-
en tegen dit systeem, n. 1. het groote ge
wicht (een accumulator is zeer zwaar) van de
accumulatoren en het groote onderhouder
aan, zijn zoo groot, dat dit stelsel niet in aan
merking komt.
II. De electrische energie wordt langs een
of meer electrische draden, boven de spoor
baan gespannen, naar het motorrijtuig of de
electrische locomotief gebracht. De rads
v/orden dan voor de teruggaande leiding ge
bruikt.
De stroomsoort kan nu zijn draaistroom,
gelijkstroom of éénphase wisselstroom.
0 Bij deze soorten is nu ook nog van belang
hoe hoog de spanning genomen wordt en
bij draaistroom cn wisselstroom moet men
ook nog een keus doen voor het perioden-
tal (hoeveel maal de wisselstroom van
maximum tot minimum per sec. verandert.)
Bij draaistroom zijn drie draden noodig,
neemt men voor één van deze de rails, dan
moeten er nog twee van elkaar geïsoleerde
leidingen gespannen worden. Dit stelsel is
toegepast in Italië, doch heeft zoovele na
deden, o. a. door die twee boVengrondsche
leidingen, dat dit stelsel niet in aanmerking
komt.
De twe,e andere stelsels gelijkstroom en
écn-phase wisselstroom zijn in technisch op
zicht even goetl
Gelijkstroon? spöoi wegen heeft men met
succes aangelegd, bijv. in Amerika, terwijl
Engeland, Frankrijk en België het gelijk
stroom-systeem officieel aangenomen heb
ben.
Wisselstroomspooi'wcgen heeft men o. a.
in Zwitserland, Duitscbland en Noorwegen,
ook in ons land, n. 1. de electrische spoorweg
naar Rotterdam.
Het wisselstroomsysteem is in Zweden en
Zwitserland officieel aangenomen.
Het hoeft dus geen nader betoog, dat,
waar beide stelsels technisch goed uitvoer
baar zijn, dc financieele zijde van het vraag
stuk, met andere woorden welk systeem in
aanleg en bedrijf liet goedkoopste is, den door-
1 ag zal geven, terwijl bovendien de vraag
of de systemen ook na''---1 m andere bedrij
ven te weeg kunnen ader de oogen
behoort te worden gezien. Wij bedoelen hier
de storingen, door de electrische leidingen
uitgeoefend op de telegraaf- en telefoonlei
dingen.
Wij zullen iets nader ingaan op de ver
schillen tusschen beide stelsels.
Om een 2ckere hoeveelheid energie over
te brengen langs de bovenleiding, gaat daar
van een deel verloren. Dit verlies is evenredig
met het kwadraat van de stroomsterkte.
waaruit volgt hoe lager de stroomsterkte
hoe minder verlies. Aan een bepaalde hoe
veelheid energie is men gebonden, wil men
nu de stroomsterkte gering houden, dan moet
men de spanning hoog nemen, om dezelfde
hoeveelheid energie over te brengen. Behal
ve het voordeel, dat zooals we zien bij hooge
spanning de verliezen kleiner zijn, kunnen
de leidingen dunner zijn,, dit heeft tot gevolg
dat de aanlegkosten belangrijk minder zijn.
De slotsom is dusvoor het voordeel moet
men de spanning zoo hoog mogelijk maken.
Ongelukkigerwijze is er bij het hooger opvoe
ren van de spanning een grens en nu komt
men bij gelijkstroom veel eerder tot een
grens, dan bij wisselstroom, waarbij men in
den transformator een eenvoudig en gemak
kelijk toestel heeft om de spanning êpoveel
als men wil te veranderen.
