30 IEL
Algemeen Nieuws-, Advertentie Landbouwblad.
'Jtè 505.
Staatkundig Overzigt.
Elfde Jaargang.
SCHAGER
abonnementsprijs voor diii8 maanden
Voor Schagen f 1,00.
Franco per post door het geheele Kijk #1,16.
Afzonderlijke Couranten - #0,10.
Verschijnt iederen Donderdagmorgen.
Abonnementen op dit blad worden door alle
Die timmert a
Verwacht gei
m den wegh,
egh. (Cats.)
UIT3-EEFSTEE WEID. IP. J\ O DIDEEIOH.
prijs dek advertentlën i
Van een tot vijf regels0,75.
Iedere regel meerder#0,15.
De 35 cents zegelregt niet mede gerekend.
Groote lettors naar de ruimte die rij beslaan.
Boekhandelaren en Postdirecteuren aangenomen.
BEIEVEN FH^ISrCO.
m t
Zoo men gelooft in het bestuur van eenen al-
wijzen wereldregeerder ligt ernaar ons gevoelen
niets ongerijmds in om aantenemen dat de eeu
wige Onveranderlijke zijn bestuur regelt en wijzigt
naar de mate der ontwikkeling waarin zijn schep
sels verkeeren. Dit althans is zekerdat niet in
alle tijdperken der wereldgeschiedenis hetzelfde
zedelijk hoofddenkbeeld op den voorgrond staat.
Wordt het den menschen als liet ware in het
ecue tijdperk toegeroepen gij alle n zijt vrij in
een ander tijdvak klinkt hetgij zijt broeders
en weder in een ander: gij zijt allen kinderen
van eenen hemelschen Vader.
In onzen leeftijd schijnt het zedelijke denkbeeld,
dat door onregt en geweld nooit iets goeds tot
stand kan worden gebragt het meest in het licht
te treden, liet voorbeeld van liet mexicaausche
keizerrijk heeft dat op nieuw bewezen. Dat kei
zerrijk wr nu geheel ten gronde gegaan de onge
lukkige keizer Maximiliaau is waarschijnlijk de
gevangene van Juarez leger geworden. Het liberale
cngelsche hoofdblad de Timesbetreurt dezen val
teil sterksteomdat Mexico daardoor weder ge
heel en al aan de regeringloosheid ten prooi zal
worden gegeven. Doch naar ons gevoelen was de
fransche interventie in Mexico een der grootste
ouregtvaardigheden waaraan de staatkunde zich
in de latere jaren heeft schuldig gemaaktwij
willen eens aannemen dat het doel -van Napoleon
UI werkelijk is geweest om een rijk van be
schaafdheid en orde te vestigen in een land
waarin tot heden niets dan barbaarachheid en re-
geringsloosheid heerschtenmaar dan vragen wij
wat is eene beschaafdheiddie door getrokken
kanonnen en Miniés-buksen moet worden gepre
dikt, wat is eene orde, die begint met de eenige
bestaande wettige magt omver te werpen Is
dat beschaafdheid als dames uit den hoogsten stand,
die de nationale zaak ondersteunden in het open
baar worden gestraft met stokslagen Is dat be
schaafdheid als een rijk van 8 millioen inwoners
als een niets waardig cadeau wordt weggeschonken
aan eenen vreemden prins
Zijn die bloedbaden te Pnebla en Vera-Cruz
de goede voorsmaken van de hemelsche vruchten
der beschaving Neenwij voor ons erkennen
gaarne dat de val van den op onregt gebouwden
mexicaansche keizertroon ons goed heeft gedaan.
Toen Maximilia&n de heerschappij over Mexico
i aanvaardde werd hij een handlanger van het ge
weldhij erlangt dus thans niets meer dan zijn
verdiende loon.
Inde straf van het ooregt zien wij een wel
daad voor het menschdort, want zoo het onregt
straffeloos kon triomferendau zoude de misdaad
geen teugel meer hebbenen het geloof aan een
regtvaardig God zoude eea van zijn liechtste grond
slagen missen. Van ouds hebben dan ook de wij
zen geleerddat ofschoon de deugd op aarde
niet altijd wordt beloond de misdaad altijd op
de eene of andere wijze wordt gestraft. Zoolang
het uur der straf niet is gekomen en het vonuis
der veroordeeling niet is voltrokken is de sehuldi-
dige als het ware een van God geteekende
een Caïn die over») d 1 wrekers van zijn mis
daad vreest te ontmoeten. In dat opzigt is de
wereldgeschiedenis altijd wereldgerigt geneest.
