hunner bestemming. Die bestemming isde kamer no.
zooveel (nog iets tusschen twee haakjes het leelijke Amster-
damsche Stadhuis heeft tenminste dit met den hemel ge
meen, dat er „vele woningen" zijn) in die kamer no. zoo-
veel liggen de nieuwe, volgens de herziene grondwet opge
maakte kiezerslijsten ter inzage, en nu zal de scherp
zinnige lezer ook reeds vermoeden, dat de vliegende en
dravende „jonggeborenen," waarvan ik hierboven gewaagde,
onze voorspoedig ter wereld gekomen nieuwe kiezers zijn.
Ofschoon, onder al die ijverige en belangstellenden Stad-
huisgangers loopt ook wel een zeker percentage ongeborenen,
die namelijk de veelbesproken additioneele artikelen onjuist
opgevat en zich met kiezersidealen gevleid hebben, die bij
nader inzien niet voor verwezenlijking vatbaar blijken.
Maar verreweg de grootste meerderheid ziet hare blijde
verwachtingen toch bevestigd. Met wat trots, fierheid en
zelfbewustzijn dalen zij de donkere trappen van het Stad
huis weer af; met wat zaligen glimlach op het gelaat
groeten zij op straat hunne vrienden en kennissenen met
welk een verhoogd gevoel van vaderlandsliefde (en „stads
liefde" moest ik er eigenlijk bijvoegen, als dat woord bestond,
aangezien kiezer voor Kamer en Raad nu het zelfde is)
keeron zij naar hunne haardsteden en altaren terugStatig
en majestueus overschrijden zij den drempel hunner woning
zij zijn stemhebbende Staatsburgers, zij zijD kiezers gewor
den, het lot van Nederland en zijne koloniën van vele
millioenen „zielen" dus berust mede voor een deel in
hunne handIs er meer noodig om een gewoon
burgermensch hoogmoedig te maken?
En welk een indrukwekkend heirleger zouden die nieuwe
kiezers vormen, als zij eens vier aan vier in gelederen
waren opgesteld 1 Want men moet er niet minnetjes over
denkenhun aantal bedraagt goed geteld, 14000, (zegge
veertienduizend) op een stuk of wat na. Met zulk een
strijdbare macht is nog eens iets te beginnen men zou
er de wereld meê veroveren 1 Dat zal me eeD strijdgewoel
geven, als de volgende maand de stembureaux voor de
verkiezing der nieuwe Kamer opengaanWij hebben hier
thans, alles en alles samen, 19065 kiezers voor de Tweede
Kamer, 19066 voor de Provinciale Staten (deze ééne onge
lukkige, die wèl voor de Provincie, maar niet voor het
Rijk mocht meestemmen, woonde nog niet de vereischte
achttien maanden op Neerlands bodem) en 19037
voor den Gemeenteraad. Konden er vroeger bij de
Kamerverkiezingen hoogstens 5000 stembilletten ingele
verd worden welk getal echter bij de spreekwoor
delijke lauwheid der Amsterdamsche kiezers nooit of nim
mer bereikt was thans kan men er een kleine 20,000
tegemoet zien 1 En daar „nieuwe bezems" gewoonlijk bij
zonder schoon vegen, laat het zich aanzien, dat er van de
veertienduizend recruten op het politieke slagveld slechts
zeer weinigen thuis zullen blijven. Wij kunnen ons dus
hier op een buitengewoon heeten en belangwekken strijd
voorbereiden
De voorloopige schermutselingen, die aan eiken gewichtigen
slag voorafgaan, de voorposten-gevechten, zijn reeds begon
nen. „Groote scheuring in Burgerplicht 1" ziedaar het meest
belangrijke feit van de afgeloopen week. De fakkel der
tweedracht geworpen in onze voornaamste liberale Kies-
vereeniging. Sedert i?»rgerpligt (met een g, zooals het van
ouds heette) een offer aan de nieuwe spelling heeft gebracht
en een poosje geleden zijn naam met ch is gaan schrijven,
heeft het niets dan tegenwind gehad. Want het telde leden
in zijn midden, die niet alleen een offer aan de nieuwe
spelling, maar ook offers en niet onbelangrijke aan
