AMSTERDAMSCHE KRONIEK.
Wordt Vervolgd.
iiitmenlandsch Nieuws.
„Geld is de ziel van alle zaken" heeft Salomo of iemand
anders eens gezegd. Als de man in onzen tijd die woorden
schreef, zou hij ze spatieeren, cursiveeren of misschien
wel met „een vetje" laten zetten, want tegenwoordig zijn
ze meer dan ooit waar. De dubbeltjes-quaestie vormt
schering en inslag bij nagenoeg alle vraagstukken op het
gebied van staatkundig, kerkelijk en maatschappelijk leven.
Alles heeft zijn taxatiën, prijscouranten en tarieven. En
dus behoeft het ons niet bijster te verwonderen, dat er
dezer dagen ook een tarief op het trouwen wereldkundig
is gemaakt.
Op het trouwen in de lserk namelijk, de zoogenaamde
kerkelijke huwelijksinzegening, die plaats heeft na de wet
telijke voltrekking van den ^cht op het stadhuis, voor den
ambtenaar van den burgerlijken stand. Oudtijds achtte .zelfs
een rechtgeloovig Protestantsch echtpaar zijne verbintenis
niet geldig zonder die kerkelijke wijdingmaar onder den
invloed der meer gewijzigde levensbeschouwingen begint
het bij velen in onbruik te geraken. En door het nu
gepubliceerde tarief zal de deelneming, vrees ik, er niet op
vermeerderen, want onder ons gezegd en gebleven
dat trouwen in de Amsterdamsche kerken is een duur
grapje, als men het ten minste een beetje netjes wil aan
leggen. Velen zullen er door genoopt worden, zich bij hun
huwelijksplechtigheid dan maar met het stadhuis alleen
te „behelpen," ook al om den slechten tijd, ziet ge.
Het tarief' is in klassen verdeeld, evenals het tarief
van een spoorweg-maatschappij, met dit verschil dat wij
hier niet minder dan zes klassen hebben. Wil een aristo
cratisch Amsterdammer in de eerste klasse trouwen, dan
kost het hem f 60hij krijgt daarvoor dan„Orgelbespe
ling, huwelijksinzegening in het ruim vóór het Doophuis,
gebruik van het beste kleed, de beste stoelen, loopers in
het ruim en in den gang." In de tweede klasse, die f 40
kost, gaat het ook nog deftig toemen heeft daar„Orgel
bespeling, huwelijksinzegening in het Doophuis (de voorna
mere lui komen in het ruim er vóór) overigens het zelfde
ameublement als klasse 1, maar loopers alleen in het ruim.
Het bruidje moet dus met hare wit satijnen laarsjes over
de harde, koude marmersteenen in den gang, maar
haar echtvriend spaart er f20 mee uit voor het aan
staande huishoudentje. De derde klasse, die slechts
f 20 kost, is gelijk en gelijkvormig aan de tweede,
minus de orgelbespeling, dus als geknipt voor luidjes, die,
gelijk zeker vaderlandsch geleerde, liever trappen schuren
hooren, dan muziek. In de vierde klasse doet men het
nog de helft minder; natuurlijk zwijgt dan ook het orgel,
natuurlijk komt men dan ook niet in het ruim, maar in
het doophuis te zitten, doch bovendien het wordt er
uitdrukkelijk bij gezegd, opdat de tien-guldenq-menschen
het wèl zouden weten wordt men slechts getrouwd
„met gewoon groen kleed, zwarte stoelen, geen loopers."
Zwarte stoelen en geen loopers, welk eene sombere, holle
aanblik in den ochtendstond des huwelijkslevens
Intusschen gaat in deze vier klassen alles nog op Donder
dag; wie echter commun genoeg is, om nog minder te wil
len betalen, moet maar op Woensdag komen. Dan kan hij,
in de vijfde klasse, voor f5 terecht, doch zulk een goed-
koope „inzegening" is er dan ook naarVan orgelspel,
kleed, stoelen of loopers is zelfs geen sprake meer; men
kan slechts vóór 1 uur geholpen worden, „voor zooveel
de gelegenheid dit toelaat en een predikant bereid is, op
verzoek van belanghebbenden, het huwelijk in te zegenen."
