Jlifaet Couccud ATOOMENERGIE MATTHAUS-PASSION werd uitnemend vertolkt Nieuw toren-uurwerk Accijns op gedistilleerd en benzine met 50 verhoogd GROTE BRAND 400.boete No. 1776 Vrijdag 18 Maart 1949 39e Jaargang G.J.Hoogcarspel, Beemster Telef. 10. Gironr. 470889 Redacteur: J. KLIJZING Nzn., Telefoon 178, Purmerend Advertentieprijs: 8 cent pet mm. Btj contract lagere tarieven op aanvraag Bewijsnummer gratis voor De Rijp, Graft, Noordeinde, Cost- en West-Graftdijk, Zuid-Schermer en Noord-Schermer, Schermerhorn, Beemster en omstreken Abonnementsprijs: 75 cent per 3 maanden bij vooruitbetaling franco per post f 3.40 per jaar plus incasso-kosten Losse nummers 6 cent Verschijnt des Vrijdags Interessante Nutslezing van de heer Kohnert te De Rijp Dinsdag jL sprak de heer Kohnert uit Alkmaar op de 3e Nutsavond, welke werd gehouden in „De Een dracht", over „Het vrijmaken van Atoomenergie". Dit interessante on derwerp, dat de laatste jaren in het middelpunt der belangstelling staat, werd door de heer Kohnert op een uitermate boeiende en begrijpelij ke wijze behandeld. Alle stoffen, zo begon spreker, hebben verschillende persoonlijke eigenschappen. Er zijn echter eigen schappen, die alle stoffen gemeen schappelijk bezitten, en hij noemde hiervan het gewicht en de deelbaar heid. Reeds de Griekse natuurkun digen hielden zich met deze deel baarheid bezig. Zij veronderstelden, want bewijzen konden zij het niet, dat de deling van een stof niet onbe perkt kan worden voortgezet. De kleinste deeltjes van een stof noem den zij moleculen. Vele eeuwen la ter bleken deze weer te zijn opge bouwd uit atomen. Ruim 150 jaar geleden heeft men zich met ver nieuwde ijver aan het onderzoek van de bouw der stoffen gewijd. Men kwam hierbij tot de conclusie, dat de ongeveer 300.000 stoffen, welke er op de aarde bestaan, zijn opge bouwd uit een groot aantal elemen ten, of enkelvoudige stoffen. Elk element bezit bepaalde eigenschap pen en bepaald atoomgewicht. Aan vankelijk waren er 68 elementen be kend. Later werd door een Poolse natuurkundige ontdekt, dat er 92 elementen moesten zijn, aan de hand van een indeling, die door een Rus sische collega was opgemaakt. Hij gaf reeds aan welke eigenschappen en atoomgewichten de ontbrekende elementen zouden hebben. Deze ele menten zijn ook later inderdaad ont dekt, op één na, zodat er nu 91 be kend zijn. Langzamerhand schreed de wetenschap vooruit. Het radium, ook een ontbrekend element, werd ontdekt door het echtpaar Curie. Het bezat inderdaad de reeds aange geven eigenschappen, doch het had nog een eigenschap, welke niet was voorzien. Het viel nl. langzaam uit een en zond hierbij stralen uit, de zg. Gammastralen, overeenkomend met Röntgenstralen, echter veel door dringender. Energie Prof. Einstein toonde aan, dat in de atomen een enorme hoeveelheid energie is opgesloten. Dr. Joliot Cu rie kon meedelen, dat men hoogst waarschijnlijk de energie zou kun nen vrijmaken. Men durfde er echter niet mee te beginnen, omdat men vreesde, dat men het proces niet meer zou kunnen tegenhouden, of, zoals de heer Kohnert het kernach tig uitdrukte; men wist wel hoe men de knuppel uit de zak kon krijgen, maar niet hoe hem er weer in te doen. Men wist ook, dat de Duitse ge leerden zich met het atoomonder zoek bezig hielden en toen Hitier begon te dreigen met geheime wa pens, vreesde men in Amerika, dat Duitsland de atoombom bezat. On middellijk werden alle natuurkundi gen uit de geallieerde landen bijeen gebracht en deze kregen van het Amerikaanse