Binnenlandsch Nieuws.
11
aene langdurige en soms vrij stekelige discussie over dit
zeilde voorstel gevoerd. Ik zal hier al de argumenten
>r en tegen niet opsommen, daar deze slechts van locaal
zijn. Maar het voorstel zelf werd, gelijk te voor-
was, met nagenoeg algemeene stemmen (slechts één
leden stemde tegen) aangenomen. De aristocratische
ren van het door de doleerenden gekochte perceel, kre-
dus hun zin en zullen van de nabijheid der Kerk ver
schoond blijven, tenzij de koopers hunne plannen zoodanig
wetén te wijzigen, dat de bouw niet meer met de ver
ordening in strijd is.
Zooals ik zei, het is voor de doleerenden een geduchte
en geheel onvoorziene tegenslag. Wat dat onvoorziene be
treft, verbaast men er zich echter algemeen over, en mijns
inziens terecht, dat de leiders der beweging, onder wie
zich zelfs twee „professoren" in de rechtsgeleerdheid be
vinden (Savornin Lohman en Fabius,) op deze blinde kip
gestrand zijn! Men zou toch verwachten dat zulke juristen,
wetend dat hunne tegenpartij geen middel van verzet onbe
proefd zal laten, van te voren ter dege onderzoeken of
er tegen de uitvoering hunner plannen ook eenig wottelijk
bezwaar was in te brengen. Dat zij dit niet deden, berok
kent hun thans bittere teleurstelling en aanzienlijke schade.
En daar het te verbouwen huis grootendeels met de liefde
gaven der doleerende broeders en zusters is betaald, zijn
ook in dien kring zeer velen niet bijzonder gesticht over
die kortzichtigheid hunner professorale leiders. Zoodoende
geeft die mislukte kerkebouw nog al stof tot gedachten-
wisseling in de hoofdstad, benieuwd als men is of de doleeren
den hunne plannen zullen weten door te drijven.
Ook het terugtrekken van „Professor" Hoedemaker, die
met 1 Januari zijn „hoogleeraarschap" aan de „Vrije Uni
versiteit" neerlegt, is een gevoelig verlies voor de partij.
Verbitterde geschillen over beginselquaestiën (van theolo-
gischen aard, en die ik hier dus kan laten rusten,) deden
dien stap reeds lang voorzien. Hij was langen tijd een der
grootheden in dien kring, maar zal nu wel weer hier of
daar als gewoon predikant beroepen worden, misschien om
nog te eeniger tijd met een professoraat aan een der Rijks
universiteiten (onvrije?) begiftigd te worden. Voorts is er
op dit terrein ook veel opschudding verwekt door het ontslag
van vijf hoofd-onderwijzers der Diaconie-scholen, die door
den Hervormden Kerkeraad bezoldigd worden, maar niet
temin heimelijk met de doleerenden heulden. Laatstgenoemde
partij gaat nu met 1 Januari zelf vijf scholen openen, heeft
terrein gekocht voor drie kerken, verdeelt de stad in distric-
het kapitaal uit te keeren, gelijk ik het gekregen hebin ieder
geval is dat een onmogelijkheid voor mij, maar deze geschie
denis verhaast nog den val, en wij kunnen dan als bedelaars
het huis verlaten, waarin wij, zoolang wij ons herinneren kun
nen, vorstelijk en onafhankelijk hebben geleefd."
„O, dat is ontzettend 1" weeklaagde Eugenie en verborg het
marmerbleeke gelaat in beide handen.
Geruimen tijd heerschte er de grootste stilte in het ver
trek. De handelsraad was opgesprongen en staarde nu met
donker gelaat in het flikkerende haardvuur. Daarop wendde hij
zich met een snelle beweging tot zijne dochter en boog zich
over haar stoel.
„Nu zult gij begrijpen, waarom ik u vooraf zeide, Eugenie,
dat gij uwe verloving met graaf Löwenberg zoudt moeten ver
breken zie mij niet zoo vertwijfeld aan, er is misschien
nog een uitweg mogelijk ik ben geen vriend van vele
woorden en zeg u daarom ronduit mijne meening."
