Algemeen Nieuws-, Advertentie Landbouwblad.
28 smmuu.
Gemengde berichten.
M 905.
Negentiende Jaargang.
Ao. IS75.
3
Hckcndmaking.
Menschel ijkc wijze van oor
logvoeren.
Dit blad verschijnt op Woensdag avond doch worJt
met een bijvo»gscl bevattende het jongste Sehnger-
mnrktlierigtden volgenden avond verzondenaan hen
die zulks verlangen.
Brieven franco aan de uitgeefster.
Abonnementen op dit blad worden door alle
Pairs per jaar f 3,franco per post 3,ou.
Afzonderlijke nummer» f 0,074.
ADVERTKNTiëH van een tot vij'f regel» f 0,73; iedere
regel meerder ƒ0,15. Groofe letter» ntar d» ruimt© die
zij beslaan.
Naar volksheil zonder deugd te dingen
Is arbeid aan een rots te biên.
Boekhandelaren en Postdirecteuren aangenomen.
Het hoofd van het plaatselijk bestuur der gpmoen-
te Schagen, brengt bij deze ter kennis van de
ingezetenen dier gemeente, dat het kohier der
grondbelasting op de gebouwde en ongebouwde
eigendommen over het jaar 1875 op den 20Jnnu-
nrj II. door den heer Provincialen Inspee'eur in
de Provincie Noord-Holland is executoir verklaard
en op lieden aan den heer Ontvanger der directe
belastrgeji binnen deze gemeente ter invordering is
ter baud gesteld.
Ieder ingezeten die daarbij belang heeft, wordt
nlzoo aangemaand om op de voldoening van zijnen
aanslag behoorlijk acht te geven, ten einde alle
gercgtelijke vervolgingen welke uit nalatigheid zou
den voortvloeiden, te voorkomen.
Schagen, den 25 .lauuarij 1875.
Het hoofd van li'-t plaatselijk bestuur voorn
G. J. MULLER.
Toen voor 15 jaren de Max Havelaar van
Multatuli op eens in aller handen kwatn, was
<-r misschien gceuc zinsnede in het merkwaardige
Imek, dat don waarachtigen Nederlander dieper
in het harte moest snijden dan die bekende regels
iu hel roerend verhaal van Radi, de Nederlandsche
troepen zegevierden en natuurlijk werden de
dorpen der arme Javanen verbrand. In «lat woord
nar ii ti r 1 ij k lag zulk eene ontzettende hesehui
digitig tegen het nederlandsche leger in Oost—indien,
«lat inen zich moest afvragen is zij waar en
zoo ja? verbeurt het Nederlandsche volk dan niet
alle aanspraak op den naam eener christelijke
beschaafde natie, zoo het zulk eene barbaarsche
wijze van oorlog voeren nog langer toelaat. Mis-
seinen onder den indruk van deze woorden, gaf de
Generaal van Swieten in 1860 een dagorder,
waarin hij eene humanere wijze van oorlog voerer.
aanbeval. Het welgezinde gedeelte der natie juichte
dien dagorder toen van ganscher harte toe, en
het waren juist de militaire elementen in ons
volk, die het meeste deel hadden aan die toejuiching.
De uilnemendste penvoerders uit het nederlandsche
leger hadden bij de beschrijving der militaire ge
beurtenissen elke in den oorlog gepleegde daad
van onmenschelijkheid gebrandmerkt. Hoe zeer had
o.a. Bosscha het verbranden van Zwammerdam en
Bodegraven in 1672 door de Fran«chen onder den
Hertog van Luxemburg veroordeeld, hoezeer had
de Generaal Knoop de volle schaal zijner veront
waardiging uitgegoten over het gruwelstuk van
den franschen generaal Pélissier die om de Al
gerijnen in bedwang te krijgen, honderden van
vijanden door den damp liet verstikken. Toen
dan ook in den Fransch- Duitschen oorlog van
1S70, de ongelukkige fransche dorpen, ingevolge
het beweerde oorlogsregt, werden verbrand en ver
woest, steeg er uit den boezem var. onze kort te
voren nog zoo duitsch gezinde natie een kreet
van verontwaardiging tegen deze barbaarsche over
winnaars.