den veranderden geest des tijds eiscbten. De radicale stroo
ming die hier in het dagblad de Amsterdammer haar
hoofdorgaan en in het Handelsblad haar heftigste bestrijder
vindt begint in de hoofdstad meer en meer veld te
winnen, ontplooit hoe langer hoe duidelijker haar kleuren
en heeft zich ook in Burgerplicht doen gelden. In een ver
gadering, die wegens de herziening der Grondwet aan eene
reorganisatie van het reglement was gewijd, werd er van
verschillende kanten op aangedrongen om dit reglement in
zeer geavanceerd-liberalen geest te wijzigen, doch de groote
meerderheid van het bestuur en de leden verklaarden zich
hier beslist tegen. Vooral in zake het onderwijs willen zij
„onveranderd behoud" handhaven. Dit had zeer onstuimige
en heftige tooneelen tengevolgeer ontstond een geweldige
opschudding, personaliteiten vlogen als raketten her- en
derwaarts door de' zaal, en het eind van het lieVfe leventje
was, dat de radicaal-gezinde Burgerplichters zijn gaan
„doleeren." Zij hebben j.1. Zaterdagavond een afzonderlijke
vergadering belegd en daarin het besluit genomen, zich van
Burgerplicht af te scheiden. Of zij nu een eigen Vereeniging
op zullen richten, dan wel zich zullen aansluten bij de
onlangs gevormde radicale Kiesvereeuiging Amstels-Burgerij,
is, geloof ik, nog niet uitgemaakt.
Enfin, zooveel is zeker, dat het ons hier bij de aan
staande parlementaire Campagne waarlijk niet aan Kies-
vereenigingen zal ontbreken. Behalve de van ouds gere
nommeerde liberalele, katholieke en antirevolutionaire
Kiesvereenigingen (een conservatieve zijn we hier niet rijk)
zijn er in de laatste jaren af en toe al eens nieuwe bij
opgericht, maar tegenwoordig, dat wil zeggen, sedert
de nieuwe grondwet in 't land is, komen er niet alleen
Kiesvereenigingen van partijen, maar ook standen of vak
ken bij. Nu, beter zoo dan zoo stilEenigen tijd geleden
las ik, dat de manufacturiers zouden bijeenkomen om een
Kiesvereeniging op te richten later vertelde men hetzelfde
van de kruideniersen gisteren of eergisteren is er zulk
een politieke bond door de te Amsterdam gevestigde
tappers gevormd. Zij zouden hun Vereenigingen gevoege
lijk „De Vergunning" kunnen noemen. Krijgen wij er nu
eerlang ook de Vereenigingen van bakkers, slachters, tim
merlui, kantoorbedienden enz. enz. bij, dan zal men al
thans te Amsterdam niet langer over gebrek aan politiek
leven hebben te klagen. Ondertusschen is het een opmer
kelijk „teeken des tijds" hoe er zich in het volksleven
onzer dagen een onmisbare terugkeer tot den geest van
het gildewezen openbaart. Eerst zijn de verschillende vak
ken of ambacbten begonnen met vakvereenigen op te
richtenthans gaan zij een stapje verder en treden op
politiek terrein overwie weet welke eigenaardige ver
rassingen ons van dien kant in de toekomst staan te
wachtenTe beginnen met de verrassingen, die door de
14000 pasgeboren kiezers bewerkt kunnen worden. Alles
saamgenomen, kan het een belangrijk jaar worden voor
de zich steeds uitbreidende bevolking der hoofdstad.
Och ja, Amsterdam telde lo Januari dezes jaars alweer
een kleine 12.000 inwoners meer dan op den eersten dag
van het vorige jaar, gedeeltelijk door geboorten, maar
meerendeels door vestiging van elders woonachtigen perso
nen. Ondanks den slechten tijd, die loodzwaar ook op de
hoofdstad drukt, blijft zij dus toch nog hare van ouds be
kende aantrekkingskracht behouden, zooals het rijmpje het
uitdrukt
„Amsterdam is Zoetenda],
Wat er komt, dat blijft er al 1"
20 Januari '88. Gryssfor-eclit.
Binnenlnndsch Nieuws
Schagen, 21 Januari '88.