Een uitroep van vertwijfeling ontglipte aan de lippen van
het jonge meieje, en wanhopig wrong zij de handen. „O, mijn
God wij zijn bedelaars maar dat zal ik niet kunnen
dragen
Waldman keek met een sardonisch lachje op haar neder.
„Gij zijt gewend aan weelde en overvloedgij zegt het zelve,
dat gij zonder deze beide factoren niet kunt leven nu
goed, ik heb een plan, om ons te redden."
Zijn dochter smeekte hem nu op hartstochtelijken toon te
spreken.
„Houd uw gemakgebood haar vader haar, //ik zeide het
u reeds, het is een avontuurlijk plan maar nood breekt
wetten; ik weet geen anderen uitweg." Hij boog zich nog
dieper tot zijne dochter voorover. „Ik weet natuurlijk even
weinig van mijn broeder Arthur, als gij; ik weet niet, of hij
gehuwd of ongehuwd of weduwnaar is, ik weet alleen, dat hij
ruim vier jaar ouder is dan ik nu goed, wij moeten
hem voor ons trachten te winnen zijn geld moet aan
onze verlegenheid een einde maken, zoo mogelijk moet gij hem
huwen."
De jonge dame zag hem koel aan en krulde verachtelijk de
lippen. „Bespottelijk zeide zij.
De handelsraad zeide op honende wijze tot haar „Ook goed,
dan gaan wij bedelen. Ik doe geen beroep op uw hart, dat
zou bespottelijk zijn, maar ik zoek hulp bij uw gezond verstand
het zal wel hard voor u zijn, zoo eensklaps alle uwe zoete
illusiën zoo in damp te zien vervliegen, maar gij kunt mij niet
beschuldigen van onbarmhartigheidik heb met mijne onthul
ling tot het uiterste gewacht, eerst toen ik geen uitweg meer
zag, heb ik tot u gesproken en nu zeg ik u nog één
ding, laten wij oprechte en slimme bondgenooten zijn, het gaat
om ons bestaan; of wij blijven, wat wij waren, of wij verlaten
als bedelaars dit huis; en bedenk nu, wat gij te doen hebt,
ging hij voort, zonder te letten op de smart en angst zijner
dochter, „ik verwed mijn hoofd er onder, dat gij den juisten
weg zult vinden."
Na een kleine pauze ging hij voort
„Nu willen wij gaan slapen, ik ben vermoeid; ook gij zult
behoefte aan rust hebben, Eugenie, goeden nacht, of liever,
goeden morgen! want de zon staat reeds hoog aan den hemel."
Hij gaf zijn dochter een vluchtige kus op het voorhoofd en
verliet toen met evenveel zelfvertrouwen als ooit het vertrek.
Ook Eugenie Waldmann was opgestaan en verliet de kamer
maar haar gang was slepend en een uitdrukking van ver
moeienis en afmatting lag op haar gelaat. Het was duidelijk,
dat haar trotsch hart een diepe vernedering had geleden en
dat zij een geweldigen strijd had te strijden.
Wordt Vervolgd.
ten, met voor ieder een afzonderlijk stel opzieners enz.,
- enfin, ontwikkelt een ijver van belang. De quaestie van
doleerend on niet—doleerend dringt diep in het huiselijk
leven door, dieper dan men oppervlakkig wel denken zou.
Men behoeft het orgaan „de Amsterdamsche Kerkbode
slechts te raadplegen, waarin zich doleerende huishoud
sters, kantoorbedienden, bakers, keukenmeiden en zelfs
doleerende minnen aanbieden, om te zien hoe partijzucht
in dit gansche geschil haar hoogsten triomf viert.
Ja, die geest van eenzijdigheid en uitsluiting doet wat
kwaad in de wereld, en niet alleen in de kerkelijkeZoo
was er onlangs een beweging op touw gezet om de kell-
nerinnen uit de koffiehuizen te weren, welke beweging
natuurlijk uitging van heeren kellners. Nu wil ik per se
de bediening door kellnerinnen in koffiehuizen volstrekt niet
verdedigen, maar ik wijs slechts op het opmerkelijk
verschijnsel, dat men van het gemeentebestuur verbods
bepalingen vroeg, om deze juffers voor goed te weren. En
dat in den tegenwoordigen tijd, nu men er op uit is om
den werkkring der vrouw zooveel mogelijk uit te breiden!
