5 into.
Algemeen Nieuws-, Advertentie Landbouwblad.
Tiende Jaargang.
IRegtvaardiging.
VON BISMARCK.
%]\z 445.
SCHAGERCOURANT!
ABONNEMENTSPRIJS VOOR DRIE MAANDEN:
Voor Schagenf 1,00.
Franco per post door het geheele Rijk 1,15.
Afzonderlijke Couranten#0,10.
Verschijnt iederen Donderdagmorgen.
Abonnementen op dit blad worden door alle
TJITG-EVEB P. J". Gh DIDERICÏÏ.
PRUS DER ADVERTENTlëN
Van een tot vijf regels0,75.
Iedere regel meerder#0,15.
De 35 cents zegelregt niet mede gerekend.
Groote letters naar de ruimte die zij beslaan.
Boekhandelaren en Postdirecteuren aangenomen.
BRIEVEN FRANCO.
In het nummer van 1 Maart 11. van ons blad
staat als tweede hoofd-artikeleen stuk «het
nieuwe ministerie.#
Dit stukje evenwel ging niet van de redactie
uit en behoorde als zoodanig onder de ingezonden
stukken geplaatst te zijn. Het is echter niet
als dusdanig overgenomen omdat men meende
dat de schrijver zulke grondige motiven had
dat hij ze zelf gemakkelijk kon bijbrengen. Im
mers deze niet hebbendeschrijft men niet voor
het publiek en waagt men zich niet aan recensies.
Wanneer de schrijver bij attaque zich terugtrekt,
rekent de redactie zich niet verpligt zijne verde
diging op zich te nemen en noodigtna kennis
genomen te hebben van den aanval der Ileldersche
Courant in hare nummers van 7 en 28 Maart 11.
den inzender van het bewuste stuk uitom of
den aanval op hem gedaan, af te weren, of hier
aan niet kunnende voldoen, een meesterlijken af-
togt te blazen.
Voorzeker was er nimmer een beoefenaar der
geschiedenis die geen behagen vond in de ver
gelijking van beroemde personen uit zijnen tijd met
die van het verleden. In de geschiedenis der
groote mannen, die geleefd hebben, zoeken wij
de toekomst te lezen van hunne evenbeelden in
den tegenwoordigen tijd. En alhoewel de daarop
gegronde voorspellingen veelal door de uitkomst
werden gelogenstrafthebben zulke vergelijkingen
toch een nuttig doel. Immers leert men demen-
schen het beste kennen door ze met elkander te
vergelijken. Vaak is het verschil tusschen twee
karaktersbij eene oppervlakkige beschouwingzoo
gering dat het onderscheid alleen in het oog valtals
Oen ze naast elkander plaatst. Door zulk eene
plaatsing leert men niet alleen kennen de type
voor zulke personenmaar ook fijne nuances op
merken die hen onderling van elkander doet ver
schillen. Het was dan ook om deze reden dat
bijna alle geschiedschrijversop het voetspoor van
Plutarchuszulke vergelijkingen tusschen beroem
de personen in hunne geschiedenissen hebben op-
Scnomen.
Ook ter bevordering van eene juiste waardering
van Staatslieden met den tegenwoordigen tijd kan
tat ten hoogste nuttig zijn, dat men ze verge
lekt met mannen uit bet verleden. En door den
'ijkdom der geschiedenis in verschil van karak-
kfs in dat opzigt bijna onbegrensd isontbreekt het
dan ook niet aan evenbeelden die ter vergelij
king kunnen dienen. "N oor den eerzuchtigen en
j^ckeloozen Staatsmanwiens naam wij aan het
**>fd van dit opstel schrevenkunnen geen ge-
^kikter beelden ter vergelijking worden gekozen
**0 die van den kardinaal d' Alberoniden be
ukten spaanschen minister uit het begin eer \o-
kge eeuw, en den graaf de Cavour,den groot en
Staatsdienaar van Italië uit onze dagen,
i Alle drie personen drukken het type uit van
den avontuurlijken Staatsmandie door halsbre
kende waagstukken zoekt te verkrijgen wat aan
anderen langs den moeijelijken en langen weg van
stil beraad en overleg alleen mogelijk was. d'Al-
beroni wist het als in den doodslaap gezonken
Spanje eensklaps wakker te schuddeneen groot
leger en eene aanzienlijke vloot te scheppenSi
cilië en Sardinië te veroverende oorlogsvlam in
geheel Europa te doen ontbranden en de schrik
voor Spanjeals waren de dagen van Karei V
teruggekomen door geheel de wereld te verspreiden.
Doch verplettert als onder de zwaarte van zijne
eigene onderneming, zag de eerzuchtige minister
op eenmaal al zijne plannen schipbreuk lijdenen
moest hij verdreven van zijnen ministrielen zetel
als balling in Europa rondzwerven.
Gelijk men weet was Ce graaf de Cavour ge
lukkiger ook deze waagde zich op een weg
omringd door afgronden en bezet met hinder
nissen het was door zijn toedoen dat Frankrijk
en Oostenrijk met elkander in oorlog geraakten,
dat Lombardije van het laatste rijk werd afge
scheurd, dat ToscaneNapels en Sicilië hunne
wettige vorsten verdreveneen groot gedeelte van
den kerkelijken Staat werd afgescheurden dat
dien ten gevolge het koningrijk van het vereenigd
Italië tot stand kwam. Cavour mogt op zijn
terwijl het als een blijk voor het genie des Staats-
mans kan geldendat hij na zulk een nederlaag
den strijd nog t jaren tegen nagenoeg heel Eu
ropa kon volhouden.