In de 6e klasse eindelijk heeft men de „algemeene trouw."
dus voor Jan Rap en zijn maat met hunne respectieve
dames waarbij al de trouwlustige paren tegelijk worden
ingezegend, welke stichtende plechtigheid plaats heeft op
Woensdag, des middags ten 2 ure, tegen betaling van
f 1.50, of zelfs gratis, n.1. wanneer men op het stadhuis
per ongezegelde acte, of „van den arme" getrouwd is. Als
om het contrast tusschen deze „schamele luiden" en de
meer gefortuneerde clientèle nog scherper te doen uitko
men, laat het tarief er onmiddellijk op volgen: „Bijaldien
belanghebbenden het Doophuis met planten in potten wen-
kamermeisje bij Madeline.
Mij tot een der geredde matrozen wendende, die, nadat hij
zich weder op veiligen bodem wist, onverschillig op het strand
stond en zich aan zijn pruimtabak vergastte, alsof hij juist na
een gelukkigen overtocht was geland, vroeg ik hem om eenige
inlichtingen omtrent het gestrande schip,
Het was een groote handelsstoomboot, de „Valparaïso,"
geweest en van de reede van Demerarv naar Londen vertrok
ken de kapitein, sir John Setton geheeten, een voortreffelijk
zeeman, was door den nedervallenden bezaansmast gedood en
over boord geworpen. De vaart over den oceaan was zeer
voorspoedig geweest, eerst de cycloon van den verstreken
nacht had de schroef gebroken. Daarna hadden zij beproefd,
met volle zeilen door te varen en zouden op die wijze ver
moedelijk ook in veilige haven gekomen zijn, wanneer de
storm hen niet had overvallen en aan de kust van Cornwal-
lis had geworpen.
De matroos deelde mij verder mede, dat miss Graham de
eenige passagier aan boord was geweest en met hare zwarte
kamenier de hut van den kapitein had betrokken. Haar vader,
een rijke planter van Demerarv, was eenige maanden voor
haar vertrek gestorven en had haar een zeer aanzienlijk ver
mogen nagelaten.
Wel stegen er in mij zoovele andere vragen opwaarom
was Madeline naar Engeland gekomen, zou zij hier bloedver
wanten bezitten of stond zij misschien tot een ander hier in
nauwe betrekking P Doch het was nu niet het geschikte oogen-
blik voor zulke overdenkingen. Wanneer de gevolgen van dezen
nacht geen nadeeligen invloed op Madeline's gestel zouden
uitoefenen, moest zij onverwijld onder dak gebracht en van
eene drooge kleeding voorzien worden.
^Hier moogt gij niet langer blijven," zeide ik, „gij zoudt
schen te versieren, wordt het Doophuis met het ruim ver- i
eenigd, door wegneming van de balie, en geschiedt de
plechtigheid als volgensde eerste klasse, tegen betaling 1
van f 80.en als het gaslicht ontstoken wordt, tegen
f 100.
Zullen de benijdenswaardige, nieuwbakken echtelingen,
wier beurs hen in staat stelt, om een zegen van f 100
te koopen zich niet driewerf gezegend gevoelen Voor
hen klinken op het orgel de ruischende tocen van den
Hochzeitsmarsch of de Jubel-Ouverture, zij komen in het
ruim vóór het Doophuis, zij krijgen het beste kleed, de beste
stoelen, loopers in het ruim en in den gang, zij hebben
vrijheid zich te omringen met een lusttuin vau de keu
rigste bloemen en planten; de balie verdwijnt om meer
der plaats te maken, en de tintelende vlam van het
gaslicht verhoogt den luister van dit bij avond gewijde
huwelijk. Vergelijk daar de stumperts eens mede, die voor
het afsmeeken van den zegen slechts een armzaligen
daalder kunnen offeren, en die bedelaars, die er een pro
Deo durven vragenZij zinken er spoorloos bij in 't
niet
En zulke dingen geschieden ei in de tempels van dien
God, wiens predikers leeren, dat alle menschen, armen
en rijken, geringen, en aanzienlijken, voor Hem gelijk zijn!
