Algemeen Nieuws-, Advertentie- Landbouwblad.
J\o. 545.
Twaalfde Jaargang.
Bestaan er partijen in
Nederland
SCHAGER COURAH®
ABONNEMENTSPRIJS VOOR DRIK MAANDEN
Voor Schagen 1,00.
Franco per post door het geheele Kijk 1,15.
Afzonderlijke Couranten#0,10.
Verschijnt iederen Donderdagmorgen.
Abonnementen op dit blad worden door alle
PRIJS DER ADVEBTEN'riëN
Van een tot vijf regels0,75.
Iedere regel meerder#0,15.
De 35 cents zegelregt niet mede gerekend.
Groote letters naar de ruimte die zij beslaan.
Boekhandelaren en Postdirecteuren aangenomen.
Naar volksheil zonder deugd te dingen
Is arbeid aan een rots te biên.
TTIT3-EEPSTEB WED. IP. J". <3r DIDEEICH.
AWA#VA#WJUl JL O
BEIEVEN
Eer wij ons onderzoek naar de houding der
verschillende partijen in ons vaderland bij den
strijd der verkiezingen voortzettenachten wij
het niet overbodig, de thans aan de order van
den dag zijnde vraag te beantwoordenbestaan
er staatkundige partijen in Nederland Indien
die vraagtoch gelijk sommigen bewerengeheel
ontkennend moet worden beantwoord dan zoude
elk onderzoek ten opzigte van die houding geheel
nutteloos zijn dan toch zoude er alleen sprake kun
nen zijn van fouten, begaan door enkele individuen,
maar bij geene mogelijkheid zouden die op reke
ning eener partij kunnen worden gesteld. Wij
zouden zoo de vraag ontkennend moet worden
beantwoord, de toestand van ons laiyl alles behal-
ven benijdenswaardig achten want onder de nood
zakelijke voorwaarden van een krachtig volksleven
behoort o. i. ook het bestaan van staatkundige
partijen.
Zij die van geene partijen bij ons willen weten,
gunnen ons tot vergoeding, het bestaan van fac
ties. Terwijl men ons dus den van levenskracht
getuigendeii en gezondheid aanbrengenden strijd
der partijen wil onthouden, gunt men ons de in
de duisternis plaats hebbende worsteling der fac
ties welke even gevaarlijk voor de stoffelijke als
zedelijke welvaart is.
Onder factie verstaat men eene vereeniging van
staatkundige personenwelke door het toeval bij
elkander gebragt, geen anderen band van gemeen
schap hebbendan het doel om elkander te hel
pen in het najagen hunner eerzuchtige plannen.
Het woord factie wordt dan ook bij ons altijd
in een hoogst ongunstige beteekenis gebruikt. Zoo
spreekt b. v. Bilderdijk telkenmale van Lo even
stij nsche lactie om aan te duidendat de
aanhang der de W itten voornameutlijk eigen groot
heid voor oogen had en wanneer mea thans in
conservatieve bladen leest van Thorbeckiaansche
factie en in liberale couranten hoort gewagen van
behoudende factie, dan bezigt men eigentlijk ge.
zegd niets anders dan fatsoenlijke scheldwoorden
Ook de Bosch-Kem per spreekt in zijne
voortreffelijke staatkundige geschiedenis van Ne-,
derlandvan Loevestijnsche factie, docji
o. i. ten onregtewant daar bij niet «ven als
Bilderdijk die partij wil verhuizen had hij moeten
spreken van aanhang der de Witten.
i waarmede men elkander naar het hoofd slingert.
Ook zelfs dan als men het woord factie in eene
minder ongunstige beteckeuis gebruikt, verstaat men
er toch onder eene vereeniging van personen aan
welke eenheid van gevoelens en gedachten en een
historisch verleden ontbreekt.
Wanneer zulke eeue vereeniging zich groepeert
om een bekwamen leider, dan kan zij een tijdlang
een belangrijken invloed op een land hebben, maar
die invloed is ontegtmatigwant eene factie heeft
geeu regt om te bestaandaar zij welverre van
het welzijn des volks te beoogen alleen naar de
grootheid van enkele personen streeft. De kenmerken
die eene partij van eene factie onderscheiden zijn
dus eenheid van gedachtengevoelens en oog
merken, een geschiedkundig verleden en een ge
meenschap van ramp of voorspoeddie de leden
eener partij als zoodanig hebben gedeeld. Wat
de verdeeliug van arbeid voor het sociale leven is,
dat is de verdeeliug in partijen yoor het staat
kundige leven.
