Algemean Nieuws-, Advertentie Landbouwblad.
BOfBEKMS
1 1
911.
Ao. 1S75
MulIatuli s vorstenschool.
Gemengde berichten.
Negentiende Jaargang
Politic.
Gevonden
1 schaar met zilveren oogen.
SCIIAGEII (DU RA AT.
Dit blad verschijnt op Wnena lag avonddoch wordt
met ren bijvoegsel bevattende het jongste Schager
inirktberigtden volgenden avond verzonden aan hen
die zulks verlangen.
Drieven franco aan de uitgeefster.
Abonnementen op dit blad worden door alle
Pkijs per jaar 3.Franco per post f 3.60,
Afzonderlijke nummers f 0.07J
AovBBTESTiëN van een tot vijf regels f 0,75; ieder
regel meerder ƒ0,15. Groote letters naar de ruimte die
ij beslaan.
Naar volksheil zonder deugl Ie dingen
Ts aribed aan een rots te biën.
Boekhandelaren en Postdirecteuren aangenomen.
Begthebbende wordt verzocht zich aantemelden
ter plaatselijke Secretarie der gemeente Schagen.
Muliatuli's vorstenschool is dan eindelijk in ver
scheidene plaatsen van ons vaderland ten tooreele
opgevoerd hier met uitbundige toejuiching hegro-t,
daar met ineerkalin'e ontvangen, heeft zij toch overal
de grootste belangstelling gewekt. Van waar die
buitengewone belangstelling Verdiende het stuk
door strekking en denkbeelden de felle tegenkan
ting die het van verschillende zijden, in den beginne
ondervond, verdiende het door frischeid van
uitdrukking en nieuwheid van behandeling de lof
reden, die Vosmaer en anderen het hebben
toegezwaaid
Gelijk bijna altijd zoo ligt ook hier de waarheid
in liet midden Multatuli's vorstenschool heeft, naar
onze meening, eene wezentlijke verdienste, die haar
moest gevrijwaard hchben voor de bittere kritiek,
die haar van de zijde der nieuwe Rotterda nsche
en Arnhetnsche Couranten is ten deel gevallen en
deze verdienste beslaat in de uitnemende zedelijke
strekking. Welk vriend der zedelijkheid zal niet
elk tonnee), waarin Manna of de koningin Louise
handelend optreden van harte to«juichen?
Wie krijgt niet llanna om haar eenvondig, echt
godsdienstig karakter lief? Wie juicht niet den
triomf der zedelijkheid op de onzedelijkheid toe
en wie keurt het in den dichter niet goed dat
hij die zegepraal voor de overwonnen onzedelijkheid
niet al te bitter heeft gemaakt Deze zedelijke
strekking heeft, naar onze meening het stuk meer
goed gedaan dan de ellenlange en zoo weinig ter
zake doende bespiegelingen der kouingin over
conservatieven, libtralen en radicalen.
Zeker die redevoeringen zijn in muze-woorden
uitgedrukt, maar zijn ze hier op haar plaats, staan
zij in eenig verband met de handeling? Ia den
I)ou Carlos van Schilder zou nhmand, al heeft
de kritiek ze veel aangevallen, de zoo poëtische
redevoeringen van den Markies van Posa willen
missenzonder die redevoeringen zou het stuk
een zijner grootste aanlreklijkheden verliezen. De
beloovering welke van Posa's woorden op de aan
schouwers uitoefenen, maken den invloed, die zij
heeft op het week gemoed van den dweepzieken
prins begrijpelijk. Zulk een man moest met al
zijn gevoel voor deugd, vrijheid en menschheid een
slecht raadsman voor den jeudigen vorst zijn.
Maar in de rVorstenschoolr is bet daar
niet of de koningin, daar zij in een prieel geze
ten, tegen haar bejaarde moeder spreekt, al die
mooije woorden aan de winden ter overtuiging
geeft. De moeder der koningin is niets anders
dan rene ijdele figurante, wat vcor nut kan zij
van al die strenge redenen hebben?
