Wordt Vervolgd.
Pi' sfileelinir „Birsingerhor i" «li r FIJI. Maatschappij vm
Landbouw, zil op l Oclober n,s. cenc t aiiii.iaslelliag 'mi I
rammen houden, toebehoorende aan leden dier afdceüng. Hiervoor
zijn de volgende prijzen uitgeloofd:
Yoor jarige rammenle prijs f 5.2e prijs f 2.50; voor
halfjarige rammenle prijs f 5.2e prijs f 2.50.
Te Marken-Binnen was Woensdag jl. de feestvreugde
weer algemeen, 't Was schoolfeest. Onder geleide en met wel
willende hulp van sommige eigenaars van rijtuigen werd eeist
een wandelrit gemaakt naar Spijkerboor, waarna de heer David
Tobias Bamberg de kleinen met zijne goocheltoeren vermaakte.
Daarna keerden allen opgewekt huiswaarts.
Ds. A. G. Reede te Zuid-Scharwoude is beroepen bij de
Ned. Herv. Gemeente te Noord-Zijpe.
Tot Wethouder en Ambtenaar van den Burg. Stand te
N. Niedorp, is herbenoemd de Heer J. Koopman.
Bij de gemeenteraad van Helder is een adres ingekomen,
eene zeer belangrijke missive van het burgerlijk armbestuur,
waarin de wenschelijkheid wordt betoogd van de stichting van
een bestedelingenhuis, zooals in onderscheidene andere gemeenten
bestaat. Het armbestuur komt met ernst op tegen de thans
gevolgde gewoonten, om behoeftigen, die geen eigen tehuis hebben,
in gestichten elders te doen verplegen of voor hen plaatsing bij
particulieren te verkrijgen. Vooral uit een zedelijk oogpunt
beveelt het armbestuur het tot stand brengen van bedoelde
stichting ten zeerste aan. De Raad heeft deze missive om bericht
en raad in handen gesteld van B. en W., teneinde later in deze
eene besilssing te nemen.
Te Schermerhoru bestaat sedert 9 jaren de vereeniging
Eendracht, welker leden jaarlijks van 50 cent tot f 2 con-
tribueeren, om aan die schoolgaande kinderen, die in het laatst-
verloopen jaar minder dan 2 pet. schoolverzuim pleegden, een
feest te bereiden. Wie onder hen met 1 Mei des loopenden
jaars den leeftijd van 11 jaar, hebben bereikt, maken gewoonlijk
op kosten der gemeente een zoowel leerrijk als aangenaam
reisje, dit jaar naar Den Helder, ter bezichtiging van marine
werf, oorlogsschepen, zeehaven en versterkingswerken de overigen
vieren op andere wijze feest. Deze laatsten, 160 in getal,
hebben Woensdag volop genoten hij de aanschouwing der
poppenkastvertooning van den heer A. Kabolt en der onna
volgbare goocheltoeren van den heer Bamberg, terwijl tusschen-
beide de uitvoering van eenige vroolijke wijsjes door een korps
muzikanten de ooren streelde. Op kosten van Eendracht heb
ben alzoo in het geheel in dit jaar 194 kinderen heerlijk feest
gevierdhet bestuur had daartoe slechts over f 106 te be
schikken toch blijft er nog een saldowel een bewijs wat
met overleg en zuinig beheer kan gedaan worden Dat de feesten
gunstig werken, wordt hierdoor bewezen, dat slechts 13 kinderen
van de 194 van de feesten buitengesloten waren, dewijl zij
maar 2 pet. schoolverzuim hadden.
Te Spaarnwoude is Dinsdag ochtend de bliksem geslagen
in de openbare school, zonder brand te veroorzaken. De schoor
steen en een paar rijen pannen werden omlaag geworpen.
Te Oeffeit (N.-B.) is Dinsdag nacht het huis van H.
Hurkens tot den grond toe afgebrand. Een 80-jarige grijsaard
kwam iu de vlammen om.
Bij een hevig onweder werd te Deil de knecht van een
landbouwer, met dezen op het veld werkzaam, doodelijk ge
troffen door den bliksem. De boer zelf bekwam slechts geringe
verwonding, doch twee zijner paarden, waarmede ploegwerk
werd verricht, kwamen eveneens om het leven.
