IHNGSDA
4 APRIL
IV
Ao. 1SS2.
26ste Jaargang
Ao. 1519
SGIARER 101 RUT
Dit blad verschijnt drie maal per weekMaandag
Woensdag- en Zaturdagavond. Bij inzending lot
6 middags 12 ure worden Advertentièn in het
ecrstuitkomende nummer geplaatst. Ingezonden
stukken een dag vroeger.
Prijs per jaar 3Franco per post ƒ3.60
Afzonderlijke nummers 0.05.
Advertentiën van een tot vijf regels 0.75.
iedere regel meer f 0.15. Groote letters worden
naar plaatsruimte berekend.
Gii ziet lezers! dat hier boven staat; Onze
J VI J_ TT.
en ruime vertrekken, hoog van verdieping, bracht wordt. Neen! Er moeten ongelukken
waar men de zonnestralen in- en de wind door plaats hebben epedimien heerschen, willen
kan laten! i de oogen open gaan.
En toch is een goed huis niet een grootToen in zekere groote stad eenige jaren
x1--1 --X- -1 x x** 1
huizenJa, 't moest eigenlijk zijnde Huizen I genot en eene behoefte, den grootsten tijd zijn geleden de pokken heerschten die in sommi-
i .1. .1 1,11 i lavoria 1 >T>nn rrf m nn nr in To fmoonlin lunlif ..li. ~L1"1
der Armen! maar om verschoond te blijven
van de aanmerking, dat er altijd op de armen
gehakt wordt en dat zij altijd 't mikpunt zijn
den in 't bewonen van een vochtig huis!
De verbazende bouwmanie strekt zich wel uit
tot de groote steden en daar vindt men wel
van beklag en vermaning, zietom dat te ver-oorzaak van vele kwalen, die den grond vin-
mijden zeggen we: „over onze Huizen"Meent1 J 'L 1 x—
daarom niet, dat er op de woningen der bur
gers en der meergegoeden niet (vele onge
gronde aanmerkingen te maken zijn. Gij zoudt
u vergissen enwanneer we in dezen eens een
geteekend modelletje gaven, zoudt ge eens
zien, hoe verbazend veel er aan: „Onze hui
zen" ontbreekt. Hier is geen lucht, daar geen
licht; hier is 't vochtig, daar te laag van
verdieping en zoo meer; zoo dat de aanmer
king zeer gegrond is, dat er slechts weinig
huizen zijn, die aan de eischen eener goede
woning, voldoen. tRekent daaronder s. v. p.
niet de villa's. Zij zijn in modernen stijl ge
bouwd en omringd van tuin en bloem- en
grasperken
levens brengt men er in door, Is frissche lucht ge straatjes en steegjes vreeselijke verwoestin-
niet verbonden aan eene frissche gezondheid aanrigtten, toen werd er last gegeven, om dio
en is een bedompt huis niet dikwijls eene ongelukkige woningen neen pestholen
i. i_ iij:~ JJ -
eens te bezigtigen; maar wat men toen
zag ging alle beschrijving te boven. Op
gestapeld als haring in de ton, lagen de men-
schen en de kinderen op vuil stroo: terwijl
prachtig aangelegde terreinen; maar deze huizen j de stank er verpestend was. Drie, Vier
zijn op speculatie meerendeels gebouwd en j verdiepingen hoog woonde men in een hokje,
kunnen alleen bewoond worden, door hen, dat nooit door 't lieve zonlicht beschenen,
wien 't op een f 1000 's jaars niet aankomt; j geen lucht geen licht schonk dan door een
maar de binnensteden en onze heel of half-
oude woonhuizen Ze zijn in vele opzichten
in erbarmelijken toestand en schadelijk voor
de gezondheid.
geen
klein bovenvenstertje.
We vragen, hoe kan men daarin leven en
gezond wezen. Verandering kan daarin wel
gebracht zijnmaar mag zoo iets bestaan in
Maar wij die tijd en geld hebben, om eene staddie zich beroemt 't middelpunt
althans onze woningen rein en frisch te hou
den en die met met de regelen der gezond
heidsleer wel zooveel vertrouwd zijn dat wij
j alles aanwenden, om te verwijderen wat der
gezondheid nadeelig is.
Wij zeg ik hebben nog strijd tegen
veelmaar ziet eens de huizen der armen
Door de hand der weelde gemaakt, dragen
zij een Oostersch karakter; 't zijn lusthoven,
voor den rijken aardbewoner, die meestal zijn
schatten, elders opgezameldkwistig uitstrooit ,j 't Wordt, goddank! Wel wat beter, maar ziin
-'-x 1 T ,i i J
om zich in alle opzichten 't leven te veraan
genamen; maar onze huizen, wat laten die
niet te wenschen over! Hoe aan elkaar gena
geld zijn zij in de steden; hoe klein en in
er niet velen, die ware pestholen zijn van on
der beschaving te wezen, en waarin 't Cen
trum zulke stegen en holen en krotten te
vinden zijn?
Meent niet dat wo over uitzonderingen
j spreken. In 't algemeen zijn de huizen
der armen, zoo niet door bouworde, dan door
vele andere oorzaken in ongezonden toestand.
