15 AJPRtt. Algemeen Nieuws-, Advertentie- Landbouwblad. De RooniÊch Katholieken en het openbaar onderwijs. M 603. Dertiende Jaargang. Ao. 1869. ft SCHAGER COURANT. Dit blad verschijnt op \Yoensdag avond doch wordt, met een bijvoegselbevattende het jongste Schager- marktberigtden volgenden avond verzondenaan hen die zulks verlangen. Brieven franco aan de uitgeefster. Abonnementen op dit blad worden door alle Pnus per jaar f 4,Franco per post f 4,00. Afzonderlijke nummers f 0,10. Anvr.ETKNTiëN van een tot vijf regels f 0,75; iedere regel meerder 0,15. De 85 cents zegclregt niet mc- degerekend. Groote lettere naar de ruimte die zij beslaan. Naar volksheil zonder deugd te dingen Is arbeid aan een rots te biên. Boekhandelaren en Postdirecteuren aangenomen. Zou het voor de Katholieke ingezetenen beter zijn indien de klove tusschen hen en de anders denkenden in Nederland werkelijk tot stand kwam, gelijk de Ultramontaansche leiders dit verlangen Met deze vraag besluit de heer J. F. Jansen openbaar onderwijzer te Ilarlingen, eene ons ter aankondiging toegezonden brochure, waarin hij zijn woord zegt omtrent de groote kwestie van den dag. Dat woord is een godsdienstig en nationaal woord en zal door de groote massa der Nederlanders, op wien deze beide adjectieven nog altijd van toe passing zijn, met welgevallen worden ontvangen. Hij betoogt daarin dat het openbaar onderwijs in Nederland hetwelk van eene zekere zijde thans zoo geducht wordt aangevallen, inderdaad gods dienstig is en nationaal en dat de grieven daarte gen aangevoerd, als zou het ongodsdienstigheid be vorderen en door de oplossing der godsdienstde oplossing der nationaliteit voorbereidenslechts voor de leus zijn gesteld, orn den waren toeleg te bedekken. De Ultramontanen" zoo drukt de schrijver zich uit, «hebben met leedwezen bemerkt, dat in Ne derland eene Nationaliteit bestaat, die de kracht uitmaakt van ons volksbestaan. Deze nationaliteit kuunen zij tot hunne oogmerken niet gebruiken en daarom moet ze bezoedeld, aan gevallen zoo mogelijk gesloopt worden. In de Nederlandsche openbare scholen wordt de eerbied aangekweekt voor die Nederlandsche nationaliteit dat weten de Ultramontanen en daarom vooral willen zij afzonderlijke scholen voor de kinderen der geloovigen. De leus dezer nationaliteit is «vrijheid* vrijheid van geweten van drukpers van gedachten. Van die vrijheid maken de l ltra- montanen thans een zeer ruim gebruik om onze nationaliteit te bestrijden. Doch even als de ware Nederlander den beeldenstorm van 1565 verfoeit omdat de woeste hoop vergruisdevernielde bezoedelde wat andersdenkenden heilig en dier baar wasverfoeit bij ook den modernen beelden storm door de Ultramontanen ondernomen, tegen al wat den echten Nederlander, katholiek of evan gelischdierbaar is.» Wij prijzen de lezing der brochure zeer aan. Wij zijn toch beducht dat de algemeene verkiezin gen in dit jaar geheel zullen worden beheerscht door de bijzondere meeniDgen omtrent het openbaar enderwijs en het is daarom pligt voor de kieziers om zich de stukken van het geding eigen te ma ken. Wij zijn vol goeden moed omtrent den uit slag, ofschoon de ernst van het oogenblikdoor vele mannen wier oordeel door ons hoog wordt geschat, hoog wordt aangeslagen. Dit noopt ons om ditmaal een struisvogel-politiek te verlaten waarin wij moeten erkennen vaak heil gevonden te hebben. Wanneer men den schijn aanneemt van het gevaarniet te zien ondervindt men niet zeldzaamdat de vijanddie zich zeker waande van deze prooi, middelerwijl zich in eene andere onderneming steekt die door toevallige omstandig- heden zulk een loop neemt dat hij onmagtig wordt om zelfs zijn eerst vastgesteld doel te be reiken. Dat roeren van de trom door de voor standers der school, houdt de tegenstanders wakker. Maar wanneer die politiek niet baat en men met zekerheid kan voorzien dat de vijand zijn slag zal slaan en om niets ter wereld ons uit het oog zal verliezen, is alleen in volledige wapening nog mo gelijkheid om den strijd te vermijden. Wij mogen daarom over het ouderwijs niet zwij gen en willen ditmaal de vraag van den heer Jan sen tot een punt van onderzoek maken. «Zou het voor de Katholieke ingezetenen beter zijn in dien de klove tusschen hen en de andersdenkenden in Nederland, werkelijk tot stand kwam?