Algemeen Nieuws-, Advertentie- Landbouwblad.
A. ISfiS
Voor of door liet Volk?
M 575.
Twaalfde Jaargang.
SCHAGER COURAK
ABONNEMENTSPRIJS VOOR DRIS MAANDEN
Voor Schagen 1,00.
Franco per post door het gehele Rijk #1,15.
Afzonderlijke Couranten0,10.
Verschijnt iederen Donderdagmorgen.
Abonnementen op dit blad worden door alle
PRIJS DER ADVEKTENTlëN
Van een tot vijf regels0,75.
Iedere regel meerder0,15.
De 85 cents zegelregt niet medé gerekend.
Groote letters naar de ruimte die zij beslaan.
Roekhandelaren en Postdirecteuren aangenomen.
Naar volksheil zonder deugd te dingend O jfJ
Is arbeid aan een rots te biên. JB_
TJIT3-EEP3TEE WED. IP. J". O. DIDEEICH.
BBIEVEN PEANCO
Hel is een tijd lang de leus geweest van hen
die aan het bestuur geplaatst van staten en ste
den, toch gevoelden dat zij niet om hun zelfswil
maar in het belang dier staten en steden moesten
werkzaam zijn alles te doeu voor het volk onder
deze mits, dat niets door het volk uiaar alles
door hen zou geschieden. Eerzucht en heersch
zucht moge onverzadelijk zijn, gevoel van pligt
dooden zij niet ten eenenmale. Bij de uitbreiding
van de behoeften des volks werd het voor een eer
lijk regent onmogelijk als een Voorzienigheid over
de belangen zijner onderdanen te waken en zoo
wel van boven als van benedeu kwam de overtui
ging zich vestigen, dat heigeen voor het volk
moest gebeuren, het best geschieden kon door
het volk; ook onze regering is opv dezen grond
regel gevestigd.
Het vertegenwoordigend stelsel is eerst regt in
staat .zegenend op het land te werkenwanneer
het* denkbeeld van zelfregering in praktijk wordt
gebragt. Aan eenheid wordt daardoor niets verlo
ren. De som der deelen vormt weder het geheel.
En in onze algetneene wetten en in den persoon
des konings vindt de eenheid des staats, niette
genstaande de vrije werking der deelen haren on-
oinstootbaren waarborg.
Toch schijnt het dat van lieverlede de voorlief.
de voor het centraal gezag weder begint te ont
waken. Onze groote ondernemingen zijn staatson
dernemingen en vergeten wij het niet dat bij on
zen regeringsvorm zuiver toegepastde Staat
meer het uitvloeisel der zameuwerking dan de
roepstem tot de oorzaak van zameuwerking zijn
moet. Zoowel de conservatieve als de liberale
partij gaal eenigzints aan het euvel mank om aan
het staat<"l< nkbeeld te veel op te offeren.
Geenzints verlangen wij het uiterste. In den
staatsman Thorbecke vinden wij ook in dit opzigt
den besten wegwijzer. Het centraal gezagmet
zooveel moeite verkregen het resuhaat onzer gan-
sche geschiedenis de wegsmelting der provinciale
belangen in het hooger begrip van den éénen
Staatmag niet worden gering geacht. Nu wij
één volk vormenhebben wij ook te rekenen met
dat eene volk en alle kleingeestige vooruitzetting
vau bijzondere belangenmoetwaar zij grijpt in
het algemeen belangveroordeeld worden. Doch
het leven vau den Staatde welvaart der burgers;
de ondernemingen van nijverheid, moeten niet
worden afgewacht uit den Haag. de Staat, die ons geld beurt, verknoeit dat geld.