Zonderling is het ook, dat dit eigenaardige tarief wordt
besloten met een: „Aldus vastgesteld in de vergadering
van Ouderlingen, d.d. 3 December 1886," waarna de na
men van den voorzitter en den secretaris volgen. Men
zou zoo kunnen vragen, wat de „ouderlingen", die slechts
voor de leer en de tucht in de gemeente moeten waken,
met deze kerkelijke geldmakerij uitstaande hebben
Mysterie
Doch de kerk is de eenige niet, die steeds van de blijde
en offervaardige stemming der jeugdige echtpaartjes gebruik
maakte om haar kas te stijven. Ook toen er te Amsterdam
nog volstrekt geen sprake was van een onderscheid tus
schen trouwen ten stadhuize en trouwen in de kerk, toen
dus ook het kerkelijk huwelijk wettelijke kracht had van
de stedelijke regeering, zag deze laatste er niet tegen op,
een soort van vermomde huwelijksbelasting in te voeren.
Oudtijds namelijk gingen de verloofden altijd te voet Daar
de kerk of (hadden ze geen religie) naar het stadhuis,
vergezeld van niet meer dan hoogstens vier paar personen;
doch tegen het einde der zeventiende eeuw schijnt de
gewoonte opgekomen te zijn, om zich bij die gelegenheid
van eene „toeslede" te bedienen. Een Amsterdamsche
keur nu van 1685 bepaalde dat zij, die zulk een sleetje
gebruiken wilden om ten huwelijk te gaan, de som van
twee guldens en tien stuivers aan het Aalmoezeniers
weeshuis moesten offeren. Voor twee sleetjes waren zij
zes guldens en zes stuivers, en voor drie, het hoogste
getal dat vermeld wordt, twaalf guldens en twaalf stuivers
verschuldigd. Daarbij was men gehouden, dit recht te
betalen vóór het gebruik van de slede, op een boete van
het dubbele, indien het woonhuis verkeerd aangegeven of
eenig ander bedrog gepleegd was. En ook op de bruilofts
viering werd vaderlijk toezicht gehouden, ter beteugeling
vau weelde en overdaad.
Zoolang b. v. het paar nog „onder de geboden" stond,
anders gezegd in de bruidsdagen, mochten er geene maal
tijden gehouden worden, dan alleen van biuid en bruidegom
met de speelnooten en de huisgezinnen van wederzijde.
Op de bruiloft werden zij genoodigd die bij het sluiten van
het huwelijk waren tegenwoordig geweest, mits hun getal,
behalve de gespelen en huisgenooten, het cijfer van vijftig
niet te boven ging. Men vroeg de gasten bij de middag
bruiloften tegen twee uur en ging te drie uur aan tafel
voor de avond-bruiloften geschiedde de uitnoodiging tegen
zeven ure, en ten acht ure namen de genoodigden plaats
aan den disch. Vóór het einde van het luiden der poort
klok 's morgens moesten de bruiloftsgasten gescheiden zijn.
Slechts éénmaal werden er spijzen opgedischt, behalve het
nagerecht, hetwelk in bijzondere gevallen wel eens pronkte
met eenige aardigheden van fijne of gegoten suiker. Het
was niet geoorloofd, grooter aantal speellieden bij het
bruiloftsmaal te nemen, dan uiterlijk zes en hun meer te
betalen dan zes guldens te zamen. De ordonnantie op de
bruiloften, van anno 1655, waaruit de laatste bijzonder-
u een doodelijke ziekte op den hals halen; gevoelt gij u nog
sterk genoeg, de klippen te bestijgen Het huis mijner tante
is dicht bij en het zou mij zeer aangenaam zijn, u daarheen
te mogen geleiden."
Zij stond op, bibberend van koude, en nam mijn arm. Langs
het smalle voetpad geleidde ik haar, zooveel mogelijk haar
ondersteunende, de klippen op; oom volgde met de mulattin.