* Men moet zich dezen toestand duidelijk denken om goed de tegenstelling te vatten van het nu en d a n. Men kan zich niet vleijen met eene voortzetting van den tegenwoordigen toestand, die banden van vriendschap tusschen andersdenkenden knoopen deed uit ware achting en op gewettigde gronden rustende genegenheid. Men heeft dan niet meer genoeg, zoo als nu, aan de verzekerdheid der vrij heid van geweten en de erkenning van elkanders regt; maar het beginsel van afscheidingja van strijd moet dan streng worden doorgevoerd. Is het Pro- testantsche hoogmoed w anneer wij voor de Katho lieken in die toekomst een treurig isolement zien Zouden zoo vele banden inaar kloek kun nen worden doorgesneden, zonder ons te verzwak ken Vergunt mij, Katholieke landgenooten dat ik u regtstreeks aansprekeZal uw te huis zoo veel aangenamer zijn als alle vreemden er geweerd worden Ziet hoe gelukkig onze maatschappelij ke toestand heeft gewerkt op onze wederzijdsche verhouding. Zelfs door onze punten Tan verschil, worden wij tot elkander getrokken en dikwijls leer de onze hoogmoed van uwe nederigheiden uwe volgzaamheid van onze fierheid. Onze kinderen groeiden te zamen opspeelden met elkander ontvingen het onderwijs uit eenen mond en bestem den onze droomen om in het leven niet tegenover, maar naast elkander te staan. Zal dit schoon ge heel gebroken worden op de kreetde gods dienst is in gevaar Maar wij bidden uzegt ons toch, wat voor godsdienst is er in gevaar Wanneer en waar hebben wij uwe vrijheid van ge weten gekrenkt en is het niet een weinig chicane die krenking te zoeken in een onderwijs dat aan alle kinderen wordt aangeboden, dat openbaar is, dat onder behoorlijk toezigt staat, dat tot zijne levendig making alle, ook uwe krachten oproept en dat de grondslag legt voor verbroedering tus. schen de dragers der meest verschillende denkbeel den? Wat door deze leus wordt in gevaar ge- bragt, omvat een groot gedeelte uwer sociale po sitie, die zoo is in één gevlochten met die van uwe protestantsche landgenooten, dat eene scheu ring de schromelij kste gevolgen hebben zou. En toch hierop legt men het toe. De veroordeeling van alle onderwijs, buiten het katholieke, sluit voor de toekomst in zich de veroordeeling van alle be trekkingen tusschen protestant en katholiek en nog eens, zon deze toestand zoo begeerlijk zijn Doch offert dit aanmerkelijke deel uwer maat- schappdijke voorregten op de godsdienst is het waard! maar toch maakt het eerst flink voor uw geweten uit of hier sprake is van gods dienst, dan wel van een drijven in eene richting, waar gij niet wezen wilt. Want vergeet niet dat wanneer de scheiding tot stand is gekomen die verlangd wordt, gij tevens waarborgen verliezen zult, waarop het godsdienstig gemoed hoogen prijs moet stellen. Thans bezit gij niet buiten de godsdienst, maar buiten de kerk, den Staat. Deze beschermt u, deze zet uwe kerken opendeze draagt het zwaard om de misdaad in den huichelenden vorm der vroomheid te straffen. Schat deze voordeden niet gering, dit moogt gij niet. Er is eene rigting in iedere godsdienst-regeling die de zaligheid na het leven alleen verkrijgbaar wil gesteld hebben, na afstanddoening van het regt van eigen beschikking gedurende het leven. Tegen die rigting mogen wel waarborgen be" staan en de Nederlander vindt die in dc voorreg ten van het Nederlanderschap, verworven eens door strijd, behouden door eerlijkheid en verdraagzaam heid. Deze worden in de waagschaal gesteld, wan neer uit naam der godsdienst de staf gebroken wordt over den Staat en zijn instellingen. En de Boomsch Katholiek, die thans partij trekt tegen het openbaar onderwijs loopt gevaar van zich moed willig te versteken van het eenig, het eerlijk, het afdoend middel om zich voor geestdrijverij te hoe den en zich zelf en zijne kinderen voor fanatisme te beschermen, wanneer hij het neutrale onderwijs verzakende, strijden gaat voor het uitsluitend regt van onderwijs der uiterste rigtingen. En wanneer noch het waardig en eenvoudig be toog van den heer Jansen, dat de Staatsschool nationaal is en godsdienstig, noch de opoffering die men van u vraagt om u, levende en opgegroeid in het midden eener bevriende protestantsche be volking van haar te scheidenwanneer noch de vrees dat gjj de kerk in wereldsche zaken plaat sende boven den Staat, onder de drukkende slave- nij der kerk geraken zoudt, u weerhouden kan om de gemeenschappelijke school onzer kinderen afte« breken werpt den blik dan toch eens rondom u

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1869 | | pagina 1