UIT DE PERS.
Wordt Vervolgd.
n
taris der „Vereenigiog tot ontwikkeling van den landbouw
in Hollands Noorderkwartier," den heer W. T e e n g s, te
Wieringerwaard.
Het mag als van algemeene bekendheid geacht worden,
dat de laatste jaren tussclien de suikerfabrikanten en de ver
bouwers van beetwortelen een strijd ontstaan is, die vooral
het vorige jaar in nieuwsbladen en tijdschriften van weerszijden
met al de wapenen, die hun ten dienste stonden, gevoerd is.
De landbouwers meenden den tot nu gevolgden weg van
verkoop der beetwortelen te moeten verlaten, omdat huns inziens
hunne belangen geheel werden voorbijgezien in het contract,
dat tusschen den fabrikant en hen vóór den zaaitijd wordt
gesloten.
Een van de voornaamste grieven der landbouwers was, dat
de beetwortelen door den fabrikant aan allen even duur betaald
werden, niettegenstaande de beetwortelen van enkele landbouwers
door betere en oordeelkundige bemesting, door zorgvuldiger
bewerking van den grond, enz. aanmerkelijk beter van kwa
liteit, m. a. w. meer suiker bevatten, zonder dat dit den
landbouwer, die daarop het volste recht heeft, ten goede kwam.
Daarvandaan de wensch der landbouwers, om hunne beet
wortelen naar hunne innerlijke waarde, d. i. naar hun suiker
gehalte te verkoopen. De suikerfabrikanten waren wel geneigd,
aan dezen wensch tegemoet te komen, indien slechts de weg werd
aangewezen, waarop de verkoop van beetwortelen op gehalte
goedschiks kan plaats hebben.
De Heer Dr. G. W. Bruinsma heeft te dien einde een boekje
samengesteld, getiteld „De verkoop van beetwortelen op suiker
gehalte," een leiddraad voor fabrikanten en landbouwers om
te contracteeren, waarin de mogelijkheid om op gehalte te ver
koopen benevens de te volgen methode op bevattelijke wijze
wordt uiteengezet. Wij vestigen de aandacht onzer lezers, die
in de beetwortelqurestie belang stellen, op dit werkje, dat hun
een goed inzicht in deze queestie kan geven.
Een advertentie in dit blad licht hun omtrent Uitgever en
prijs in.
De gemeentebesturen zijn door den minister van binnen-
landscbe zaken uitgenoodigd tot inzending eener opgave van de
opbrengst der gemeentelijke directe belastingen en van het getal,
zoomede van de opbrengst der opcenten op de personeele be
lasting, een en ander volgens de gemeente-rekening over 1888.
Onder directe belastingen behooren enkel te worden begrepen
hoofdelijke omslagen en andere heffingen, bij art. 243 der
gemeentewet, voorts belastingen op de honden, straatgelden en
andere belastingen voor het gebruik of genot van openbare
gemeentewerken, bezittingen of inrichtingen, voor zoover die
krachtens kohieren worden geheven. De overige heffingen, bedoeld
bij art. 254 der gemeentewet, zijn dus uitgezonderd, evenals
schoolgelden en begrafenisrechten.
Den 4en September worden te Heemstede de jaarlijksehe
volksspelen gehouden. Op het program komt o. m. voor: ring
steken, varkensvangen door vrouwen en mannen (een zeer gewild
nummer) en harddraverij met bokken.
Het programma der feesten te Amsterdam ter gelegen
heid van den verjaardag van prinses Wilhelmina, op heden
Zaterdag, bevat nadere mededeelingen over het feest.
De dag zal geopend worden met een groot kinderfeest op de
terreinen achter het rijksmuseum.
Op het feestterrein zullen zich bevindenmuziekkorpsen,
draaimolens,goochelaars, koorddansers en acrobaten/Voorts poffert
jeskramen en afzonderlijke buffetten voor het gebruiken van melk,
bier en brood, waarvoor aan de scholen de noodige bons zijn
gezonden.
Het terrein, begrensd tusschen de P. C. Hooftstraat en de
gewezen wielerbaan, is voor het publiek kosteloos toegankelijk.
