De goede schoolagenda's
ven vroeger zijn er weet
Boekhandel BOOGCAISPEL
lui 41 WU44TO,
\jaxi pool,
ftamtt xvul, maat...
spuü m\ QmijU
A. KUIN
Landbouwkroniek
fatnilit-dcuUwuU
ICocl uzchool
Walcheren
worstelt nog steeds
Het Voorspel.
3 October 1944. Boven de
zware zeewering te Westkapelle
verschijnen de geallieerde bom
menwerpers en wat reeds tevoren
door pamfletten was aangekon
digd, voltrekt zich: Walcherens
dijken moeten stuk, opdat het bin
nendringende zeewater de vijan
delijke vestingen buiten gebruik
zal stellen. Tientallen 6-tons bom
men slaan een gat van 125 m. in
Nederlands zwaarste dijk
Westkapelle wordt vrijwel weg
gevaagd. Op 7 October volgen de
Nolledijk ten Westen- en de dij
ken bij de forten de Ruyter en
Rammekens ten Oosten van Vlis-
singen. Bij het laatste fort wordt
de dijk over 300 m. lengte ver
nield. Ten slotte worden op 11
October tussen Veere en Vrou
wenpolder bommen geworpen, die
een gat van 400 m. in de dijk
slaan. Woest stroomt het zeewa
ter naar binnen: 1600 ha van de
beste grondsoort worden verzwol
gen... Walcheren betaalt zijn
tol
Doch het eiland wordt bevrijd
en reeds in November 1944 begint
de Dienst Droogmaking Walche
ren" te Goes zijn werk. Wij be
sparen onze lezers de détails doch
wij willen er op wijzen, dat. het
zeewater intussen bij millioenen
kubieke meters dagelijks in en uit
stroomt de dijkgaten verbreedt,
de gave delen beschadigt en in de
zachte klei geulen en kreken trekt,
die vele meters diep en vaak 80
100 m. breed zijn. Het wordt een
chaos bij de dijkgaten. In Maart
1945 is het gat bij de Nolle zelfs
350 m., bij Westkapelle 600 m.,
bij Veere 975 m. en bij Ramme
kens 750 m.
Weer tussen de dijken.
In de loop van 1945 is men er
echter in geslaagd, de gaten te
vullen in de volgorde: Nolle,
Westkapelle. Veere. Bij de laat
ste plaats moeten 16 ha land aan
de golven worden prijsgegeven,
omdat de dijk, evenals trouwens
bij Westkapelle, meer landin
waarts moet worden gelegd. Op
23 October is het eiland weer in
gedijkt en kan de drooglegging
beginnen. Tn December is inder
daad 85 van het eiland droog
en de resterende 15 (de 2000
ha bij Rammekens) volgen in het
voorjaar van 1946. De polder
Walcheren en de Rijksdienst
voor Landbouwherstel enz. kon
den hun eigenlijke taak hervatten
of beginnen.
Luctor et emergo.
Ontzaglijk veel moest worden
opgeruimd en opgebouwd, te veel
om hier te beschrijven. Thans is
er reeds veel veranderd op dit, uit
agrarisch oogpunt zo belangrijke
eiland. Het puin verdween groten
deels, noodboerderijen en stallin
gen verrezen, draglines en bag
germachines groeven de sloten op
nieuw uit. Doch geen boom bleef
in leven en het eens zo schilder
achtige eiland zal nog jaren nodig
hebben, ook wanneer de herbe
planting krachtig wordt aange
pakt, om iets van zijn oude luister
terug te winnen. Gelukkig zijn be
paalde delen gespaard gebleven
het land ten Oosten van het
kanaal door Walcheren, dus rond-
Voor
naar
DRUKKERIJ
HOOGCARSPEL
de Rijp
om Kleverskerke, Arnemuiden en
Nieuw- en St. Joosland. Ook de
dorpskerken" van Serooskerke,
Oostkapelle, Koudekerke enz. zijn
er betrekkelijk goed afgekomen
en bezitten nog bomen. Verder
zijn Veere, Domburg, Middelburg
en Vrouwenpolder niet ernstig
beschadigd.
