FffliE- k Laiii
Zondag, 23 October 1887.
31ste Jaargang. Ho. 2135.
AAIM DE KIEZERS!
TOCH VERLOREN.
Uitgever: J. WINKEL.
Bureau: SCHADEN. Laan, I>, 5.
Allditl
IIRARIT
Dit blad verschijnt tweemaal per week: Woensdag- Zater
dagavond. Bij inzending tot 's middags 12 ure, worden ADVEE-
TENTIËN in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
INGEZONDEN STEKKEN èén dag vroeger.
Prijs per jaar f3.Franco per post f3.60.
Afzonderlijke nummers 5 Cents.
ADVERTENTIËN van 1 tot 5 regels fO.75; iedere regel meer f 0.15
Groote letters worden aaar plaatsruimte berekend.
Zult gij mr. I. A. Levy, den candidaat der liberale
partij afvaardigen naar de Tweede Kamer der Staten-
Generaal, of zult gij den raad der conservatieve kiesver-
eenigingen, waarbij zich catholieken en anti-revolutio
nairen aansloten, volgen, en een mandaat geven aan
Jhr. C. Hartsen?
Vermoedelijk is het de laatste maal, dat ons oude
kiesdistrict, waarin sedert jaren de liberale partij hare
mannen zag zegevieren, geroepen wordt om eene keuze
te doen.
Daarna zullen de banden, die ons vereenigen, worden
losgemaakt, en onder de gewijzigde grondwet, zullen de
kiezers, die zoolang vereenigd streden voor vooruitgang
en recht, onder drie verschillende districten worden ver
deeld.
Voor 't laatst gaan wij denzelfden weg. Zullen wij
dan dien laatsten keer onze beginselen ontrouw worden,
en de vlag uit de handen laten glippen, die wij zoolang
hoog hielden Dit mag niet van ons worden verwacht.
Ook zullen onze politieke tegenstanders wel geen
oogenblik de hoop koesteren, dat wij hun de zege zul
len verschaffen door lauwheid, door wegblijven van de
stembus, door verdeeldheid.
Wij kunnen gerust zijn dat onze kiezers, door trouwe
plichtsbetrachting, zullen zorgen dat de laatste bladzijde
van de geschiedenis van dit district niet behoeft te wor
den beschreven met eene conservatieve zegepraal.
Nieuwe dagen komen. De uitbreiding van het kies
recht zal niet alleen velen roepen tot de uitoefening
van een recht, waarvan zij tot heden waren uitgesloten,
maar ook den wetgever dwingen de oogen te vestigen
op behoeften en nooden, die in onze maatschappij of
zijn ontstaan, of zich in dringender vormen dan vroeger
voordoen.
Het jaar 1887 zal in de toekomst gelijk met het
jaar 1848 worden genoemd, als een dier datums in de
geschiedenis van een volk, welke een tijdvak onherroe
pelijk afsluiten.
Tweeërlei richtingen zullen tegenover elkander staan.
De liberale partij in alle hare schakeeringen, die bij
Roman van G. RECKE.
(8-
V.
Meer in het midden—gedeelte der stad, doch nog niet in
de eigenlijke oude stad, die zich rondom de haven uitstrekt
en waar de lage, door rook zwart gewordene huizen herinner
den aan een vroeger tijdperk, maar meer naar de om de stad
gelegen plantsoenen, ligt midden in een tamelijk druk bezochte
straat, een hoog gebouw van vier verdiepingen. Het onder
scheidde zich door niets van de overige huizen der uitgestrekte
'traat, en was eenvoudig van goedkoopen steen gebouwd en
m®t gelen en witten zandsteen versierd. Het was een dier huur-
Paleizen, waaraan door de speculeerende bouwmeesters een
Smotsch voorkomen was gegeven, terwijl inwendig de woon
vertrekken des te spaarzamer waren ingericht. Trad men den
£anc binnen, dan ontdekte men dadelijk, dat men zich in
*0 dubbel huis bevond, want links en rechts bevonden zich
P°italen en de talrijke naambordjes boven de schelknoppen
)erwittigden, dat het groote huis door verscheidene huurders
twoond werd.
Ging men den trap ter rechterzijde op tot aan de derde
er<hepmg) dan las men daar op een naamplaatje
Mesca, weduwe gravin van Löwenberg," en vlak daar
°ven verkondigde een ander naamplaatje dat in dezelfde woning
koninklijke infanterie—luitenant Richard, graaf van Löwen-
^rg woonde.
