10 fgftTMTK,
ZONDAG
4 DECEMBER.
WMILDI1
ORANJE NSÊRLAND ÉEN,
Ao. 1881.
25stc Jaargang.
No. 1465.
VIWIITIG CK\TS,
Bekendmakingen.
op tred moren Man Z M den Kon in ff.
SC1IA6Ë
T
n
Dit blad verschijnt drie maal per week maandag-
Jf'oensdag- en Zaterdagavond. Bij inzending tot
'8 middags li ure worden Advertentiën in het
eerstuitkomende nummer geplaatst. Ingezonden
stukken een dag Vroeger.
Prijs per jaar 3.Franco per post 3.00
Afzonderlijke nummers f 0.05,
Advertentiën Vtm Pen tot vijf regels f 0.75
iedere regel meer f 0.15. Groote let ers worden
naar plaatsruimte berekend.
HltRKJHT.
Als premie op ons blad voor het jaar 1882
kunnen wij onze abonnees aanbieden, een
fraaicn SCHEURKALENDER, getiteld:
Uitsluitend verkrijgbaar voor onze abonnees
tegen betaling van
terwijl hij in den handel Vijf en Zeventig Cent
kost.
Zijdie dezen Scheurkalendergeschreven
op zedelijk-maatschappelijk gebied, door een
zeer bekwame handwenschen te bezitten
gelieve te teekenen op de Inteekenlijst, die
hen binnenkort zal worden aangeboden. Naar
buiten tegen overmaking van het bedrag per
postwissel, voor 15 Dec. a.s,
POLITIE.
GEVONDEN.
in de gemeente Schagen, lijd-ns de veulenmarki
Van den a4en dezer.
een GOUDEN MEDAILLON.
Iiiliclitingen hieromtrent zijn te bekomen ter
gemeente secretarie aldaar.
VERLOREN:
waarschijnlijk op den Stationsweg cf in de
lloep te Sohagen
een REKENING COURANTBOEKJE,
Zij die hieromtrent inlichtingen kunnen geven,
worden verzocht zich te vervoegen ter gemeente
secretarie aldaar.
De Burgemeester van Schagen, herinnert, de
ingezetenen aan art.' 160 van hel politiereglemenl I
dezer gemeente, luidende als volgt
,,l)e schoorsieentn, vooi zooverre die des
zomers gestookt worden, moeten minste twee
maal 's jaars in Maart en December worden ge
vecgd en schoongemaakt op de siratlen hij
wrt: 471 nol, van het wetboek van stral-
»cgt bedreigd."
Schagen, 3 December 1881.
De Burgemeester voornoemd
G. LANGENBERG.
Wat is weelde? Elk voorwerp dat niet vol
doet aan eene eerste behoefte en dat veel geld
en bij gevolg veel arbeid kostende, slechts
binnen het bereik van een klein aantal \alt,
dat is weeldeof elk genot is het, dat ver-
der gaat dan de volstrekte behoeften des le
vens.
't Spreekt van zelf, dat het hier de stand
is, die de maatstaf der weelde aanduidt, want
wat voor de een weelde is, is voor den ander
iets gewoons.
Zoo was er b.v. een tijd, dat een hemd
door vorsten gedragen, weelde heette omdat
niemand een hemd droeg en dat zeep alleen
door Ie rijken gebruikt werd.
Zoo is het lezen van couranten en boeken
nog voor velen eere weelde, ofschoon de
prijzen er van, gelukkig, zoolaag gesteld wor
den, dat ze onder ieders bereik kunnen val-1
len. Moeijelijk is het een grens te stellen
tusschen het noodige en overbodige, maar wan
neer men bij elk voorwerp vraagt of het der
moeite waard zou zijn, ont er zelf de moeite
aan te besteden, die voor de vervaardiging
noodig was, en als gij ja antwoordt dan is het
geen weelde maar noodzakelijkheid.
Wat is er al veel over die weelde geschreven
en wat heeft men al niet berekeningen ge
maakt van krachten, die beter, dat is die nut
tiger besteed konden worden. Zoo verdie
nen in Engeland dat eene bevolking van 32
millioen telt, 5000 menschen den kost met
de vervaardiging van kunstbloemen; 287 dui
zend vrouwen als naaisters of modisten11000
als kappers of friseurs11000 als Corsetten-
inakers; 26 duizend als handschoenmakers.
Goud- en zilversmeden zijn er 15000 in
in getal. Maar, als men nagaat, hoe velen
er zijn, die geene weelde kunnen betalen, is
't ook geen wonder, dat inen dikwijls in ze
kere opzigten gebrek lijdt, om aan de mode
of Weelde zucht te voldoen. llier van uit
gaande moet men zeggen, dat een janrl. in
komen vart f 1000 niet toelaat dat men on-
noodige uitgaven besteedt en toch een zesde
der Ned. bevolking heeft die som of meer
en ziet de weelde eens bij de overige 3 mil-
lioenen menschen
Is de weelde niet in alle standen doorge
drongen en overmeestert zij niet de noodza
kelijke levensbehoeften?
Is de weelde niet dikwijls de val voor me
nig huisvader, die moeite heeft voor zich en
de zijnen te kunnen zorgen! Is zij niet
dikwijls de oorzaak van den ondergang van
zoo menigeen, die zich door de verleiding om
te schitterenlaat meesleepenom hooger te
gaan, dan waartoe hij bij magte is.