Ministerie van Oorlog opdracht, kostte wat het kostte, de atoomenergie vrij te maken. Er werd op een afgelegen plek een labora torium opgericht en het onderzoek nam een aanvang. Men koos voor het te splitsen element het uranium, een soort' metaal, waarvan de ato men betrekkelijk gemakkelijk zijn te splitsen. Van uranium bestaan twee soorten, nl. dat met een atoom gewicht van 238 en met een atoom gewicht van 235. Alleen het eerste wordt in de natuur aangetroffen, doch moet voor de vrijmaking van de energie in het tweede worden omgezet. De moeilijkheden, die men daarbij ondervond, waren zeer groot. Explosie-gevaar Bij het omzettingsproces kwam reeds zoveel warmte vrij, dat gevaar voor explosies niet denkbeeldig was. Men koelde allereerst met water uit de Colorado rivier. Later ontdekte men, dat het element bismuth een remmende invloed op het proces uit oefende, zodat men verder van deze stof geen gebruik maakte. Eindelijk was de eerste atoombom gereed. De ze bom bestaat uit een- bol of cylin de r, door een parafine wand in twee helften verdeeld. Uranium heeft nl. de eigenschap, in kleine hoeveelhe den ongevaarlijk te zijn. Wordt ech ter een bepaalde „drempel" over schreden, dan volgt de explosie. In beide helften bevindt zich nu zo'n ongevaarlijke hoeveelheid. Door een bepaald mechanisme, smelt, na het afwerpen van de bom, de parafine, de beide hoeveelheden komen bij elkaar en de explosie volgt. De eer ste bom werd in een woestijn tot ontploffing gebracht en sloeg daar een krater van enige meters diep en een kilometer doorsnede. Het zand was in de gehele omtrek tot glas ge smolten door de enorme hitte. Hiroshima Kort daarop viel de eerste atoom bom op de Japanse stad Hiroshima, waarbij de gehele binnenstad totaal werd verwoest en tienduizenden mensen het leven verloren. De over levenden bleken allen aangetast door een geheimzinnige ziekte, welke la ter bleek, werd veroorzaakt door de radioactieve straling (gamma-stra len), welke na de explosie de stad nog maandenlang ontoegankelijk maakte. Ook dit eiste nog duizenden slachtoffers. Later viel nog een bom op Nagasaki en daarop capituleerde Japan. Atoomenergie in een eventuele volgende oorlog gebruikt, aldus de heer Kohnert, betekent hoogstwaar schijnlijk het einde van onze bescha ving. Slaagt men er echter in het vrijkomen der energie te remmen en. hier zoekt men op het ogenblik naar. dan zal er een geweldige omwente ling plaatsvinden en kan het een zegen voor de mensheid betekenen. Spreker schetste dit met nog enkele duidelijke en geestige voorbeelden. Ds. Kastein, die ook het openings woord uitsprak, dankte de heer Kohnert voor zijn buitengewoon in teressante en boeiende lezing. Indien het publiek een droge uiteenzetting had verwacht, dan heeft het zich wel deerlijk vergist, meende spreker. Integendeel U heeft op zeer prettige en ook amusante wijze Uw onder- GROOT-SCHERMER.— Bijna een jaar geleden werd te Groot-Schermer een bazar gehouden met de bedoeling van de baten een rieuw torenuurwerk aan te schaffen. Grootscheeps ma g deze Bazar wor den genoemd, omdat daaraan vrijwel alle ingezetenen hun medewerking verleenden in deze pf gene vorm. Het resultaat van deze spontane en gemeenschappelijke actie was dan ook volkomen evenredig aan de opzet. De opbrengst lag 'boven de ƒ5000, hetgeen de mogelijkheden in deze kleine gemeenscha?! in ogenschouw genomen, buiten feller verwachting was. Nu is zo'n uurweik met niet minder dan vier verlichte wijzerplaten een dure geschiedenis, en wanneer dan de