Het zwaar getroffen land.
Doch meer en meer blijkt de
verwoesting het grootst te zijn in
de agrarische sector. Bergplaats
voor de akkerbouwproducten bie
den de noodboerderijen niet en
dit weegt de Walcherse boer
zwaar. Daar komt bij, dat de over
stroming met zout water nog jaren
lang gevolgen zal hebben. Het
grasland bevat niets dan onkruid
en op het bouwland staan de ge
wassen er zeer slecht voor. De
droge zomer veroorzaakte niet
slechts een hogere concentratie
van het zout in de grond, maar
maakt ook nog, dat door de capil
laire werking het reeds naar de
ondergrond gespoelde zout weer
in de bouwvoor terecht komt.
Zoutwaterplanten, zoals lamsoor
en zeekraal groeien in de sloten
en soms zelfs op het land. De gra
nen en zaden hebben hierdoor
zeer geleden, mangels en sui
kerbieten minder, daar deze vrij
goed zout kunnen verdragen.
De geringe mogelijkheid tot
grondbewerking verhindert het
aanleggen van kunstweiden en
blijvend grasland en werkt de on
kruidontwikkeling zeer in de hand.
Ook de lucerne staat in het alge
meen onbevredigend. Doch dit
alles is nog niet het teerste punt.
Nog meer moeilijkheden.
De schadereglingen en de be
palingen omtrent het nodige ka
pitaal voor heropbouw baren nog
ernstiger zorg, nu velen van hun
bedrijf vrijwel geen inkomsten
hebben.
Diep ingrijpend zal ook de her
verkaveling zijn, zoals die in de
betreffende wet voor Walcheren
wordt beoogd. Ongetwijfeld zul
len de percelen gunstiger komen
te liggen, zeer zeker zal jzr een
betere bestaansmogelijkheid voor
kleine zelfstandige boeren worden
geschapen, doch dit zal eerst be
vredigend kunnen verlopen, wan
neer öf de vrijwillige emigratie öf
de transmigratie naar de N.O.-
polder mogelijk wordt. Voor dit
laatste bestaat wel belangstelling.
Dat hierbij heel wat komt kijken,
leert ons het feit, dat men bij het
voorbereidend werk reeds bezig
is met boekhouding en schatting
van gronden, verdeeld over 8000
eigenaren en 37.000 percelen.
Doch deze cijfers bewijzen tevens
de noodzakelijkheid van de uit
voering van deze wet.
Walcheren herrijst, maar de
moeilijkheden zijn groot en de
zorgen vele.
DE ZONDERLINGE
CLIENTE.
Iedereen in het dorp kende
Lucas, de lapjeskoopman. Als hij
's morgens met z'n zwaar met ma
nufacturen en snuisterijen bela
den kar de boer optrok, zeiden ze
hem allen gedag: ,,Ha, die Lucas!"
Met z'n kar en met z'n handel
verdiende Lucas een eerlijk stuk
brood en meermalen had hij kans
iets extra binnen te halen. Dat
gebeurde, als de zoon of de doch
ter van een of andere boerenhoeve
trouwplannen had. Als Lucas
daar de lucht van had, bood hij
onmiddellijk zijn goede diensten
aan: de vrouw en de boer moes
ten met hèm eens meegaan
nee, dat kostte niets en niemen
dal hij hield ze die-dag-naar-
de-stad-vrij dan zouden ze met
elkaar &e grote magazijnen eens
langs gaan. Als ze daar eens een
dag voor namenze zouden
er geen spijt van hebben. Hij,
Lucas, garandeerde, dat het met
de uitzet in één keer voor elkaar
kwam. En als regel kwam het
ook voor elkaar. Zo'n dag bleef
de kar in de loods en deftig aan
gedaan trok lapjeskoopman Lucas
met z'n boerenfamilie naar stad.