De watertocht met verlichte vaartuigen vangt aan des avonds
te half acht, op welk uur de vloot afvaart van de Sarphati-
kade. Op het IJ wordt de vloot opgewacht door de verlichte
vloten van de ,/Kon. Ned. Zeil- en Roeivereeniging" en de zeilver-
eeniging Het IJ.
Aan den tocht door de stad wordt deelgenomen door de roei
en zeilvereeniging De Amstel, de studenten-roeivereeniging
Nereus, de roeivereen. Sirene, de roeivereen. Portuna, de roei- en
zeilvereen. Neptunus, de roeivereen. Willem III en negen sloepen
van de Kon. Ned. marine. Op de vloot zullen zich 6 muziekkorpsen
doen hooren.
Bij aankomst van de vloot op den Amstel zal van gemeente
wege een vuurwerk worden afgestoken.
Zondag middag waren te Haastrecht twee zusters aan het
stoeien om eene peer te bekomen. De oudste wondde zich zoo
danig met het mes, dat de jongste in handen had, dat zij
ernstig bloedde. Geneeskundige hulp werd dadelijk ingeroepen
en de wond gehecht. Onderwijl liep de jongste, eeD meisje van
ruim 16 jaar, den dijk op en sprong uit vrees of uit wan
hoop in den IJsel, waaruit zij ruim een uur later levenloos
werd opgehaald.
Eene werkstaking van schoolkinderen en zelfs van leer-
In het eerste oogenblik ontstelde het meisje zoozeer, dat
zij besloot terstond het lokaal te verlaten. Niets had haar onaan
genamer kunnen zijn dan deze ontmoeting. Maar zij bezon
zichWaarheen zou zij gaan En ten laatste, wat bekom
merde zij zich om dien mensch Hier in het lokaal kon zij
hem gemakkelijk op een afstand houden. Door het dansen en
door den wijn opgewonden, bezag zij de dingen nu in een
ander licht.
Als de Polka geëindigd was trad Mendel op haar toe en
zeide, zinspelende op haar boos gelaatnu, nu, wees maar
niet bang, ik wil u alleen maar goeden avond zeggen 1"
En toen de muziek weder begon, kwam hij nog dichter
naar haar toe en verzocht om een dans. „Kom, wij willen een
dansje maken Prida schudde ontkennend met het hoofd.
„Dansen Gij Gij kunt het niet eens meerzeide zij min
achtend. „Nu, ik zal u het tegendeel bewijzen KomHij
nam haar tegen haar wil bij den arm en walste met haar;
en inderdaad Frida moest hem gelijk geven. Zulk een danser
had zij nog nooit gehad
hogen der bewaarscholen zal zeker wel tot de ze zaa
behooren, en toch, die doet zich te Harnugen voor.
twee graanhandelaars wordt aan de arbeiderklassen si, er ee
tijd geregeld werk gegeven, bestaande in het uitzoe en
erwten. Hoewel hierdoor veel geld in omloop wordt ge ra
werkt deze huiselijke arbeid zeer nadeelig voor het sc oo onie
wijs, daar de ouders, om meer geld te verdienen, hunne sc >o
gaande kinderen mede aan den arbeid zetten eiu daan oor ie
onderwijs aan de 4e gemeenteschool in de war sturen.
Men kan rekenen dat hier dagelijks 300 hectoliter erw en
worden uitgezocht, hetgeen, naar 60 ets. belooning, nee wa
geld onder de arbeidende klasse in circulatie brengt. Daar de
voorraad veel minder aangestokene bevat dan het vorige jaai
het geval was, geeft dit voor de uitzoekers en voor ue ïan-
delaars evenredig betere uitkomsten. De erwten zijn bestem
voor Engeland.
De Raad van administratie der Hollandsoho IJzeren-
Spoorwegmaatschappij heeft het verzoek van het geuootsc lap
„Liefdadigheid naar Vermogen" om ten bate van dat genoot
schap het nieuwe Centraalstation te Amsterdam gedurende een
week ter bezichtiging van het publiek te stellen, afgewezen,
op grond dat vanwege het Rijk nog vele werkzaamheden in
dat gebouw te verrichten zijn, zoo zelfs, dat het zeer te betwij
felen valt, of het nieuwe Centraalstation op den datum, door
de Regeering bepaald 15 September wel in exploitatie
zal kunnen worden genomen.