Doch dat was nog eene moeielijke tocht. Nauwelijk hadden
wij een kort eind afgelegd, ot Madeline overviel een nieuwe
aanval van zwakheid, zoodat ik haar als een kind in mijne
armen moest nemen en naar boven dragen.
Toen wij op de kruin der klip waren aangekomen, moes
ten wij hait houden; op mijn verzoek gingen eenige mannen
eene der pony's halen, die gezadeld in de nabijheid der mijn
graasden.
Ik zette Madeline toen op deze pony en liep naast haar
terwijl ik haar met één arm ondersteunde. De anderen voln-
den.
Spoedig bereikten wij nu ons huis, waar ik Madeline be
hoedzaam van de pony tilde en haar benevens haar kamenier
onder de hoede en verzorging stelde van mijne, altijd hulp
vaardige tante, terwijl de anderen zich met de matrozen naar
het dorp begaven.
Zoo zag ik haar dan weder, die ik in al die jaren nog niet
vergeten was. Wat al blijde verwachtingen en onrustige ge
dachten, bestormden nu mijn gemoed en streden om den voor
rang Toen mijne tante Madeline naar Annie's kamertje had
gebracht, waar zij haar met moederlijke bezorgdheid verpleegde
zette ik mij, afgemat als ik was, in de ledige keuken neder
en staarde in diep gepeins verzonken, weldra voor mij uit als
eene, die wakende droomt.
heden getrokken zijn, verbood verder aan den bruidegom
geschenken van hoogere waarde te geven, dan ten bedrad
van „den twintigsten penning der goederen, door hemteQ
huwelijk gebracht
Die verordeningen op de huwelijksviering werden door
mijne heeren van den Gerechte" (gelijk het stedelijl
bestuur toen heette) uitgevaardigd, om „uit het mid^
van deze stad (Amsterdam) alle onbehoorlijke grootschheid
overdaad en onnutte verkwisting van middelen, door het'
welk de toorn Gods tegen dezelve wordt verwekt en
ontstoken, zouden mogen worden geweerd." Men moet de
loffelijke bedoeling der regenten van dien tijd naar waarde i
prijzen, maar hun streven om door middel van plakkaten I
en geldboeten de weeldezucht te keeren, heeft nietmogen
baten. Werd het vóór tweehonderd jaar als het toppunt
van weelde beschouwd, wanneer een bruiloftsstoet twaalf
guldens en twaalf stuivers veil had, om zich met drie
sleetjes kerkwaarts te laten voeren, - hoe zouden onze
vaderen vol ontzetting de handen ineenslaan, als zij een
jeugdig paar f 100 zagen offeren voor eene plech%
huwelijkswijding met bloemen en planten, met de beste
kleeden, stoelen en loopers, met heerlijke orgelmuziek en
stralende gasvlammen! Hoe zouden zij twijfelend rondzien,
of mijne heeren van den Gerechte in de goede stad Am
sterdam dan totaal hun gezag verloren haddenen
haastig zouden zij een keur ontwerpen ter besnoeiing van
zóóveel onbehoorlijke grootschheid en onnutte verkwis-
tingTempora mutanturzeggen de geleerden, geloof
ik, in zoo'n geval.
4 Febr. '87. Grijsbrecht.
Schageu. Door de Afdeeling der Nederlandsche Sint-'
Gregorius-Vereeniging bier ter plaatse, werd Woensdagavond
1.1. eene serenade bij fakkellicht gebracht, aa n een van baat
oudste leden, den beer J. Overtoom, bij gelegenheid van diens
Zilveren huwelijksfeest. Met kracht en gloed werdeu de vier»
nommers van het goed gekozen program voorgedragen: Toast,
P. van Paeschen; Feestgroet, Schneider; Feestlied, C. de "Vliegt;
Eijnwijnlied, M. Boon.
Naar wij vernemen heeft men alhier op de lijsten voorde!
Kinderfeestviering voor een bedrag van f 60.geteekend.