Opende men de glazen voordeur en trad men de kleine
oning binnen, die uit hoogstens vier kamers kon bestaan,
T 11 'bsakte het geheel een aangenamen indruk; de planken
ab den gangvloer waren wit geboend, de lichte verf der deu-
tttü )WaS re'n gebouden en de deursloten en klinken waren
glad geschuurd. In huis heerschte overal, in den gang
®el als in de keuken, de grootste orde en in de woonkamers
et er eenvoudig deftig en netjes uit.
des deed vermoeden, dat deze huishouding bestierd werd
alle verschil over meer en minder, rekening houdt met
den vooruitgang, voor welke de moderne maatschappij,
zooals zij geworden is door de steeds zich ontwikkelende
wetenschap, met haren harden strijd om het bestaan,
hare moeielijke levensvoorwaarden, maar ook met hare
triomphen van industrie, hare ontdekkingen en hare be
vrijdende kracht uit de banden eener verouderde over
levering, een feit is dat zij aanneemt, waarin zij berust,
een arbeidsveld, waarop zeer veel te verrichten is, maar
waarop ze gaarne werkt, met vertrouwen den oogst
verwachtende van de toekomst.
Daar tegenover staat de partij van hen, die terug wil
len naar het verledenmet de conservatieven tot de
beginselen, die vóór 1S48 den Nederlandschen staat re
geerden, met de anti-revolutionairen naar de beginselen
der Dordtsche Synode, met de catholieken naar de dagen,
dat de moederkerk heerschte over den staat.
In deze partij hebben alleen de kerkelijken eene toe
komst, omdat zij een gezag erkennen buiten den staat,
dat zij meenen te kunnen gebruiken om de maatschappij
terug te duwen op verlaten banen.
Maar de conservatieve partij is zonder macht, zij ver
tegenwoordigt meer een staatsvorm, dan een beginsel dat,
onafhankelijk van een staatsvorm, eigene levenskracht
heeft.
De nieuwe grondwet is het doodvonnis der reeds
lang verzwakte conservatieve partij. Voor haar is geen
plaats meer in de gewijzigde staatsregeling, die wij tege
moet gaan.
De rol, die zij heeft vervuld, zal door anderen wor
den overgenomen iedere partij zal hare rechterzijde
hebben, maar geen van dezen zal staan op het standpunt
der oude conservatieve partij.
Zij brengt haren afscheidsgroetbij deze verkiezingen
zingt zij haar zwanenzang.
Maar zij wil met eere sterven. Daarom stelde zij voor
dit district de candidatuur van Jhr. C. Hartsen, een
waardig vertegenwoordiger van een ouden naam.
Anti-revolutionairen en catholieken, die zich daarbij
aansluiten, bewijzen te willen medewerken tot eene
plechtige uitvaart.
Maar niet omdat zij, de kerkelijke partijen,
door een flinke, degelijke huisvrouw.
Dat was ook inderdaad het geval en de weduwe, gravin
Löwenberg, stond bij hare kennissen er voor te boek, dat zij
de kunst verstond, zelfs in bekrompen omstandigheden aan
haar huiskamer een zekere behagelijkheid te verstrekken. Wie
de oude dame met het zilver grijze haar, gedeeltelijk bedekt
onder een helder mutsje, en haar vriendelijk gelaat zag, moest
dadelijk voor haar ingenomen worden. Dit hare blauwe oogen
sprak goedheid des harte en welwillendheid, en men betreurde
het alleen, dat over haar gelaat een zeker waas lag verspreid, dat
sprak van verborgen leed, van tranen, in den stillen nacht ver
goten, terwijl zij bij dag, te trots om aan de wereld haar leed
te verkonden, een zorgeloos en opgeruimd gelaat had gezet.
Het was reeds tamelijk ver in den morgen en de zon scheen
helder en vriendelijk door de witte, dunnen gordijnen, in de
gezellige huiskamer.
Gewoonlijk was om dezen tijd het koffie-gerei weder opgeruimd;
maar heden stonden de kopjes nog onaangeroerd op tafel. De
oude dame liep voorzichtig in de kamer heen en wedernu
wischte zij nog een stofje weg, dan weder liep zij naar de
deur van een aangrenzend vertrek en luisterde, of zich daar
nog geen beweging deed hooren. Reeds herhaalde malen was
j zij hoofdschuddend weder aan hare bezigheid gegaan, doch
eindelijk kwam er op haar gelaat een trek van ongeduld. Zij
j klopte voorzichtig tegen de gesloten deur. „Wilt gij wel eens
I opstaan, gij langslaper? Foei, is dat een manier van doen, om
tot aan den middag in bed te liggen
Nu deed zich in de aangrenzende kamer eenig gestommel
hooren, als van iemand die met beide beenen te gelijk uit zijn
bed sprong. „Ik ben oogenblikkelijk bij u, beste mama nep
een jeugdige mannenstem, „waarachtig, ik heb u lang laten
wachten, maar nu kom ik dadelijk; ziet gij, ik giet reeds water
in de komdaar daar ben ik al
Kort daarop werd de deur geopend en trad een slank, schoon
jong man. sprekend gelijkend op de oude dame, in militaire
houding binnen. „Is me dat nu laten wachten riep zij hem
schertsend toe. ,.Daar wacht ik, oude vrouw, reeds vier uur
met de koffie en mijnheer de luitenant komt niet uit de veeren.