Verleden week is op den spoorweg tusschen Haarlem en
Halfweg met een avondtrein een vet varken overreden de
trein bekwam geen letsel. Het varken was zoodanig verminkt,
dat het niet als voedsel gebruikt mocht worden.
In verschillende bladen lezen wij het volgende
Door den burgemeester van Purmereud is ter gelegenheid
van den marktdag per publicatie aan de marktbezoekers bekend
gemaakt, dat in den laatsten tijd herhaaldelijk gevallen zijn
voorgekomen, dat door zekere lieden, ten getale van 3 of 4,
vee of andere waren op de markt worden gekocht, onder belofte
den verkooper binnen een half uur of een uur te zullen betalen,
zonder daaraan gevolg te geven. Inmiddels doen zij het gekochte
weder zoo spoedig mogelijk van de hand en maken zich
niet de gelden uit de voeten. Dat die lieden, eenmaal
crediet verkregen hebbende, zeer goed weten, dat zij strafrech
telijk Diet vervolgbaar zijn, teuzij de verkooper bedongen
heeft, dat hij gebrek van betaling de koop niet doorgaat. Hij
waarschuwt daarom de marktbezoekers tegen bedoelde lieden
op hunne hoede te zijn.
Naar wij vernemen, oelenen deze personen ook op audere
markten hunne gevaarlijke praktijk uit.
De luchtreiziger Garnerin zou in Nijmegen opstijgen;
toen de vulling bijua gereed was, wilde hij in de afgesloten
ruimte gaan, doch had daarbij niet op den schildwacht gerekend,
die aan den ingang geplaatst was, om het publiek tegen te
houden.
„Je suis Garnerinzeide de luchtschipper.
„Di wi'k wel gleuven, daj' gernerien wollen, maar 'tzel nie
gebeuren, henr-je," antwoordde de ijverige landsverdediger, en
liet den reiziger stil buiten.
Te Alkmaar had in 't begin dezer week in den stoom-
draaimolen op de kermis een droevig ongeluk plaats. De 20-
jarige jongeling H. had het ongeluk met zijn been in eeu der
raderen te geraken, waardoor dit geheel verbrijzeld werd. Na
eerst verbonden te zijn, werd hij naar het gasthuis vervoerd.
Een ander jongman had bij het koekhakken aldaar, het onge
luk een stuk van zijn vinger te hakken.
Een landbouwer te Stadskanaal, bekend wegens zijne zucht
tot onderzoek, ontving dit voorjaar in April eer. partijtje nieuwe
aardappelen cadeau. Hij dacht dat dit van eene nieuwe Italiaansche
soort was en pootte ze, om er van in de soort te komen. Maar
na eenige dagen kwam een vriend hem vragen, hoe die nieuwe
aardappelen voldaan hadden en hij kon nu natuurlijk niet anders
antwoorden dan dat hij niet begrepen had, dat dit presentje
alleen voor een proefje had moeten dienen. Ofschoon men nu
niet veel verwachting er van had omdat ze pas in Italië waren
gerooid, kwamen ze evenwel voorspoedig op, groeiden weli» en
konden in de afgeloopen week reeds gerooid en gegeten worden.
Zij voldeden iu alles buitengewoon goed en leveren het bewijs,
dat ook van aardappelen in één jaar nieuw vau nieuw kan
voortkomen.
Zondag jl. vond men in het zakje, waarmede de voor
middags godsdienstoefening der roomsch-katholieke kerk te
Almeloo, ten behoeve der diaconie, gecollecteerd was, een briefje
van ongeveer dezen inhoud„Ik heb de offerbus bestolen
hierbij ruim f 5 terughet overige volgt aanstaanden Zondag."
Het briefje bevatte echter slechts één cent.
