Algemeen Nieuws-, Advertentie Landbouwblad.
JANUABIJ.
Ao 1878
22stc Jaargang.
No. 1060.
bekendmakingen.
De Oorlog,
Dc godsdienst van
J. J. Rousseau.
Dit blad verschijnt op Woensdagavonddoch wordt
met een bijvoegselbevattende bet jongste Schagcr
marktberigt den volgenden avond verzonden aan hen
die'zulks verlangen. Brieven franco aan de uitgeefster.
Abonnementen op dit blad worden door alle
Prijs per jaar f 8.Franco per post f 3.60.
Afzonderlijke nummers f 0.07 J.
ADVBRTESTiëx *an een tot vijf regels f 0.75 ieder»
regel meer f 0.15. Groote letters naar plaatsruimte.
Naar volksheil zonder deugd te dingen
Is arbeid aan een rots te biên.
Postdirecteuren en Boekhandelaren aangenomen.
Burgemeester en Wethouders van Schagen, noo-
digen bij deze belanghebbenden uit, die over den
jare 1877 van de gemeente iets te vorderen hebben
hunne rekening vóór of op den le Februarij a.s.,
ter plaatselijke secretarie inteleveren.
Schagen den le Januarij 1878.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
G. J. MULLER.
De Secretaris
DENIJS.
Nationale Militie.
Burgemeester en Wethouders der gemeente Scha.
gen uiaken aan belanghebbenden bekend, dat het
inschrijvings-register voor de Nationale Mititie,
ligting 1878 en de daaruit opgemaakte alphabetische
lijst, ter inzage zijn nedergelegd op de Secretarie
der gemeente en aldaar zullen verblijven tot den
23en Januarij aanstaande.
Tegen register en lijst kan, op de wijze bepaald
in art. 99 der wet van 19 Augustus 1861 {Staats
blad No 72], -en binnen omschreven tijd van
nederligging, bezwaar worden ingebragt bij den
Commissaris des fKonings.
Gedaan te Schagen den 15 Januarij 1878.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
G. J. MULLER.
De Secretaris,
DENIJS.
door openlijke schandalen, ter eere van dat atheisme perij den vrijen toegang lot den troon gaven. Zoo
«~.1lil I •••.aai! 1 I n L .1
andersdenkenden geergerd, waren zij uiet des doods
schuldig
Robespierre had onder die atheisteu voormalige
bondgenooten en vrienden, maar moest hij dan ter
wille van de vriendschap zijn .meester verlochenen?
Moest het bloed van eenige godlochenaars hem
heilige? zijn dan dat van een koning en eene ko-
ninginne? Ook de dood van den goeden koning,
de edele koningin en de nog edeler zuster des
konings komen voor rekening van Rousseau. Ro.
bespierre eischte den ibo I des konings en later dien
der koningin, niet omdat zij misdadig waren, maar
omdat het welzijn des volks den dood vorderde,
de koning sterve riep hij uit, opdat het volk leve.
En wat had nu Rousseau geleerd (contract social
Ilbóek hoofdstuk 5) Ieder burger stelt bij het
aangaan van het maatschappelijk contract zijn leven
ter vrije beschikking van den Staat, wanneer de
staatswet hem gebiedt te sterven, dan mag hij
daar niet tegen opkomen, wanneer de souvereine
magt tot hem zegt het is nuttig voor den staat
dat gij sterft, moet hij sterven omdat hij slechts
onder deze voorwaarden in veiligheid heeft geleefd,
en omdat zijn leven niet bloot een weldaad der
natuur, maar ook een voorwaardelijke gift van
den Staat is. Het is deze afschuwelijke leer
die Robespierre in zijn redevoe/ingep, waarbij hij
aandrong op de teregtstelling van liet ongelukkige
koniuklijke echtpaar, op den voorgrond stelde. Zijn
aan gene zijde van het graf Robespierrrs geest de
schim van zij» meester heeft ontmoet, dan had hij
voorzeker regt uitteroepen, geef mij uw zegen o
meester, want ik ben de prediker van uw woord,
de martelaar van uw leer geweest, ter uwer eere
heb ik de zachte neigingen mijner ziel ver
treden, mijn gemoed geweld aangedaan, heb ik
een dood vergezeld van onuitstaanbare pijnen, smaal
en uitjouwingen ondergaan en den afschuw der
wereld gedragen, maar Rousseau zoude hem hebben
kunnen antwoorden dat mijn zoon zou uw deel
uiet geweest zijn, zoo gij alleeu mijne eer en niet
de uwe had gezocht, hadt gij, in stille afzondering
u vergenoegd mijne leer te verkoudigeu, de wereld
zoude u als den Johanuts van het evangelie der
15e eeuw hebben geprezen. Hadt gij dieper in
den geest mijner geschriften doorgedrongen, gij
Zoudt bevonden hebben dat ik voor een ideale, niet
voor een werkelijke wereld schreef, dat Jezus schaone
woorden mijn koningrijk is niet van deze wereld,
ook op het rijk dat ik wilde stichten, van toepassing
waren.