In den beginne heeft men aan het stuk, ten
onregte de eene of andere politieke beteekenis wil
len geven en aller bespottelijks! was het zeker om
in het, ten tooneele gevoerde koniuklijke echtpaar
een scliil.ltring van onzen koning en koningin te
willen zien Naar onze mening was het beter, veel
beter geweest, zoo iu het stuk dat toch als drama
(de bewonderaars van Multaluli zullen het zeker
wel toegeven) zich niet zal kunnen staande houdeu,
eecige politieke tendenz waren ziglbaar geweest. Nu
zweren alle personen, alle tooneelen, alle gedachten
uit dit stuk in de lucht. In welken tijd, aan welk
hof worden wij verplaatst De intrige waarvan de
koningin bet slagtoffer dreigt te worden, behoort
bij ons niet te huis.
Bij de lezing vau Multatuli's vorstenschool was
het ons of wij een strafrede over de weelderig
heid der hoven, in een gezin van een slaapzieken
eerzameii winkelier, hoorden voordragen. Wal gaal
zij or.s aan die zamenspanning vau ecnige laffe
hovelingen tegen de koningin, wat gaan ze oii«
aan die dronkeuir.ans praatjes van koning en ad
judanten. Dat aPes gaat geheel om buiten h-
volks—en staatsleven. Ons volksleven heeft zijn
afrigtelijke gebreken, onze staat en onze maatschappij
lijden aan ziekten, op wier genezing inen inoeijelijk
hoop kan voeden. Er zijn dingen die vrij wal
meer te betreuren zijn, dan dat een groot deel van
ons volk niet iederen dag vleerch krijgt, verbete
ringendie nog vrij wat noodiger zijn dan de
herziening van de opbrengst der gebouwde eigen
.lommen. En gij zwijgt*van dat alles? Wnt gaat
dan, O Multalulions uw vorstenschool aan lebi
«ij ons willen terug brengen tot het eenvoudig
christelijk geloof vau uw Hanna? Zeker niet 1 Hebt
«ij ons uwe beminnelijke kouingin Louise ten
voorbeeld willen stellen Maar zeg ons dan toch
ook, hoe wij haar moeten navolgen. Hebt gij
onze ministers in uwe ininis'ers willen doen af
spiegelen? Maar niemand ter wereld zal ecnige
gelijkheid tusschen hen vinden.
De groote fout van den tegenwoordigen Multa
luli is i'at hij geheel vreemdeling is geworden in
onze tegewoordige maatschappij. Ieder dichtstuk,
welk ondeiwerp liet ook gelde, rischt studie, diepe
studip, welke niet zoo zeer de détails als het we
zen der zaak moet betreffen. Hoe zou nu i.-mind
zonder innige vertrouwdheid met volk, hof en rege
ring een vorstenschool kunnen schrijven, die der
natie en den koning eenig nut kan geven Zoo
was het niet toen Mutatuli zijn Max llavelaar
schreef, iedere bladzijde van dat boek getuigde van
bekendheid met indische toestanden, indische rege
ring en volksleven. De schrijver had slechts te
putten uit den rijken bron vau zijn levens—ervaring,
daardoor heeft dat werk een onvergankelijken roem
verkregen, maar zijn vorstenschool zal met
zijn bruid van boven, spoedig in het diepe ver
trek der vergetelheid rusten.
De raad der gemeente Schagen, heeft in zijne
vergadering van den 3 dezer goedgekeurd het out
werp vau een adres aan Zijne Excellentie den Mi
nister van Binnenlansche Zaken, waarbij die gein. enle,
in navolging van Wormerveer, 't welk daartoe hel
initiatief nam, tot Z. Exchet verzoek rigl dat de
spoorlijn Zaandam-Amsterdam, welke eerlang zal
worden gelegd, hoofdzakelijk om vooreerst te die
nen tot aanvoer van zand ten behoeve van de daar
te stellen werken voor Amsterdam, reeds dad.lijk
dienstbaar gemaakt moge worden aan het publiek
verkeer, en de kortere verbinding, via de Zaan,
met de hoofdstad des rijks welke blijkens de door
de Regering gegeven inlichtingen eerst tegen het
jaar 1882 kan worden te gemoet gezien, en waarbij
een groot deel onzer provincie zulk een overwegend
belang heeft, daardoor eeuige jaren te vervroejen.
Het is te hopen dat vele aau en nabij de lijn
gelegen plaatsen, het voorbeeld van Schagen z> !len
volgen, oin door adressen van gelijke strekking te
doen blijken hoe zeer hel wenscheüjke eener
communicatie lan«s korteren neg met de Amstelstad
ook buiten handeldrijvende streken en bloeijende
marktplaatsen algemeen wordt gevoeld, besproken
en ter harte genomen.