Subordinatie, mijn jongen, zooals u papa zaliger gewoon was
met den conservatief eensdenkend zijn, of hij met hen.
Indien niet deze keuze een t ij d e 1 ij k karakter hadde,
zouden de kerkelijken zeker in het krijt zijn getreden
met een man van hunne eigene kleur.
Dat wij daarin niet dwalen zal de eerste verkiezing
in de nieuw te vormen enkelvoudige districten bewij
zen.
De liberale partij kan zich gelukkig achten met de
candidatuur, wij vertrouwen weldra met de keuze, van
mr. I. A. Levy.
Hij is een man, zooals iedere partij moet verlangen
onder hare hoofden te tellen, onmisbaar in tijdsomstan
digheden zooala de tegenwoordige, nu nieuwe behoeften
op den voorgrond treden, nieuwe mannen hunne stem
doen hooren, nu er orde moet worden gebracht in eene
menigte van denkbeelden, van wenschen, van volksmee-
ningen, nu het ware geschift moet worden van het
valsche, het kaf van het koorn. Dan bestaat er behoefte
aan een man, die hard heeft gewerkt, die zijn verstand
aan zich heeft onderworpen, die de vragen van den dag
heeft bewerkt in de studeerkamer alvorens zich geroepen
te achten eene oplossing aan te bevelen in het leven.
Mr. I. A. Levy is een welsprekend man. In onzen
tijd van drukinkt en brochures is de welsprekendheid
eene kunst, die verloren gaat, eene natuurlijke gave,
die te weinig ontwikkeld wordt. En toch kan het ge
schreven woord nooit den redenaar vervangen het levende
woord is rijker en machtiger dan het best overwogene
geschrift. Mr I. A. Levy bezit in zijne warme welsprekend
heid, in de gelukkige vereeniging van logischen gedach-
tengang en schitterenden woordertooi, eene macht, die
hij ten nutte van het land wenscht te gebruiken, en
die voor de liberale partij belooft wat dr. Schaepman
geeft aan de catholieke.
Mr. I. A. Levy is een man van beginselen. Hij stond
pal voor het neutrale staatsonderwijs-hij ontwierp de
Liberale Uniehij gaf, in eene breede reeks van ge
schriften, verantwoording van zijne overtuigingen.
Wij weten wat wij aan hem hebben.
Door hem te kiezen versterken wij de liberale partij.
En welke onzekerheden de nieuwe verdeeling in enkel
voudige kiesdistricten zal medebrengen, welke verande-
te zeggen.'
De jonge man sloot haar den mond met eenige hartelijke
kusseD. „Niet boos zijn, mamaatje; waarlijk, het zal niet meer
gebeuren maar gij weet, gisteren was het_soireé bij Eugenie's
vader."
„Ahazeide de oude dame, „en daarom is mijnheer de
luitenant zeer laat tehuis gekomen, verontschuldig u maar niet
riep zij afwerend uit, toen de jonge man iets in het midden
wilde brengen. „U zal dan wel gehoord hebben, dat het zeer
vroeg was!" riep de jonge man schertsend uit „Het was
nog geen vijf uur."
„Ja, gij zijt een ondeugende, beste, goede jongen," zeide de
oude dame hartelijk en op de teeuen gaande staan, gaf zij haar
zoon een flinken kus.
„Kom nu, en gebruik uw koffie, gij zwierbol, tot uw straf
zal het mij pleizier doen, wanneer ze u slecht smaakt, want
ik heb ze wel driemaal moeten opwarmen; ja zeker, en ga nu
bij mij op de sofa zitten en zet nu maar niet zoo'n arme
zondaars-gezicht, want dat helpt u toch niets, gij moet ze
toch drinken. Subordinatie, mijn jongen, moet gestraft worden."
De oude dame zeide dit alles schaterlachende, terwijl zij hem
vriendelijk toeknikte en hem een kop koffie inschonk en een
heerlijke boterham voor hem gereed maakte.
„Gij zijt mijn lieve, goede moeder," zeide de jonge man op
dankbaren toon, toen zijn mama naast hem had plaats genomen.
De oude dame zag hem met trots aan, en verheugde zich
er in, dat het ontbijt hem zoo goed smaakte.
„Maar nu moet gij mij ook vertellen, Richard," zeide de
oude dame tot den flinken officier, „gij hebt u goed geamu
seerd, niet waar, eu gedanst hebt gij ook
„Dat spreekt van zelve, een luitenant en niet dansen
dat is niet denkbaar
„Nu, en het waren allen schoone en verlokkelijke danse
ressen veoeg de oude dame, terwijl zij met het hoofd knikte.
„Nu ja, dat kan niet anders op een soiree bij den handels-
raed Zij bield een oogenblik op en keek haar zoon
onderzoekend aan.
Wordt Vervolgd.