Nog laat de wapenstilstand op zich wachten,
die aan den 7rede vooraf zal moeten gaan. De
Russen schijnen geen haast te hebben. Toen
grootvorst Micolaas werd kennis gegeven dat Me-
IV.
In Rousseau zag Robespierre zijn goddelijken
messias, in geschriften, vooral in zijn coutiact-so-
cial, het onfeilbaar evangelie. Geheel zijn leven
en streven rigtte hij in naar de voorschriften en
het voorbeeld van den in zijn oog, goddelijken
meester. Had Rousseau elke geldelijke ondersteu
ning, van wien ook versmaad, Robespierre deed
evenzoo, had Rousseau zich vrijwillig onderworpen
aan de ongemakken van een armoedig leven, ook
Robespierre leefde op zijn eenvoudige kamer, met
kale muren; niet anders als een behoeftig werk
man, de ingetogenheid, die Rousseau iu zijn schriften
aanprees, maar in het leven te vaak vergat, bragt
fiobespierre in praktijk, geen vlek van s. xieele
onzedelijkheid kleefde den bloedigen volkstribuin
aan Rousseau was dus voor Robespierre liet
begin en het einde van de wijsheid zijner eeuw.
Dweeper in hart en nieren als hij was had hij
geen doorzigt genoeg om in de schriften vau zijn
meester het onkruid en kaf van het voedzaam
groeu aftescheiden. De soms hemel tergende won
derspreuken, die Roussean met kwistige hand iu
zijn geschriften had gestrooid, waren hem heilige
waarheden, waarheden, die het kostte wat het wilde
in het leven tot werkelijkheid moesten komen. Op
deze wijze moest de omwenteling met volle garven
de vruchten inoogsten, die het vergiftige zaad in
Rousseaus geschriften had gedragen. Het schrikbe
wind met a! zijn afgrijzelijkheid en bloedstorting
was eigentlijk niets anders dan het in praktijk ge-
bragte contract social. Laat mij dit door enkele bi
zonderheden trachten te staven. Rousseau had ge
leerd de algemeeoe. volkswil kan met dwalen of
zondigen, welnu, de algemeene volkswil gebood iu
de conventie, zijn orgaan, misdadeu en gruwelen.
Maar nas bet geen opstand ze u.et die benaming
te bestempelen, was niet alles wat het volk gebood
regt, was niet ieder verplicht daaraan te gehoorza
men Rousseau had geleerd, dat de Godloochenaars
gebannen of gedood moesten worden: Welnu Ana
charsis, Klcots, Danlon en Chaumette hadden hun
atheisrous, niet alleen openlijk beleden, ma r ook
vreeselijke Messias had gesproken en het koninklijke j heroed Ali Paella, opperbevelhebber van. *t leger
bloed moest stroomen. Helaas, hij had in zijn hart bezuiden den Balkan, door de regeering te Kou
uiet geprent de aandoenlijke r-gels, waarmede zijn I stanliuopel tot onderhandelaar was aangewezen,
meester hel zoo even aangehaalde hoofdstuk, na was 't lakonieke antwoord dat hij hiervan bericht
de bestrijding van het regt van gratie eindigt/rik
voel dat mijn harte opkomt tegen het tot dus
ver geschrevene, en mijn pen weerhoudt voorttegaan,
dat de regtvaardige meu«ch, die nooit heeft ge.
zondigd en nooit genade van noode heeft gehad
het regt van gratie bestrijde ik vermag het niet.//
Maar helaas ineer en meer verharde zich in den
bloedigen strijd op leven en dood, het gemoed van
den dweependen volkstribuin. De liefelijke gestalte
van den Savoijeeschen vicaris met zijn aandoenlijke
woorden week meer en meer op den achtergrond
en alleen de Rousseau van het contract social ine(
ziju bloedeischende grondstellingen deed zich hoo_
ren in zijn ziel. 't Is waar nog vinden wij in Re.
