Zondag, 4 Septembor 1887.
AMSTERDAMSCHE KRONIEK.
IN HET ACHTERHUIS.
31ste Jaargang. Ho. 2121.
Trots en Moederliefde.
Uitgever: J. WINKEL.
Iliarcau: M S5 ACAE1V. Laan, I>, 5.
AIigicei Niciws
Dit blad verschijnt tweemaal per weekWoensdag- Zater
dagavond. Bij inzending tot 's middags 12 ure, worden ADVER-
TENTÜ3N in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
CTOEZONDEN STUKKEN één dag vroeger.
i—
Amsterdam, je bent éénig!"
Oho, dat klinkt anders dan de klachten over stinkende
grachten, baldadige straatjongens en gevaarlijke honden
dan het gepruttel over hooge belastingen, hooge bruggen
en hooge gasrekeningen, dat ge hier dagelijks kunt te hooren
en te lezen krijgen Wie ons nu verwijt, dat buitenlandsche
vorsten en grootheden hier niet gaarne komen, omdat de
hoofdstad geen behoorlijk toilet weet te maken, die schijnt
den bal dan toch deerlijk mis te slaan. Want„Amster
dam, je bent éenig Onze verdienstelijke en geestige tooneel-
schrijver en acteur Bigot zegt het zelf en hij is de man
die het weten kan.
Nu heb ik mijn vriendelijken lezer reeds uit den droom
geholpen. Die uitroep over Amsterdams éénigheid is de
titel van een nieuw tooneelstuk, door den vermakelijken
heer Bigot gescherven en waarmee a. s. Zaterdagavond de
wintercampagne van het Theatro Van Lier in de Amstel-
straat zal worden geopend. Buiten de stad is dit stuk
reeds herhaaldelijk met succes opgevoerd, en thans krijgt
ook Amsterdam zijn beurt. In de Septembermaand wan
neer de zucht tot uitgaan zich sterker dan anders bij het
publiek doet gelden (nog een nablijfsel van den voormaligen
kermistijd) plegen de schouwburg-directiën aan die vroolijke
stemming tegemoet te komen door het opvoeren van stuk
ken, waarbij men lachen moet, „of je wil of niet." Natuur
lijk zal het ook bij BigOt's Amsterdam, je hent éénig wel weer
niet ontbreken aan comieke scènes en lachwekkende cou
pletten, daarvoor staat de naam van den acteur ons borg,
en de titel van het stuk belooft ook al iets. Ik denk dat
er de noodige steken onder en boven water in zullen voor
komen op de minder lieflijko dingen (de grachten enz.)
Roman van E. A. KOENIG.
30. XVI
De generaalsweduwe kon zich niet onttrekken aan den in
druk, die de woorden van haar oudsten zoon op haar hadden
gemaakt; zij was werkelijk met zich zeiven ontevreden.
Ja, zij had groot onrecht begaan, toen zij weigerden, het
bezoek der vroegere vriendin aan te nemen, zij gevoelde dit
instinkt matig in hetzelfde oogenblik, waarin zij de weigering
uitsprak; nu maakten de verwijten van haren zoon haar het
oor haar gepleegde onrecht nog duidelijker, en het was voor
naar een pijnlijk gevoel, dat zij die verwijten niet kon tegen
spreken. Ja, zij herinnerde zich nu, dat zij nog voor weinige
en Ju verbintenis van haren zoon met Hedwig Therstappen
ge'enscht had, omdat het jonge meisje door hare bescheiden-
eid, zachtmoedigheid en goedheid des harte, haar lief gewor-
UeD «as. En nu zouden eenige in drift gesproken woorden de
vervulling van dezen wensch onmogelijk maken
nam haar boek weder te hand en beproefde te lezen,
ju^r de noodige kalmte daartoe ontbrak haar; telkens keerde
jA^fpjjauhten terug tot de ernstige woorden van haar zoon
zelf^V 200118 zou(len haar in twist en ongenoegen verlaten,
alle3 ,rkt!rich nam voor de broeders partij, en dan stond zij
ui^D erc*en hare kinderen gelukkig, dan deelde zij daarin
i zij hoorde geen woord van dank en liefde meer
ch, deze gedachte was onverdragelijk.
