Algemeen Nieuws-, Advertentie- Landbouwblad.
2
Twaalfde Jaargang.
A. IMS
Het mandement der
bisschoppen.
Jï°. 574.
schager courant.
ABONNEMENTSPRIJS VOOR DRIR MAANDRN
Voor Schageu 1,00.
Franco per post door het gehe®le Rijk 1,15.
Afzonderlijke Couranten0,10.
Verschijnt iederen Donderdagmorgen.
Abonnementen op dit blad worden door alle
PRUS DER ADVERTZNTlëN:
Van een tot vijf regelsf 0,75.
Iedere regel meerdert 0,15.
De 85 cents zegelregt niet mede gerekend.
Groote letters naar de ruimte die rij beslaan.
t Boekhandelaren en Postdirecteuren aangenomen.
Naar volksheil zonder deugd !e dingen f
Is arbeid aan een rots te biên.
TJITGhEEFSTER "WEE. F. vJ. Gr. DIDERICH.
BÜIEVEN FEANCO
Z3
Van eene kaak zijn wij zeker dat de vrij
heid zonder wetenschap en godsdienst onbestaan
baar is. Alle mandementen en alle beroeringen
tegen het onderwijs zullen afstooten op de innig
diep gevoelde behoefte naar waarheid. Deze waar
heidszin ligt niet onder den dwang van bisschop
pen en het is eene voor de godsdienst hoogst
gevaarlijke leerdat er een strijd zou zijn tus-
schen wetenschap en geloof. Doch wij laten dit
ter verantwoording van den steller van het aman-
dement.
Waar tegen wij ons echter moeten verzetten
is de driestheid, waarmede eene staatsinstelling
aangevallen wordt en voorzeker, indien wij eenige
waarde moesten hechten aan het mandement
zou het tijd worden om Nederland te verlaten
ten einde bescherming van eigen overtuiging
in Oostenrijk te zoeken. Doch er mag weinig
waarde aan gehecht worden. V oor zoo ver het
de strekking heeft het gezag eener bestaande wet
te ondermijnen, schrijven wij er niet den 'minsten
invloed aan toe.
Wat goed is bewijst zich goed nog heden
wordt de boom aan de vruchten gekend. En
het onderwijs op Christelijke wjjze gegeven, moge
weinig dienstig zijn om sommige bijzondere toe
standen te bestendigende algemeene welvaart
neemt er door toede zedelijkheid bereikt een
hooger standpunt en zelfs de godsdienst ontwik
kelt er zich door tot eene godsdienst van be
schaafde en nadenkende mensehen. Wij betwij
felen zeerdat men er in zal slagen om de treu
rige scheiding die de kerkgenootschappen onder
de menschen brengenten eigen bate tot haat
om te zetten. i
M ij kunnen dit van onze Roomsche medebur-1
gers niet verwachten. Onze getrouwheid- aan de 1
grondwetonze opvatting van Christelijken pligt
gedoogt niet dat wij in den burgerdie met ons i
in godsdienst verschilt een in het verborgen wer-1
kend vijand zien. Bovendien hebben de Protes-1
tanten een middeldat al de redeneringen van de
bisschoppen ontzenuwen kan in de eerlijke nale
ving der godsdienstvrijheid en de eerbiediging der
begrippen van anderen.
Waar dit gedaan wordt kan het gevolg gerust
*orden afgewacht. Indien de leiders van de R.
C. kerk inderdaad begeeren oneenigheid te zaai- 5 Er was geen ellendiger gouvernement denkbaar
jen in ons vaderland en hun pogen stuit niet afdan dat van onze oude republiek maar toch heb-
op het gezond verstand en het geweten der lee-hen onze voorouders onafhankelijk van de
ken dan mogen treurige zich lang in het ver-vraag oorlog of geen oorlog hun volk weten
leden reeds verborgen hebbende verschijnselen te verheffen tot eene krachtige en alom ontziene
zich weder opdoen; de zege kan niet twijfelachtig natie. Vergissen wij ons niet, dan is het vrees,-
zijnwaar het een strijd geldt om het onderwijs
te beveiligen voor den schadelijken invloed van
de waanwijsheid der secten. Doch de partij, die
in het mandement het woord voert is verlaten
door de groote meerderheid der leeken. In alle
Roomsche landen delft zij het onderspit en wan-
die die vraag gedurig op onze lippen brengt en
voor een vreesachtig volk, een volk, dat aarzelt
om des noods met de wapens in de vuist de
geërfde schatten van vrijheid, zelfbestuur en wel
vaart ie verdedigenis het onverschillig of het
vrede is of oorlog. Het gaat toch te niethet
neer zij het masker meermalen afwerpt gelijk in gaat eerder te nietwanneer het zich voortdurend
dit mandementdan zil ook hier haar invloed paaijen kan met een bestendigen vrededan wan-
weldra gering worden. neer het opgeroepen wordt om zich te toonen
Vrede of oorlog. Nog altijd blijven de in een oorlog voor zijne onafhankrlijkheid.
