Candia en de Ilollandsclio
poëzij.
GEWONE BERIGTE
spoorweg «tymrtoe zeer mede werken. Door dien
spoorweg zullen de voortbrengselen gemakkelijk
kunnen vervoerd worden de waarde der akkers
zal daardoor rijzen en van zclven zal dat te weeg
brengen dal de voornaamste krachten der natie
zich aan den landbouw zullen wijden. De regc-
riug zal tegen den algemccnen stroom niet kun
nen oproeijenvan zclven zal zij er tockemen om
het standpunt van haar magt niet buitenlands
maar binnenlands te zoeken.
Niet in Coustantinopcl maar in Moskow ligt
de tooverstaf verborgendie aan Rusland de
heerschappij over de wereld verzekert. A\ ant zoo
toch de uitgebreide ltussische velden van het
binnenland overal op de beste wijze in cultuur
worden gebragt dan zal geen land ter wereld
zich met dat rijk in welvaart kunnen meten.
In de vorige week heeft een jongeling te Yeen-
huizen uit jiloerschheid zijn meisje eerst geslagen
en daarna in de trekvaart .geworpen vervolgens
ziende dat zij zich kon en wilde reddeo sprong
hij insgelijks te water, rukte haar van den kant
meer naar het middendompelde en sloeg haar
op nieuw. Hoor haar geschrei kwamen eenige
personen opdagen die baar redden en bcm arres
teerden.
pe overwinnaar in den zeilwedstrijd tusschen
de drie Amerikaansche jagten is door prins Alfred
tegen {Aug. a. s. uitgeneodigd tot een wedvaart
Wn btt eiland Wight. De heer Bennet beeft de
uitnoodiging aangenomen. De prijs zal 100 pond
sterling zijn en de prins zal in zijn eigeu jagt
Zeilen.
Als een curieus staaltje van wederkeerigen
dienstijver verhaalt men liet volgendein de ge
meente Gent (Over-Bctuwe) is onlangs de veepest
uitgebroken en dientengevolge is aldaar, tot be-
wakiug det lijn van afsluiting, een detachement
dragondeia ingekwartierd. Een vau deze soldaten
ging dezer dagen in zijne vrije oren wandelen en
Veelal zien de staatkundigen met een zeker
soort van minachting neder op de dichtersdie
de staatkunde tot een stof voor kunne zangen
kiezen.
Evenwel leert de ondervinding dat de uitkomst
veelal de dichters met hunne droomeu in het
gelijk stelt en met alle berekeningen der Staats
mannen den spot drijft. Metternich moge een
groot Staatsman zijn geweest en Bjron een poë
tisch drootnermaar toch wat is er van het
staatkundig stelsel des eersten gebleven maar
het vrije Griekenlandhet vrije Italiëde her
stelling van de eer des eersten Napoleons, allen
staatkundige droomeu des laatstenhebben zich
bewaarheid.
Van de tractaten te Lajbach en Verona, door
den Oostenrijkschen Staatsman bewerkt, is niets
meer dan eene zeer treurige herinnering overge
bleven maar de Childe Harolds pelgrimage is
onder de tegenwoordige omstandighedenwat het
staatkundige gedeelte betrefteerst waarheid ge
worden. De edelmoedige staatkunde door de
dichters voorgestaan verkrijgt dus veelal, na ver
loop van tijd, den voorrang boven de praktische
maar bekrompen politiek der staalmannen. Onze
vaderlandsche geschiedenis heeft daarvan menig
bewijs gegeven.
In 1669 zond de republiek van Yenetie een
gezantschap naai de Staten om hulp te vragen
tegen de overmagt der Turkendie reeds siuds
24 jaren Candia belegerden. Doch in plaats van
gehoor te geven aan dat verzoek zonden de Sta
ten al te weinig bekommerd voor de groote be
langen der christenheid maar te veel het oog
rookte zijn pijpje. De veldwachter der gemeente
bad hem spoedig in da gaten ging op htm af
en zeide vhet is verboden op den pnblieken weg
te rookru uit een pijpje zonder dop, ik maak
proces-verbaal." De dragonder antwoordderik
rook niet." #Dan moest ik niet meer kunnen
zien, hernam dc veldwachter, vgij rookt wel!'"
filet is niet waar," zeide de dragonder veegde
zijn pijp af en gaf ze den veldwachter over, zeg
gende rprobecr maar of er vuur in is." Dc
veldwachter nam de pijptrok eenige keeren
bliesen een rookwolk en vuurvonken kwamen
te voorschijn. #Zie zoo zeide de dragonderno
heb ik u ook, gij mnogt op den puhlieken weg
niet rooken uit ecu pijp zonder dop.