Daarom kunnen wij ook niet geloovcn dat het op
zooveel onregt gevestigde pruissische rijk eene
gelukkige toekomst zal te gemoet gaan. Reeds
nu begint het in het morrende Hanover een aan
vang van de straf te gevoelen.
Zonderling is het, dat terwijl door de over
winningen van PruissenOostenrijk is bevrijd ge
worden van zijn lastpostVenetiehet eerste rijk
ten gevolge van zijn heerschzucht zulk een lastpost
in Hanover heeft ontvangen. Naar het schijnt
is laatstelijk in dat land een wijd en zijd ver
spreide zamenzwering ontdektwelke ten doel had
om een opstand voor te bereiden. Alhoewel wij
in de tegenwoordige omstandigheden zulk eeu
opstand niet staatkundig zouden achtendaar er
toch weinig kans van slagen zoude bestaan, terwijl
een opstand dan alleen mag worden beproefd, als
het vooruitzigt bestaatdat het bloeddat zal
vlietenniet geheel nutteloos zal opgeofferd wor
den kunnen wij toch niet anders dan sympathie
gevoelen voor de moedige aanhangers van de ou
de monarchie.
De verdrijving van den koning van Hanover is
toch een onregtdat vroeg of laat zal gestraft
worden door de omverwerping der heerschappij van
het pruissische koningshuis. Evenmin als in Me
xico zal hier het onregt ongewroken .blijven. "Wij
weten wel dat de oude regering in Hanover ver
van goed wasdat de verjaagde koning een on
buigzame stijfkop wasvoor wien de lessen van
den nieuwen tijd geheel verloren gingen maar dit
neemt toch niet wegdat zijne verjaging eene
ware gruwel was.
Alleen de volken hebbenen slechts in den
uitersten nood liet regt om hunne vorstenzoo
dra zij tirannen worden af te zettenmaar een
vreemd vorstdio den troon van een ander uit
staatsbelang omverwerpt is een geweldenaar. Al
ware het dus dat de wetten in Truissen beter
mogten zijn dan in Hanoverdat het bestuur er
liberaler ware (wat wij echter niet gelooven) zoodat
liet land door den ruil van koningschap niet dan
winnen kanzoo blijft echter het gepleegde ou-
regt niet minder ten hoogste strafwaardigwant
de koning van Pruissen heeft Hanover aan zijn
land geannexeerdniet in het belang der Hano-
vranendeze protesteren toch daar genoeg tegen,
maar nit heerschzuchtook hier zal het wederom
blijken dat uit onregt en geweld niets goeds kan
voortkomen. De pruissische schrijvers en staats
lieden die deze annexatie verdedigen beseffen
zelve al te zeer het onregtdat is gepleegd zij
wanen het gedane echter genoegzaam te kunnen
verdedigen door te wijzen op het slechte gedrag
van andere mogendhedendiewanneer zij daar
toe in de gelegenheid waren nimmer hebben ge
huiverd om veroveringen te makenden Neder
landers wijzen zij op de door deze gemaakte ver
overingen in de Indien.
"Wij vinden deze verscliooning zeker al zeer
flaanwwant wie weet niet dat de misdaad van
den eene de misdaad van den andere niet ver
schoont.
Maar daarenboven moet men in aanmerking ne
men op welken tijd de veroveringen hebben plaats
gehad en welke landen zijn veroverd. Toen onze
voorouders de eilanden in den indiseben archiptl
en een gedeelte van het tegenwoordige engelsch
Indie veroverden, deden zij dat in een tijdperk
toen de begrippen van regt en onregt nog onein
dig minder bij den mensch tot bewustzijn waren
gekomen dan thanszij konden in die veroverin
gen niets ongeoorloofds zienomdat zij niet beter
konden weteneven min als wij het onze voorou
ders ten kwade kunnen duidendat zij in hunne
regtspleging de pijnbank gebruikten of dat zij
met de uitgezochtste pijnen de misdadigers straf
ten, evenmin mogen wij het hun verwijten dat
zij de inwoners van Java aan hnn gezag onder
wierpen.
Maar wie zou bij onze tegenwoordige opgeklaar
de regtsbegrijpen thans het niet als eene zware
grieve rekenen tegen eene regering, zoo zij op
nieuw de pijnbank invoerde Even too mogen