Hij sleepte bruid en bruidegom,
alsmede de respectieve vaders en
moeders langs alle grote maga
zijnen, die uitsluitend voor gros
siers toegankelijk waren hij in
strueerde zijn klanten, waar ze
speciaal op moesten letten en hij
zorgde er voor, dat de aspirant-
kopers in lunchroom of restaurant
op tijd hun natje en droogje kre
gen. Ja, zo'n dag kostte Lucas
altijd een dikke cent, maar aan de
geweldige bestelling, die daarna
los kwam, haalde de handigerd
z'n kosten er dubbel en dwars uit,
Het was eigenlijk een zonder
linge manier om aan de kost te
komen, doch het was waar, dat
Lucas dank zij de recomman
datie meer en meer verzoeken
kreeg mee te gaan, de toonka-
mers langs. En het waren niet al
leen de goed-gesitueerde boeren,
die zijn bemiddeling vroegen.
De vrouw van Lucas had een
hekel aan de zakelijke uit
gangetjes van haar man. Het
mocht dan waar zijn, dat het nut
tige met het aangename werd ge
paard en dat er dik aan werd
verdiend als de kar thuis bleef
verdiende Lucas zojn dag hele
maal niet.
Nu was er een dame uit de
stad, die eveneens met Lucas de
magazijnen langs ging. Maar in
tegenstelling met de boerenklan-
ten, doe vrijwel ,,en familie" mee
gingen, deed deze dame geheel
alleen haar keus. Tot ergernis
van Lucas' vrouw ging zelfs de
aanstaande bruidegom niet mee.
,,Die laat 'alles aan haar over,"
verzekerde Lucas. „Dat kan ook
ze heeft een heel goede smaak
•en er is al voor een zevenduizend
pop besteld. Stel je toch niet aan
die dame is van heel goeden
huize. Morgen is het voor het
laatst, dan moeten we nog even
naar de toonkamers van de lino-
leumfabriek. Ik denk, dat er dan
nog zo'n zeshonderd gulden bij
komt. Reken eens uit, hoeveel
provisie daar van overblijft zo'n
klant krijgen we nooit meer."
Ja, zo'n klant kreeg Lucas
nooit weer. Hij dacht er aan, toen
LICHT OP
▼oor AUTO'i en RIJWIELEN
Zaterdag 9.48 uur
Zondag 8.47
Maandag 8.45
Dinsdag 8.43
Woensdag 8.41
Donderdag 8.89
Vrijdag 8.87
Zaterdag 8.34
TJeenk Willlnk's agenda
19471948 voor
U.L.0. f 1.40
Drogisterij
Apoth. ass.
Optiek - Fotografie
Telefoon 30, de Rijp
hij die volgende dag in een auto
thuis kwam.
Z n cliënte zou op zijn kos
ten doorrijden en juist bij het
uitstappen bedacht onze lapjes-
koopman, dat hij nog één ding
had vergeten. „Juffrouw dat
is waar ook hoe doen wij met
de betaling?"
De juf in de wagen lachte
vriendelijk. „O. meneer Lucas
goed dat u 't vraagt ik heb
het er gisteren juist met m'n aan
staande over gehad. U hebt m'n
zus altijd zo voortreffelijk be
diendwij hadden gemeend:
een tientje per maand ik zal
het u nog even schriftelijk beves
tigen."
De auto was al uit het gezicht,
toen Lucas haar nog op de weg
stond na te stareneen tien
tje per maand voor een schuld
van een 8000 gulden.
De juf uit de stad is toch ge
trouwd, al heeft Lucas de wo
ninginrichting niet verzorgd.
Lapjeskoopman Lucas kon bij
haar geen goed doen.
„Je begrijpt het niet ik ben
vier dagen echt leuk met die man
uit geweest dat heb ik hem ook
geschreven, maar ik kreeg niet
eens antwoord."
Dit laatste had ze mede aan de
vrouw van Lucas te danken
(Nadruk verboden.)
1
