I)e erfgenaam van Hornegg.
Gemengde berichten.
wereld op zijne plaals wil zijn, zal echter zich
zelf moeten leere.n.
Zij die uitmunten door veelzijdige kennis
hebben zeer zeldzaam dit te danken aan bet in
de jeugd opgedaan onderwijs; voor wie kennis
macht is geworden, is de eigen inspanning, onder
eigen leiding, de leermeesteres geweest. Kan het
ook anders?. Wat wordt toch op school geleerd
Het is waar dat de geleerden het tegenwoordig
eens zijn dat aan het lager onderwijs het opvoe
dend karakter den toon geven moet en misschien
zijn wij ketters, wanneer wij beweeren dat die
opvoeding niet zoo zeer bet gemoed {als wel hel
verstand van het kind gelden moet. Het verstand
dus van den leerling moet worden opgevoed;
eerst wakker gemaakt, daarna bezig gehouden,
vervolgens geoefend om eindelijk als roer van
het schip of liever als stuurman van den bodem
in het leVen met goed gevolg examen te doen. Zijn
de sporen van dezen toeleg bij het onderwijs over
vloedig Er zijn voorzeker onderwijzers die hunne
taak begrijpen en niet hun werk er van maken
om de kinderen hun toevertrouwd als apen af
te richten, maar die dag aan dag' zich wijden
aan den moeijelijken arbeid 0111 van een kind
een denkend wezen te maken. Maar toch gaat
te veel de school buiten het leven om en wordt
het onderwijs te weinig als middel, te veel als
doel beschouwd. En wat voor waarde kan als
doel bezitten de gebrekkige kennis van de weinige
feiten, die uit het school onderwijs ons bij blijven.
Inzonderheid bij de lioogere burgerscholen is de
verwaarloozing van dit denkbeeld opmerkelijk.
De jongelieden worden bet is bijna letterlijk
als Dickens voorstelt in den even bedoelden
roman. »Slechte tijden,de jongelieden worden
als kruikjes met eene bizondere soort van kennis
gevidd; de flesch wordt toegekurkt, een etikette
er op geplakt en dan de 'wereld ingezonden als
geschikt voor gebruik.
Wie telt de gevallen, waarin natuurlijke aanleg
oorspronkelijke gaven, het genie, bij deze me
thode reeds verloren zijn gegaan. Voorwaarons
stelsel van onderwijs verdient niet de bewonde
ring, die zijn vereerders er voor over hebben.
Het is wel de plicht der ouders op dat onderwijs
met belangstelling toe te zien, opdat liet zoo
min mogelijkden geest hunner kinderen.misvorme)
maar het is vooral noodzakelijk, dat zfj bij zich
zelf en hunne kinderen-, de overtuiging wekken
en levendig houden, dat het school onderwijs
slechts een klein, zeer klein gedeelte kan aanbren
gen van de kennis die men noodig heeft. Boven
dien is de aanbidding van de kennis als hoogste
wijsheid des leveus eene miskenning van de
behoeften van het mensehelijk hart en reikt
men steenen uit voor brood bij de vele nooden
van het leven. Kennis is macht, is een machtspreuk
op de lippen van velen; waar die spreuk ook
het geheele hart vervult verliest het leven alle
lioogere wijding 0111 een vrij samengestelde ma
chine slechs over te laten van den rijk begaafden
en tot zelfbepaling geroepen menseh. Voor dat
lot mogen ouders hunne kinderen bewaren;
Daartoe moet het kind eeniger mate beschermd
blijven tegen den invloed van het onderwijs
XXVI.
En hot verheugde hem daarbij in niet geringe mato
dat zij zoo weinig tegenzin toonde, om hare oude,
voor haren adeltrots zooveel vleiender vooronderstel
lingen te laten varen voor wat waar en wezenlijk
was, met dat gevoel voor realiteit en nuchterheid,
dat in den regel bij de vrouw veel sterker is ont
wikkeld, dan bij den man.