Te Strijp, bij Eindhoven, ging een klompenmaker met
een vracht hout naar huis; hij had op zijn kar ook een gela
den geweer gelegd. Door een noodlottig toeval ging dit af en
trof het volle schot hem in de pols. Binnen weinige oogen-
blikken was de man, een oppassend huisvader, die een weduwe
met twee kinderen achterlaat, overleden.
Vrijdag nacht brak er een brand uit op de Gedempte
Turfhaven te Hoorn. Twee kleine perceelen ouder één dak ge
bouwd werden voor het grootste deel vernield. De brand schijnt
aangekomen te zijn op de werkplaats van den kleermaker die
een der huisjes bewoonde.
De brandweer was spoedig ter plaatse en kon weldra het
gevaar meester worden.
de papieren in bevende haast en schreef de uitkomst op een
stuk papier.
Hierop keek hij elk stuk nog eens na, ontdekte een fout in
zijn optelling, telde voor de derde maal nog eens over en
kwam nu werkelijk tot het bedrag van honderdtachtig dui
zend mark.
De papieren bezaten hier en daar groote watervlekken, waren
zelfs aan de randen, blijkbaar door het ongedierte, afgevreten
en kleefden op elkander.
„Nu vroeg Frida den in zijne bezigheid geheel verdiepten
man. „Nu, wat denkt gij er van
Mendel knikte met het hoofd. „Wij moeten ons geld ver
schaffen, opdat ik naar Stettin kan reizen. Daar zal ik een van
die dingen losmaken, en wanneer het goed gaat, nu dan
dan
Hij vloog het meisje om den hals, stak een sigaar aan en
rookte geweldig.
„Hoeveel geld hebt gij nog, Frida9" vroeg de man.
„Vijftig penning, wanneer ik Alma nog een daalder geef."
„Moet gij haar wat geven vroeg Mendel.
Het meisje knikte zeer beslist. Het kwam haar niet eens in
de gedachte, om haar vriendin te laten wachten.
„Gij zult het haar later geven. Voorloopig heb ik geld
noodig om naar Stettin te sporen. Of kunt gij wat bezorgen
„Ik was laatst een uur in de passageNietsWanneer
er geen groot gedrang is, dan zal het bezwaarlijk gaan."
De man dacht na.
„Ik zal nog een paar daalders leenen. Ik denk, dat het
bij de huisvrouw zal gaan. Zij kan er ook bij verdienen."
Mn-nul.-ig namiddag had op .le zooenannidi, IIi ir>,
ti- ieiuv—Unt Jri cht ii.ivi.lt;- i"l iiiit/.rtlen'l vunrv. l
<l:itii*tiJrtrit;i- knaap, tli-■- een kastijding ifl" f' 1
vangeu, ging, om de straf te ontkomen, op de Duciit. Ucw
achtervolgde hem. De zoon, geen middel ziende om te on
komen, sprong in het kanaal. De vader zag dat en sprong zijn
zoon na om dezen te redden, doch het mocht hem niet gelu *en
vader en zoon verdwenen in de diepte en werden eenige oogen i -
ken later, door inmiddels toegeschoten hulp, op het droge gehaa
Een hoofdonderwijzer te N.-Dordrecht wendde nog alle pogingen
aan om met de middelen, i voorgeschreven iot redding van
drenkelingen, het bewustzijn weder op te wekkeu doe
vruchtloos. Men had twee lijken uit het water gehaald. Eene
vrouw met drie kleine kinderen blijven in hulpbehoevenden
staat achter.
iidw
wet. 1 tlii<s üihu-u do areiiZt-ti vm r/ "M
v ,n IS7S kun I" f ii.-it'i1
UIT DE PERS.
Onderwijswet. Dr. A. W. Bronsveld
schrijft over de thans in behandeling zijnde onderwijswet, in
zijn „Kroniek" van het September—nummer van //Stemmen
voor Waarheid en Vrede":
„De Heeren Kuvper, de Savornin Lohman e. a. hebben een
gedeelte van ons volk, dat God wil dienen, door en door wereldsch
gemaakt. Deze mannen, op wier lippen Gods naam als bestorven
is, ijveren onvermoeid om aardsche macht, en doen het met
middelen, die men ook gebruikt in dienst van het rijk der
duisternis.
