A L r. E M E E
A V E R T E T S E«
41 I1
ZOKDAG
II
4 MAAKT.'
Kennisgeving.
AAN DE GRENZEN.
1
S E L W S-
L A DBOII W I? I, A I>.
\o 1SS3.
27stc Jaar^nn
.1» *652
1
H
i
Bekendmakingen.
NATIONALE MILITIE.
rcrslc Zillinjj >an den Militieraad.
aan Scliajjpn en 'l Scha<jcrslot.
Sf
Dit l»lnH verschijnt tweemaal per week H oen*.
lltirf- Pu 7. llfrrl.,<rir"t:rl. Bij jIlZTirlinjr fot 's i
liddngs 12 nre, worden Adecrtentiën in het
verstilitkomend nummer geplaatst.
Ingezonden ntuklen één dag vroeger.
È72. 7B t
UITGEVER:
j. \vi\ki:l,
TE SCHAGEN.
Laak, "VVijk D, No. 5.
Prijd per jaar /'8.Prune» per j>ost 3 GO.
Afzonderlijke nummers f 0 05.
Adcertchliëtt van één tot vijf regds f 0 75
iedere regel meer 0.15. Groote letters wor
den naar p'aatsniimtê berekend.
O I* BS O K I» I v c;
VOOTl nF.
Tlnr^%mft#»stpr ?n Wethouder* van Scha^n;
'G»»/.i»*n art. 86, 87 en 88 d^r wet op <le Xationile Militie.
Gelet op e*»ne Missive van den H»»er 31 ilitie Commissaris in
lit diatriet van den 2Cen FVbrnarjj J883
m Brrngen ter kennis van d»» belanghebbenden.
Dat de eerst»» zitting vin den Militieraad zal worden gebon
den ten Riodhiite 1e Hoorn, op Dinsdag den 13 .Maart
eerstkomende, des morgens te 11 nre.
I I>at voor den Militieraad mo.t versebgnen:
lo. de vrijwilliger voor de Militie;
2o. de loteting die vrijstelling verlangt wegens rirïce'Qke
gesteldheid of gebreken of gemis van de gevorderde lengte
41o. Hg, die voor een loteling als plaatsvervanger ot nam-
nierverwisselaar verlangt op te treden
Schagen den 2en Maart 1883.
Burgemeester en Wethon-iers vooruoemd,
G. LAJWKNRER&.
De Seeretiris^
DENIJS
n t: n li u.
Burgemeester en Wethouders van Sebagen;
Gelet op het besluit van Ilaer n Gedeputeerde ^lifen dere»*
«jirovineie van den 10 Januarg 1883, No. 6, (Provinciaal blad
>'o 9
Gezien het Koninklijk besluit van 29 November 1882,
<8tbl No. 149), waarbij is bepaald, dat in het jaar 1883 aan
•den herijk zijn onderworpen, de maten en gewichten.
Brengen ter kennis van de ingezetenen, dat die herijk, binnen
«leze gemeente, zal plaats hebben voor de gewichten\o»»r fijnere
wegingen, op Zaterdag 17 Maart a. s., des namiddags van 2
tot 4 ure; voor de overige maten en gewichten op M t*>id«g
19 en Dinsdag 20 31 tart van d »s voormiddag* 9 tot des na
middags 3 ure, alles in bet lokaal „de Beurs" van W. Rogge
veen Cs., wfk F, No. 36, ingang aan de Noordzgde.
Schagen, 2 3Iaart 1883.
Burgemeester en N ethonders voornoemd;
G. LAXOENBR^G
Dc Secretaris,
- DENIJS.
VTI.
In 't vorige opstel, nnngaantle de herinne
ringen. b-n ik verplicht gewenst, een akelig
tafereel op te hangen van de gruwzame mar
telingen en p'jivgingenwaaraan vele gevan
genen op 't Se'iagerslot waren blootgesteld.
Do nagedachtenis van Sonoy werd daardoor
ten zeerste geselt mdvlekt. Voornamelijk lvb
ik toen medegedeeld wat er met den waarlijk
onschnldigen Nantiing Koppens is voorgevallen.
Zeer korten tijd nadat deze ter dood was
gebracht, en er alzno alom schrik en vrees
was verspreidbegaf zich op den 25en Sep
tember 1575 een inwoner van Huisduinen,
Pieter Ellers gemnmddie te Hoorn was ge-
lxironnair zijne geboorteplaats. Ook hij be
hoorde, zonder het te weten, tot degenen,
die door da vro'ger genoemde landloopers
waren beschuldigd.
Onbewust dus van 't gevaar, dat bcm
dreigde, nam hij zijne reis over Schagen en
dit was juist zijn ongeluk. In genoemde plaats
vertoeveidcom wat rust te nemen, werd
hij aldaar aangehouden en dadelijk op 't
Se'mgerslot gevangen gezet.
Niet tevreden met deze vangst, maakte
men van deze gelegenheid gebruik, om nog
een zekeren Jan JeroeiiRZ te I Ioorn gevangen
te nemen, benovens twee vrouwen, die zich
ten huize van laatstgenoemden bevonden. Deze
gevangenen bleven evenwel nog oenigen tijd
te Hoorn en werden niet eerder dan den 10
October naar 't Schagerslot getransporteerd.
