AMIII1I» railWS-ii¥iaTENT]|E~ LINDBOUVBLID
DIAGSDAG
7 FEBllL AHIJ.
HA.
Ao. 18S2.
26sle Jaargang
No. 1492.
0|>
Iets over de ontginning
het eiland Batjan,
(Oost Indie.)
m.
Binncnlaiulsch Nieuws.
Dit blad Verschijnt drie maal per week - Maandag
Woensdag- en Zaturdagaeond. Bij inzending tot
s middags 12 ure worden Adccrtcntiën in het
cerstuitkomende nummer geplaatst. Ingczoralen
stukken een dag vroeger.
Prijs per jaar 3.Franco per post 3.60
Afzonderlijke nummers 0.05.
Advertcntiën vau een tot vijf regels f 0.75
iedere regel meer f 0.15. Groote lct'ors worden
naar plaatsruimte berekend.
Behalve de vroeger reeds genoemde voor-
brengselen, zijn ook de. kustzeëen zeer visch
rijk en treft men er ook verschillende parel
banken aan, waarvan die in de straat Semba-
kie, die het eiland ten westen van groot Ta-
wal i en Mandali scheidt, de voornaamste
is.
Deze eilanden groep staat in vruchtbaar
heid en geschiktheid voor cultuur naast, ja
boven de beste in onze O. I. Archipel gele
gen biedt alle voordeelen aan die men zich
voor eene exploitatie kan wenschen. De
ondernemers kozen zich dus een voor alles
uitmuntend terrein
Toch zijn zij, dat niet te misprijzen is,
voornemens met omzichtigheid en beleid te
werk te gaan niet te veel hooi in eens op de
vork, is hun leus, en kunnen zij die verzoe
king weerstaan, die klip alwaar zooveel on
dernemingen, ook hier in ons Nederland op
stranden, ontzeilen, dan is al veel gewonnen
Zij willen alles zonder overhaasting op de
bedaarde wijze en vooral zonder roekeloosheid
aanvangen.
Afkeerig van groote kapitalen vast te leg
gen en enorme sommen tot koeli aanwerving,
uitgegeven die dan van overzee zouden moeten
aangevoerd worden, wil zij in hoofdzaak met
de bevolking arbeiden en zich al dadelijk be-
zich houden met het verwerken van Sago en
de opkoop van dammar artikelen die reeds
ruim voorhanden zijn, met ruilhandel en zoo
vervolgens van stap tot stap tot den aanleg
van den koffijnagel, nootmuscaat en peper
cultuur overgaan, om eindelijk de aandacht
te vestigen op het bewerken der goud en koper
mijnen en de parelbanken.
De ligging (lezer eilandengroep is dan ook
voor eene onderneming als de bedoelde aller
voordeeligst, daar zij als het ware het midden
vormt van den Molukschen Archipel en ge
legen is op den koerslijn tussehen Australië,
China, Japan en de Philippijnen, omringd
dus door rijke koloniën of door groot en
steeds snel ontwikkelende rijken.
Daardoor alleen zou zij zich aanbevelen;
immers eene gunstige ligging behoort tot de
eerste voorwaarden om een handelsstation tot
bloei te brengen.
De geschiedenis van het tot de Engelsche
Koloniën behoorendo eiland Singapora (Singa-
poerd d. i. stad van den Leeuw) is daar om
zulks te bewijzen. Dat kleine eiland, bij het
zuideinde van het eiland Malacca gelegen,
dat slechts 13 vierkante mijlen groot is, (8
uren lang en 3 uren breed) door de natuur-
schaars bedeeld: zoo dat zij zelfs haar vee
van Malakka en de voor de inwoners als
voedsel benoodig'de rijst van Java of van Siam
moet doen invoeren, heeft haar opkomst al-
'leen aan hare voor den handel gunstige lig-
ging te danken. In 1819 eerst door de
Engelschen gekoloniseerd na het van den
j Sultan van Dsjohore te hebben gekocht
nam dat eiland in betrekkelijk korten tijd
izidk een belangrijken vlucht, dat de uit-
voer zoo transito als anderzintsdie in
1839 171/, millioen beliep, in 1843 tot 31
millioen en zes jaren daarna reeds tot 63
millioen gestegen was kan thans nog als het
grootste en gewichtigste handelsstation op den
weg naar voor en achter Indie beschouwd
worden.
Ook die toekomst is voor de Batjaneilanden
weggelegd, want staan ligging eu gesteldheid
de ontwikkeling niet in den weg, de natuur
heeft haar bovendien de schatten in den schoot
geworpen.
Ook een ander groot voordeel is de Batjan
onderneming gunstig. Die eilanden liggen buiten
het douanen gebied van Nederlandsch Indie
en behooren dus tot het gebied der vrijhavens
alwaar geen in- en uitvoerrechten wrorden ge
lheven en al zoo de handel en het verkeer zich
1 onbelemmerd ontwikkelen.
Van niet minder belang is het ook voor de
concessionarissendat zij arbeiden onder de
bescherming onzer vlagdaar de sultanalhoe-
wel zijn eigen inwendig beheer hebbende, vol-
gens contracten tot ons gouvernement in de
zelfde verhouding staat als de sultans van
Ternate en Tidor. Van daar dat zich ook op dat
eiland het fort Barneveld met eene Neder-1
landsche militaire bezetting bevindt die van i
cheerd.