Woensdag morgen den 2 dezer toen de koe
houder D. de Smit te Sluissis naar gewoonte
zijn vee drinken bezorgen wilde, gevoelde hij hij
het putten een eenigzins hard voorwerp in den
waterput. Bij nader onderzoek ontdekte men dat
dit het lijk was van zekeren J. L. vroeger brie-
venbezorger van Sluis naar lleille, welke betrek
king hij wegeus voortdurende ongesteldheidsedert
iecnigen tijd niet meer had huunen waarnemen. De
man had het bombardement van de Citadel van
i Antwerpen en den Tiendasgscben Veldtochtals
kanonnier in Ned. dienst, bijgewoond. De eenige
reden voor deze wanhopige daad schijnt men daarin
te moeten zoeken, hij het sinds 21 achtereenvol
gende jareu door hem bewoond wordend huisje
met nieuwjaar zoude hebben moeten verlatenom
voor rekcuiug vau het Ileivormd Armbestuur bij
een particulier te worden besteed. Met-r dan eens
heeft hij dan ook gezegd dat hij voor nieuwjaar
wel dood zou zijn zijne woorden ziju op treurige
wijze bewaarheid geworden.
Burgemeester en Welhoudera van Arnhem
hebben zich rgehaast" ter kennisse van dc inge-
zetcuen te brengen de verordening van den land
raad te Clevedat de personeu die zich van
Nijmegen naar Cleel hegeven te Craneuburg en te
Wijier zullen worden gedesinfecteerd. Het voor-
i schrift van den landraad is zekrr te verdedigen
maar uitlokkend is het niet voor de reizigera
i vooral niet nn men niet weet op welke wijze wij
gedesinfecteerd moeten warden. Zal inen bezwaveld
i worden of de kreosoot-desinfeclie ondergaan? Wij
zijn nieuwsgierig te vernemen aan welke operatie
i de reizigers zich zal moeten onderwerpen.
liet is te hopen dat de landraad van ('leve, nu
i hij eeumaal het beginsel van desinfeclie op de
houdende op handelsbelangen een gezant naar
Constanliuopclom met de 1'orte een nieuw ver
bond te sluiten. Het ongelukkige Candiabe
roofd van alle uitzigt op redding werd welras
door de Turken ingenomen.
Maar mogten ook de Nederlandsche Staatslie
den doof zijn geweest voor de angstkreten die
uit het jammervolle eiland opstegende Neder
landsche poezij was het niet. De Nederlandsche
dichters gevoelden het dat de Nederlandsche na
tie een deel uitmaakte der christenheid eq dat
zij dua niet onverschillig mogt blijven zoo een
deel verloren ging. Vooral de twee ra tachtig
jarige Vondel was vol deernis met het ongeluk
kige eilandmet jongelingsvuurhief hij over
Candia eene weeklagt aan, die nog onder de
sieraden onzer dichtkunst moet gerekend worden,
wij kunnen niet nalaten enkele fragmenten nit
dat te weinig bekende dichtstuk mede te deelen
iu de tegeuwoordige tijdsomstandigheden is het
dubbel merkwaardig.
Det begint aldus
Och kretevoortijds aangebeden
Gelijk een moeder van Jupijn,
Die eene kroon van honderd steden
Bezet met paarlen eu robijn
Op 't voorhoofd voerendeen de stralen
Der zon verdoovende, als vorsten
Der zeezaagt van al 's werelds palen
De vlotenzwanger van gewin
En rijkdom uwe kust bezoeken.
Zoo gaat de dichter voortden ouden roem
en de vroegere grootheid van Candia vermelden
de tot dat hij eensklaps uitroept
Maar Candiaochwat baat dat roemen
Wat baat het dat U God verlichtte,
Toen hier de groote kruisgezant
Met Titus dc eerste kerken stichtte,
Eu"t hoofd der AfgoOn trapte in 't zand?
mensehen heeft toegepast, niet zal overgaan om
dat van outeigeniug en afmaking voor heu in prak
tijk te gaan brengen.