Het sehijnt evenwel, dat de wreedheid,
waarmede men vroeger had gehandeld groote
liommt van JOIIANNES VAN DEtTALL.
X.
Negende Hoofdstuk.
Graaf Raphael Braniczki bewoonde in hot huis van
*yn zwager aan de uiterste linkerzijde van den langen
gang drie vertrekken, welke eens voor altijd voor zijn
bizonder gebruik bestemd waren, en voor hom bewaard
bleven, ook wanneer hjj afwezig was.
De graaf had jaren lang geloefd in het Buitonland
en hoofdzakelijk in Rome en Parijs. Op do Duitsche
of Fransche HHogescholen had hij veel kennis en
wetenschap vergaard; in den grond was hjj eou geleer
de, maar alles, wat hjj wist en bezat, had slechts het
ééno groote doel, om voor het vaderland en voordes-
zelfs bevrijding gebruikt te worden. Daarvoor had hij
zelfs oen tijdlang de Fransche krijgsschool te Mets
bezocht en bestudeerde met ijver krijgskundige werken.
Hjj behoorde tot den Poolschen adel, en hoofdzake
lijk tot den vrijen Poolschen Komite, welke afdeeling
onder anderen tot hare leden telde: den graaf d'Har-
court, den graaf Lafajjetto en den markies de Noail-
los, 011 onder hare beschermers waren: de Superior
der -lezuiten in Rome, de Hertog van Villahennosa.
♦te Biss hoppen Dupanloup, Hennessy en Staart; graaf
Braniczki stond persoonlijk in nauwe betrekking tot
keizer Napoleon III en was zeer bizonder eene Per
ts o n a g r a t a by de Keizerin, die den belangwekken
der! graaf op allo wijzen onderscheidde en dio tege
lijk. willekeurig of onwillekeurig, den geestrijken,
ridderiyken vriend hoop gaf op eene eventueele
ondersteuning; bi) eene nieuwe verheffing van den
witten adelaar.
Jaren lang had graaf Raphael de "Wi ad om osei
p o 1 s k i owelke toenmaals het orgaan was van den
adel, met artikelen uit zjjn pen voorzien en groote
sommen gelds, byna zyn geheel vermogen aan de
nationale zaak opgeofferd, zoodat liy ten laatste naar
Polen terugkeerde en zich scheidde van zyn dierbaar
Parys en al de lieve vrienden en gewoonten, om te
sparen en ookom nu te huis voor ziin party te
werken, want het gewichtige uur naderde.
Hij bevond zich oogenbükkelijk in een eigenaardige
eu hoogst pijnlijke positie tegenover defcc.-taaule ver
houdingen: hy was onbetwistbaar de heldersto kop,
de reinste en de standvastigste van zyn party. Het
programma doorzijn party opgesteld, heette: Czartorys-
ki als Wladislaw IV., koning van Polen, op grond
van het verdrag van 1815, met behulp van Napoleon
III en van den Paus. Nu oihtor was ongelukkiger-
wjizo do meest Socialistis-h Communistischo party,
onder aanvoering van den oneerlijken Mieroslawski,
die nu aan het roer stond, dio don vorvroegden, onvol
doend voorbereiden opstand dood losbarsten en leidde,
wien hot zegel van don ondergang van begin af op het
voorhoofd gedrukt stond, on die de sedert jaren ge
brachte offers en moeiten van oen geheel volk mot
ongeschikte en misdadigo hand dreigde te vorkwisten
en doelloos te maken.
Tongovolgo hiervan was in des graven gemoed alles
in opstand, on hy bozat niet altyd zolfbehoersching
genoeg, zyno ware gevoelens te verbergen; men ont
stal hem dus niet alleen het tegenwoordige, maar ver
nietigde voor hem alle hoop op de toekomst. Derhalve
had hy tot nu hardnekkig geweigerd eonig werkdadig
deel aan don opstand te nemen. Zoo loefde hy temid
den van eene in opgewondenheid verhoerende familie,
te midden eener dronken natie, als een koele, als een
murmuroerder, als een scepticus, als oon steen des aan
stoots.
Indonzclfden tyd, waarin de jonge lieden zich schyn-
baar uitstekend amuseerden by dans en wyn
ternyl het Ulanen eskadron van den aartshertog, de
Insurgenton gevangon nam, zat graaf Braniczki in
zijn studeervertrek tegonovor drie h'eeron on voerde
met hen oen levendig politiek onderhoud.
Het was eou groot vei trek. In do dikke muren waren
diepe nissen bij de vensters. Tusschen de vensters stond
een zware tafel, overdekt niet een groen laken.
Boven do nis hing hot oenigo beeld in dit vertrek,
Wladislaw IVin volkomen kroningsomaat; slechts
eenige tropheoOn van zeldzaam sehoone wapenen wa
ren aan de wadden boven de 1 reede divans aange
bracht, terwyl de divans op Oosteische wyze niet
Persis;he tapyten waren bedekt.