De Staatkunde van Cavourhoe roekeloos ook
steunde op eene juiste kennis van de gesteldheid
der naburige Staten, en inzigt in de geheime
plannen van Napoleonhij kon daarbij rekenen
op de sympathie die de geheele wereld voedde voor
het langen tijd zoo ongelukkige Italië. Maar de
Staatkunde van von Bismarck heeft alle naburen
tegen Pruissen in het harnas gejaagd, allen wen-
schen de vernedering van een rijk wiens heer-
zucht gevaarlijk wordt voor alle naburige Staten.
In het binnenland heeft hij den geheelcn gezeten
burgerstand van de regering vervreemdnergens
kan hij ingeval van oorlog dus op steunen. De
aristocratie zelve, die h'j steeds in bescherming
nam zal hem ten laatste vervloeken, daar juist
die bescherming haar in haat bragt bij het geheele
volk. Een oorlog kau voor Pruissen niet dan
nadeelig zijndaar hij de afkeer van het duitsch
element tegen dat rijk niet dan kan doen toene
men. De geschiedenis weet welligt geen voor
beeld aan te wijzen van zulk eene roekeloozc
Staatkunde. Het is de roekeloosheid eens spelers
die met een inzet, geheel zijn vermogen op het
spel zet. Ook zelfs dan als tegen alle verwach
tingen liet waagstuk ten zijuen voordccle zal uit-
sterfbed het geluk smaken om zijne stoute plan- vallen, zal het zijn vaderland ongelukkig maken.
i 1 i a. f I I.i na. nt tv raai I a/* n uo n va n 111 o tn a - 01 n 41..1
nenalthans aanvankelijk, te zien verwezentlijkt.
Maar toch mogen wij gedachtig aan het spreek
woord: Eventus stultorum magister (d. i. de uit
komst beheerscht de meening der dwazen) ons niet
laten verblinden door dezen glansrijken uitslag.
Als wij thans Italië zien worstelen met duizende
moeijelijkhedenals wij zijn financiëlen nood ten
toppunt zien gestegenals wij de haat tusschen
de verschillende volksstammendie onder het
koningrijk Italië behooren onveranderd zien
heerschenen eindelijk den edelste» zoon van
Italië op zijn eenzaam eiland als balling zien ver
toeven terwijl hij wijst op de wondedie ter
eeuwige schandvek van zijn vaderland zal strek
ken dan moeten wij dit alles wijten aan de
staatkunde van Cavourdie door zijn kunstgre
pen een ontijdig werk heeft tot stand gebragt.
Maar zoo de geschiedenis zulk een vonnis moet
uitspreken over de twee Staatsman Dendie wij
zoo even noemdenhoedanig moet dan het oor
deel zijn over den roekeloozen mandie thans
het roer van Pruissen's staatkunde in handen heeft
Geene woorden kunnen te hard zijn om zulk
een regeringsbeleid als thans door hem wordt ge-
dreven te veroordeelen. W anneer men hem met
ongeluk
de beide gemelde Staatsleden vergelijkt dan staat t hunnen wettigen vorst
De zegepraal toch van von Biswarcks Staatkunde
is de nederlaag der Staatkundige vrijheid iu zijn
land. Eu zonder zulk eene vrijheid rust alle
welvaart of voorspoed op wankelbare grondslagen.
Dus hetzij de oorlog ten guuste of ten nadcele
van Pruissen uitvalle in beide gevallen brengt hij
over het laud.
Ook in dit opzigt staat de Staatkunde van vou
Bismarck ver beneden die van d'Albcroni en die
van Cavour had de eerste toch zijn doel bereikt
de gouden eeuw van Karei V zoude toch voor
Spanje terug zijn gekomenen het koningrijk van
Italië is de vrucht van het streven des laatsten.
Maar de Staatkunde van von Bismarck zal alleen
een Staat in het leven roependie oindat hij
alleen een hart heeft voor de aristocratie in strijd
is met den geest dezer eeuw, en daarom door
de meerderheid der bevolking zal vervloekt worden.
Doch in de Staatkunde van von Bismarck is er
iets, dat haar boven alles verfoeijelijk maakt, het
bestaat daarin dat hijdie wil doorgaan voor den
trouwsten tolk en steun der legitimiteit hulp zoekt
in de onwettigste en meest revolutionaire hulp
middelen. Immers bij was het die in Holstein
en Sleeswijk den opstand hielp aansteken tegen
hij beneden hen in beleidmaar overtreft zijne
roekeloosheid de hunne. Gelijk het Staatkun
dig testament door d'Albcroni nagelaten, be-
wijststeunde zijne Staa'.kunde op vrij goede
"rondslagen, en de nederlaag die de SpaaDsche
vloot leed bij kaap Passao was eigentlijk alleen
de oorzaak v»u het misukken zijner plannen
Zulk eene helsche Staatkunde kan niet onge
straft blijvenvroeg of laat zal de wreker komen.
Zoo de oorlog door zijn toedoen mag ontstaan
dan zal daarmede waarschijnlijk het strafgerigt over
zijne misdaden komeD.