„Zwaar zal ons volk boeten voor zulk een afval, voor dit
ontheiligen van het heiligste.
„Wij zouden wanhopen aan de toekomst van ons volk, indien
wij niet, als christenen, geroepen waren en ook kracht bezaten
tot het vasthouden van de belijdenis der hoop.
„Wat ons o. a. moed geeft, is het verschijnsel, dat gemeenlijk
de herstemmingen niet zijn ten gunste van het verbond der
samenspannenden. Men brengt de kiezers in een soort van be
dwelming, doch als zij is geweken, keert het gezond ver
stand terug, en menigeen ziet, dat hij werd mislied. Ook
zijn er bij toeneming voorteekenen van een ontwaken der
consciëntiën, van een strijd tegen het samengaan met Rome.
„Zou de paus daar ook een voorgevoel van hebben In een
Encycliek, die dezer dagen van hem uitging, heeft hij vooral
aangedrongen op het vurig aanroepen van den H. Jozef. Het
was, indien ik mij niet bedrieg, paus Pius IX, die de kerk
van Christus meer bepaald stelde onder Jozefs patronaat. Men
gaat daarbij uit van deze redeneering Men moet zich de voor
spraak weten te verwerven van den man van Mariahij aan
wien dat gelukt, kan er zeker van zijn, dat hij zich de hulp
verzekert van 's Heeren moeder, want, als een goede huisvrouw,
doet zij gaarne wat haar man verlangt. Maria wordt dan onze
voorspraak bij den Heer Jezus, haar Zoon, die weer onze be
langen bepleit bij God den Vader, daar hij gaarne gehoor geeft
aan 't gebed zijner moeder. Niemand, die dit leest, zegge, dat
wij alzoo schrijvende, bot vieren aau onzen lust tot spotteu.
De paus acht inderdaad de kerk des Heeren niet veilig genoeg
in de handen van Christusde heilige Jozef beschermt, patro-
cineert de gemeente, en daarom vermaant de paus veel in 't
gebed tot hem de toevlucht te nemen. Er kan dan ook voor
den goed-roomsche geen twijfel bestaan, of de heilige Jozef
heeft de hand in de wet op ons Lager Onderwijs, welke thans
onze Tweede Kamer bezig houdt.
„Over de haast, waarmee dit ontwerp wordt afgedaan, zullen
wij hier niets zeggende beide leiders der antirevolutionairen
in de Kamer willen kennelijk het land doen zien, dat zij nu
de macht in handen hebben. De liberalen deden verstandig
met kort en waardig tegen die overhaasting te protesteeren.
De clericalen hebben haast, want zij hebben geen tijd. Hun
macht rust op een zandgrond. Dat weet de Heer Schaepman
zeer wel, en daarom neemt hij zijne ure waar.
„De Regeering heeft in haar gewijzigd ontwerp eenige wijzi
gingen gebracht, die verbeteringen mogen heeten, maar het
geheele stelsel, de economie van hel ontwerp blijft, en haar
blijven wij ten hoogste afkeuren.
„De zoogenaamde rechtsgelijkheid is, van welke zijde ook
beschouwd, een ongerijmdheid. De antirevolutionairen, die steeds
hebben gezegd, dat de Staat geen schoolmeester kan zijn, eischen
nu voor de bijzondere school hetzelfde recht als voor de Staats
school. Men dweept met de vrije school, en brengt haar aan
de staatsruif, en onder veel strenger Staatstoezicht. Men protes
teerde tegen de hooge onkosten van het onderwijs, en maakt
een wet, welke die onkosten met eenige tonnen gouds, misschien
met millioenen verhoogen zal.
„Is men blind- of heeft men iets anders op het oog?
„Wij gelooven het laatste. Wij gelooven, dat de clericalen
kans zien op het bereiken van iets meeders, dan deze wet hun
reeds schenkt. Zij beginnen met te constateeren, dat op het
gebied van het Lager Onderwijs, het Rijk aireede de
bijzondere School subsidieert, en zullen nu weldra hetzelfde
toegepast willen zien op het middelbaar en hooger onderwijs.