Even als ieder mensch onmogelijk allen arbeid
kan verrigtcnzoo is het ook aan niemand ge
geven, om alle denkbeelden en gevoelens even
volkomen in zich op te nemen en te beweiken.
De eene mensch b. v. wordt door zijn aanleg en
otngeviiTg er toe gedreven om de vrijheid, de an
dere om de orde bij voorkeur te beminnen. Dc
partijen dienen nu om die denkbeelden en ge
voelens bij de individuen tot volkomenheid te
brengen. De vrijheidlievend mensch zal zich scha
ren bij de liberale partij en zijne denkbeelden
omtrent vrijheid zullen daardoor vastheid krijgen en
zich veredelen evenzoo zal het met den ordelie-
venden mensch betrekkelijk de orde gaan. Langs
verschillende wegen zullen beiden het welzijn der
maatschappij bevorderen.
Doch zonder geschiedkundig verleden kan geen
partij bestaan want de mensch wordt zich zeiven
alleen bewust door zyn levensgeschiedenisalleen
door de daden en werkendie men verrigt komt
men tot kennis van zich zeiven. Iedere partij
vindt dan ook alleen in hare geschiedenisden
weg aangewezenwelken zij moet inslaandoor
die geschiedenis alleen leert zij haar waar karak
ter kennen. Wanneer men nu van deze begin
sels uitgaat, wie zal dan dnrven ontkennendat
er in Nederland partijen bestaan Of zijn de
leden der liberale partijdie der anti-revolutio
naire of die der roomsche piet zamen gebonden
door een gemeenschap van gedachten en gevoelens
Het is waar het is niet altijd gemakkelijk een
grenslijn te trekken tusschen dc denkbeelden en
gevoelens van verschillende partijen.
De midden of zoogenaamde couciliante partij is
het b. v. in vele zaken eens met de liberale
maar in hoevele anderen verschillen zij niet Het
is vaak onmogelijk de grensscheiding tusschen
goed en kwaad aan te wijzenmaar wie zal
daarom durven beweren dat goed en kwaad één
zijn Iedere partij in ons vaderland heeft hare
geschiedenis, evenzoo goed als die der Torrij's en
Wights in Engeland en die der Legitimisten
OrleanistesRepublikeinen en Bonapartisten in
Frankrijkalleen is de geschiedenis der partijen,
omdat zij moeijeüjker is na te gaan bij ons nog
niet geschreven.
Iedere partij bij ons kan wijzen op groote man
nen die gediend hebben in hare gelederen. De
liberale partij is de oudste, zij had haar eerste
leidsman in den grondlegger onzer vrijheidden
grooten Zwijger. Zij kan wijzen op Duifhuis, Koorn-
hertOldenbarneveldtP. C. Hooft, lloogendorp
J. H. Kemperenz. Deze allen hebben toch in
meerdere of mindere mate een christendom boven
geloof>verdeeldlieid een staatseenheid en een regt,
dat voor allen hetzelfde is voor oogen gehaden
wisten waar het op die punten aankwam van wan
kelen noch buigen.
Al deze groote mannen, zullen voorzeker als
zij nog kennis nemen van hetgeen op aarde voor
valt in den grijzen leider onzer liberale partij een
broeder en medestrijder begroeten en bereid zijn
om hemals hunner ten vollen waardigin
hunne rij op te nemen. De midden partijdie
haar kracht in transactie zoektkan roemen op
Frcderik .-Hendrik FagelKantelaar enz. De
anti-revolutionaire orthodoxe partij bestaat uit twee
deelen. Het eene meest zamengesteld uit perso
nen der onontwikkelde volksklasse is met hart en
ziel gehecht aan de strenge handhaving der her
vormde kerkleeruitsluitende heerschappij van de
protestantsche kerk is dus hunne leuze. Deze
partij vindt als zoodanig hare voorgangers in Mar-
nix van Sint Aldegonde, de vaders van de Dort-
sche synode, in Voet enz.
Het andere meest invloedrijk deel dier partij,
behoort meer tot de hoogere klasse der maat
schappij, het dankt zijn oorsprong aan Bilderdijk.
De groote man heeft onderscheidene even groote
leerlingen nagelatendie eene partij in het leven
hebben geroepen die door de schitterende bekwaam-