Van lieverlede wordt dit meer het geval en ditDus de Staat moet'seminariën maken. Waarom
is een zoo onrustbarend teeken dat wij er metkrijgt Rotterdam ziju waterweg, vraagt Amsterdam
nadruk de aandacht onzer lezers op vestigen moe- op 's Rijks kosten? Dus moet ook Amsterdam
ten. Het volk begint in den zonderlingen waan zijn waterweg hebben op 's Rijks kosten,
te verkeeren dat stremming in welvaart haar oor-anneerwillen wij eens vragen aan de Am-
zaak vindt in het bestuur; waar wegen moe- sterdammerswanneer was Amsterdam, de groot
ten worden aangelegdkanalen moeten worden ste koopstad der wereld Het is eene stoute
gegraven wordt niet alleen het geld maar zelfs hoop wanueer wij ons vleijen dat het Noordzee—
het initiatief verwacht van den Staat. Dit is een kanaal de tijden der 17e eeuw terug zal brengen,
ongezonde toestand, doodend voor onze energie. Met een Noordzee-kanaal present, kan Amsterdam
Zoo algemeen echter is reeds dit kwaad ver- nog nietswanneer het zijn zaken af blijft^ doen
spreiddat men niet aarzelt om met zekeren wan- op de cff< ctenbeurs en kapitalen opstapelt van pa-
gunst den schijnbaren voorspoed na te gaanpier. Het groote voordeeldat bereikt zal zijn
waarin naburige landen verkeeren, door het uit wanneer dit kanaal is gegraven, zonder dat direkt
de handen nemen van het werk van bijzoudere de Staat de spade in den grond gestoken heeft,
personen. Dddr handelt de Staat en daar geniet' is het geleverde bewijs, dat althans nog iets mo
de burger, heet het. De Staat echter kan nim-gelijk is in ons land door de inspanning der bur-
mer de belangen van bijzondere personen dienen gers. Het is een slecht bewijsdit geven wij toe.
zonder dat het ten' hunnen behoeve een privilegie Maar wij zijn toch aan de doorzetteudheid van
in het leven roept. Staatswerken zijn daarom bin- Thorbecke verschuldigd dat wij het kunnen noe-
nen naauwe grenzen te beperken. Subsidie is de men als een bewijs.
uiterste stapdie geoorloofd isen waar bij dit Zoo kunnen wij ook noemende exploitatie-
systeem krachten blijven sluimeren moet niet de maatschappijmaar wij zien er van af om iets te
oorzaak van het kwaad gezocht worden bij het noemenwant alles wat wij aanhalenhet paleis
svsteem maar bij het kwijnachtige van 's volks van volksvlijthet mouument te Ileiligeilee de
ondernemingszucht. herinneringen aan 1818, het kanaal vau Schagen
Met een zeker gevoel van hoogheid kunnen de het getuigt alles beschuldigend tegen ons. Wij
voorstanders van de leer, die wij bestrijden, wijzen zijn nog altijd de kinderen uit het huisgezin;
op het reusachtig werk onzer spoorwegen, op de onze zakduiten verteeren wij aan nietswaardige
moeijelijkhedenwaarop daarentegen particuliere dingenmaar ons voedsel, onze woning, onze
maatschappijen van eenig belang te worstelen heb- kleeding, onze opvoeding, daar moet vuor zorgen
ben maar dit kan alleen bewijzen dat bet slecht de goede papa. Acharm land
is gesteld met de ondernemingsgeest onzer bur-Het manifest der bisschoppen. Wij
gers. En zou het ook inderdaad hiermede niet lezen in de.nieuwe Groninger Courant »hei mani-
slecht gesteld zijnen kunnen staatswerken daar- fest der bisschoppen begint reeds te werken. Te
aan te gemoet komen. Zwolle hebben alle R. Catholieke leerlingen op
Het levendig worden van een werkzamen geest;) twee na, de hoogere burgerschool verlaten. Te
het opwekken van nijverheid het scherpen van Veendam mogen op bevel der geestelijken de R.
ons geuie voor den arbeid ligt toch buiten deC. leerlingen der burgerschool de lessen in de ge-
magt van den Staat Hij kan middelen geven schiedenis niet meer bijwonen hetgeen naar wij
maar deze blijven ongebruikt liggen bij gemis aan vernemenook te Harlingen het geval is.*
leven in het volk. Ook dikwijls, omdat bij den) Mij zijn zeer benieuwd naar de verdere werking
besten wil de Staat mistast in ziju werk. van dit manifest. Wat wij hierboven afschreven
Men gfceft ons nu een spoorweg roept men in geven wij niet voor waar. Wel dit. Dat de grie-
Drenthewij willen geen spoorweg; wij moeten ven der geestelijkheid, of liever van den kapellaau
kanalen hebben onze veenstreken zijn ontoeganke- >te Veendam bestonden in de eenzijdigheid van het
lijk en kapitalen blijven ongebruikt liggen. Dus leerboek der algetneene geschiedenisdaar g, bruikt.
daar moet de Staat kanalen graven. ij willen Die grieven bestonden hierin vau Paus Gregorius
zulk onderwijs niet, roepen de bisschoppen, men VH werd gezegd, dat hij een eerzuchtig man was,
bederft onze kinderenwij willen andere scholenen dat hij het celibaat der priesters had ingesteld j