Het goede is dood gemakkelijk, zoo lang men
zich blootelijk op het veld der bespiegeling blijft
bewegen, het is zulk een aangenaam gevoel zijne
verontwaardiging bot te vieren als men een daad
van onmenschbeid ziet plegen of als men van
baar hoort gewagen, maar het is dikwijls moeijelijk
en lastig die onmenschelijkheid te mijden, als
het eigenbelang er bij betr kken is, en men daarbij
de zekerheid heeft dat bij wel gelnkken van den
aanslag de publieke opinie zulk een vergrijp tegen
de menschelijkheid veel te zwaar zal aanrekenen,
Bij den oorlog tegen Aichin beeft de Generaal t
van Swieten deze menschelijke wijze van krijgvoeren
in praktijk gebragt, geen enkele wreedheid is be- j
gaan, geen onnoodig bloed is vergoten, geen I
kampongs zijn verbrand. Is het Nederlandsche
volk nu te vreden, prikt het in den wakkeren en
ed len grijsaard, deze humaniteit als een waardijen
tegenhanger van den Christenzin van onzen grootste»
v'ootvoogd. Neen het is er verre van af, dat deze
humaniteit eenparig in hem zoude worden geprezen
Natuarlijk kannen de liefhebbers van brand en
moord in den oorlog het eene en andere voor hnnnr
z.iak aanvoeren, zij kunnen ze /gen dat bij halfhe-
schaafJe volken schrik en vrees alleen ontzag kunnen
inboezemen, dat humaniteit jegens de vij»nden
dikwijls inhumaniteit tegen de eigen soldaten is,
en d.in zullen zij zeggen de oorlog is nu eenmaal
inhumaan, hij kan daarom ook niet met huma
niteit gevoerd worden. Wil men een humaniteit»
man zijn, goed zoo, men worde zendeling, predikant
of pater in een liefdadigheids gesticht maar
voor een generaal deugt inen niet. Men kan vin
zulk een redenering zeggen dat rij gebezigd kon
worden om iedere wreedheid, in den oorlog bedreven,
le verdedigen. Zelden of nooit zijn daden van
onmenschelijkheid uit loutere wreedheid maar meestal
nm staatkundige redenen, voornamelijk met het
oogmerk om sclieik aan te jagen, begaan. liilij
dc verwoester van Maagdenburg was geen wreed
man, hij liet de ongelukkige stad uitplunderen en
moorde/i met geen ander doel dan om de prote
stanten schrik voor een verbond met Zweden in
te boezemen. Napoleon I was in het bijzonder
een teergevoelig en humaan mensch toch heeft
het hem niet weerhouden om in den oorlog
wreedheid op wreedheid te stapelen. Keuren wij
dit af, dan moeten wij ook evenzeer afkeuren alles
wat zulke wreedheden in den oorlog aanmoedigt.
indt men de handelwijze van den generaal van
Swieten niet yoed, men zij dan toch ook cons.--
jtrent en rehabilitere Tillij, Luxembourg, Ilanau
en anderen, die op zulk eene ruwe manier oorlog
hebben gevoerd, en komen er dan ook vooruit
dat de humaniteit in den oorlog niet anders dan
een herschenschim is, maar men zij er dan ook
op bedacht, Hat op ons vroeg of laat zal worden
toegepast, met de inaat waarmede gij meet, zult
gij ook gemeten worden. 7.ij die zoo op het ver
branden en vernielen der Atcliineesche kampongs
verdringen, r ullen het ook moeten billijken als de
vijanden eenmaal ook onze dorpen en steden in
brand steken. Alle redenen, die wij bezigen
om tot zulke gruwelen aan te zetten, kunnen
>ok tegen ons aangevoerd worden. Keurt men
daarentegen met ons elke onnoodige wreedheid
af, men prijze dan in den generaal van Swieten
dat hij in dezen oorlog steeds de menschelijkheid
in het oog heeft gehoudeu.
Bingsdig avond den 26 dezer woonden wij
in de schouwburgzaal A. Knikker, de opvoering
bij van het drama »de Kaper—Kapitein* gevolgd
door het blijspel *Art. 1ÖI burgerl. Wetboek»
door het gez.-lschap van het theater Frascatie, on
der directie van de lieeren D. W. Jacqui en A.
J. de Boer.
Door de zoo gnnstige recensie van het genoemde
drama, die wij in ons vorige nummer uit het
algemeen Handelsblad overnamen, waren wij op
iets goeds voorbereid, maar onze verwachting is
verre overtroffen.
