11 IEI.
Algemeen Nieuws-, Advertentie Landbouwblad.
Hooger Onderwijs.
Eene ware gebeurtenis.
M 398.
Negende Jaargang.
A°. 1S65.
SCHAGER COURANT.
ABONNEMENTSPRIJS VOOR DRIE MAANDEN
Voor Schagenf 1»00.
Franco per post door het geheele Rijk 1,15.
Afzonderlijke Couranten0,10.
Verschijnt iederen Donderdagmorgen.
Abonnementen op dit blad worden door alle
UITC3-EVER !F. O".
Die timmert aw den wegh,
Verwacht gezegh. (Cats.)
O. DIDERICH.
PRlls DER ADVERTENTlëN
Van een tot vijf regels0,75.
Iedere regel meerder0 15.
De 35 cents zegelregt niet mede gerekend.
Groote letters naar de ruimte die zij beslaan.
Boekhandelaren en Postdirecteuren aangenomen.
BRIEVEN PEANCO.
liet heeft ons leed gedaan bij de behan
deling der onlangs door de Tweede Kamer
aangenomen geneeskundige wettenhet tijd
stip waarop het hooger onderwijs eene nieuwe
regeling te beurt zal vallen zoo onbestemd
te zien aangewezen. In menig opzigt toch
is die nieuwe regeling eene behoefteschoon
wij het niet ontveinzendat de rigting
waarin die regeling moet plaats hebben door
de publieke opinie niet duidelijk genoeg wordt
aangewezen. Dit is het wat vooral een wets-
voordragt bemoeijelijkteene regeling van
het hooger onderwijs is eerst dan te verwach
ten wanneer de volksmeening zich gevestigd
heeft.
Intusschen is op verlangen van de Tweede
Kamerdoor de regering in dit opzigt een
groote stap voorwaarts gedaan. Het regt tot
uitoefening der geneeskunde wordt naar het
spoedig bij de Eerste Kamer te behandelen
wetsontwerp niet meer verkregen door den
doktoralen titel. Ieder die de geneeskunde
wil uitoefenen moet voor eene staatscommissie
van zijne bekwaamheid doen blijkenen al
leen aau die bekwaamheid wordt het regt tot
toelating getoetst. Dat de Staat deze vorde
ring heeft gesteld is geheel in het belang
van den burger. Er is publiek toezigt noo-
dig door deskundigen uitgeoefend waar de
niet deskundige afhankelijk is van de bekwaam
heid des praktizijns. Doch iets geheel anders
is het thans vervallen monopolie aan eene
Onderscheidene personen die den beroemden
Junker, professor aan de hoogeschool te Hall,
gekend hebbenzullen hem ongetwijfeld dik
wijls hebben hooren verhalen dat hij zich eens
de lijken van twee misdadigers, die men had
opgehangenhad verschaft om te ontleden
en den slentel van zijne snij-kamer niet
kunnende vinden op het oogenblik dat ze hem
gebragt werdenhij de voorwerpen in het
aan zijne slaapkamer grenzend vertrek liet
nederleggen.
Voor zich naar bed te begeven, zette Jun
ker zich, volgens gewoonte aan het schrijven.
De pendule had zoo even middernacht ge
slagen en het geheele huisgezin was in diepe
rusttoen hij eenig gerucht in het naaste
vertrek meende te hooren. In den waan dat
men bij toeval de kat bij de lijken had op
gesloten stond hij op en nam eene kaars om
te gaan onderzoeken waardoor dit geraas was
ontstaan. Maar welke was zijne verwondering
of bever zijn schriktoen^hij bemerkte dat
de zak waarin de beide lütrengeborgen waren
in het midden was doos^vfcheurdhij naderde
en ontdekte dat er een zoek was.
door den Staat opgerigte akademie. Op ieder
gebied toont de vrije concurrentie haren wel-
dadigen invloed en weenschap en beschaving
en staats- en volksbelmg roepen haar in als
de magtigste beschermiter.
Niets natuurlijker d:n dat wat ten opzigte
van de medische faculeit thans in het leven
is geroepen op het geheele hooger onderwijs
wordt toegepast. D< rijks hooge scholen
moeten ophouden ies anders te zijn dan
middelen om bekwaanheid op te doenen
het onderwijs aan die scholen moet zich alleen
daardoor aanbevelen dat hethet beste is.
Omtrent dit punt kal men de vraag nopens
de hervorming van lrt hooger onderwijs be
slist rekenen. De w:tenschap moet voortaan
slechts steunen op zhh zelf en niet op den
doktoralen titel. Dize eisch is zoo billijk
en zoo in overeenstenming met de behoeften
van onzen tijd dat zegepraal van het be
ginsel thans voor de geneeskundige faculteit
aangenomen ook vooi de andere faculteiten
niet twijfelachtig is.
