30 MMMM.
Algemeen Nieuws-, Advertentie- Landbouwblad.
ONZE ROEPING.
J» 540.
Twaalfde Jaargang.
A. 186§
SCHAGER C0URAN9
ABONNEMENTSPRIJS VOOR DRIE MAANDEN:
Voor Schagen f 1,00.
Franco per post door het geheele Rijk 1,15.
Afzonderlijke Couranten*0,10.
Verschijnt iederen Donderdagmorgen.
Abonnementen op dit blad worden door alle
PRIJS DEK ADVERTENïlëN
Van een tot vijf regel0,75.
Iedere regel meerder0,15.
De 35 cents zegelregt niet mede gerekend.
Groote letters naar de ruimte die rij beslaan.
Naar volksheil zonder deugd te dingen
Is arbeid aan een rots te biên.
UITO-EEFSTER "WED.
F. «J. O- DIDERICH.
Boekhandelaren en Postdirecteuren aangenomen.
BEIEVEN FIR^HSTOO
De verkiezingen zijn afgeloopen. Laat ons ho
pen dat de strijd der partijen daardoor beëindigd
zal zijn. De dagbladpers zal er veel door win
nen in gehalte en nuttigheid en naauwkeuriger staan
op het standpunt dat zij bereikt heeft. Althaus
dit is onze overtuiging en de aanleiding, die bij
het begin eener nieuwe orde van zaken thans
voor ons vaderland aangebrokenons de pen op
nieuw in de hand doet nemen. Wij ineenen ver-
pligt tc zijn aan onze lezers een programma aan-
te bieden,- omtrent wat wij beschouwen als de roe
ping der dagbladpers.
Opheffing en veredeling van het volkver
spreiding van ruimer begrippen omtrent de maat
schappelijke toestanden, voorlichting omtrent soci
ale vraagstukken ziedaar wat op onzen weg ligt,
maar bestrijding van een regering' of verdediging
van een bestuur ligt daar buiten.
Wij hebben dit programma steeds trachten na
te komen doch de getrouwe naleving er van was
moeijelijk door den heftigen strijd, die op het
staatkunkig gebied om ons voorviel. Dikwijls heb
ben wij getracht buiten dien strijd te blijven door
de aandacht onzer lezers te vragen voor schijn
baar aan het vaderland ganseh vreemde belangen,
maar op den duur zou het ons moeijelijk geval
len zijn, bij eene voortduring van den oppositiestrijd
steeds aan onze overtuiging vast te houden dat
een dagbladschrijver niet de regering maar het
volk te maken heeft tot het voorwerp zijner be
schouwingen. Thans na den strijd hopen wij op
een nieuw tijdperk van geregelde ontwikkeling ook
voor de dagblad-litteratuur en vinden wij het
oogenblik geschikt onze denkbeelden omtrent de
roeping der pers kort niteen te zetten.
kV ij dan hebben oppositie te voeren tegen na
tionale gebreken en in bescherming te nemen alle
volksbelaugenmaar de strijd tegen of voor
de personenwelke toevallig de regering vormen
ligt buiten 's volks belang en buiten onze roeping.
Och 1 Indien de pers dit nimmer vergeten hadde,
hoeveel edeler zou zij zijn 1 Een dagbladschrijver heeft
in de eerste plaats voor oogen te honden ver
betering van het volk en», niet verbetering
van het bestuurwant is het volk beter dan
wordt de regering van zelf beter. Daarom moet
eene regering van welke kleur ook zoo weinig
mogelijk worden bekampt, want de wijziging in
regeringsbeginselen is eerst gewettigd bij eene wij
ziging in het volk, dat geregeerd wordt. Zelfver
betering is de groote les, die aan het volk ge
predikt moet worden en de vrije drukpers voort
komende uit den boezem des volksis de daartoe
bij uitnemendheid gezalfde..