eerste maal niet alles bijeen kwam, dan leert men de betekenis van het spreekwoord van #te laatste loodjes pas recht beseffen. Maar in Groot-Schermer heeft men A gezegd en het L liet niet op zich wachten. Het uurwerk is besteld, het geld ervoor is bijeen en de Raad der Gemeente nam onlangs met bijzondere erkentelijkheid de eigendom van het uurwerk over. h'étv.elk nu Zaterdag, 19 dezer te 7.30 ui-.r door de Burge- J meester officieel in gebruik zal wor den genomen. Het zal dan fees:. in het dorp zijn, feest, waarop men na deze prestatie volkomen recht hee'"t. Tegen acht uur avonds zijn alle ingezetenen uitgenodigd bgeen te ko men in café van Tiuijen. waa^ zullen optreden de Singit .'s uit Weesp en de heer Piet Kroor uit Alkmaar als „Kees Stet van Ierswoud". VERLOREN Vf'ORWERPEN DE RIJP. Bij dc. politie werd als verloren aangegev.» 1 paar kinder wanten. werp behandeld, en wij danken U hiervoor hartelijk. Uiterst jammer was, dat de op komst van het publiek zo matig was. Dit voor ons allen zo belangrijke onderwerp was toch zeker een volle zaal waard geweest. En het bestuur van het Nutsdepartement De Rijp en de heer Kohnert hadden beter ver diend! Uitvoering won aan diepte en inhoud De overweldigende belangstelling welke er steeds voor de „Matthaus Passion" heeft bestaan, bleef Zater dagavond uit. Er waren veel bezoe kers in de Alkmaarse Grote Kerk, maar men zou gaarne ook voor deze „Passion"-nltvoering de Grote Kerk stampvol hebben gezien te meer daar de Ned. Herv. Oratorium Ver. onder leiding van dirigent Jonker de gestel de opgave weer met zoveel toewijding wist te vervullen. Bach's Passie hebben we reeds vol doende ingeleid, zodat we ons nu uit sluitend tot de uitvoering van het werk kunnen bepalen. Allereerst zij opgemerkt, dat de uitvoering van het werk in z'n geheel aan diepte van in houd heeft gewonnen. De dirigent hield zich meer nog dan anders schijn baar strak aan de partituur met het gevolg, dat het sensuele élement ver minderde en men meer pure muziek te genieten kreeg. Voor deze boeiende en aanvaardbare interpretatie kunnen we dus zeer erkentelijk zijn, deze lof waardige conclusie betreft voorname lijk de koorzang. Deze schare amateur-zangeressen en zangers heeft zich in de loop der ja ren een koortechniek weten eigen te maken, welke op hoog peil staat. Zo kregen we dan op een klein ongelukje na, een voortreffelijk openingskoor te horen, waarin ook het knapenkoor uit nemend bleek te zijn. De contempla tieve choralen werden zéér mooi ge zongen, en ook het slotkoor had mo menten van grote schoonheid. Het zangkoor boekte dus in muzikaal op zicht deze keer wederom 'een heel groot succes. Het solisten-corps had enige ver andering ondergaan en daar behoef den we in sommige opzichten geen spijt van te hebben. De sopraan-partij werd deze keer gezongen door Dora v. Doorn Lindeman. Zij heeft ean zeer fraai stemgeluid en gaf een prachtige voordracht van Bachs muziek. Met deze zangeres was dus wel een uitste kende keuze gedaan. De alt, mevr. Biickström, die on verwacht de partij van Annie Hermes overnam, heeft een zeer mooie stem, zong echter haar partij wat vlakweg. Er was van innerlijke bewogenheid niet veel te bespeuren. Wat nog te zeggen van de Evange list (Jan Schipper) tenor, en de Chris tus-partij (Laurens Bogtman) die tel ken jare ons nimmer teleurstellen aan artistieke zang en werkelijke kunst zinnige herschepping. Han le Févre bleef aan zichzelf ge lijk. De bas Piet Dalenberg zong zijn partij nog wat schools en moet vrijer