De vergadering der Plaatselijke Liberale Kiesvereeniging,
jongstleden Donderdagavond alhier gehouden in het Noord-
Iloll. Koffiehuis, werd bezocht door 36 personen, waaronder
vele nieuwe leden.
Uit de lijst bleek dat het ledental reeds 43 bedroeg.
Door den Voorzitter werd medegedeeld dat de functiën van
het bestuur aldus waren verdeeld en de volgende rooster van
aftreding opgemaakt wasW. v. Kluive, voorz. ('88), C. J.
Plomp, vice-voorz. ('94, W. Kloeke, secretaris ('90), C. Asjes,
penningm. ('91), en verder pis bestuursledenPh. de Heer,
('92), Mr. C. A. Cau, ('93) en W. A. Hazeu, ('91).
Het punt van besprekingde wijze van centralisatie, lokte
een zeer levendig en belangrijk debat uit, waarvan de uitslag
was, dat met 27 tegen 2 stemmen de vergadering zich verklaarde
voor een centralisatie van plaatselijke kiesvereenigingen, terwijl
het bestuur vrijheid van handelen werd verleend om, mits het
niet in strijd is met het reglement der vereeniging, tot bevorde
ring van algeheele samenwerking in dit district te trachten een
modus vivendi te vinden met de voorloopige commissie tot
oprichting eener Centrale Kiesvereeniging.
In eene buitengewone vergadering van den raad der
gemeente Zijpe, Dinsdag, 17 Januari gehouden, terzake het op
de vorige vergadering door den heer Nobel gedane voorstel,
tot vermeerdering van stembureaux, in die gemeente, werd door
het Dag. Bestuur dienaangaande het volgende voorstel gedaan:
ten eerste, om bij elke verkiezing, evenals tot dusver, 1
stembureau te houden:
ten tweede, om,, ter vergemakkelijking der kiezers, schui
ten te laten varen, zoo de Kerkbesturen genegen mochten zijn,
hiervoor de kerkschuiten in huur af te staan
ten derde, om dc verdere regeling, a^ de kosten, en uur
van afvaart, aan B. en W. over te laten
ten vierde, den Minister kennis te geven, dat met het oog
op de plaatselijke toestanden, deze regeling het Dag. Best. het
gewenscht toeschijnt.
De heer Nobel die zijn vroeger gedaan voorstel door het
Dagel. Bestuur nu aldus gewijzigd zag ter behandeling gebracht,
kwam hiertegen in verzet en herhaalde zijn wensch om meer
dan één stembureau te hebben, als zullende dit veel beter de
Kiezers in staat stellen hunne plichten te vervullen dan het
tijdroovend schuitenvervoer. Hij stelt ten slotte nog voor den
Minister drie stembureaux voor deze gemeente te vragen.
Het voorstel van Dagel. Bestuur, de prioriteit bezittende,
werd het eerste in stemming gebracht en aangenomen met
8 tegen 8 stemmen, die van de hh.: Nobel, Kaan en Zijp.
Te Anna Paulowna treedt met Maart a. s. een nieuwe
kaasfabriek in werking.
De liberale kiesvereeniging „Hoogwoud," te Hoogwoud
en omstreken, hield Woensdagmiddag eene vergadering ter
behandeling vart het concept-Reglement der centrale kiesver
eeniging in het hoofdkiesdistrict Eukhuizeu. Na geringe wij
zigingen werd het eenparig aangenomen, waarna 4 afgevaardig
den werden benoemd voor de vergadering van afgevaardigden
der verschilleude kiesvereenigingen in het district op Woensdag
25 Januari te Wester— Blokker.
De heer H. van der Hoeven werd door en vanwege de kies
vereeniging tot lid van het centraal bestuur gekozen.
De kiesvereeniging telt nu reeds 125 leden.