Er is geen twijfel aan, of zij zullen op de eene of andere wijze
aan de Staatsschool meer afbreuk gaan doen dan tot heden.
„En dat vooruitzicht verheugt ons niet. Doleerende en Jezuïeten
scholen achten wij een ramp voor ons volk. Wat er wordt vau
van een natie, die aan de roomsche kerk is overgeleverd, waar
men in hart en nieren roomsch is, om met den Heer Schaepman
te spreken, dat geeft ons het tegenwoordige Spanje te zien.
„De schoolstrijd zal natuurlijk met de aanneming van'dit
ontwerp niet geëindigd zijn. De Regeering moge verklaren dat
zij in dezen haar laatste woord heeft gesproken decler'icale
partij zegt dit niet; en de liberalen, hoe geneigd ook tot in
schikkelijkheid, kunnen evenmin met deze poging tot oplossing
vrede hebben. Wat zal er dus meê gewonnen zijn Wordt onze
wensch vervuld, dan komt dit ontwerp nimmer in het „Staatsblad."
~7 °nderwijswet. - Nu een amendement
om leerplicht in het ontwerp te brengen is ingediend, wordt
dat door sommige bladen der rechterzijde zeer afgekeurd.
„Hoogst ontijdig noemen wij," zegt het Dagblad van Z.-H
en s-Gr(no. 210) o. a., „de poging, door de linkerzijde der
Kamer beproefd om den leerplicht bij deze herzieningswet als
het ware in <e smokkelen. De leerplicht
b .'-„iu i a
l'"' I.,/Oy,
dwang met vallen. Djui do lu ge. i.u^ Wl.(|j
alleen dat opgenomen, hetwelk ook' door A*
1806, 1857 en 1878 werd bedoeld, namelijk
het lager ouderwijs en zijne financieele pos,tje regelia?
dus: wat er in de school zal worden geleerd 1 L
zullen worden gesticht en hoe de onderwij,),0' !lie
worden gekweekt en gevoed. Het verschil tussch j I
Mackay en de vroegere wetten bestaat hierin d t
bijzondere school ouder het bereik der schatkist Dl
Dwangmiddelen toe te passen om de scholen te 1°^
die quaestie houdt de onderwijswetgever zich niPf
Wil men leerplicht, welnu, dan stelle men H
lijke wet daartoe voor. De leerdwang heeft niets^"6 S
de regeling van het onderwijs. Door het amende
Negen wordt een nieuw element in de wet eebT
men liever, erlangt zij een ongezonde uitwas d 0|'
lichaam, ook voor dat eener wet, hoogst bedenkelijk ,'l0,
De liberalen willen in eene regelings-wet, waarin T
uitgewerkt een beginsel nederleggen, welks toepas,
latere wet wordt voorbehouden, terwijl de Sm
die wet bepaalde termijn wordt voorgeschreven"
„Het Dagblad meent, dat door de
termijn volstrekt geene zekerheid wordt verkregen
ring van leerplicht, en beroept zich op voorbeeldelT'j
ij dele van zulke bepalingen bewijzen. Het LaoUad' i
amendement te wraken als onvereenigbaar met het
herzieningswet en als volkomen onnoodig. Kon
blad er bij, het amendement eene plaats vind
dan zou zij, in stede van eene verzoeningswet
tingswet worden omgezet. Met den leerplicht 'zou aewt
onnaaunemelijk worden voor de r< chterzijde. Zulk el'
vervorming zou zij niet mogen dulden." "e
De Standaard schrijft over dit punt
„Het amendement der liberale heeren, om het oe21,
leerplicht in deze wet te schrijven, wordt door twee
komelijke bezwaren gedrukt. Ten eerste, dat zij leerplÜT
wet willen verheffen, zonder dat de Regeering of ié
Generaal in staat zijn te beoordeelen, welke uitvoering
beginsel zal worden gegeven. Nu staat de quaestie vai""
plicht zéé, dat er drieërlei opinie over bestaat Er zijn
het a tort et a travers in elk geval en op elke wijs t.