Wel was de inhoud van deze mededeeling dus gedeeltelijk
onjuist maar dc offerbus bleek bij onderzoek geheel ledi<* te
zijn inmiddels zijn den volgenden ochtend reeds f 6.321/. in de
sacristie der kerk teruggevonden.
Aan een der Zandvoortsche hotels kregen dezer da^en een
vrouwelijke en mannelijke bediende twist. De juffrouw maakte
zich tamelijk driftig en greep een suikerpot, die zij haar tegen
stander met zulk een kracht in 't aangezicht wierp, dat de°pot
aan scherven vloog. De man is zwaargewond en kan natuurlijk
zijn werk met doen. Hij heeft de juffrouw bij de justitie
aangeklaagd. J J
-Onderwijswet.-De haast en het buitengewoon
ongeduld waarmee de rechterzijde de behandeling der pas gewijzigde
onderwijswet opdringt, geeft te denken. Alsof de leiders denken
wij moeteu er nu bij zijn, want onze macht verloopt en
zoo is het in den grond der zaak ook. De jongste' verkiezing
voor de Provinciale Staten in Gelderland heeft het ook alweer
doen zien. Nu evenwel zij men op zijn hoede, want dat er
adders onder t gras schuilen, dat is zeker; waarvoor anders die volf?
zaamheid, die gedweeheid der leeken iu de club, die haast «„„tl
het gefluit vau de Standaard en aanhangende blaadjes, dat zij zich
met zoo'u beetje tevreden stellen, dat zich voor»
de secteschool wel eens onder de staats-subsid
de sectescuuui «o. uc »Laais-subsidi„" en s,i
lijden, die vrees voor een nader onderzoek vanT*
door de minderheid. En kon dan nog met al dit 0tti
vrede gekocht worden, maar ook dat niet n
Kuyperiaansche blaadjes laten nu al reeds -T00^
vrede; geen vrede!" Zoolang er nog een staat Jé?t:
vooroaau
vol»
vrede; geen vrede Zoolang er nog een staatssJT
geen vrede! Gelukkig waarlijk nog, dat ereenj t f
tóor dat het ontwerp de Eerste Kamer bereikt° te,1t
weten wat er in en achter zit en de meerderheid V"1*
Kamer zou liet ding maar kort willen afhameren
Schaepman en Lohuian moeten geld hebben 'i
van subsidie voor 't onderwijs komt dat staatsgeld t l'
de hroêrkensschooltjes en de doletrkerkjes. Dal stel J
jongens voor een schooltje is allerheerlijkst voor l i'
'heerenals paddestoelen zullen de sektescholen uiU
rijzen. De gemeenteraden, voor zooverre hunne nieeJr
den klerikaleu winkel behooit, zullen wel zorgen d
schoolgeld zoo te regelen, dat liet bezoek der sect8 kl
goedkoopst wordt, oin de openbare onmogelijk te v
premie zetten op de fokkerij van onderwijzers eJ?
waarborgde onderwijs op de se kl (-schooltjes, oUze v
en onze mannen van 't vak, zij zetten er een oogje
zich hooren in en buiten de Kamer zooveel als 't
Wij zien nu al in de kleinste dorpjes schooltje
en kerkje naast kerkje verrijzen. Neem onder dej
beelden het kleine dorpje Scharnegoutum eens, daar J
een openbare, een christelijk nationale en een Boleerende 1
een etisch-orthodoxe, een christelijk afgescheidene en l
leerende kerk, mitsgaders de benoodigde onderwijzer,,.,!
en pastoriën. Heere mijn tijd, wat een weelde! Waar
geld daarvoor op den duur van daan komen Is 't ,t|
dat de meuschen zoo klagen over enorme uitgaven eu
armoede minder wordt gelenigd naarmate zij toeneemt!