Naar men verneemt is de kapellaan Gcpkens
van den bisschop van Utrecht teruggekomen die
hem terstond eene vacature aanweesten einde
deze te vervullen doch het verzoek om den win
ter bij zijne blocdverwauten door te brengen
werd liern toegestaan. Sedert zijn wederkeeren
verrigt hij eiken morgen de dienst. Zondag meende
men dat hij eene predikbeurt zou vervuld hebben
bij welke gelegenheid de menigte in de kerk zich
letterlijk verdrong doch de teleurstelling was groot
denijl ecu ander geestelijke optrad.
In den nacht van 27 op 28 December jl,
werden hij de Wed. S. G. Baards te Eerwerd
ontvreemd 6 lammeren van Engelsch ras, waarvau
natuurlijk aangifte werd gedaan. Door de bemoei-
jingeu van deu bekenden, ditmaal met grond zeer
ijverig werkzameri brigadier Schutstalthans te
lvauwerd gestationneerddie een ganscheu nacht
er aan besteeddeom den vermoedelijken dader
te ontdekken is het gelukt dezen in handen te
krijhen. liet is een arbeider van Oosterlittens.
die reeds vroeger wegens veediefstal 5 jaren in het
tuchthuis heeft doorgebragt. Een der lammeren
was door hem geslacht, de andere vyf had hij
verleden maandag op de markt te Sneek ver
kocht.
De molenaar K. te Almen was dezer dagen
met zijn knechf bezig eenige zakken niet koren
door middel van een katrol naar boven te trekken.
Eerstgemelde bevond zich beneden en zijn knecht
boven in den molen. Nadat er twee zakken waren
opgehaald bleef de knecht in gebreke het touw
weder te doen afdalen, nicttegeustaaede het roepen
i van den molenaar. Deze zich daarop onmidilelijk
naar boven begevende, bevond, dat de knecht
i tusschen het kamrad was geraakt en teu gevolge
1 waarvan hij het levcu had verloren.
De vrouw van den landbouwer O. te Ha*»
denberg die uit dweepzucht in 5 weken niets dan
kond water gebruikte, bijna geen woord wilde
spreken eu volstrekt uiets van geneeskunde wilde
weten, is overledenzoodat deze ongelukkige zich
letterlijk heeft laten doodhongeren,
i In den naclit van 3 dezer ontstond er brand
in de huizing van den lieer Kennekens, onder de
i gemeente Beek nabij Maastricht. De huizing be-
stond uit woouhuis, brouwerij, branderij en stalling,
i De braud schijnt ontstaan te zijn iu de eerste
Wat bant hetdat de vont u wijdde
En 't heilig kruis eeu grooter eer
Die de afgrond brullende U benijdde r
Zoo na langdurig tegenweer
De zeeleeuw van Sint Mark uw eiland'
En hoofdstad eindlijk slaken moet
Zoo gijgetrouw aan 's werelds heiland.
Verdrinkt in eene zee van bloed?
De middellandsche zee gesloten
Gelijk 't Venitiaansche meer
Zal doodsch voortaan geen rijke vloten
Door 't schuim zien bruisen heen en weer..
Treffend is vooral het slot
Nu is 't nog tijd naardien de vrede
De |chisten-wereld overstraalt.
Dat eik om 't eerst het slagzwaard smede
En zette alle ongelijk betaalt.
Och Heiland spaar uw bruid voor 't schennen.
Des voorhuiuloozen erftiraus
Beschut de volkendie u kennen
En blinke uw eer met vollen krans
Reeds vroeger had Vondel in zijn noodkreet
tegen de Turken een zelfden toon aangeslagen,
en nog vroeger in zijn zeetrioms van Venetie
de overwinning over de vijanden der christendoms
bezongen. Hoe oneindig vetl meer voldoet ons.
de gevoel-politiek van onzen dichter dan de han
dels staatkunde onzer regenten. Na verloop van
twee eeuwen moeten wij de vraag doen zon het
Nederland niet beter zijn gegaan als er iets van.<
het edelmoedige gevoel des dichters in de borst
onzer staatslieden ware overgegaan. Dit overlaten
van enetie aan zijn eigen lotdat prijsgeven
javertrappen van de belangen der christenheid!
is eene ouwischhare smet voor onze regering ge
worden. Nederland had iets moeten bijdragen,
om de grootheid van Venetie in stand te houden..
Nederland had iets moeten doen om een bolwerk van;
het zuidelijk Enropa tcgeu de overmagt der Turken