Wat verder eene chfinitieve regeling van
het hooger onderwijs jeinoeijelijkt is de twee
slachtige strekking, dé het tegenwoordig heb
ben moet. Eene hoe f esc hooi toch is slechts
gedeeltelijk aan ondttwijs, grootendeels aan
studie gewijd. Terwj het in het belang
van den Staat is dat le wetenschap bloeit
is het evenzeer een stetsbelang dat naast den
geleerdede praktisch man staat. Met an
dere woordeneene tlademie is voornarnent-
lijk ten dienste der vetenschapen slechts
Deuren en vensters waren zorgvuldig geslo
ten en het kwam hei onmogelijk voor dat
men het lijk zou ges"«len hebben. Hij zag
niet zonder min of nur te beven het ver
trek in het rond en >emerkte eindelijk het
afwezige ligchaam op zijne hurken zittende
in een hoek. Junkei stond een oogenblik
als versteend. Het lij scheen zijne blikken
op hem te vestigen. flinker ging dan regts,
dan linksen steeds leef liet ligchaam hem j
aanstaren.
De professor meer ood dan levend, begon j
zeer langzaam zijnen aogtstap voor stap, 1
zonder het voorwerp ck hem zoo veel angst i
inboezemde uit het jg te verliezenging j
hij rugwaarts achteruit in de eene hand een i
kaars houdende, met dendere de deur zoekende j
die hij weldra bereikte Maar het lijk was op-
gestaan en volgde lm. Eene zoo bleeke
gedaante, een geheel ïaakt ligchaam en dat
zich bewoog het nacfelijk unrde doodsche
stilte alles scheen zann te spannen om zijnen
moed te vernietigen.
De kracht begeeft inker geheelde kaars
ontglipt aan zijne ham, valt op den grond
en is uitgedoofd en (1 verschrikkelijk voorval
is in diepe duistere gehuld. Jonker he
in de tweede plaats ten dienste der studeren
den. Bij de tegenwoordige inrigting der
scholen lijdt zoowel de praktische als de the
oretische zijde. Een hoogleeraar heeft noch
voor studie, noch voor collcge's tijd. Bij
eene wijziging van het hooger onderwijs moet
in dit gebrek worden tegemoet gekomen.
Naast den hoogleeraar moet de privaat docent
staandeze voor de praktiche opleiding van
den studentgene voor de wetenschap. Hier
door eerst zal het mogelijk worden eene hoo
geschool te bezitten die werkelijk nut heeft
door dat zij te gelijker tijd de wetenschap
en de verspreiding der wetenschap bevordert.
Een derde punt dat wij behandelen is
Wat moet onderwezen worden aan een hoo
geschool
M ij laten de behandeling dezer vraag liever
aan meer zaakkundigen overmaar vervullen
een pligt door haar te stellen. Alleën wijzen
wij op de eenzijdige inrigting van het the
ologisch onderwijs ten onzent. Theologie is
een onderdeel der philosophieen zooveel als
dit laatste zoo weinig heeft dit eerste regt
op een afzonderlijken zetel in eene akademi-
sche leerschool. Enkel een gevolg van het
monopolie, dat zich eerst de kerk en daarna
fle Staat heeft aangematigd springt het on
gerijmde van den tegeuwoordigen toestand
ieder dadelijk in het oog. De wijsbegeerte
is voor allen, maar de theologie is een partij
ganger. Of leert de ondervinding van alle
tijden en alle landen iets anders Naar
onze meetiing vergoedt de faculteit der god-
reikt eindelijk zijne kamer en werpt zich op
zijn bed, maar het lijk was hem op de hie
len gevolgd, en had hem weldra bereikt, bet
wierp zich op de knieën voor de legerstede
en hield den professor als zuchtende vast.
- IV ie gij ook zijn moogt, schreeuwde
Junker, laat mij los.
Het lijk gehoorzaamde maar zuchtte dieper
en na het aanwenden van veel moeite om te
spreken, uitte het met doffe stem de woor
den rGoede beulbeste beulheb medelij
den met mij".
Voor Junker werd het voorval duidelijk, hij
kwam van lieverlede tot zich zeivenvertelde
aan den misdadiger die aan den dood ontsnapt
waswie hij was en wilde iemand zijner huis-
genooten roepen.
Gij zijt dan voornemens mij ongelukkig
te maken riep toen de misdadigerindien
ik ontdekt wordzal mijn voorval openbaar
worden en zal men mij voor de tweede maal
ophangen. In naam der menschheidred mij
van den dood
Jonker's stak dadelijk licht aan wierp zijn
gast eene oude kamer-japon over de schouders
en na hem een hartversterkend geneesmiddel
te hebben toegediendgaf hij hem den weuscb
