Algemeen Nieuws-, Advertentie- Landbouwblad.
TIJBSBESCHOUWINGEN.
Twaalfde Jaargang.
JS 552.
GEWONE BERIGTEN.
ABONNEMENTSPRIJS VOOR DRIE MAANDEN
Voor Schagen 1,00.
Franco per post door het geheele Rijk 1,15.
Afzonderlijke Couranten0,10.
Verschijnt iederen Donderdagmorgen.
Abonnementen op dit blad worden door
5 Ml U.1UL
alle
PRIJS DER ADVERTENTlëN
Van een tot vijf regels0,75.
Iedere regel meerder0,15.
De 35 cents zegelregt niet mede gerekend.
Groote letters naar de ruimte die zij beslaan.
Boekhandelaren en Postdirecteuren aangenomen.
M: KT» ilfrTO 11
UITG-EEFSTER WED
Naar volksheil zonder deugd te dingen
Is arbeid aan een rots te biên.
IP. CT. Gr DIDEBIOH.
BitlEVEN ZFIRAKHSrCJO
m
De taak van een ministerinzonderheid van
een minister van koloniën is in ons land eene
zeer omvangrijke. Zeker is zij geschikt om de
eerzucht op te wekken van hemwien het ko
ninklijk vertrouwen daartoe roept. Zijn onze ko
loniën rijk gezegend door de natuur en daarom
eene kostbare bezitting ze zijnen dit moet
nimmer vergeten worden tevens digt bevolkt
en uit dien hoofde alleen reeds moeijelijk te be
sturen.
Voor een land van 10 millioenen wetten te
maken die millioenen op te heffen uit den staat
van minderjarigheid waarin zij verkeerenontwik
keling, licht, welvaart, vrijheid te brengen en
voor te bereiden aan eene zoo talrijke en tot nog
toe zoo veronachtzaamde bevolking, is wel eene
taak om met geestdrift te worden aanvaard. Het is
daarom ontmoedigendwanneer wij den minister
liooren verklarendat zijn ont-slag hem een feli
citatie waard zou zijn. Wij willen den minister
om deze inocdelooze woorden niet zwaar vallen.
Men kan alleen nuttig zijnwanneer men de man
is van het oogenbiik en onze beste pogingen lij
den schipbreukwanneer onze denkbeelden niet
meer passen op de toestanden. En wat is nu het
geval De heer Ilasselman dweept met het cul
tuurstelsel verlangt er de uitbreiding van en ziet
er de eenige mogelijkheid inniet alleen voor
de handhaving van ons gezagmaar ook voor
den vooruitgang van den Javaan. Intusschen is
dit zelfde stelsel in zijne rigueur veroordeeld.
Naar de meening van zijne stichters is het ook
nimmer bestemd geweest om blijvend te zijn.
Dwang moet ten slotte zich keeren tegen hem, die
dwang aanwendt en onze eerste verpligting in
Indie is voor dwangvrijheid te brengen.
Hiertoe is inkrimping der gouvernementscultu
ren en uitbreidiug der vrije cultures de aange
wezen weg. Is het wonder dat wie zich met deze
denkbeelden niet vereenigt, zich niet als minister
op zijne plaats voelt. Aan het hoofd van het
departement van koloniën zouden wij een man
wensehen te ziendie van begeerte brandt om
zijne denkbeelden in verwezenlijking te brengen
die zich bewust is van de grootsche taak om als
wetgever en beschermer eener groote natie op te
treden en haar aanvaardt met moed en gloed, en
met zijne overtuiging pal staat tegenover die van
anderen. Hieraan voldoet een minister weinig die
niets liever wenscht dan heen te gaan.
Intusschen gaat de minister van Heemskerk
voort met het pogen om zich eene meerderheid
te verschaffen, door gevolg te geven aan zijne be
lofte tot wijziging der schoolwet. Het indienen
van zoodanig voorstel wordt spoedig te gemoet
gezien. De reactionaire partij in Frankrijk heeft
eene petitie tot den Senaat gerigtwaarin wordt
aangedrongen op het onderwerpen van het weten
schappelijk onderwijs aan de kerkelijke dogma's.
Daar te lande echter heeft de minister er geene
ooren voor. Hier te lande vleit zich diezelfde
partij nog altijd met eene reorganisatie van ons
lager onderwijs in dien zin. Van een liberaal
bestuur kan verwacht worden dat, indien werkelijk
de kerkelijke dogmata blijken onderworpen te zijn
aan het onderwijseene wijziging der schoolwet
zou worden voorgestelddie aan de belijders dier
dogmata voldeed.