De grens bij gelijkstroom is 3000 volts, ter
wijl bij een groot aantal gelijkstroomspoor
wegen men zelfs niet hooger gaat dan
1500 volt. Om nu de verliezen voor het over
brengen van de electriciteit te verminderen
i'de verliezen zijn ook evenredig met de
lengte van den draad) wordt de spoorweg in
verschillende stukken verdeeld. -Elk stuk
krijgt nu zijn gelijkstroom uit een ondersta-
station. Dit onderstation ontvangt meestal
draaistroom van hooge spanning, bijv.
50.000 volt, van de electriciteitsfabriek. Die
draaistroom wordt nu door electrische toe
stellen veranderd in gelijkstroom.
De gewone grens bij éénphase wisselstroom
voor spoorwegbedrijf is 15.000 16.000
volt. Het aantal onderstations kan dus be
langrijk minder zijn, terwijl ook de verliezen
in de leidingen geringer zullen zijn. Van deze
zijde bezien schijnt het wisselstroombedrijf
goedkooper, De inrichtingen van de rijtuigen
'zijn, volgens de voorstanders van het ge-
lijkstroomsysteem, eenvoudiger dan bij een-
phase-wisselstroom, terwijl ook de kosten
aan onderhoud minder moeten zijn ook
moet de gelijkstroommotor meer voldoen
dan de wisselstroommotor.
Gelijkstroom heeft het nadeel, dat zijn
door de aarde terugkeerende stroomen, "as-
en waterleidingbuizen en kabeis kunnen doen
verteeren, doch Ihseft.weer voor, dat het veel
en veel minder storend werkt op telegraaf-
en telefoonlijnen.
Een ander belangrijk punt is of dc treinen
met electrische locomotieven moeten rijden
of uit motorrijtuigen met tusseb.cn rij tuigen
(zoonis op dc lijn Haag Rotterdam) nioe-
ten bestan. Motorrij enigen beperken het aan
tal rangeerbewegingen, verhoogen de snelhci
voor dadelijk terugkeerener kan dus niet
met veel kleinere stations worden volstaan
zoodat voor reizigersverkeer op onze drukke
lijnen, motorrijtuigen zonder eenigen twijfel
aangewezen zijn.
MEERVOUDIG GEBRUIK VAN TELEGRAAF*
EN "TELEFOONGELEIDINGEN.
In 't tijdschrift voor clccliolecliniek komt de
volgende mededeeliag voor over het sterker
bennHcii der beslaande lelcfoon- cn telegraaf
verbindingen.
Dc theoretische mogelijkheid om met be
hulp van hoogfrequente tósselstroomen langs
draden le telegrafecren - ei* 'elefoneeieii eu vel
lerwijl de draden gelijktijdig worden gebruikt
voor gewone telegrafie of telefonie, is reeds
lang ingezien. Er heslaan een aantal vooral
Amcrikaaiischc octrooien zelfs voor meervou
dige hoogfrequenl-Ieiegralie of telefonie langs
de draden van een reeds in gewoon gebruik
zijnd net.
In Duitscbland is men nu evenwel zóó ver,
dat deze zaak blijkens een mededeeling in de
.Telofunke Ztg." in practisch bedrijf in wer
king is gesteld. Sedert October 1919 werken
tusschen Berlijn cn Frankfort op één dub-
belgdoiding drie Siemens snellelografcn in bei
de richtingen met hoogfrequente slroomen.
Naast liet gewone verkeer over die draden,
worden daar met dc nieuwe methode nog 900
woorden per minuut extra overgebracht. De
zenders zijn Teiefunken-iampzendeivrijwel
identiek, met die voor draadloos verkeer. Voor.
de 600 K.M. Berlijn—Frankfort heeft men zen-f
ders met een energie van 2 K.W.
Bovendien is lusschen Berlijn cn Ifr.r.uover
over de gewone lijnen een hoogfrequent icie-:
fonicvcrbinding in bedrijf, waarbij twee ge-
sprekken gelijktijdig kunnen worden gevoeri
boven en behalve bet gewone verkeer over de
draden. Voor deze 300 K.M. volstaat men met'
zenders van 1/s *.W. De boogrrcquent-instal-
ialie wordt gebruikt evenals een gewone inter
communale verbinding. Een aanvrager bemerkt
in bet geheel niet of bij een gewone of ceri
hoogfrequent verbinding krijgl. De laatste is.
meestal, veel vrijer van nevengeluiden.