Somwijleb, wanneet- de jonge lieden zoo bezig
waren, terwijl prins Emilo onschuldig in de verte
zich zat te vermaken met zijn cartonuenhuisja of
vquchtelooze pogingen aanwenddo om waterteekenin-
geo te vervaardigen somwijlen vloog de blik van
den vorst over de trictraktafe! als scherp oplettend
tot hen over. Vreesde hij eenig gevaar van die
wetenschappelijke oefeningen Het scheen bijua het
geval te zijn, want hij kon zich nu en dan eene
spottende opmerking niet onthouden. Eens, toen de
gravin niet in de kamer was, zeide hij tot Max:
.Gij maakt mijne nicht te geleerd, dokter; zoolang
wij mannen het niet zoo ver gebracht hebben, dat
wij het karakter der vrouwen kunnen veranderen en
haar tot streng wetenschappelijk ontwikkelde wezens
maken, moeten wij haar niet te veel wetenschap ver
schaffen, want de wetenschap is een wapen en wa
penen moet men niet in handen geven aan onbevoegde
personen."
opdat dit de natuurlijke gaven niet onderdrukke
of uitroeie en naast godsdienst, zedelijkheid en
liefde, het genoten onderwijs, dc roepstem blijve
lot oefening van eigen kracht ter verkrijging
van nuttige kennis.
SCHAGEN 11 Maart 1879.
In de d.d. 10 dezer gehouden vergadering
van den raad dezer gemeente werd in de eerste
plaats medegedeeld, dat tot zetter voor deze
gemeente, in plaats van den Heer Jb. Denijs Wz.
is benoemd de Heer J. Go vers;
2. dat alhier geen normaal inrigting ter op
leiding van onderwijzers zal worden gevestigd.
Daarna kwamen in behandeling de volgende
verzoeken]:
a. van den hulponderwijzer F. G. van den
Berg om eervol ontslag wegens benoeming als
zoodanig te Zaandam, met ingang op 8 April
e.k., 't welk werd verleend en tevens bepaald
zoo spoedig doenlijk sollicitanten voor de hier
ontstane vacature opteroepen
b. van II. S de Rooij om plaatsing van zijn
zoon Simon als kweekeiing aan de gemeenteschool
of om kosteloos meer uitgebreid lager onderwijs
voorjdezen, aangezien adressant zijn zoon wenschte
opteleiden tot onderwijzer op welk tweeledig
verzoek afwijzend werd beschikt.
Vervolgens kwam nader in behandeling een
voorstel tot verleening eener gratificatie aan den
hoofdonderwijzer der gemeenteschool, waarover
in de laatstgehouden vergadering de stemmen
staakten. Dit nu weder bet geval zijnde werd
liet voorstel ingevolge art. 5o der gemeente wet
geacht niet te zijn aangenomen.
Verder werd gelezen]een missive van den Heer
Minister van Justitie waarbij in overweging
werd gegeven, aangezien de gemeente geen eigen
raadhuis bezit tot het stichten daarvan te be
sluiten, tevens in liet bouwplan optenemen de
noodige localen voor eene kantonale griffie en
deze aan liet Rijk te verhuren, 1 (wanneer liet
eerste plan niet was te verwezen tl ij ken) koste-
loozen afstand van terrein door de gemeente
waarop dan door den Staat een kantonale griffie
gebouwd zal worden. Tot het laatste werd in
beginsel besloten, en zal worden afgestaan een
gedeelte van liet der gemeente behoorend terrein
grenzend aan de zuidzijde van liet Slotplein.
Vervolgens w'erden op voorstel van Burge
meester en Wethouders besluiten genomen tot
af- en overschrijvingen, betrekkelijk de dienst
1878 alsmede tot verliooging van twee posten dier
dienst bij suppletoire begroeting. Nog werd
medegedeeld dat bet bestuur der landbouwso-
ciéteit »C.eres« alhier, liet beurslocaal beschikbaar
wil stellen eiken Donderdag van des morgens
7 tot 10 ure, tot het bonden der wekelijkscbe
markt in boter, kaasen eijeren, en het dagclijkscli
Bestuur dit ter kennis van liet publiek wil
brengen, zullende echter dit tevens vrijheid
worden gelaten markt te blijven houden waar
dit tot beden is gebruikelijk geweest.
