a m
Algemeen Nieuws-, Advertentie Landbouwblad.
Ao. 1S78.
22ste Jaargang.
No. 1099.
Bekendmakingen.
PATENTEN.
JAGT.
Discus si en over de schoolwet.
cmve
Dit blad verschijnt twee maal per week: H oens-
dag- en Zaturdaq avond. Bij inzending tot s mid
dags 13 ure worden advertentiën in het eerstuitko-
mend No. geplaatstingezonden stukken een dag vroeger.
Abonnementen op dit blad worden door alle
Prijs per jaar 3.Franco per post f 3.6o.
Afzonderlijke nummers f 0.074.
Advertentiën van een tot vijf regels ƒ075; iedere
regel meer ƒ0.15. Groote letters naar plaatsruimte.
Postdirecteuren en Boekhandelaren aangenomen.
Naar volksheil zonder deugd te dingen
Is arbeid aan een rots te biën.
Burgemeester en Wethouders van Scliagen,
brengen bij deze ter kennis van belanghebben
den dat de patenten tot uitoefening der beroepen
van tapperslijter in wijnen en sterke dranken
kroeg- en kofjfijhuishoudervoor het dienstjaar
1871 ter secretarie kunnen worden afgehaald,
des morgens van 9 tot 12 uren, onder over
legging van de kwitantie wegens voldoening der
helft van den aanslag.
Schagkn den 4 Julij 1878.
Burgemeester en IVethouders voornoemd,
C. DE PATER Weth.
DENIJS Secretaris.
De Burgemeester van Scliagen;
Brengt ter kennis van belanghebbenden het
navolgende besluit
De Commissaris des Konings in Noord Holland;
Gezien liet besluit van Gedeputeerde Staten
dier provincie van 19 Junij 1878, No. 11;
wijl zij het middel afkeuren hetwelk volgens
hen door den Minister zou gebezigd zijn, de
minderheid alles te onthouden door aan de meer
derheid niet alles te geven. Inderdaad is dit
door den Minister gedaan maar kon hij wel
anders? Zeker had de Minister zijn stelsel ver
der kunnen drijven, zonder door de meerderheid
verlaten te worden, maar daardoor juist zou bij
het gejammer verklaarbaar hebben gemaakt,
hetwelk over deze wet wordt aangeheven. Thans
nu die wet, slechts in enkele punten van de
bestaande wet afwijkt, eene wet, die bet werk
is van den Minister van der Brugghen, inet
medewerking en onder aanvoering der rechtzin
nigen ter ten uitvoerlegging van bet voorschrift
der Grondwet in 1857 aangenomen, bestaat er
voor al hel gejammer geen grond. Dat de open
bare school bescherming behoeft is het werk
der aanvallers en der drijvers om gezindte
scholen van Staatswege bekostigd, doch indien
van hunne zijde eerlijk was te werk gegaan en
de wet van 1857 onder hunne aanvoering in het dienstige begrippen of beeft bij niet liet gods-
leven geroepen, hadden erkend, dan zon du nu dienstig leven gezocht, in dat gemoedsleven hel
den godsdienst wordt bier de bijbel verlaogd
op de school, dtidr het ouderwijs geeisebt in-
lianden der geestelijkheid. Als of iets anders dan
de vereering'van den bijbel of de ondersteuning
van den invloed der geestelijkheid de beweeg
reden kon zijn van een dier eischenr. Is hel de
roeping van den Staat aan bet toekomstig ge
slacht vereering van den bijbel op te dringen
of kan hij aan den invloed der geestelijkheid
over laten, wat de Grondwet Staatszorg noemt?
Maar zij die met de groote woorden, godsdienst
en christendom schermen zijn, geloof het vrij,
niet de ware-godsdieiistigen, noch de ware chris
tenen. Het christendom leert dat God overal
kan worden aangebeden en hij van wiens be
zielende geest het christendom is uitgegaan,
heeft verklaard dat men daaraan zijne discipe
len zoude herkennen, of men zijne geboden na
kwam. Trad Jezus niet den zonderlingen eisch
op dat de Staatsinstellingen zoude dienen tot
verspreiding en ondersteuning van zijne gods-
aangebrachte wijziging tamelijk onnoodig zijn.
Doch dit beeft niet zoo mogen zijn. Men heeft
de school belasterd, de regeering verdacht ge-
welk den mensch verbindt aan zijn Schepper?
Indien onze scholen godsdienstloos zijn
het is een heerlijk woord van Thorbecke
Gelet op art. II der wet .van i3 Junij 18.17,1 grondslag voor de school erkend
(Staatsblad No. 87); el, weinig minder beweerd dan dat in een land
Brengt, onder verwijzing naar het provinciaal
reglement op de uitoefening der jagt en visscherij
van 7 Julij 1876 (Provinciaalblad No. .,55), ter
kennis van belanghebbenden dat Gedeputeerde
maakt, in eigen godsdienstig stelsel den eenig j dan moeten zij verdwijnen.
Maar, wat is godsdienstloos? Is de eerbiedi
ging van eens anders begrippen godsdienstloos
Staten bij het aangehaald besluit hebben be
paald
Dat de opening der jagt op waterwild in
I.