In Uskwert is een man van middelbaren
leeftijd (37 jaar oud,) bezig zijnde met het vervaardi
gen of leggen van een rieten dak, van den steiger
geva'.ien, zoodat hij terstond een lijk was. Hij laat
een weduwe en zeven kinderen na.
Als een bewijs, dat kei veevervoer uit het
Noorden enorm groot is, dient, dat de vorige week
niet minder dan 60 geladen wagens van Zwolle
langs den cent nul-spoorweg zijn verzonden, meest
bestemd voor België en Frankrijk.
Jl. Maandag avond is de conducteur d. R.
van de Maatschappij tot exploitatie van Staatsspoor-
wegen, bij het vertrek van trein 78 (een goederen
tr.-iii waarop geen kaartjes te contróleeren zijn
a.n het «ration te Tegeleu van den trein gevallen
hij geraakte onder de wielen en is aan de gevolgen
overleden.
De Raad der gemeente Landsmeer heeft
besloten om de kermissen, die tot dusver te Lands
meer en te Watergang werden gehouden, af te
schaffen.
Te Gorinchem is zekere vrouw S, in hechtenis
genomen, onder verdenking dat zij een 78jarige
vrouw, die dezer dagen overleden is, kort voor
haar dood met een kachelpijp moedwillig mishan
deld heeft.
Uit de termen van de onlangs door den
Koning verordende aanvulling van het algemeen
reglement voor de spoorwegdiensten zien wij met
genoegen, dat het verbo I ten opzigte van het zicli
bewegen langs de wagens niet alleen op het op
halen der kaartjes betrekking heeft.
Het is thans de hoofd conducteurs en beambten
verboden, zich gedurende den loop van den trein
buiten langs de wagens of rijtuigen van het eene
rijtuig naar het andere te begeven, behalve in
geval dit voor de veiligheid van den trein of
van de daarin gezeten reizigers dienstig mocht
zijn.
Er loopen geruchten, dat de opvoering van
le Vorstenschool in de residentie en te Arnhem
door de Burgemeesters dier plaatsen verboden zou
zijn.
Mevrouw Kleine— Gartman heeft dezer dagen
bij haar optreden te Alkmaar een treffend blijk va i
waardeering ondervonden. De heer Nuhout van der
Veen, secretaris der gemeente, bood haar met
een hartelijke toespraak, namens eeltige ingezetenen,
een fraaien fauteuil aan. Verschillende bouqnetlen
waren bij dit geschenk gevoegd.
Te Vlijmen is dezer dagen een brutale bal
dadigheid gepleegd, Bij A. v. d. L. werd namelijk
op een avond petroleum in den waterput geworpen,
waardoor deze voor het gebruik totaal ongeschikt
is geworden. De eigenaar heeft den put reeds laten
leegmaken en daarna met stroo uitbrandenhet
heeft echter niets geholpen; liet water dat wéér te
voorschijn kwam was niet drinkbaar. De politie
beeft zich met de zaak bemoeid, doch tot heden
is zij nog niet op het spoor dezer nieuwe vpetro
|euses*.
Ten behoeve van de studentenfeesten te Leiden
in Juni a. s. en van het muziekfeest te Rotterdam
in Juli, wordt een vervoerbaar houten feestgebouw
ge maakt, waarvan de vervaardiging, plaatsing enz.
bij aanbestediug gegund is aan den Heer J. Verhagen
te Delfshaven, voor f 32,000.
De winter, schrijft men uit Weenen, is
buitengewoon streng. Een Engelsche jager, die de
bergsteden bezocht, zag op een dag 50 doodge
hongerde dieren in een bosch liggen. Herten ver
toonden zich tot midden in de domen, werden
met de hand gevangen en strierven spoedig daarop
ten gevolge van uitputting. Indien er een plotselinge
dooi komt, zullen de overstroomingen zeer ernstig
zijn.
Thans kan met zekerheid worden gemeld,
dat het ontwerp van een nieuw wetboek van straf-
regt ter perse is op de landsdrukkerij.
Te Coksdorp, op Texel zijn zeven menschen
aangebracht, die gedurende meer dan veertien dagen
met hunne schuiten door het ijs ingesloten waren
geweest. In dien tijd is al wat brandbaar was
opgestookt, en bestond het voedsei ten slotte slechts
in een weinig gort, in zeewater gekookt. De geredden
hebben een onbeschrijfelijke dorst geleden.