Er zijn er die het mordicus bestrijden en het op geene
willen. En er zijn er, die er niet bij elke regelingafkeeik
zijn. Uiteraard moeten dus deze laatsten den doorslag
maar juist zij moeten zich wel onbekwaam en buiten du
verklaren om over het beginsel le stemmen, zoo niet t«!
kertijd de uitvoering iu bestek is gebracht. Eu het tm
bezwaar is, dat de wetgever geene wet kan bestellen. Dat h
wel de Grondwetgever, niet de gewone. Eene motie,Mti
van oordeel, dat tegen de nalatigheid der ouders om bi
kinderen behoorlijk onderwijs te doen ontvangen wettel
voorziening, zoo die mogelijk zal blijken, gewenscht is,
over tot de orde van den dag" is het verste pit, dat
zonder uitgewerkt voorstel bereiken kan."
Tragrsich en toctx waar. -%rc
haal van eenige Madridsche bladen heeft de?
een in Zuid-Amerika verschijnend groot bladJ z/c,
hoofd geschoten uit wanhoop, dat het hem niet is
lukken na veie jaren strevens, voor zich en zijn blad
het publiek te verwerven. Voor hij hiertoe overging
de reden van zijn besluit mede.
„Er is," aldus zegt de zwaar beproefde redacteur kort
zijn dood „niets, wat moeilijker is dan aan het hoofdvao(
courant te staan. Bevat het blad vele artikelen over poll
dan schreeuwen de abbomié's dat men hen met die t®
politiek vermoordtbevat het weinig politiek, dan zegt
dat de courant flauw, banaal en vervelend is. Neemt de'
teur tallooze kleine, pikante berichten op, dan noemt w»1
blad eeu oudewijven en leugencourant; beperkt bij dezen'
dan beschuldigt men hem er van, het publiek de waar»
onthouden.
„Deelt de courant gaarne iets grappigs en
dan heet het al spoedig, dat het een humoristisch blacU
dat men haar inhoud niet als ernstig gemeend m»g c"
laat de redacteur daarop het vroolijke en vroolijk mak'
dan noemt iedereen hem een schijnheiligen, kniezendens
„Geeft hij vele oorspronkelijke artikelen dan meenen
neuzen, dat hij er beter aan deed, in plaats van
prulwerk te geven, goede artikelen uit andere
nemen; neemt hij die over, dan heet weer, dat hijs
voor
(M
01
schaar en lijmpot kan werken. Wanneer hij personen^.^
eenigingen aanvalt, dan scheldt men hem uit voor^
grof en onbescheiden en noemt zijn courant een w
O- v" vu uuvjuv "y 001"
en doet hij het niet, dan is hij iemand zonder
een lafaard, of zegt men zelfs, dat hij voor zijn
heid betaald wordt. Treedt hij voor de rechten
in de bres dan belasteren de mannen hem;
emancipatie van de vrouw, dan verliest hij zijn yjli
„Prijst hij de regeering, dan verw ijt men hein,
of omgekocht, een ordes- of een baantjesjager 1S' ef8atiljl|
met de liberalen, dan is hij een demagoog, een
jet: is hij conservatief, dan is hij een nog .gev*arjftn l*
nair, een verstokt egoïst, en is hij clericaal,
volgeling van Rome nog veel gevaarlijker. een
„Wanneer hij naar de kerk gaat, dan is H ^i
en als hij er niet heen gaat een atheïst, die
vergif in de godvreezende huisgezinnen !"nf
hij steeds vlijtig aan zijn schrijftafel, dan |jejl
worm, die door al het stof, dal uit zijn psP'T- ee„ i
meer ziet hoe het in de wereld toegaat. 1» J
de wereld, dan scheldt men hem uit voor lui eni
Wanneer hij stipt betaalt, wat hij en de coura
dan vertelt men dat hij door zijn blad 8C"? eeD
collega's uitmergelt; betaalt hij niet, dan is J
of iu het beste geval, pen verkwister, 1
I,iet^ent' ,iie lasterprf
„Om aan al dat gescheld en aan al mlJ
ontkomen, aldus besluit de levensmoede, c
bedil'
bH»
ir