't Slapen in 't zelfde vertrek, waarin men
woont en kookt en den wasch ophangt- 't
reinheid en kweekplaatsen van alle besmette- leven in benauwden atmospheer waar de
lijke ziekten. Wij zien dat niet. Wij wil
len dat niet zien. Och, wij willen den annen
de hoogte gebouwd staande in de lucht! Injw?l een deken geven of een stuk brood, en
den regel is er geen duim gronds bijom er
één bloem in te plantenKom eens in de
binnenkamer; men vindt er geleend licht
eene driemale weerkaatsing soms van een el
ders opgevangen lichtstraal. Somber en benauwd
is 't er; want grond en stand zijn goud waard, I
wij verbeelden ons, niet zelden, genoeg ge
daan te hebben, als wij eenigen onderstand
verleenen zedelesjes uitdeelen en meewarig
onder 't gebruik van een glas wijn, goed
gevoed, goed gedakt, over de armen spreken;
maar hunne wonigen te doen reinigen of
of men woont van 20 tot 50 trappen hoogj nog liever de oude brakken laten afbreken
lucht niet ververscht en 't vertrek niet ge
lucht wordt en waarin de geregelde schoon
maak ontbreekt.
Zietdaar den toestand der huizen.
Voegt daarbij, dat bij velen (niet bij allen
want er zijn ook zindelijke en reine armen)
uit gebrek aan eene retirade zoo iet» anders
gevonden wordt waardoor de lucht verpest
wordtdan geloof ik krijgt men een geheel
waaruit blijkt, dat er o zooveel in dezen te
wenschen overblijft! Een huis behoeft niet
NeenJorische, Gothische, KÓnntische en en andere woningen geven, ziet zoover strekt j
Dorische bouworden! Gij hebt uwe gaven aan I zich de filantrophie nog niet uit, al is t ook, mooi, met prachtig gemeubeld te wezen, om
de huizen der burgers niet besteedEn tedat er hier en daar door deze of gene bouw- j te voldoen aan onze behoeften, als 't maar
i j .1**11Li'f TYiaafonlionnn irorViofannrr in rlmn Innaf-ntirl -— -- 1"La*_ 1
platte land! Waar vindt men vroolijke, luchtige
DOOK
52)
GOLO IIAmill»
IX.
maatschappij verbetering in dien toestand ge- j rein is en luchtig en droog.
van Ulla's eer? En heb ik u gezegd, dat het 1 //Ik moet daartoe een weinig teruggaan en
liefde was wat ons aan elkaar verbond? Van j u verhalen van de zwaarste wond, die mijn
onze kindsheid af waren wij voor elkander j eergevoel ooit getroffen heeft, een wond, die
juist zij had moeten ontzien, wier hand mij
door het leven wilde leiden.
//Gij kent de geschiedenis van mijn huis
een ieder sprak er in der tijd van, en al
bestemd; toen ik het leven eerst recht leerde
kennen was Ulla reeds onder mijne hoede
gesteld, en wat mij aan haar bond, was eere
//Ik hoop dat het een gelukkige verande- j geen liefdeplicht, in dit gevoel heb ik
ring voor u is," begon zij na een kleine haar de vrijheid willen teruggeven toen ikheb ik tot nu toe ook vermeden die treurige
pauze. blind werd, en toen zij, God weet waarom, j familieaangelegenheid met u te bespreken.
//Wanneer gij de bevrijding van een zwarenweigerde heb ik mij als gebonden beschouwd l mijne moeder ik ken haar te goed heeft
last een gelukkige verandering noemt ja,"/Ik zou haar hoog geacht kunnen hebben,"'
antwoordde hij, het hoofd trotsch opheffend, 'indien zij, toen ze zichzelve leerde kennen,
/Sedert gisterenavond is mijn verloving met j mij aan mijn lot had overgelaten dat zij kon
freule von Hartensteiu verbroken en ben ik j deelen noch verzachten, maar nu ontneemt zij
vrij," mij zelfs een vriendelijk aandenken
z/Mijn God, mijn God," riep het jonge' Eva zat daar als vernietigd, en klemde in
meisje verschrikt, toen zij zag welk een uit- stomme smart de handen in elkaar; waar zij
werking haar brief gehad had, «dat kan niet hem had willen helpen, stortte zij hem nog
zijn, zooveel kan, zooveel mag het noodlot dieper in het ongeluk. Zij durfde niets vragen,
niet vorderen van een enkel menschenhart Ge elk woord, dat hij sprak, klonk als een aan
hebt zooveel gestreden en overwonnen, blijf klacht tegen haar, die hij zoo volkomen ver-
ook nu overwinnaar van een misverstand, en j trouwde.
verbreek den band niet. die gebleken is hecht f,Ik ben u de opheldering schuldig van
te zijn, zelfs in het ongeluk." zulk een zwaar verwijt." begon hij weer, (/ik
r/Verbreken? herhaalde hij op snijdenden zou anders in uw oogen ondankbaar schijnen
toon, //gebruik dat woord niet, zeg verscheuren als iemand die liefde en grootmoedigheid niet
Zoudt gij alles behouden willen zien ten koste op den waren prijs weet te schatten.
hare tranen en klachten niet terug kunnen
houden voor u.
z/Zij zal u gezegd hebben, dat ik eens aan
spraak meende te hebben op een gelukkig,
kalm leven, en dat een schelm mij van alles
beroofd heeft. Ik ken dat refrein, maar wat
mijne moeder verzwijgt is de treurige waar
heid, dat mijn vader en diens familie dit
schelmstuk hebben uitgelokt, door een zwaar
onrecht van hun kant. Mijne moeder weigert
hardnekkig in het vreeselijke lot dat mij ge
troffen heeft, de straf der geregtigheid te zien,
ik echter die in de lange uren, die zoo
eentonig voor mij voorbijgaan, meermalen over
dit familiedrama heb nagedacht, ik zie in de
slot-scéne meer dan de laaghartige wraak van
een ellendigen schurk. Wordt vervolgd.