ij wierp het boek ter zijde en wandelde eenige malen de
*5" op en neder.
ken '-0U men nu hij de Therstappens wel over haar spre-
W anneer men zeide, dat zij een twistzieke, hardvochtige,
o^oellooze vrouw was, die met het ongeluk van eene andere
*u medelijden gevoelde, had dan die bewering niet al den
van zeer gegrond te zijn
geb \toch was zij dat niet. Zij was alleen stijfhoofdig, en dit
dri'e *as ziJ zich zelve bewust; het had haar reeds ver-
genoeg berokkend.
TendDa *e.rhiuigelijk, aan een inwendigen drang gehoor ge
bet e'r ^erhet zij haar boudoir, en steeg langzaam de trap op;
zij n^t nU °°h wei we(ier een soort van eigenzinnigheid, dat
ij; QU ar trotsche hoofd wilde buigen, maar daaraan dacht
Zin J DletZV hacht aan de tijden der oude vriendschap en
Pü g, lUkkige uren, die zij met hare vriendin had doorleefd.
e woning der weduwe Therstappen gekomen, haalde
waarin Amsterdam het treurig voorrecht heeft van uniek
te zijn.
De andere tooneel-directiën blijven mede niet achter met
luimige stukken, om er de wintercampagne mee te openen.
In den Stadsschouwburg heeft men daartoe gisteren avond
een aanvang gemaakt met de wederopvoering van Moser's
vermakelijk blijspel Ultimo, of de laatste der maand. Deze
eerste reprise van dit gaarn geziene stuk onderscheidde
zich tevens door de verblijdende omstandigheid, dat de heer
Tourniaire, die een paar jaar geleden plotseling op het
tooneel krankzinnig werd, thans na zijne volkomene her
stelling er weder een rol in vervulde. Deze bekwame en
nog zoo veelbelovende acteur is dus niet voor de kunst
verloren gegaan, zooals mon aanvankelijk vreesde, en zijne
vele vrienden en vereerders hopen hartelijk, dat zijne her
stelling van blijvenden aard zal blijken te zijn.
Behalve de vroolijke stukken, in de schouwburgen, heb
ben wij nog een ander nablijfsel, van den traditioneelen
kermistijd. Ik bedoel de goedgunstige beschikking van het
bestuur onzer diergaarde (Artis), om hare terreinen gedu
rende alle werkdagen van de maand September open te
stellen voor dienstboden en werklieden, tegen een toegangs
prijs van slechts25cents. Voorde Amsterdamsche werklie
den en kleine burgers is het te wenschen, dat deze bepaling,
een der weinige goede herinneringen aan de oude Amster
damsche kermis, altijd van kracht moge blijven. Het begrip
van „werklieden" wordt door d6 portiers zoo ruim moge
lijk genomen, zoodat iedereen wordt doorgelaten, wiens
deftigheid hem niet verbiedt, om voor een kwartje toegang
in Artis te vrager. Gedurende de andere maanden van
het jaar is Artis onverbiddelijk gesloten voor stadgenooten,
die zich de overigens niet zeer groote uitgaaf niet kunnen
permitteeren, om lid van den dierentuin te worden; doch
een entree van 25 cents maakt de prachtige tuinen en
zalen om zoo te zeggen voor ieder toegankelijk. Eiken
zij driftig de bel over, zonder te letten op de verbazing der
maagd, die haar open deed, trad zij binnen en klopte aan de
deur der woonkamer aan.
De weduwe Therstappen was alleenmet een blik van be
vreemding ontving zij de generaals—weduwe, maar toen deze
met uitgebreide armen naar haar toekwam, wierp zij zich zon
der aarzelen aan de borst harer vriendin en stamelde eene ver
ontschuldiging, maar de vriendin liet haar niet uitspreken
„Wij willen die hatelijke geschiedenis voor altijd vergeten,
want ik moet ook u om vergiffenis vragen, omdat ik zoo hard
jegens u ben geweest," zeide zij, en een kus bezegelde de
verzoening.