Volgen de voorlezing van een adres van de
hoofden der gezinnen van bet gehucht Tolke
houdende het verzoek om medewerking tot
verbetering van den weg langs hunne woningen
welke weg volgens adress. rij- noch loopbaar is.Tot
medewerking inbeginsel wordt besloten, hebben
de liet polderbestuur blijkens bet rekest gelijke
toezegging gedaan en zullende adress. van heeren
Kerkvoogden der Gereformeerde Kerk alhier
welke grootendeels de revenuen van gezegden
weg geniet mede de noodige hulp zien te er
langen.
Thans was aan de orde de behandeling der
voljaars Kohieren betrekkelijk den hoofdelijken
omslag en de belasting op de honden, welke
respectievelijk werden vastgesteld tot bedragen
■■-■ni w 11 11 K—ggf—II II m t
„Ha uwe doorluchtigheid," antwoordde Max'
„dat zijn de beginselen der planters, dio hunnen
zwarten het lezen verbieden."
„Als onze vrouwen zwart waren," viel de vorst
hem lachend in de lede, „dan zou ik die opmerking
niet hebben gemaakt, maar nu zij wit zijn en rose,
maakt haar dat gevaarlijker."
Zelfs liet hij zich eenmaal tor loops ontvallen, dat
hij er over dacht om do eenzaamheid van den winter
te ontvlieden en eenige maanden met zijnen zoon en
gravin Leonore in de stad te gaan doorbrengen.
Bij die woorden, welke Max het uitzicht openden,
alleen gedurende den winter in het eenzame slot over
te blijven, werd het hem angstig te moede. Hj be
merkte dat ook de gravin Leonore bevreemd opzag
tot den vorst, met een gelaat, dat alles behalve greote
vrengde tc kennen gaf.
„Ik vrens ze.de .zj na eene poos, „dat Emile zich
zeer ongelukkig zal gevoelen in de stad."
De vorst streek zich om de kin cn zeide
„Wij kunnen er immers nog eens over denken
Ik, voor mijn persoon," ging hj na een poos voort,
„hond niet van veel gezelschap. Maar gij, Leo
nore
„Gij weet, lieve oom, dat ik daaraan geheel ont
wend ben en dat wensch te blijven.'"
Het was eigenaardig, hoezeer Leonore's tegenzin,
om te vertrekken, ^ofschoon dat vertrek haar de
genietingen van het leven in eene groote stad zou
verschaffen, in Max een gevoel van vreugde deed ont-
van f 4585 en f a85. Nadat nu nog dooi Burge
meester en Wethouders de verslagen betrekkelijk
den landbouw en den toestand van het lager
onderwijs beiden over 1878, den raad waren
aangeboden ging deze op voorstel des voorzitters
over in comité.
Naar wij vernemen, zal, te beginnen met
Donderdag ao dezer, dóór de directie der
landbouwsociéteit «Ceres" alhier, het beurslocaal
beschikbaar worden gesteld voor het houden
der markt in boter, kaas en eijeren, en wel
iederen marktdag des morgens van 7 tot 10J
ure, van welke gelegenheid om voor weer en wind
beschut te zijn, door belanghebbenden zeker
gretig gebruik zal worden gemaakt.
De vorige week bezweek te Kolhorn eene
typhuslijderes, van wege de politie werd bet
leger der lijderes, dadelijk onteigend en verbrand
en voorts de woning ontsmet.
Wij juichen dien maatregel toe en hopen
dat het bij dat ecue slachtoffer moge blijven.
Het uurwerk van den dorpstoren te Kol
horn waaraan in 't vorige jaar nog ruim fioo
werd ten koste gelegd is weder geheel van
streek. Thans is hetzelve tot herstelling naar
Schagen getransporteerd. Om nu de inwoners
nog eenigzins den tijd aan te geven, werd be
sloten 's morgens ten 6 ure, 's middags ten 12
en 1 ure en 's avonds ten 6 ure, de klok te
doen luiden. Daar echter slechts zeer enkelen
van dezen maatregel kennis droegen, dachten
de meeste inwoneis toen de- eerste morgen ten
6 ure, de klok luidde dat er brand was en
menigeen vloog ten deure uit, om toch spoedig
te zien waar 't te doen was.