Met meer recht kon er uit de vrouwenwereld een protest
opgaan tegen de aanwezigheid van mannelijke bedienden
in manufactuur- en modemagazijnen. Men weet niet beter
of het behoort zoo; maar is het toch eigenlijk niet een
dwaze vertooning, wanneer een dame in zulk een winkel
met een jong heerschap staat te delibereeren over den
aankoop van japonnetjes, kousen of ondergoed? Ik zou zeggen
dat dit toch vrij wat dwazer, ja misschien ook onkiescher
is, dan wanneer een kellnerin in een café een glas bier
inschenkt voor een heer. De toestanden zijn op dit gebied
zeer verward. Koks, kappers, gesnorbaarde heeren in mode-
en manufacturenwinkels en zoovele anderen nemen de
plaats in, die vrouwen moesten bekleeden, en zijn mede
oorzaak, dat meisjes en vrouwen naar wat anders de oogen
moeten slaan. Maar al wilden de mannen, die nu over het
toenemend aantal vrouwelijke emplooien klagen, dadelijk
beginnen met het erf der vrouwen te ontruimen, dan ware
dit nog slechts een gedeeltelijke vervulling der bestaande
behoefte aan uitbreiding van den werkkring der vrouw, en
daarom behoorde die kring van werkzaamheden verder
verwijd te worden. Dan moge de concurrentie voor de mannen
vermeerderd worden, maar in onze eeuw, waarin de bescher
mende stelsels moeten verdwijnen en protectie als een
inbreuk op recht en vrijheid beschouwd wordt, is het toch
al zeer inconsequent om, zooals de Amsterdamsche kellners
wilden, de mannen voor die gevreesde vrouwelijke concur
rentie door een verbodsbepaling te willen vrijwaren.
De concurrentie van het Marktplein der Voedingsten
toonstelling met al zijne verlokkingen hebben de Amster
damsche vermakelijkheden thans niet meer te vreezen. De
avondconcerten en verdere amusementen van het Markt
plein zijn gestaakt, en Zondag 16 October wordt de geheele
Tentoonstelling gesloten. De vermindering van den toegangs
prijs op 25 cents, vroeger reeds door mij vermeld, is nu
werkelijk van kracht geworden en voor alle dagen geldende.
Het spreekt van zelf dat men er thans een ander publiek
ziet dan in vroeger maanden, toen de Tentoonstelling nog
in vollen bloei was. Maar niettemin is nu toch ook aan
de volksklasse de gelegenheid geboden om een kijkje te
nemen op deze Tentoonstelling, die „onder den druk van
de nooden en behoeften des volks is tot stand gekomen,"
zooals het in de oprichtings-circulaire heette. In hoeverre
die nooden en behoeften door de Tentoonstelling gelenigd
of gebaat zijn, zou ik niet durven beslissen, daar zoo iets
gewoonlijk niet zoo spoedig blijkt. Maar overigens meen ik
wel te mogen zeggen, dat de Tentoonstelling aan haar doel
heeft beantwoord en zij over vele quaestiën op dit terrein
een helderder licht heeft geworpen. En laat ik dan ook
vooral de „kookschool" niet vergoten! Ik heb haar in de
dagbladen door diverse toehoorderessen zoo hemelhoog
zien verheffen, dat het mij als heer der schepping niet
voegen zou, aan haar practisch nut te twijfelen. In hoe
verre dit nut echter van blijvenden aaro zal zijn, moet de
uitkomst leeren 1
80 Sept. '87.
Gr ij sbreclit.
Schagen, 1 October 1887.
Naar wij vernemen worden er in onze provincie pogingen
gedaan tot oprichting van een Provincialen Bond van Harmonie-
gezelschappen, en zal ter bespreking daarvan o.a. morgen ook
eene Deputatie van Schagens Harmoniekapel, de te Purmereud
te houden vergadering bijwonen.