De generaalsweduwe sprak nu hartelijke woorden van deel
neming en van troost, vroeg naar alle bijzonderheden van den
plotselingen dood en beloofde, de vriendin voortaan in alle
zorgen trouw ter zijde te staan.
„Waar zijn uwe kinderen vroeg zij eindelijk.
Met een weemoedig lachje opende hare vriendin nu de deur
van het aangrenzend salon. Aangenaam verrast kwamen Ar-
thur en Hedwig, hand in hand, naar de oude dame toe, die in
diepe ontroering het jonge paar haar zegen gaf.
En toen zij nu bij de gelukkigen zat en in hunne van
blijdschap schitterende oogen keek, toen dankte zij in stilte
haren zoon Friedrich er voor, dat hij haar op den rechten weg
geleid, haar eenigerraate gedwongen had, met zich zelve en
met de wereld weder vrede te sluiten.
Na een kort maar hartelijk onderhoud, noodigde zij hare
vriendin en het jonge paar voor den avond bij zich§ en toen
zij nu de woning harer vriendin had verlaten, bleef zij op de
trap een poos aftrzelend staan.
„Zoo zij het," zeide zij eindelijk zacht, „zij moeten mij niet
kunnen verwijten, dat ik ongezien veroordeel."
Zij steeg nu verder de trap op en klopte daar aan de woning
van Wohlfarth aan; verbaasd bleef zij op de drempel staan,
toen zij de deur geopend had.
Zoo zindelijk en netjes had zij zich deze woning niet voor
gesteld.
Met welgevallen rustte haar blik op het schoone meisje, dat,
blijkbaar outsteld, was opgestaan, maar voor den ouderzoeken
den blik der oude dame de oogen niet nedersloeg.
Wohlfarth was insgelijks verbaasd over het onverwachte be
zoek, maar hij verloor zijne bedaardheid niet; met eene bui
ging verzocht hij de generaalsweduwe, binnen te treden daarna
verzocht hij zacht ziju dochter, de kinderen in het aangren
zende vertrek te brengen.
„Neen, neen,* zeide de oude dame, „laat de kinderen maar
hier blijven, mijn bezoek moet in geenerlei wijze hinderlijk
zijn. Dat zijn uwe kleinkinderen niet waar?"
„Ja, mevrouw antwoordde de oude man, terwijl Kaatje haar
een stoel aanbood, „zij hebben hunne ouders vroeg verloren.'
Prijs per jaar f3.Franco per post f3.60.
Afzonderlijke nummers 5 Cents.
ADVERTEN7IÉN van 1 tot 5 regels fO.75; iedere regel meer f 0.15
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
morgen ziet men dan nu ook in Zondagstooi gedostqgroep-
jes werklieden, met vrouwen en kinderen naar de Ptentage
marcheeren, om in Artis een genoegelijken en tevens leer-
zamen dag door te brengen. De noodige mondvoorraad
wordt natuurlijk medegenomen, want groote verteringelf
aan het buffet maken zulke luidjes natuurlijk niet; en de
tasschen of hengselmanden, waarmee moeder de vrouw
en de jongen zijn beladen (vader heeft de kleine meid op
den arm, die nog niet te best loopen kan) hebben een
inhoud, waaraan de gedachte alleen het jonge volkje reeds
doet watertanden. De leden laten zich gewoonlijk gedu
rende die dagen niet druk in Artis zien, en toch is het
wel de moeite waard, er dan eens een kijkje te nemen.
Er heerscht wat minder etiquette en formaliteiten dan in
gewone tijden, doch daartegenover slaat een ongedwongen
heid en hartelijke vroolijkheid, die u aangenaam aandoen.
De wilde dieren, de apen en de buitenlandsche vogels
ook de olifanten en Nijlpaarden niet te vergeten vor
men met de zeeleeuwen en de marmotjes altijd de groote
aantrekkingspunten. Sedert een paar jaar volgt het Pan
opticum in de Amstelstraat dit goede voorbeeld van Artis,
en is ook daar de toegangsprijs tot 25 cents verlaagd.