Yan een onzer geachte Lezers ontvingen wij, naar aanleiding
van onze opmerking omtrent de feestviering van den 19de»
Februari e. k. te dezer plaatse, het verzoek, de volgende vraag
ter keunisse van het publiek te brengen »Zou het niet moge-,
lijk en met de waardigheid van de viering van's Konings 70e»
verjaardag overeenstemmend zijn, op dien dag eene uitdeelin»
vau levensmiddelen te houden aan de fatsoenlijke gezinnen ui:
den arbeidenden stand, die thans zonder werk zijn, en aan di
beboeftigen Weduwen, allen te Schagen
Wij voor ons gelooven, dat zulk eene daad zeer prijzenswaar
dig zou zijn en zouden met den geachten Lezer mede gaant
zien, dat zich uit onze plaatsgenooten een commissie vormde,
die op zich zou willen nemen, de verwezenlijking van dit plan
ten uitvoer te helpen brengen.
Op verschillende plaatsen in ons land zal men op dergelijke
wijze bandelen en daardoor onzen minder met aardsche goe-
deren bedeelden medemenschen in de gelegenheid stelle»,
door bunnen nood te lenigen, eene aangename herinnering tr
behouden aan de viering van een voor ons Landen Volk zult
een belangrijken dag.
Dat onze ingezetenen aan deze uitnoodiging gehoor moge»
geven, te meer nu onze IJselub door den invallenden dooi haat
loffelijk streven, om ten bate van onze beboeftigen, een hard- i
rijderij te houden, heeft moeten opgeven, waardoor de belang
hebbenden van de hen reeds toegedachte tegemoetkoming ver
stoken zijn gebleven, wenscben wij van harte.
Te Kolhorn, waar men den 19 Februari 's Konings verjaar
feest ook wil vieren, bestaat daartoe eene opgewektheid, die, i«
aanmerking genomen het kleine zielental dier plaats, werkelijk eeo»
grootere plaats ten voorbeeld mag zijn. Men heeft daar name
lijk voor die feestviering voor een bedrag van f140.— getee
kend op de lijst. De feestviering zal beslaan in een optooi'
met de kinderen, eeu tombola zonder nieten, waarbij dus eft
kind een prijs krijgt; verder worden aan elk kind het werkje,
uitgegeven bij den beer Sijthoff, gevende eene levensbeschrijvii1:
van Z. M. onzen Koning, benevens de 3 portretten van ous
Koninklijke lamilie, cadeau gedaan, terwijl bet tevens dW
zal ontbreken aan de noodige versnaperingen. Ook zal er 'ri
eene operette uitgevoerd en feestliederen gezongen word?"-
De kinderen zeiven zullen allen nette oranjestrikjes dr»-
gen. Het kinderfeest zal besloten worden met een feest, hf
welk des avonds plaats heeft en waarbij alle inteekenaren of
hunne dames zullen worden uitgenoodigd. Op dien avond za
len dan door het Kolhorns Zanggezelschap Amicitia een'?
zangnummers worden uitgevoerd. Het initiatief tot deze, v-:
Kolhorn inderdaad ruime en flinke feestviering is genomen d^
de Yereeniging „Denk en Doe."
Men meldt van Donderdag uit Amsterdamj
ngeveer 11 uur stelde zich een massa werkeloozen v.
het olkspark op. De Raambrug was afgezet door de pol'®
ie de menigte hoopte te verspreiden. De troep trok
rechtsaf en wilde den Buitensingel langs gaan, doch ook
schoten weldra een 10-tal agenten met een inspecteur toe,®
geruimen tijd den stroom tegenhielden en slechts kleine groepr
lieten passeeren. Een groot gedeelte wist de politie te J
v o Ke 611 maak^e een omweg door het weiland la"?s
ar eiisgarrg, het kerkhof De Liefde over en kwam Do?3
Bleekerspad weder bij de overigen. „j
Aaneengesloten trok men toen verder langs het Mug
dat men wilde bezoeken. De bekende socialist Van
KW.Dl fiP, mpnar.liQn «Ai Mlfi
i m r ucKenae socialist van
kw.m de menschen echter waarschuwen, dat er pol'tie
SnS ït g ,°UW Was niet gesloten) en men trok t<**
gra^ op, langs Heerengracht en Amstel naar 1