worden in de voordracht. Zijn tech niek was wel goed. Van de instrumentale soli willen we vermelden de keurige viool-solo ge speeld door Hertha Ellegiers. Er was een orgelpartij met fijn gekozen re gistratie van Piet van Egmond. Het cembaal, dat met haar bijzondere klankkleur als het ware een testa- mentische sfeer schept, werd muzi kaal bespeeld door Nico Akkerman. De Arnhemse Orkest Vereniging verzorgde de orkestbegeleiding, zeer lofwaardig en soms ook wat oneven wichtig, maar er is nu eenmaal nooit voldoende gelegenheid om met zo'n or kest te repeteren. Nog willen we een extra compli ment brengen voor iets waar veel be zoekers niet zo spoedig aan denken, nl. het organiseren van een dergelijke grootse onderneming. Deze organisatie was perfect! Moge de „Passion"-uït- voeringen in de volgende jaren weer de oude enorme belangstelling trekken welke zij verdienen. I Ms. Ons Beneluxje: Die op suiker tweederde verlaagd (Van onze parlementaire redacteur.) In de Tweede Kamer heeft de mi nister van Financiën, prof. dr. P. Lieftinck Woensdagmiddag enige be langrijke mededelingen gedaan over de fiscale problemen, die op de laatste Benelux-conferentie besproken zijn. Uitvoerig is in het afgelopen week eind onderhandeld over de unificatie van de accijnzen, de omzetbelasting, de motorrijtuigenbelasting en de uni ficatie der directe belastingen. Het bleek, dat het niet direct noodzake lijk is tot unificatie van zegel- en re gistratiekosten over te gaan. Bij de directe belastingen zal een beperkte unificatie voldoende zijn. De unificatie der accijnzen is op de con ferentie voltooid. Voor gedistilleerd, benzine en suiker komen er uniforme heffingen, die tus sen de thans in de drie landen gelden de tarieven liggen. Voor gedistilleerd bedraagt op het ogenblik in België het tarief van ƒ600,— per H.L. ad 50%; in Neder land 320,in Luxemburg ƒ510, Het nieuwe overeengekomen tarief zal bedragen ƒ475,per H.L. ad 50%. Het tarief op de benine bedraagt op het ogenblik in de Belgisch Luxem burgse Economische Unie 24,96 per 100 kg., in Nederland ƒ14,67; het nieuw overeengekomen tarief voor de drie landen bedraagt 22,per 100 kg- Het tarief op suiker bedraagt op het ogenblik in de Belgisch-Luxem burgse Economische Unie 3,60 per 100 kg., in Nederland 29,25. Het nieuwe voor de drie landen geldende tarief zal zijn 11,per 100 kg. De nieuwe tarieven voor de omzet belasting betekenen voor Nederland een zekere verhoging, voor België een' belangrijke verlaging. Personenauto's duurder. De unificatie van de motorrijtuigen belasting zal voor Nederland bete kenen een iets grotere druk op de personenauto's en in het bijzonder op de duurdere wagens; elk der re geringen kan echter zwaardere be lastingen invoeren. Vooralsnog is men dit van de zijde van de Nederlandse regering niet voornemens. Wat de directe belastingen betreft, deelde de minister mede, dat in het bijzonder in België aanpassingen op het gebied van investeringen en af schrijvingen noodzakelijk zijn, daar voortaan de gehele winst op N.V.'s aan belastingdruk onderworpen zal zijn. Voor Nederland betekent dit een verlichting van de druk op de onder nemingsbelasting en een verzachting van de grondslag op de bedrijfsop brengst. Nadere regelingen over de controle op de aanslagen en om de wijze van inning met elkaar in overeenstemming' te brengen, moeten nog volgen. SCHERMERHORN.