Is hoogmoed niet dikwijls homogeen met
weelde en wie heeft niet 't vrolijk leven kwij
nend zien eindigen, omdat 't. eerste en't voor
naamste levensbeginsel 't geld ont
brak
Waar praal en opschik binnensluipen, daar
wordt de grond gelegd van veel ellendevele
rampen en veel geweens.
En de grildien wij „mode" noemenhoe
vele dienaren en vooral dienaressen heeft hij
niet! Wat eene verandering. wat eene wij
ziging nu hier dan daarjn Onze dames
loopen aan den leiband door parijsche gepro-
stitueerden voorgeschrevenin 't aangeven der
modes en het is bij de zoogenaamde demi-
monde, waar alle pracht en weelde zich op
stapelen en waar de kunst eene omgeving
schept, die het ontvankelijk gemoed verlokt
tot kwaad doen.
De opeenhoping van rijkdommen heeft leeg-
loopers gevormd, die op niets anders bedacht
zijndan op het bevredigen van eigen lusten
en het voldoen aan alle opkomende driften,
om de verveling te verdrijvennemen zij de
toevlugt tot allerlei uitspanning, alles wordt
in hun dienst gestelddaardoor wordt de smaak
in openbare vermakelijkheden ontwikkeld en
deze moeten het karakter dragen van de lusten
der beschermers. Rijden en rossenkost-
liare maaltijden en allerlei gezelschappen
Zie 't is mode geworden en de navolging is
besmettelijkzoo dat er vele door die weelde
a mgetast't eindelijk met den zedelijken dood
moeten bekoopen en zij niet zelden hunne
overige dagen in armoede moeten doorbrengen.
Yoltahe noemde de verteeriugen der konin
gen de aalmoezen der volken en dat is nog de
opvatttng; want wie tegen de weelde ijvert,
zal zich spoedig hooren toeroepen: de nijver
heid wordt gevoed door de weelde der rijken;
evenwel die zx) redeneert vindt het goed, dat
er eenige duizende glazen gebroken worden
ten bate der glasblazerijen en dat er dus geen
stuk heel mag blijven in 't belang der indu
strie en nijverheidMen hoort veel klagen
over de toenemende weelde bij de lagere klasse,
die klagten komen gewoonlijk vai hen, die
zich zeiven aan weelde overgevenwant't laat
zich gemakkelijk aanzien, dat een gemiddeld
weekloon van zeven tot tien gulden geen g"-
legenheid schenkt tot kromme sprong m.
Onze tijd heeft de strekking, om groote
fortuinen en daardoor groote weelde te brengen
in de handen van weinigen, tegenover ecu
steeds uitgebreider volksklassedie tot h 't
noodzakelijkste levensonderhoud zich beperken
moet. Gelijk in de politiek de kleine staten
gaandeweg worden verslonden door de groote
zoo trekt het grootere kapitaal het kleinere
tot zich en zoo zal „overdaad en armoede" als
tegenstellingen ook voor ons Nederland gelden
Men gevoelt, dat het ongerijmd isalle ge
makken die de menschen smakente beschou
wen als een ramp, men geeft dan ook den
naam van weelde alleen aan den overvloed,
waarvan slechts enkele personen kunpen ge
nieten; maar die weelde is geoorloofd, die
't standpunt der massa tracht te verheffen en
die, die werkelijk aanspoort tot den arbeid
en de neiging heeft meer kapitaal te vormen
dan te vernietigen.
Wetten tegen de weelde en weelde art',kele n
baten niet predikatie ook niet, bibliotheken
van werken er tegenevenminchristen
dom en godsdienst ook nietwant binnen
eiken godsdienst heeft de w relde zich ontwik
keld tot een onrus.barende hoogte.
Alleen eene verstaudig georganiseerde maat
schappij, die op aller behoeften let en, op
aller welzijn, kan dat le.verken.
En het belang van allen, rijken zoowel a's
armen brengt zulks mede, want indien de
rijken niet zorg dragen de armoede te ver
minderen dan zal het pauperisme te eeniger
tijd hen trachten te vernietigen. Dit is zeker
is er geen weelde er zal ook geen armoede
meer zijn. Wat toch baten ontwikkeling,
vooruitgang en bescltuving, als rijkdom, vrij
heid, een leven des geestes, alleen weggelegd
zijn voor enkelen Armoede en ellende demo
raliseeren en daarom zoolang die niet ziin
weggenomen, zal het praten over algeheels
ontwikkeling des geestes niets baten. Eerst
voeding, dan opvoeding; want hoe waar het
is, dat de mensch niet van brood alleen leeft,
vóór alle dingen moet bij brood hebben Ver
meerdering van openbare weelde, die binnen
ieders bereik valt, en aan bovengenvoor
waarden voldoet moet aller streven zijn, dan
zal het ziekelijk verschijnsel der weelde ver
dwijnen, omdat het geen grond heeft. Eerst
de oorzaak, dan de gevolgen.
Ik vraag u, of de kuituur met haar ver
nis ou beschaving", met haar smakelooze
weelde en egoistisehe geblaseerdheid wel in
staat is onze sijmpathie sterk op te wokken?
Is zij niet een groot woord in onzen klanken-
rijken tijd? En voor zoover zij bestaat, is zij
niet een privelegie voor weinigen? Daarom,
indien de weelde al een z 'gen was, zij U te