Reeds in 1613 wapperde onze driekleur al
daar van de transen van eene Nederlandsche
sterkte.
Men mag dus aannemen dat de ondernemin
een schoone toekomst voor zich heeft, voora
ook omdat zij niet door die lasten gedrukt zal
[worden die de landelijke ondernemingen op Java
te dragen hebben.
Wie weet of dit lang vergeten en veront-
achtzaamde eiland niet bestemd iseenmaal
een gewichtige rol in onze vestiging in Indië
te vervullen. Dat de ondernemers hun energie
glansrijk moge bekroond zien.
DOOR
GUM» itinum)
86). VI.
Na den dood van haar grootvader was elke
hinderpaal voor een verkeer met de naburige
families uit den weg geruimd men zag m
het jonge meisje niet meer zijn kleindochter
met de draagster van zijn naammen zag
m haar slechts de rijke erfgenaame, men gaf
zich over aan haar betooverende schoonheid
en geloofde gaarne al wat niet alleen de
ominé eu dokter Jordan, maar ook wat de
ar™eni omtrent haar verhaalden.
®r deze omstandigheden rekende men
üet zich tot een aangenamen plicht, om de
verlatene hulp en steun aan te bieden er is
immers een groot verschil tussehen hulp te
i erleenen aan een schoone," rijke erfgenaam of
aan een arme verlaten wees?
het eiland Ternate derwaarts wordt gedeta-
Een hevige brand, waardoor verscheidene
huizen in den asch gelegd werden, was een
schoone gelegenheid om met Eva in kennis te
komen twee der aanzienlijkste dames uit den
omtrek lieten zich in naam der goede zaak
aan het jonge meisje voorstellen, ten einde
haar om ondersteuning voor de armen te
vragen.
Niettegenstaande haar jeugd, en bijna tegen
haar wil, werd zij, wegens haar onbeperkte
geldmiddelen en vrijen tijd, in het comité
gekozen en alle moeders wedijverden wie haar
onder hare hoede nemen zou.
Zij zag zich dus plotseling omringd door een
opmerkzaamheid en hartelijkheid, als zij nooit
te voren ondervonden had zij hoorde het
vroolijke lachen der jeugd in haar nabijheid;
onwillekeurig stemde zij er mede in. Tot nu
toe had zij nooit geweten, dat zij schoon en
lief was nu zeiden bewonderende blikken en
vriendelijke lachjes haar zulks gedurig, en
niet haar ijdel, maar haar dankbaar hart be-
De efgenamen van pi ins Frederik zullen,
met het oog op <le ingewonnen adviezen, geen
bezwaar maken tegen de afgifte der domeingoe
deten in NoorJbrabani aan den Staat.
De breischool voor kinderen van onver
mogende ouders, 14 jaren geleden door mevr.
Cats Wor te Enkhuizen uit eigen middelen
opgericht en sedert dcor haar instandgehouden,
is door haar opgeheven, rui op de openbare
scholen het onderwijs in de vrouwelijke hand
werken is ingevoerd.
Een onzer verdienstelijkste schilders, de
heer A. H. Bak .er Kot ff te Leiden, is aldaar
verleden Zaterdag op 57jarigen leeftijd overleden,
Zoowel binnen onze grenzen als in het buiten
land worden zijn werken, meest schilderijtjes
en teekeningen van geringen omvang maar van
keurige uitvoering, hoog gewaardeerd.
Naar wij vernemen is door eenige voor
name handelaren te Amsterdam een vergadering
belegd ter bespreking vau het vestigen eener
handelsonderneming op Borneo waarvan de
slotsom was een besluit om zoodra mogelijk
tot eene handelsvestiging aldaar overtegaan.
BravoDat is de weg dien wij Nederlanders
moeten inslaan,-de-taak ons Nederlanders als
pionniers der beschaving opgelegd.
j (In het verre Oosten en Westen, overal waar
onze driekleur zich trots ontplooit, moet ons
arbeidveld zijn.
De energie onzer vaderen reeds telang ge
sluimerd, moet met frisschen moed in ons hunne
nazaten ontwaken, een nieuw leven schenken
aan onzen kwijnenden bandel en scheepvaart.
Bij het vellen van een boom, kwam
antwoordde de hartelijkheid, die haar het leven
in een nieuw licht vertoonde.
Alles spande samen om haar op Ziihrenburg
terug te houden, om haar het slot tot een te
huis te maken, de vriendelijkheid der men-
schen zoowel als de strijd met de omstandig
heden. Maar boven alle vooruitzichten van
vreugde en genot boven alle moeite en ver
drietelijkheden, die haar te wachten stonden,
zweefde onwrikbaar een ander beeld voor haar
geest. Onafgebroken staarden die oogen haar
aan, die eens zoo vroolijk en goed geschitterd
hadden, en die thans geen zonlicht meer kon
den aanschouwen. Te midden der pracht, die
haar omringde en die men zoozeer bewonderde,
verscheen voor haar verbeelding het stille,
armoedige kamertje, waarin hij zijn dagen
treurig doorbracht, en onder het vroolijk lachen
van gelukkige menschen hoorde zij steeds een
diepe zucht, als een aanklacht tegen haar!
Wordt vervolgd.