Van daar het vrije onderwijs dat zoo zeer door
de liberale regering beschermd is. Maar hoe men
van een conservatief ministerie verwachten durft
eene onderschikking van het onderwijs aan de
godsdienstis ons ten eenenmale onbegrijpelijk.
Evenmin is het ons duidelijk hoe een weggaand
minister zich illusien omtrent een voorstel maakt,
waarvan de portee niet voldoen kan aan hen ten
wien believe het voorstel gedaan wordt.
Zal de Tweede Kamer de begrooting van bui-
tenlandscbe zaken verwerpen? "Wat zullen daar
van de gevolgen zijn Ziedaartwee vragen
nelligt reeds beslist bij de uitgifte van dit num
mer onzer courant. Om eene vorige verwerping
is de Kamer ontbondenin de Kamer en buiten
de Kamer is de meerderheid gewaarschuwd voor
het revolutionaire eener zoodanige verwerping. Zij,
die haar voorstaan rekenen die daad niet ligt. De
woorden van Thorbecke omtrent dit punt zijn door
tegenstanders van den maatregel herhaaldelijk ge
citeerd.
De heer Koorder» acht het zelfe niet te min
den immer te laat komenden staatsman hier aan
te halen. Ik zalzoo zegt Thorbeckede be
grooting slechts op haar zelve beoordeelen en
hiervan alleen mijne stem doen afhangenniet
uit edelmoedigheidmaar dewijl ik twijfel aan
mijne vrijheid om eene begrootingdie mij goed
keuring waardig schijnt, te weigeren. Weigering
zou ik pligt achten, zoo het constitutioneel ware,
dat de vertegenwoordiging hare grieven tegen het
beleid der landszaak bij of op de begrooting
wreke.
Niemand kan twijfelendat weigering der be
grooting een dwangmiddel is. Het is eene oor
logsverklaring. Men kan er toe gedwongen zijn
gelijk een volk soms wordt gedwongen tot op
stand. Heeft het gouvernement zich in staat
van oorlog tegen de wetten gesteld en schieten
alle regtsmiddelen te kortik zal mij ook in
staat van oorlog gelooven. Zijn wij zoo ver
De heer Koorders laat op die aanhaling vol
gen de vraag of de heer Thorbecke in zijne prak
tijk steeds in overeenstemming is geweest met de
uitstekende beginselendoor hem in die woorden
verkondigd? Op die vraag kan de heer Koor
ders zelf het antwoord zoekenmaar de groote
vraag is thans zijn w ij zoo ver Indien men
wacht'op wetsverkrachting, zalvertrouwen wij dit
aangegeven dwangmiddel nimmer toegepast be
hoeven te wordenmaar tegen een gouverne
ment dat zich in oorlog tegen de wet heeft
gesteld zal ook dit uiterste middel niet baten.
Welligt is het nog sterk genoeg om een ministe
rie te verwijderen, dat ontbinding op ontbinding
constitutioneel acht.
De liberalen echter achten dit regeren door
ontbinding in strijd met de grondwet en deze
meening wordt door velen hunner politieke tegen
standers gedeeld. Het gelijk der liberalen zou
meer algemeen worden erkendwanneer men ten
hunnen opzigte billijk kon oordeelen. Hoe een
oordeel over hen echter soms uitvalt, blijkt uit
deze kantteekening van de Nieuwe Alkmaar-
sche courant. De doctrinairenzoo zeide de
Belgische afgevaardigde Jacobs, zijn menschen
zonder stelsel even als de borstlijders menschen
zijn zonder borst. Hetzelfdezegt het bladzou
men kunnen zeggen van onze liberalen die bui
tengewoon veel overeenkomst hebben met genoem
de doctrinairen.
Aangaande de verschrikkelijke omstandigheden
welke gepaard gingen met den brand op Woens
dag jl. te Rotterdam vinden wij in de Nieuwe
Rotterdamsche Courant de volgende bijzonder
heden
De brand in het buis aan de Gouscbe "Vest,
heeft zich gekenmerkt door hoogst betrenrings-
waardige onheilen. Terwijl ons aanvankelijk werd
medegedeelddal de bewoners met veel moeite
gered waren liepen er evenwel na het afdrukken