Noord-Holland voor dit jaar zal plaats hebben
op Donderdag 1 Augustus e.k.
2. dat de kooilieden, hunne kooieenden opge
sloten of gehokt moeten houden
gustus tot I September e. k.
En zal dit besluit in het Provinciaal Blad
worden geplaatst en in alle gemeenten van Noord-
Holland worden aangeplakt.
Haarlem, 22 Junij 1878.
De Commissaris voornoemd,
(get.) llOëLL.
Schagen 8 Julij 1878.
De Burgemeester wornoemd
Cs. DE PATER, Weth.
Tot een ongehoorden omvang wassen de bij
als liet onze geloofsverdeeldheid, haat en onver- [s het godsdienstloos alle aanleiding tot bitteren
draagzaaiuheid wettigt. Indien toch dat geloof twist zorgvuldig te voorkomen, door meestal
verbiedt de kinderen van ouders, die eonen kleingeestige eigenaardigheden, afgescheiden van
verschillenden godsdienst verklaren te belijden den diiivelscheu hoogmoed, waarin het secteu
(en welke geloofsbelijdenissen hoort men, op den
geloof der inenschen zich openbaart, met eer
keper beschouwd!) dan zal de ie burgerlijke j hiedig stilzwijgen te laten rusten; i> het gods
dienstloos te ijveren tegen baatzucht, in het
kind den zin te scherpen tot waardeering van
het goede, waar of bij wien dit ook gevonden
wordt; heeft onze neutrale school (neutraal niet
tegenover den godsdienst maar tegenover de sec
teu) geene middelen inenschen te maken van de
haar toevertrouwde kinderen zondercathechisa-
tie boek of priesterlijk verlof? Wie zal dit durven
beweren? Meer dan honderd duizend personen
doen het; eerbiedwaardige mannen verkondigen
het, maar naar onze vaste overtuiging misleidt
hen eene jammerlijke verwarring. Zij mcenen
den godsdienst te steunen maar ondermijnen de
nationaliteit, vernielen het huisgezin, bederven
Staat uit de belijdenis van de verschillende ge
zindten bestaande, wel zeer zeker onmogelijk
zijn. Indien een voor ongeloovig uitgemaakt man
geen onderwijzer mag zijn, zullen dan de gods-
1 Vu- dienstige keurmeesters niet met meer recht een
rechter of een Minister knnnen maken In dien
stand van zaken toenadering te verwachten van
de regeering; te eischen dat de openbare school
met verkrachting van wet en benadeeling van
het onderwijs, zoo voor het tegenwoordige als
toekomende, de dienares zal worden gemaakt
van subjectieve godsdienstige meeningen is het
toppunt van naivileit. Integendeel, nu het een
feit is, dat niettegenstaande de wet en niettegen
staande het toezicht, hare bepalingen worden
verkracht, daar waar eene zoogenaamd godsdien
stige meerderheid, het schooltoezicht bebeersch t,
het kind. want niet dat is godsdienst hetwelk
zich kenmerkt door bekrompenheid, maar alles
wat godsdienst is, is ruim, edel, goeder tierend.
nu was noodig verscherping van toezicht en zou Qp Jeze grondslag is onze school gebouwd, niet
0111 de gepleegde oneerlijkheid menig gemeente- a|ie€nj i,laar is het geheele maatschappelijke
leven ingericht.
bladen, die ons dag aan dag de discussiën over j bestuur het recht verbeurd hebben om voor
de schoolwet komen mededeelen. Dat alles te het openbaar onderwijs te zorgen. Zeer gematigd
lezen kan niet gevergd worden en wij beklagen >s dus de Minister Kappeijne te werk gegaan en
den minister, die verplicht is, het aan te hooren. allerwonderlijkst moet de klacht heeten, dat de
Veel nieuws kan natuurlijk over de vraag niet tegenstanders der school niets op hem hebben
meer gezegd worden; toch kan het zijn nut vermocht. De aanval op de school, straks door
hebben de grieven tegen de schoolwet ingebracht e®" petitionement gesteund, in naam van den 1 weten bet de praktijk is beter dan de leer en
nog eenmaal te bespreken. godsdienst gedaan en o!, heiligschennis, door verre ;s bet yan ons ook bij bekrompen gods-
De bestrijders van den Minister zetten de ®en algemeen gebed aanbevolen, is naar onze dienstbegrippen (en hoe kunnen de godsdienst
stelling voorop dat deze zijn ontwerp wil hand- oprechte ineening een onveianiw oordel ijk spot- i begrippen der groote menigte anders dan bekrom-
Edel zij de menschhulpvaardig en goed,
maar dit zal hij niet kunnen zijn zonder gods
dienst. Maar dat is niet altijd de godsdienst dei-
kerken, die, de geschiedenis]leert het! den mensch
vaak onedel, baatzuchtig en slecht maakt. Wij
haven en maken hem daarvan een verwijt, ter-
teil met bet woordgodsdienst. In naam van p begrippen zijn?) ongodsdienstige handeliugeu