Zware deuren scheiddon dit vertrek van do slaap
kamer en van een klein voorkamertje.
Groote blokken hout brandden in den haard terw ijl
do vlammen de om den haard zittenden meteen mat,
roodachtig licht bestraalden; op tafel brandde een
Astraallamp (sterre of gl.mslr.mp, de verbeterde
Argindschê lampb overdekt iret oen groen scherm,
e tafel las.een Swot aai.'.al tè l-ebriiten; ze wc'
verontwaardiging had opgewekten men z'ch
daartegen begon te verzettenwant alvorens
men deze gevangenen uit Hoorn wegvoerde
moest men aan de regeering dezer stad belo
ven dat men de slachtoffers niet zon onder
vragen dan in het bijzijn van den Schout en
twee schepenen uit hunne starl.
Men hield evenwel geen woord. Het on
dervragen geschiedde als naar gewoonte en
de gewone martelingen zouden ook op dezo
ongelukkigen worden aangewend. Zoo ver
kwam het evenwel niet., daar hot gelukte,
om den Prins van Oranje met den staat dei-
zaken bekend te makenen deze gelastte
dat de zoogenaamde rechters zonden worden
afgezet en er in hunne plaats andere kom-
missar ssen werden benoemdom de zaak
tot een einde te brengen.
Men ging wel niet tot wrerde pïjningen
over, maar men hield de onschuldige» maar
voortdurend gevangen.
Zoo kwam 't jaar T 70 en daarmede de
pacificatie van Gent. Volgens het eerste en
negendo artikel van deze, moest men den
gevangenen de vrijheid schenken Aan clezo
bepalingen wilde men voldoenmaar nn wilden
de gevangenen niet op zulk eeno wijze ont
slagen worden. Zij eischten recht en weiger
den het Slot te verlaten.
Deze toestand duurde voort tot in 1577.
Toen werden donker Artus van Brcderode
en Pelgrom van Loonbenevens de secretaris
de Glarges uit naam van het Hof van Holland
naar Schagen gezondenom de gevangenen
andermaal hunne vrijheid aan te bicden.
Kindehjk, nadat genoemde heeren alles nauw
keurig onderzocht en alle mogelijke stukken
j van de vorige, wreede rechters opgevraagd
en ook ontvangen haddenzond men den
van' party ponooton als van do tegonparty.
Yerschoidono wetens happeiyko werken, lagen zorg
vuldig gerangschikt, daarnaast. Onmiddelyk daarnaast
lag opengeslagen, onder eon fraai gesneden Crucifix
van ebbenhout ea ivoor, oon klein in Marokin leder
gebonden, blykbaar veel golezon book do gedichton
van Alfred do Musset.
"Wol is waar pasto dit werk niot by al die andere,
rovolutionnairo werken, doch do mensch heeft nu oen-
maal verschillende zyden. Hot book lag opongeslagou
on een zyian lint lag als toekon by do sprekendu
woorden:
rtk heb n bemind; on hoe? o God, myn leven
Had ik in dion tyd voor u prys gegeven!
j Gy hebt mjj echter van uw borst weggeslingerd,
En mi; do lust benomen, u lief te hebben,"
Voor hot vuur zat graaf liiphaol Braniczki in zjjn
nationaal kostuum. Naast hom zat een goosteiyk
hoer van ongevoor veertig jaren, eon grooto belang-
afgesnedon knevel, en vorst Jablonowski, oon slank,
donker, jong manme: een smal langwerpig hoofd en
dunne, zeer zorgvuldig onderhouden bakkenbaardon.
De geestelyke, do proost Se verin, bohoordo tot de
actie—party, had daar grooton aanhang was heden
met hot doel naar WJ 'iomoo gekomen, om Graaf
Raphael nog eenmaal zyn tegenover den opstand te
ruggetrokken hou iin.r op hoi gemoed te drukken.
Spoedig na liet diner ..ad hy dan ook den graaf om
een ondorhoud verre ht e:i tot zijn hulp don generaal,
die toen do zaken van oon minister van oorlog regelde,
en don vorst, die, hoewel aristocraat, met alle krarii-
ten don opstand 011 de opstandelingen ondersteunde,
met zich genomen.
Do graaf, dio zeer goed begreen waarover men hom
wilde spreken, gaf dan ook spoedig zyn govoelen ta
konnen, dat do opstand te vroeg was losgebroken.
De Broost Sevorin on de generaal Kruszewski,
trachtten dos graven bewering te wederleggen. Zoo
dra de tongen dezer beido hoeren een weinig bedaar-
1 den, haastte liy zich lion een nieuw brok toctewerpen;
daardoor hield hjj do wonding van het onderhoud in
zyn Land en gaf hij hun de gelegenheid hunne eerste
j opgewondenheid wat to bekoelen. Ja, het schoen wol
alsof de graaf or genoegen in had, hen in hot natio-
nale gebrek te doen vervallen, namelyk do zucht tot
liet houdcu van mge r- lcco gingen, doorspekt met