Te Bovenkarspel (N.-H.) is eene liberale kiesvereeniging
opgericht, welke reeds 46 leden telt.
Woensdagochtend onstond op de boerenhofstede van J.
van de B., in het Zwartebroek onder Barneveld, tengevolge
van het omvallen van eene lamp, eene hevige brand. Degeheele
boerderij mtt bijna den geheelen om boedel werd een prooi der
vlammen; ook eenige kippen zijn verbrand. Niets was ver
zekerd.
Uit Sijbekarspel wordt gemeldHet bedelen is in
vele streken van Noordhollands Noorderkwartier eene ware plaag.
Men kan van den morgen tot den avond benden van bede
laars op de wegen aantreffen niet zelden vragen een paar bru
tale kerels in het late avonduur om eene gift, bij voorkeur in
woningen, waar zij weten dat geen mannelijk personeel aanwe
zig is. Beangste vrouwen geven soms eene ruime gift, om van
de lastige, soms gevaarlijke, indringers af te komen.
Een aantal dezer bedelaars maken er een beroep van en ex-
ploiteeren het op de meest voordeelige wijze, om dan het bij-
eengebedelde geld te verkwisten aan spijs en drank, het laatste
niet te vergeten.
Het volgende staaltje, om slechts een uit velen mede te dee-
len, voor welks waarheid steller dezes instaat, werpt een treurig
licht op het kwaad.
Een echtpaar, nog in de kracht des levens, vond het gemak-
lijker den arbeid te staken, en door bedelen in het dagelijksch
onderhoud te voorzien.
Dra bespeurde zij, dat het bedelaarsbedrijf veel winstgeven
der is dan den dagrlijkschen arbeid, dat het niet alleen dagelijksch
brood schenkt, maar ook levensgenot, dat de gewone arbeider
niet kent. Zij besloten dan ook grootere uitbreiding aan de
zaken te geven. Zij ontboden eene voordochter der vrouw, die
in eenen fikschen dienst een goed loon verdiende, naar Hoorn,
waar zij zich metterwoon hadden gevestigd, omdat die stad
meer comfort aanbiedt en een welgelegen centrum is voor lan
delijke excursies.
De dochter weigerde aan den wensch van haren stiefvader
en van hare moeder gehoor te gévën. Krachtens hun recht op
de minderjarige gebruiken de ouders den rechtelijken arm, en
het meisje, tegen haren wil uit haren dienst gehaald, begon
het bedelaars bedrijf. De firma maakt uitstekende zaken
Een paar heeren in deze gemeente, ds. Eilerts de Haag
en mr. Donker namen voor eenigen tijd het initiatief; om aan
het bedrijf paal en perk te stellen. Zij belegden eene vergade
ring, waartoe eenige inzetenen werden opgeroepen, en waarin
zij hunne denkbeelden ontwikkelen over eene in het leven te
roepen vereeniging ter wering van de bedelarij.
Deze bespreking had ten gevolge, dat er lijsten werden aan
geboden aan al de ingezetenen, ten einde te doen blijken van
hunne al of niet instemming. Een groot aantal hunner gaf
blijken van sympathie.
D. D. had er dan ook in het logement van den heer Boon
eene vergadering plaats. Ongeveer 50 waren tot leden der ver
eeniging toegetreden, terwijl vele anderen dit voorbeeld zullen
volgen.
Op de vergadering werd een ontworpen reglement behandeld
en vastgesteld, waarvan de grondgedacnten hierop neerkomen.
Er bestaat in de gemeente Sijbekarpel eene vereeniging tot we
ring der bedelarij. Ingezetenen uit audere gemeenten kunnen
er leden van worden. De leden verbinden zich, aan bedelaars
van professie geene giften uit te rijken. Zij kunnen bij het
bestuur bordjes erlangen, waarop men groote letters geschreven
staat: „Vereeniging tot wering der bedelarij", om die te h ch-
ten aau hunne woning of bij den ingang van hun erf. (Gelijk
bekend is, werd deze maatregel ook op plaatsen in Duitsch-
land genomen en werkt daar uitstekend). Het plaatsen der
bordjes is echter, om bijzondere redenen, facultatief gesteld.