Met het oog op de Dinsdag a. s. alhier te houden Le
zing van den heer J. Bruinwold Riedel (zie achterst, adv.) is het
misschien tot goed begrip, niut overbodig op te merken, dat
iedereenhetzij lid of geetf 'MÜ onzer Nutsafdeèling, tegen 10
ets. eutrée, de Lezing kan bijwonen. Daar de heer Riedel op
verschillende plaatsen zich heelt doen kennen als een uitste
kend en begaafd redenaar, twijfelen wij er geenszins aan, of
deze Lezing over eene der voornaamste Maatschappelijke vraag
stukken zal zeer interessant zijn.
Het bestuur onzer Afdeeling heeft met opzet den entrée-
prijs zoo laag gesteld, opdat ieder in de gelegenheid zij, deze
belangrijke lezing bij te wonen.
Van eenige jongens, die zich te Alkmaar op de visch-
markt vermaakten met spelen, werd een zoodanig met een mes
aan den pols verwond, dat eer men hem in het gasthuis had
de levensgeesten reeds waren geweken.
Te Hoogwoud waren dezer dagen eenige kinderen aan het
spelen, door de holte van een pijpsleutel gedeeltelijk met luci
ferskoppen te vullen eu dan een draadnagel met kracht daarin
te drijven, waardoor de lucifers met een slag moesten ontbranden
Ongelukkig werd zeer spoedig de sleutel bij bet outploffen stuk
geslagen, waarbij een stukje ijzer daarvan terecht kwam in het
oog van een 9-jarigen jongen, die zijn onbedachtzaamheid
misschien met het verlies van zijn oog zal boeten.
Men meldt uit Hoorn van Woensdag
De quaestie omtrent het doorleggen der "rails van d
tram Hoorn-Eukliuizen krijgt hoe langer hoe uieer 6 PU'ln-
kel ij k karakter.
Hedenmorgen te acht uur heeft de Burgemeester v
carspel, vergezeld van de beide Wethouders, de eerste*"1 -
teeken zijner waardigheid omhangen, door vele -irl!?41 '1;t
i. _..ii„ .„;i„ ,l™.. ttrDeiders i.
reeds gelegde rails doen opbreken en vervoeren naar
wts binnen Hoogcarspil '">psl^.
Deze drie heeren waren den geheelen da? 0» hef t».
-- L:_IJ._.u 4.At i,.4 p uclieneinm.
wezig en hielden zalf toezicht op het door hen bevolen'
Niettegenstaande deze onderbreking gaat de directie
met leggen, ziodat, het een allerdolst gezicht oplevert
zien, dat onmiddellijk alles wordt opgebroken wat 01,1
gelegd.
200 eren
Ware het wat later in den tijd, dan zoude het eei
aardige werkverschaffing zijn, hoewel enkelen nu toch teedi**
goed daggeld verdienen. De drie weerstreveude gemeenten hk
ln i.iU l-\ii nntlt P.i/ll trOfniaiinQrl /I IJ l-n^tnn rt rt
ben zich bij contract verbonden de kosten eener procedure
zamenlijk te dragen, terwijl zij als rechtkuudig adviseur hel/-
gekozen mr. Philips, terwijl voor de train werkzaam is
Mouthaan.
Met spanning wordt het eind dezer zaak tegemoet gezien
Als een curiositeit wordt door de Aru h. C t. vermsii
dat kortelings in een Noordbrabantsche gemeente de doch*
van een gegoed grondeigenaar en landbouwer, tevens wethoufa
te dier plaatse, iu het krangzinnigengesticht „Voorburv"on(j8
Vucht is geplaatst op kosten der gemeente!
Onder Hruinisse en Oosterland komen ziekten onder k
melkmee voor, ontstaande door het eten van door dauw k
vochtigde klaver; een geval had een doodelijken afloop.
Te Oostschellingwerf lieten vóór enkele weken een part
(weduwnaar en weduwe) zich ten gemeentehuize inschrijven,oa
een huwelijk aan te gaan. De dag, waarop zij ter Secretarie
moesten verschijnen, werd bepaald, doch de verliefd»
bleven afwezig. Na verloop van een paar weken werd door hea
gevraagd, of zij nog konden trouwen. Hiertegen bestond jee
bezwaar. Vrijdag 1.1. werd daartoe vastgesteld. De benoodivie
stukken werden in gereedheid gebracht. Tot groote verwondert.'
schitterde weder het paartje door afwezigheid Toch had i
stoet zich op weg begeven, doch ouders en kinderen schenei;
het niet met elkander eens te zijn. Het gevolg was dat met
halverwege terugkeerdeThans is de derde poging met gunsti
ger uitslag bekroond.