couranten het thema bespreken van vrede of' Dan deinst de volksgeest ligt terug voor de
oorlog. De Moniteur verzekert dat de toestand uiterste laagheid, om op weerloosheid pleitende,
van Europa over het geheel rustig en vredelievend genade te smeeken en valt er hier en daar slechts
blijft. De meeste vorsteu zijn op het oogenblik in de ziel van een enkele een vonk van het oude
uit hunne hoofdsteden afwezig en de regeringen heilige vuur dan is dit genoeg om het volk
doen hun best om getuige de loijale politiek in staat te stellen geen onwaardig figuur te ma-
van Amerika tegen over Engeland met gema- ken tegen over zijn grootsch voorgeslacht.
tigdheid de verschillende vraagstukkendie aan
haar onderzoek worden onderworpen op te los-
Van de andere zijde beweert men dat de
GEYVOAE BERIGTEN.
sen.
toestand tusschen Pruissen en Frankrijk meer dan 0.
J Ihtddens otevens het bekende lid van de
ooit gespannen is en dat het enfant te rrible abolitionnistische partij, heeft bij testament zijn
het jonge Italië, onverwachts weder het sein zal eelieele vermogen vermaakt aan zijn neef, den
i, j- /kapitein Stepnens met bepaling, dat het geld hem
geven tot eenen bloedigen oorlog. >l -1
D in vier termijnen elk van vijf jaren zal worden
Het spreken en schrijven over deze vraag doet uitbetaald onder voorwaarde dat telkens zal blij-
veel kwaad. Men gewent aan het denkbeeld van d»t bij zich onthouden heeft van sterken
i drank. Komt hij die voorwaarde niet na dan
oorlog; het wordt bevreemdend gevonden dat de m0(.t bet ?e,d bfMefcd vorden foor fen WpfshuiSi
vrede nog aanhoudt. Laat ons de vraag stellen waarin kinderen van alle rassen volkeD en gods
voor welke gebrekeu in den tegenwoordigen toe- busten moeten worden opgenomen en niemand
T" 'op grond van zijne ouders mag worden uitgeslo-
stand van Europa is de oorlog eene u.tkomst ten; de verpleegden moeten in dezelfde klasse
en wanneer deze vraag zonder antwoord blijft op dezelfde wijze verpleegd worden.
zou het dan niet beter zijn ons uitsluitend bezig ^>iet a. een de petroleum is gevaarlijk maar
.li de beerputten zijn liet ookwanneer ze lang ge-
te houden met de belangen van ons inwendrgg|oteil zjjn ?e«eest en dat bij hun opening het
bestuur; met de opwakkeriug van onzen volks- J daarin onlwikelde gaz met vour in aanraking komt.
geest tot ondernemingszucht en mslelooze voort-5 Dinsdag nacht werd aai, de stadsscholen te Sit-
tard soortgelijke pot geopend teo einde geleedigd
streving op het gebied van verstandelijke en ze- te worden. Naanwelijks was de zware deksteen van
delijke vorming de opening geschoven of het gaz dringt naar
In meenig opzigt is ons volk achterlijk. Te 5°i,e" ^«"8 met toJ ^rlichting
1 diendende brandende lantaarn, ontvlamt en verbrandt
veel ziet dit uit naar de regering als of van daar den naakten arm van den werkman K. dosdar-ig dat
alle goede giften dalen moeten. Dat er behoor- l'jderwegens de hevigste pijnen sedert twee
i-*i dagen van zijn verstand beroofd is.
lijk op worde toegezien, dat deze haar phgt doe) u L_a dij -,j
r Meo heeft in Engeland een nieuw middel oit-
dit is weuschelijkmaar toch de bron van gevonden om den honing uit de korven te halen,
onze vroegere grootheid en de eenige hoop op ^'en chloroformiseert de bijen. Men bedient zich
i daartoe van een zesde ons chloroform voor een
onze toekomstige welvaartligt in de spaaning j
5 »e r s gewonen en een vierde ons voor een grooten korf.
dei burgers om zich die te verzekeren. JOp ongeveer twee ellen van den korf stelt men eenen