In de grondgedachte, waarop de vereeniging steunt, wering
van bedelarij, zij is volstrekt niet der philanthropie vijandig,
integendeel, zij wenscht op den duur, wanneer dat noodig
mocht blijken, haren steun te verleenen aan corporaties, belast
met den zorg voor behoeftige genieentenaren.
Voorloopig echter zal zij niets zijn dan een dam tegen de
bedelarij
Beschermende rechten voor de landbouwers
Als een teeken des tijds nemen wij hier over de oproeping
van den heer E. Warmolts, uit Dorkwerd, en ingezonden aan
de Provinciale Groninger Ct.
Het stuk luidt als volgt:
„Er zal een vergadering gehouden worden bij Prins, Groote
Markt te Groningen (café Struvé), waar gelegenheid gegeven
worden zal, om een verzoekschrift te teekenen aan Z. M. den
Koning, voor eene herziening en billijker regeling der invoer
rechten. Allen, zonder onderscheid van ambt of beroep, die
overtuigd zijn, dat de Nederlandsche landbouwer onmogelijk
concurreeren kan tegen Amerika en de Nederlandsche indus-
triëel tegen het buitenland, dat beschermende rechten heeft in
gevoerd, worden dringend en nogmaals dringend uitgenoodigd,
die vergadering bij te wonen en dat verzoekschrift te teekenen.
In December j.1. is in een vergadering van industriëelen te Am
sterdam dit verzoekschrift opgesteld, met dringende uitnoodiging
aan alle voorstanders der beschermende rechten in Nederland,
om hun instemming daarmee te betuigen.
Laat nu toch Diemand, wie hij ook zij, voor ditmaal thuis
blijven, die hiermee instemt 1
De plattelandsbewoners zullen het zieh zeiven te verwijten
hebben, dat zij van jaar tot jaar armer worden, als zij niet
doen, wat zij naar hun overtuiging kunnen en moeten doen
tot verbetering.
De moeite is zoo gering, de kosten zoo luttel
Op dan, op dan mannen 1 Klaagt niet langer, maar steekt
de handen uit de mouwen
Helpt 1
Denkt aan 1824!
Toen was de toestand als nuverachtering en verarming
van een groot aantal landbouwers, maar tevens kwijning en ver
val van alle takken van bedrijf en nijverheid, ten gevolge van
de voorbeeldeloos lage prijzen van alle veldvruchten.
De Staten van Groningen wendden zich toen tot den Koning.
De Koning verleende gehoor aan de klachten.
De invoer van vreemde granen werd beperkt.
De landbouw herleefde.
De prijzen werden matig verhoogd.
De veelvuldige, gerechtelijke verkoopingen van boerderijen in
dit gewest hielden op.
De landbouwer vatte moed en bekwam kracbt om opofferingen
te doen en zware lasten te dragen.
Als door een tooverslag werden radeloosheid en ellende in
vertrouwen en welvaart herschapen.
Ook in onvruchtbare en ouguustige jaren hield de landbonw
zich staande, schraagde andere bedrijven, oefende op alle standen
der maatschappij een weldadigen en gezegelden invloed (zie adres
staten 16 Juli 1824, 2 Juli 1844)".
Bij den landbouwer B. te Renkum, had dezer dagen
eene ernst'ge vergiftiging plaats tengevolge van raapkoeken. De
koeien die hiervan gegeten hadden, bleven verscheidene dagen
ziek, terwijl een 30-tal schapen, die gezamenlijk slechts 6
koeken hadden gebruikt, eveneens alle plotseling zijn ziek ge
worden, waaronder zelfs twee zijn gestorven. Deze koek is thans
bij het rijksproefstation te Wageningen, tot onderzoek inge
zonden.
In de prov. Friesland zijn in de laatste dagen belangrijke
bestellingen van vee voor Noord-Amerika gedaan. De vraag strekt
inzonderheid naar stieren, volbloed-afstammelingen vau Friesch—
Stamboek-rundvee.