Voor liet hoogfrequent verkeer kunnen ver
schillende draden uit écn bundel, onverschillig
of zij voor telegrafie of telefonie in gebruik
zjjn, gecombineerd dienst doen, zoodat men een
geleiding met veel minder weerstand krijgt. Tot
dusver zijn echter over één geheeien bundel
slechïs 2 hoogfrequent gesprekken mogelijk, al
is men bezig met beproeving van een systeem,
dat 20 gesprekken mogelijk zou maken. Langs
kabels of langs lijnen met groole stukken ka
bel erin, kan men met bet huidige stelsel nög
niet werken.
De Duitschers zijn blijkbaar in dezen met dq
praktijk de Amerikanen vóór, want in Ame
rika is, voor zoover bekend, nog geen enkele
zoodanige verbinding voor het publick in be
drijf en beeft men practisch ook nog niet meer
dan één boogfrequentgesprek naast bet gewonq
verkeer kunnen voeren.
Ook-in ons land zóu door toepassing van dit.
systeem een belangrijke verbetering in bet ver
keer le brengen zijn.
DE BOSCHRIJKDOM DER AARDE.
Algemeen klaagt men er thans in de be
schaafde landen over, dat de bosscben steeds
verminderen, eu overal vraagt men om maat
regelen, die bet kappen der bosscben tegen-;
gaan.
Een waarschuwend voorbeeld boe ver men
met bet vernielen der bosscben kan gaan, le
vert China op, dat bijna geen bosscben meer,
bezit. Ook in de Vcreenïgde Staten worden
veel bosscben omgehakt. Onder de Europeescliek
landen lieeft Zweden betrekkelijk dc meeste;
bosscben, de*-t bosebgrond bedraagt, naar eetf
Duitsch blad becijfert, 2/5 van het geliceie land,
In Rusland beslaan de bosscben 32 pCt-, in Oos- -
tenrijk 30 pet., in Duitscbland "23 pet-, in Noor-,
wegen 21 pel., in Zwitserland 20 pet-, in Frank--
rijk 18 pet., in België 17 pcL, in Italië 14 pet,
in Spanje 13 pet., in Nederland 7 pet., in De
nemarken 6 pCt. cn in Groot-Brillanmë 4 pCt.
van bet land. .jas?,
HIJ ZAG INEENS BLEEK. l-y
Z ij: „Geef dien brief eens hier, ik zie aan bet
schrift, dat hij van een dame is cn jij ziet in'-)
eens zoo bleek".
H ij: „Dat kan uitkomen. Het is de rekening
van je naaisler."
DE ARME MAN EN Z'N FAMILIE. '"R)
„Mevrouw, als u me een kwartje geeft, kan ik;
naar m'n familie gaan." S
„Hier, arme man, heb je een gulden en waatj
is je familie?," 1
„Die zit in de bioscoop, mevrouwt" 1 V
.Jï
AFGEKETST.
Jonge man: „Mijnbeer, ik heb uw dochter
lief."
Vader: „Ik ook. Lalen wij daarom over iets
anders spreken/,1 f"
a*--!
ZIJN OPVATTING.
Onderwijzeres„En wanneer ben jij jarig
ventje „weet ik niet 1"
Onderwijzer i „Wanneer ben je dan gebo
ren 'r, i n
ventje i },Ik ben niet eeboren-ik heb eer
stiefmoeder I'D
ZOU 't ZOO ZIJN
Dame i Hebt i ook 't boek „De waar
heid ovéï dén volkerenbond
Bibliothecaris „Jawel" (tot bediend.
„Bovgn. in de afdeeling htyjjoistiche le
tuur,h