Met het Handelsblad erkennen wij het verdien
stelijk spel van Mej. Larondelle cn de beeren
Jacqui en Hermans doch men zal ons, naar
wij vertrouwen, moeten toegeven dat niet minder
Mw. van D a m-de Koning en de heer Reggers
op hunne plaats waren.
In een woord het stuk vond algetreenen bijval.
Drie misdadiger» in een Russische gevange
nis werden behalve tot verbanning naar Siberië tot
de vrerselijke straf van twee duizend stokslagen
veroordeel.I, omdvt zij een vierdm-d -gevangene in
hun rel, die hij 't kaartspel hij gebrek aan een
ander inzet zijn leven op de kaart zetie, inderdaad
vermoord hebben. D booswichten appeleerden
tegen de stokslagen, die als een liberale ver
ordening in de pDat» van He vroegere afschu
welijke knoet «lagen si i rt de laatste jaren in Rusland
ziin ingevoerd, en verlangden naar oud bekend
gebru'k geranseld te worden. De regtcr had er
niets tegen iu te brengen en de vergunning dan
ook gegeren, om de tweedu zend stokslagen in
honderd houwen mi t de knoet nsar oud vader-
laudsch gebruik te veranderen. Deze zullen aan-
de schuldigen worden toegcteld, zoodra een beul
zal zijn gevonden, die iu 't heilige Rusland nog
de knoet op de regte manier wedt! lianteeren.
Een onderwijzer die op een kleine plaats
stond en maar wein'gR leerlingen had, kreeg een»
bezoek van den schoolopziener. Deze vond noch
onderwijzer, noch leerlingen in de school, maar
zag hen allen in den tuin wieden.
Hij ging er dus ook heen en gaf zijne verwonde
ring te kennen, hi n daaraan te treffen. *0, mijn-
icer!" zei de meester ik geef les in de natuurlijke
historie.»
Sedert een paar weken is op het rijkstele-
graafkantoor te Amsterdam de toestel van Meijer
in dienst en voldoet aanvankelijk zeer gord. Zooala
men weet, werkt deze toestel op vier draden tegelijk,
zoodat men b.v. van Utrecht of 's Gravenhage of
van het kantoor, waarmee het verbonden is, vier
berichten op hetzelfde oogenblik kau out rangen en
ook overseinen.
Zatnrdsg morgen, 19 dezer, tussehan 7
en 8 uren, begaf zich de 83jarige grijsaard. Abr.
van den Ban, te Nieuwenhorn uit zijn vertrek nsar
het achterdeel van zijne woning. Nauwelijks komt
hij daar of ontvangt vsn een daar aanwriig per
soon drie hevige slagen met een esschen knuppel
tegen het lioofd. Hij bezwijmt er gelukkig niet
door, maar heeft de tegenwoordigheid »au geest en
den moed om den aanvaller met een waterpot
zulk een hevige slag toe te brengen, dat die ia
stukken op den grnud valt, waardoor en op t'
hulpgeroep van den aangevallene, de booswicht,
met achterlating van het hout, op da vlugt gast.
Naar de verklaring van van den Bsm is er
op weer dan ééne plaats inbraak in de schuur der
woning geschied, doch er wo*dt t«?t nog toe niets
vermist. De vermoedelijke dader, dis reed» meer
malen met de justitie ui aanraking ia geweest, is
Zaturdag-morgen geTat, en des avonds gevankelijk
naar Brielle gebragt. De aangevallene bevindt «ich
tamelijk wel, doch de sporen der toegebragts sla
gen zijn duidelijk zigtbtar.
Te Schiedam zijn in den laatston t(jd een of
meer geheime raadszittingen gehouden. Dit wordt
in verband gebragt met een plan van de Nederl.
Rijnspoorweg-maatschappij, om namelijk een spoor
weg te leggen langs den aieuweu waterweg aaar
zee, naar den Hoek van Holland. Die lijn zou
loopen over Maassluis, over Vlaardingen naar Schie
dam, van daar zich nsar het noorden buigen, om
zich bij de lijn Gouda 's Hsge aan te sluiten.
Ten noorden van de stad zou dan een centraal
goederenstation komen. Op zoodanige wijze zou
de Hoek van Holland met het Europesehe spoor
wegnet in verbinding gebragt worden zonder Rot
terdam aan te doen.
Maar men verneemt, bestaat het voornemen,
om het handgeld voor een engagement voor het
Ind. leger op f 500 te bepalen.
Tn een dorp nabij het stadje Trévoux aan
de Saóne, in het Fransche departement Aix, had»