kan het geld meer dan kwijt worden aan scholen, kerij
pastoriën, neffens bezoldigingen van het dienend personeel
dat alles zal vermenigvuldig worden Waar moet
Duizendmaal gelukkig dat wij een Eerste Kamer
voor bokkensprongen behoedt
J3e onderwijswet. Een der
bezwaren tegen het gewijzigd ontwerp is de
welke de gemeenten tot heffing van een „billijk" "scta
verplicht worden. De Standaard (no. 5357) stelt
het volgende
„Als het Rijk pl. m. 25 pet. der onderwijskosten
neemt, dan blijft er altoos nog 75 pet. over, dat betaald*s
door de burgerij, hetzij particulier, hetzij door den trechter
de gemeentekas. Nu van tweeën één of men late er it
meentekas buiten, of de gemeentekas doe er in i
volgt dus, dat wie geen geldelijk privilegie wil,
„Zoo de openbare school hare 75 pet. kosten uit de gi
kas neemt, dan moet ook uit de gemeentekas eene bijdr
naar de vrije school."
„Of welZoo ge uit de gemeentekas geene bijdrage
vrije school geeft, wat deze ook niet vraagt, dan mij
gemeentekas ook geen cent betaald dan waar CW
eischt. Dan komt ge dus op schoolgeldhefffng,
wie geheel of ten deele betalen kan.
„En dat wel op zulk eene schoolgeldheffing nlé ®i®
en de rechten van het andere deel der burgerij nie'
maakt. Tusschen deze twee staat het dus: Bijdrage ook nü
gemeentekas aan de vrije school, of serieuse schoolgeld
van wie betalen kan, gehetl of ten deele. Kiezen nu ie
ralisten met ons schoolgeldheffing, en steekt metterdaad al!
bezwaar in de inmenging der hooge overheid, welnu, »1
aan dan ook hunne oprechtheid blijken. Ook wij wil®
inmenging liever niet en mijden liefst het arbitraire.
men van liberale zijde dan een tegenvoorstel indie
smeden is dat zeer wel. Men behoeft daartoe slechts eene'
sificatie te maken, waarbij men de scholen in drie of viert
indeelt, gelijk in groote steden reeds geschiedt; voorts!
ficeere men de gemeenten naar den levens-standaard,
het bevolkingscijfer niet zoo onjuist wordt weergeeft
eindelijk bepale men een minimum voor wie geheel
minimum voor wie slechts ten deele betalen tan. He 1
ook dit laat nog eene deur voor misbruiken open.
voor ons zouden er tevreden mee zijn. Ja, zelfsÏU V
dement boven Mackay's ontwerp verkiezen. Do6"
liberalen dit niet, eu bepalen zij zich tot verzet tegeu
ontwerp, dan zal men hieraan ook weten, dat het j
niet te doen is om de hooge overheid er buiten
maar om de gelegenheid tot heffing van een Ij
schoolgeld te laten bestaan en dus ook voor welg®!e
te teren op de gemeentekas."
- 13e onderwijswet. De
nogmaals aan op het opnemcu van den leerplicti
en vindt aanleiding daartoe in het artikel van_
in liet Centrum over dit punt. Deze, in principe
eene wet op den leerplicht gekant, schreef o.a.:
„Het is meer dan voldoende gebleken, dat
over leerplicht, over den omvang, de wijze van
wat dies meer zij nog zeer uiteenloopen. tje]je V8*
men van de vraag over den leerplicht geene p»1
maken, dan behoort men haar zeker ter zijde B
behandeling van dit wetsontwerp."
De Amst. antwoordt o.a.: jndei^
„Over de wenschelijkheid van leerplicht
aXre>°!
zeer weinig verschil. Liberalen, radicalen, ai
en katholieken zijn zeker niet allen, maar jj° Jrore ni''11
overgroote meerderheid gereed te erkennen, 3
van de ouders in het verstrekken of d0^'1
onderwijs aan hun kroost alleen door den ba3»
goed gevolg, kan te keer gegaan worden. jicht bi""^
„Weigert men bij deze onderwijswet den ':c v0ereni
korten tijd geleidelijk en op gematigde wijs m je
zich tot de invoering te verplichten, dan tff,| duo'
leerplicht tot een politieke vraag gemf steil811,
thans dit onderwerp niet aan de orde wil'1- 31
„Bovendien zal het o. i. juist de groote
terie blijken te ziju, dat zij eene schoolwe1
ii,1