— Dit jaar zal het 250 jaar geleden zijn, dat de grote brand te Schermerhorn heeft gewoed. De brand ontstond in de gruit- terij, op de plek van het tegenwoor dige pand van de Heer D. Modder in de Breedstraat. Eén der mooiste huizen, welke daar na werden opgebouwd is de tegen woordige pastorie van Ds. Visser. Op de gevelsteen staat dan ook het jaar tal 1701. Na de brand heeft men een gedicht gemaakt, hetwelk wij hier laten vol gen: TER GEDACHTENIS AAN DE BRAND TE SCHERMERHORN OP 3 NOVEMBER 1699 Gij, die te Schermerhorn met ons [geboren zijt, Of die maar bij ons woont, of die ook [wel somtijds Hier zijt, of zijt geweest. Hoort eens, wat hier voor deze door 't Alverslindend vuur verand'ring is [gerezen Toen d'afgelopen eeuw, liep in zijn [laatste jaar En aan dezelve ruim acht weken [schorten maar. Na d'Allerheiligendag, nog geen twee [volle dagen En op een Donderdag ontstond dees [droeve plagen. Door ongeluk of verzuim, eerst uit [de grut terg Verterend wederzijds de huizen op een [rij tot 64 toe. Van 't dorp, toen in zijn bloeien, Zag men op ene daig het beste deel a [uitroeien. Denk eens mijn burgerij, hoe naar dit [is geweest En hoe hier man en maagd en vrouw [en kind Heeft gevreesd, toen rib en balken [kraakten. AANWINST VOOR HET DORP SCHERMERHORN.— Alhoewel de firma H. Wlibbe Co een der oudste zaken is uit de gehele omtrek, is deze firma toch steeds met haar tijd mede- gegaan. Zij heeft nu een aparte etalage voor de meubelen gebouwd, welke stijlvol is ingericht en waardoor de meubelen door deze entourage volkomen tot hun recht komen. Zaterdag j.1. had de opening plaats en ongetwijfeld mag deze modernise ring voor het dorp een aanwinst ge noemd worden. GESLAAGD DE RIJP. Geslaagd voor coupeuse onze plaatsgenote mej. Riek Hoek, i' Met h lepels en vorken.... 1 In de gevangenis te Beauregard I hebben 80 gevangenen getracht door een gang van tientallen meters lengte, welke met behulp van lepels en vorken was gegra ven, te ontvluchten. Geen van hen ontkwam. Voor te hoge lonen De heer Th. van der B. uit Enk huizen moest zich verleden week verantwoorden voor de economische politierechter te Alkmaar. Als eige naar van de scheepswerf „De Voor waarts" te West-Graftdijk had hij aan zijn personeel te hoge lonen be taald. Beklaagde verdedigde zich door te betogen, dat hij niet kan concurreren met de scheepsbedrijven in de Zaan streek indien hij dergelijke lonen 'niet uitkeerde. De officier liet zich door deze verdediging niet verlei den. Hij vond de overtreding nog al zwaar en eiste ƒ500.boete of 3 maanden hechtenis. De politierechter vonniste met 400.boete subs. 1 maand hech tenis. OPVOLGER VAN DS. BOEKEE GRAFTDIJK.Als opvolger van Ds. Boekee werd in de vergadering van 1 Maart door de kerkeraad be noemd cand. F. Brouwer van Zuid laren. Deze benoeming is door cand. Brouwer aangenomen; hg hoopt be gin April zijn ambtswerk te aanvaar den. Ds. Boekee zal a.s. Zondag 20 Mrt. voor het laatst spreken alvorens hij naar Indonesië vertrekt. Daar het hem onmogelijk is voor zijn vertrek veel afscheidsbezoeken af te leggen, zal er na afloop van de dienst gele genheid zijn in de consistoriekamer de scheidende predikant de hand.te druk ken. DE N.V. VERGADERDE DE RIJP.Vrijdag 11 Maart ver gaderde de afdeling De Rijp van de Ned. Ver. tot Afsch. van Alcoholh. dranken ten huize van de penning- meesteresse. Enige ingekomen stuk ken werden behandeld. Er werd be sloten enige propaganda biljetten te bestellen. De afdeling boekte twee nieuwe leden. BURGERLIJKE STAND GRAFT Geboren; Annie, dochter van A. van Petten en A. Schoone.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Rijper Courant | 1949 | | pagina 1