Te Sloterdijk heeft men een harddraverij met bolta
gehouden, gespannen voor een bokkewagen. Aan den wedstrij:
namen 46 bokken deel.
Er wordt tegen Recht voor Allen weer een rechts
vervolging ingesteld.
In genoemd blad werd namelijk medegedeeld, welk verse
er bestaat tusschen de behandeling, door Domela Nieuwenks.
den politieken veroordeelde, en Jeanne Lorette, de inoordciu:;
ondervonden.
Terwijl de eerste, in een „boerenwagen" vervoerd, „nsuh
uitgekleed, in een bad gestopt, in een grijs buis en dito pi
gestoken werd", moet Jeanne Lorette, volgens dit verhaal, te
zij van Den Haag naar Arnhem werd overgebracht, uitglw
zijn gedaan door den Minister van Justitie en den procures'-
generaalreisde zij met een poesje, in de tweede klasse
het spoor, vergezeld van de bewaarster in het Huis van w
zekering en den brigadier der rijksveldw.icht. Zij werd geph'K
op een nette, ruime kamer zij moest in bet bezit gel»1"
worden van haar door onzedelijk leven verkregen costumes, nj
haar mooie blonde lokken, van al haar zeepen en odeurs. Er
onmiddellijk, een request aan den Minister van Justitie ingel»*
om haar, op grond van haar zwakke gezondheid een verpleging
depistole toe te staan. Ze mocht niet slechts eenmaal per maande*
brief schrijven, maar zoo dikwijls ze wilde, op gekleurd, P
partumeerd papier. Ook werden vele bezoekers tot haar
laten. De heer Domela Nieuwenhuis daarentegen mocht sW
eens in de 14 dagen zijn kinderen zien, ontving niet de w*
ven van den voogd zijner kinderen, werd beroofd van zijn
welijksring en van het portret zijner vrouw, enz.
Wat is hiervan waar vraagt men, als men dit verhaal
gelezen, waarin niet minder dat de Minister van Just'tie,i_
procureur-generaal en de directeur der gevangenis te Ara
genoemd worden.
„Recht voor Alle n," aankondigende dat een
vervolging is ingesteld wegens het onlangs daarin °P?eI1°
stuk Domela Nieuwenhuis en Jeanne Lorette in deu k
herinnert aan de door den heer Goeman Borgesius in de
Kamerzitting van 2 December 1886 gebezigde woorden:
„De omstandigheden, waaronder een en ander (de ü>c.r
ging etc.) is geschied ik hoop niet dat de minister J
noodzaken, er meer van te zeggen zijn onverdedigd3^
in dezen de schuldigen zijn, zal ik niet nagaan, maar
is het, dat er een en ander is voorgevallen wat het
niet mag zien."
Het blad vertrouwt, dat de heer Borgesius eerlijk P t
zal zijn, desgevraagd de waarheid niet langer onder 3
banken te schuiven. um
Het strafproces zal volgens dat blad worden gd
richt
den heer Methöfer, tot voor enkele weken ambtenaar
gevangenis te Arnhem, thans op verzoek eervol onts"!?
Zoo is niet te concurreeren I f1
A au de Maandag te Amsterdam gehouden aanbt,;i -
6700 stuks helmhoeden voor het Ned.—Indisch leg8'
uitslag als volgt
Aug
Fonson,
Pauwels Zoon,
Segers Zoon;
Mol,
Brussel,
Den Haag,
Breda,
Breda,
Per^
14,740 of
17.353 r
17.853 i
19.765 i i y
«-."L
Spoorenberg, Eindhoven, n
Opmerking verdient dat Fonson nu aanneemtd,e.
t« leveren voor f 2.20 per stuk, nadat hem twee J
door onze regeering de levering van 10.000 stuk* ,-deD-
van f 5.50 onderhands is gegund S6