-In een op Maandag te Kolhorn gehouden
vergadering van 't nut tot 't algemeen, werd door
het bestuur medegedeeld, dat door het hoofd
bestuur eene medaille, met vereerend getuigschrift
was toegezegd, om, zoo mogelijk, nog in deze
maand, in eene openbare vergadering op plechtige
wijze aan de Leeuw, knecht op Kieftenburg,
tijdens die boerderij afbrandde, te worden uit
gereikt.
Maandag avond, na van een muziekpartij
te huis gekomen te zijn, is de beer 1. geëm
ploijeerde ter secretarie te Barsingerhorn uitge
gaan zonder terug te keeren; des morgens vond
men zijn lijk in de vaart.
Z. M. heeft benoemd tot burgemeester van
Haringkarspel, de beer J Swan, wethouder.
Heden werden voor rekening van liet
gouvernement van Neerl. Indië van Amsterdam
naar Nieuwediep vervoerd honderd vaatjes rijks
daalders, elk inhoudende 800a.stuks, alzoo een
kapitaal van twee inillioen vertegenwoordigende
dat met de eerste gelegenheid naar Indië ver
scheept wordt.
Reeds sedert geruimen tijd ligt voor een
belangrijk kapitaal aan bronzen 2J centstukken
in de kelders van de Bank.
In Amsterdam loopen allerlei mysterieuse
geruchten over den moordenaar van Camille
in verband met andere in den laatsteu tijd
aldaar gepleegde misdaden. Deze geruchten, op
gezag van bet Utr. Dagbl. in verschillende
andere bladen overgenomen, worden heden door
den gewonen Amsterdamschen correspondent
van bet Utr. Dagbl. weder tegengesproken. Ook
wij hadden reeds in de vorige week dergelijke
geruchten vernomen, maar vonden het niet
wenschelijk daarvan melding te maken. De
voorvallen der laatste dagen, als het proces
De Wit, de zonderlinge zelfmoord van Vos en
eenige in de hoofdstad gepleegde misdaden zijn
toch bijzonder geëigend, om de verbeeldingskracht
der menschen te prikkelen.
En is eenmaal een conjectuur gemaakt, dan valt
die bij het overprikkelde publiek in al te vrucht
staan. Was het aileen de hoop, van niet alleen te
moeten achterblijven en et 11 maandenlange eenzaamheid
te ontgaan Ilij vroeg het zich zelveu niet af hij
dacht er volstrekt niet aan, zich rekenschap te geven
over den aard van zijn gevoel voer eene jonge dame,
die zoo hoog boven hem stond, door 'eene geheele
wereld van hem gescheiden was.
De vorst, die intuschen, zonder dat Max het op
merkte, dezen had gadegeslagen, zeide in stilte bij
zich zeiven:
„Men had mij moeten laten weten, dat hij zulk
een knap man was, met zulk een aristocratisch
gezicht en zulk een zachten oogopslag, zoo rijk aan
gedachten. Nu Leonore is verstandig en verstaat
de knnst van rekenen, zooals de vrouwen die allen
verstaan
Als de vorst daarin gelijk had en Leonore werkelijk
de kunst van rekenen verstond, dan moesten de
berekeningen, die baar bezig hielden, baar ongetwijfeld
veel tijd en moeite kosten zij zag sints cenigen
tijd dikwerf peinzend en verstrooid op de oude
bladerlooze boomtoppen neer en wel juist, alsof zij
de slotsom van hare rekening maar volstrekt niet kon
vinden. Max zag haar dikwerf in stilte aan en dan
overviel hem een gevoel van onr ustige spanning, ter
wijl hij met eene uitdrukking toI verachtenden toorn
dacht aan de verzekeringen van den ambtman Hagen
dat zij inwendig gelukkig en kalm een toekomst te
gemoet ging, dio aan hare eerzucht en hare verwach*
tingen voldeed. Wordt vervolgd.