Wat brengen uit dit oogpunt gezien de ellen
dige kibbelarijen tusschen dc verschillende politie
ke bladen bij tot de ontwikkeling van ons volk P
Personen strijd is schering eu inslag van hetgeen
gedurende de laatste tijden de dagbladen ons le
verden en door de hartstogten opgezetkomt de
altijd neder op wederkeerige verguizingwaardoor
het zedelijk gevoel der natie gekwetst wordt. In
zonderheid onze groote mannen moeten ons bei-
lig zijn, want zij zijn de levende voorbeelden waar
op wij het volk te wijzen hebben voorbeelden
gekweekt en geworden uit liefde voor ons vader
land op onzen bodemonder onze wetten
en welke verdiensten blijven onaangetast bij een
strijd als wij om ons hebben zien voeren
Voor het volk is naar onze overtuiging in
den loop der tijden de roeping van een dagblad
geworden. Aanvankelijk hielden de couranten
slechts nieuwstijdingen in. Allengs werden zij
echter in Frankrijk bij de twisten der F ronde
en in Engeland in den strijd tegen de Stuarts
gebezigd tot bestrijding van het gouvernement.
Doch de vorsten wisten van geen genade tegen
over de arme dagbladschrijvers.
In Engeland sneed men hun neuzen en ooren
af, in Frankrijk zette men hen in ijzeren kooijen.
Men kweekt daardoor geene vrienden en de
regeringendie aan de pers de volle vrijheid
gelaten hebben hebben zich slechts zelden daar
over te beklagen gehad. Dat de pers echter be
strijding der regering zich heeft gesteld als doel
is het werk van absolute regeringen en van be
dorven volkstoestanden. Toen van 1770
1780 in ons land de dagbladen voor het eerst
eene politieke kleur aannamenkozen zij allen
de patriotische zijde. Geen wonder, dit toch was
het gemakkelijkstehet vaderland was ongelukkig
en de regering daarvan natuurlijk de schuld. De
meest bekenden dier couranten waren de post
van den Neder Rijn, de politieke blixem
en de politieke kruijer. In allen werd het
bestuur op de schandelijkste en gemeenste wijze
aangevallen. Het volk was braaf, maar de regen
ten waren het uitvaagsel van het menschdom.
Aan volksverbetering werd er natuurlijk niet ge
dacht de regering immers maakte die onmo
gelijk.
Na 1815 waren alle dagbladen in het begin
op de hand van het gouvernement. Willem I
was zelf de oorzaak dat dit anders werd. Na 1880
hief de Arnhemsche courant het eerst de oppo
sitie vaan op inet het uitsluitend doel van be
strijding des gouvernements. De tijden waren
donkerde belastingen werden hoogergeen wol}-
derdat de regering weder uitsluitend de kwade
man was. Zwermen van kleine bladen overdek
ten het land. De toon van den Ekster eu de
Hij dra was naauwelijks beter dan die van den
politieken blixem. Tegenwoordig is het
gehalte der dagbladen over het algemeen beter,
maar toch is het ongetwijfeld naar, dat zij nog
te veel voor oogen hebben bestrijding of verde-
diging van bet gouvernement. Het oude zuur-
deessem zit er nog in en bewerkt onder omstan
digheden als wij beleefd hebbendat wij plotse
ling het oude gekef en geschreeuw tegen bestuur
en bestuursleden hooren.
'i Dit is intusschen zeker dat de oppositie vorm,
de verouderde vorm is en de ware kinderen van
hun tijd slechts die couranten zijnwelke in de
eerste plaats volksverbetering op het oog
hebben. Schoon wij iu onze betrekking tot dit
blad steeds daarnaar hebben gestreefdhebben wij
gemeend nu door den afloop der verkiezingen alle
oude persoonlijke twisten zijn gedoofd en voor de
dagbladlitteratuur de ellendige bronnen zijn ge
stopt, waaruit persoonlijke aanvallen opborrelden,
op nienw ons beginsel voorop te zetten, als pro
gramma voor de toekomst aan te kondigen en
gesterkt door de goedkeuring, die van menige
zijde ons deel mogt zijn, onverdroten voort te gaan
met de toewijding onzer krachten aan de ontwik
keling en bloei van het vaderlanddat ons zoo
dierbaar is.
In verband hiermede hebben wij ook het motto
onzer courant gewijzigd daar in het
«Wie timmert aan den wegh,
"Verwacht gezegh.*
te veel de oude vorm der dagbladrigting sprak,
en voor bet eerst prijkt thans aan het hoofd van
ons blad de spreuk van onzen dichter F e i t h
een spreuk, die de grondgedachte zal uitmaken
van ieder woord door ons tot onze lezers gerigt -
Naar volksheil zonder deugd te dingen
Is arbeid aan een rota te biên.
Schagen Yeritas.
Januarij 1868. I. H. S. V.