Met de Voedingstentoonstelling is dit echter nog niet
het geval, zooals er in mijn vorige kroniek tengevolge van
een verschrijving vermeld staat. Alleen des Vrijdags is de
tentoonstelling voor half geld toegankelijk, de overige dagen
bedraagt de prijs nog 50 cents. Misschien zal het echter
wel spoedig doorloopend de helft worden, want het mee-
rendeel van het publiek heeft er nu toch zijn bezoek ge
bracht, en dan tracht men door verminderde entrée ge
woonlijk die bezoekers te krijgen, die men met een variant
op Groen van Prinsterer „het volk achter de kijkers" zou
kunnen noemen. Het kinderfeest, Woensdag wegens den
verjaardag van het Prinsesje op het Marktplein gegeven,
is niet bijzonder goed gelukt, tengevolge van het onstuimige
Maar daarvoor is iu u en uwe dochter vergoeding gevonden
„Al is dit zoo, later zullen zij het onvergoedbaar verlies
zwaar genoeg voelen, mevrouw; voor de ouderlijke liefde bestaat
geene vergoeding. En ik ben nu ook een oud man; wie weet,
hoe spoedig zij ook mij verliezen zullen."
De oude daine'had met onderzoekenden blik in de kamer rond
gezien; zij liep nu naar Kaatje's werktafeltje en nam het stik
werk, dat daar lag ter hand.
„Is dit bouquet eigen teekening?" vroeg zij.
„Ja, maar u moet het niet al te streng beoordeclen," ant
woordde Kaatje, hevig bloozende.
„Mijn oordeel kan alleen goedkeurend luiden; teekening en
uitvoering verraden veel talent en fijnen smaak. Gij arbeidt
wel zeer vlijtig F'
„Op dit gebied niet, mevrouw, de huishouding en de vele
kleine zorgen voor de kinderen, nemen uiijn lijd zeer in beslag."
„Dat kan ik mij voorstellen," zeide de oude dame met een
vriendelijken blik op de spelende kindereD. „Gij bezigt zeker
alleen de avonduren voor dit werk
„Toch niet," antwoordde Kaatje bedaard, s'avonds na het
avondeten, neem ik een boek uit onze kleine bibliotheek of
leest papa mij voor uit een der nieuw verschenen werken, en
dan praten wij samen daaroverpapa wil niet hebben, dat ik
mijne oogen zal bederven."
„Deze vaderlijke voorzorg vind ik zeer verstandig. Mag ik
uw kleine bibliotheek eens zien F'
Het meisje opende zonder aarzelen een kleine kast, en de
weduwe von Woltf kon hare tevredenheid niet verbergefl, toen
zij hier niet alleen de meesterwerken der klassieken, maar ook
andere geschiedkundige en wetenschappelijke boeken vond, die
zij zelve in vroegere jaren gaarne gelezen had.
Maar zij vergenoegde zich niet alleen met het zien der boe
ken, zij overtuigde zich er van door eenige vragen, dat Kaatje
den inhoud kende en verstond, en zij kreeg daarbij ook menig
bewijs van het gezonde oordeel en de algemeene beschaving van
het meisje.
Wohlfarth nam aan dit gesprek deel en de dame vond be
hagen in den man, die zoo rijk aan kennis en toch zoo be
scheiden, haar op geen vraag een antwoord schuldig bleef,
maar nooit met zijn beschouwing en oordeel zich oj^den voor
grond plaatste.
Zij had juist een boek weder in de kast gezet, toen de deur
driftig geopeud werd en Alfred binnentrad. Aerbaasd bleef hij
staan, angstige verwachting stond op zijn gelaat te lezen, terwijl
Kaatje ontsteld Alfred's moeder aankeek.
De oude dame lachtte en greep de hand van het blozende
meisje.
„Mijn zoon begeert u als echtgenoote, lief kind," zeide zij
goedig, «daarom heb ik u een bezoek gebracht, en ik vind
hier alles zoo net en lief, dat ik u zijn toekomstig huiselijk