bespierres godsdienstig sijsteein een flaauweu weer
klank van de godsdienst prediking des Savoijeeschen
vicaris, maar wat was zij anders dan een in mist
en nevtlen zich verliezenden regenboog voor eenige
oogenhlikken gespannen over een zwarte en drei
gende donderwolk, bezwangerd inet hagel, vuur
en dood. Van de zoo schoon gekleurde boog was
straks niets ineer zigtbaar, maar de donderwolk
breidde zich als met ravenwieken over heel de
landstreek, de kletterende hagelslag vernielde de
hoop des landsmans en de radelooze gezinnen
stonden handen wiingend bij de puinhoopeu van
hunne door den bliksem getroffene woningen.
Een der hoofdoorzaken van Robespierres bloedig
bestaan moet dus gezocht worden in zijn dweeperij
met Rousseau Strekt deze dweeperij voor de regl-
bank der geschiedenis hem teu voldoende vrijspraak
wij gelooven het niet. De ondervinding heeft geleerd
dat de dweeperij op zicb zelf als zij niet in za
menspanning treedt met de een- of andere bedorven
overgang van het hart geen gruwelen wrocht. Om
een dier voorbeeldeu te noemen; een Beltliazar Gerards
was niet slechts dateper maar oofc een geldzuchtige,
een Philips II was in zijn jeugd een wellusteling
zou zenden naar Petersburg. Eu toen men een
week gel :den Engeland had opgedragen in Peters-
burg stappen te doei. teu einde tot den vrede te
komen, werd men naar de Russiesche bevelhebbers
in Bulgarije verwezeu, met wie men eerst moest
trachten tot een wapenstilstand te komen. Kon dit
laatste geen bevreemding wekken, daar toch nie-
mand beter dan de opperbevelhebber vau een ze-
genviertud leger kan weten, welke voorwaarden ge
troffen moeten worden, zal de wapenstilstand ui t
uitsluitend ten goede komen der onderliggende
partij des tc ineer moet men zich verbazen over
't antwoord van groolvurst Nicolaas. Wat heeft de
regeering te Petersburg er mede te maken, wie
als onderhandelaar van Turksche zijde zal optreden
indien de persoon, tot wieu die onderhandelaar 't
woord zal hebben te richten, niet die regeering
inaar de opperbevelhebber van 't leger te velde i«»
wien men de uitgebreidste volmacht heeft gegeven?
Geen andere uitlegging is er aan te geven, dan
dat men reden heeft om een liedje van verlangen
te zingen; dat men op dit oogenblik met een wa
penstilstand niet is ingenomen, maar, geen lust
iiebbande om de onderhandelingen kort en goed
af te breken, deze, om lijd te winnen, op de lauge
baau schuilt. De Russiesche troepen vervolgen on
der de baud hun inarsch voorwaarts, en hoe meer
de kracht van Turkije zal gebroken zijn en een
uitgestrekter gebied in de macht der Russen zich
bevindt, met des te meer grond mag Rusland hopen,
dat zelfs vrij harden vredes voorwaarden door den
overwonnene zullen worden aaugeuomeu. Eu niet
alleen dit, maar ook Eugeland zal ineer en meer
de lust vergaan om ali bondgenoot op te tredeu
vau iemand, die aan de voeteu, van zijn tegenpartij
ligt te zieltogen. Het zou dau zoo goud als alleen
de oraclit van dea uoordscheu kolossus hebben te
weerstaan en eerder dan dit le doen, aau minder
geweest, het was de- wellust, welke de sappen vooideelige voorwaarden de voorkeur geven
van zijn l.gchaam had verteerd en de zachte zijden I Het groote nieuws vau de week is de verovering
van zijn gemoed had verhard en daardoor zijn van den Stbipka-pas door generaal Radeukii uaarori
boezem geschikt gemaakt om een graniet tempel bet gansche Turksche leger werd krijgsgevangen
vau bet bloedige fanatismus te worden. In Robe- gemaakt. Op nieuw is dus eeu krijgsmwht vau
spieres hart wareB, gelijk wij vroeger aantoonden, 45 bataljons onschadelijk <*eworden eu de kortste
ijdelheid en met zijn krachten geen rekening hou- weg van de üonau naar Adrianopel in handen der
deude eerzucht de kwade geesten, welke der dwee- Russen. Maar tevens wordt door deze vermeeste-