De minister vin manne brengt ter kennis
ran zeevarenden, dat van 21 September a. s.
af tot nadere aankondiging bel gedeelte der
Noordzee, grenzende aan de kuststrook van
Noord-Holland tusschen het zuidelijke uiteinde
van de Hondsbossche zeewering tn Egmond
aan zee onveilig is, tengevolge van te nemen
proeven met granaten gevuld met schietkatoen,
in de Scboorlsche en Berger-duineD.
Tijdens de proeven zal eene roode vlag op
de top van een der duinen aldaar worden ge
plaatst. Het onveilige terrein strekt zich uit
tot op 7000 M. van bovengenoemde vlag uit.
Een roman uit het leven. Te Oester-
hont wierp zich Zaterdag eene twintigjarige
ongehnwde moeder met haar kind van vijf
maanden in het water. Door een voorbijganger
werd de moeder nog tijdig [gereed; het kindje
echter was inmiddels overleden. De justitie heeft
een onderzoek ingesteld, eu de jonge vrouw is
gevankelijk naar Breda gebracht.
Zekere B. Goes, wiens zoon iu kommer
volle omstandigheden in Argentinië vertoeft,
had aan H.M. de Koningin-regentes een ver
zoek gericht om hem daarm te hulp te komen.
De vorige week nu ontving hij van den bur
gemeester aldaar, uit naam van de Koningin-
Kegentes, f 100.
Vrijdag is door de politie te Barnevcld
in htchtenis genomen een bedelaar, genaamd
C.C., die bekend heeft onlangs de boerenhof
stede Schoonhorst onder die gemeente in brand
te hebben gestoken. Al» reden gaf hij op, dat
hem een boterham, waarom hij gevraagd had,
door den bewoners geweigerd was. Genoemde
C.C. werd gevankelijk naar Utrecht over
gebracht.
Eenige dagen geleden werden de Rozen-
daalsche ingezetenen bij advertentie verzocht om
bijdragen tot betaling der boete, waartoe S e-
q u a h veroordeeld werd. Tot heden is er bij
den p rs- n, die <i«- gelden in ontvangst zou
Deinen, zegt de K. Ct. (eei. depothouder
van de middelen) slechts vijf cent ontvangen,
Mejuffrouw W. Urucker van Amsterdam
trad ZondRg 11. in het Noord-Holl. Koffiehuis
alhier, op, in eene openbare vergadering van
den Sociaal—Democratiseren Bond in Nederland.
Tot onderwerp was gekozen„De partgen en
baar invloed op bet vol k."
Spreekster ving aan met de verklaring dat zij dit
onderwerp had gekozen, omdat men haar verzocht had nu
eene politiële rede te willen honden. Het woord politiek
had voor haar iets onaangenaams. Dit woord moest uit ons
woordenboek geschrapt, want het geeft altyd den indrnk
van iets slechts. De politiek staat tegenover het volksbe
lang. Een politiek menscli is eigenlijk iemand, die er
altijd op nit is, anderen te bedriegen, en bedriegt dikwijls
zichzelven. Politiek zyn, bctcekeotelkander vliegen
al vingen, leeper, slimmer, slechter zijn dan anderen. Wij
doen w|jzer in plaats van over politiek, over staatshuishoud
kunde te spreken.
De partgen in ons land zijn eigenlijk voor de volksbe
langen weiaig waard. Al die groepjes doen weinig af op
den wereldtijd. We zijn veel te internationaal om nog
waarde te hechten aan die onderwetache staatjes.
Voor het Volk bestaan slechts 2 partijen 1 de Katho
lieke Kerk en 2 de Sociaal-Democratie. Deze zijn de twee
machten, die den strijd in de wereld moeten uitvechten, en
daarbji komt nog tegenwoordig „liet Leger des Heils,*
doch deze moet zich door den tjj<l bij de eene of andere
party aansluiten.
De Katholieke Kerk heeft dezen toestand zeer goed
begrepen en daarom beeft zij zich verplicht gevoeld, op
alle wijzen tegen de Scciaal-Democrttische party op te
treden.
De Katholieke kerk is eenwen ond, men kan zeggen
ze is verouderd; haar zoogenaamde grootc macht in vrij
wat minder, dan wij ons voorstellen. Haar macht zou
groot zyn, als zy zich van den beginne af aan op haar
verheven standpunt had geplaatst. De opkomst der Katho
lieke kerk is te danken aan het wegwerpen van haar
eigen meening. Het is onmogelijk dat de K. kerk kan
samengaan met de partij der allereerste Christenen, die
gelijkheid van allen leeraarden. De Kath. kerk maakt
onderscheid tusschen arm en ryken, heeft zich ingewerkt
in de wereldlyke macht, dat is haar ondergang.
Het doel van het allereerste Christendom was weldoen.
In de derde eeuw van het Christendom beteekende de Paus
nog zeer weinig, later eerst is hij een grootheid, een vorst
gewordenen eindelijk werd hy hooger dan iets ter wereld.
In den beginne werd de paus gekozen door de geestelijk
heid en het volk. Zucht naar eigen roem heeft gemaakt
dat de pausen zich liever door een grootheid gekozen zagen
en lieten tich daarom aanstellen door een vorst Eindelijk
stond de pans boven den vorst. Die macht dateert na de
9de eeuw. Dat in de 16 eeuw de reformatie optrad ia de
schuld der Katholieke kerk zelve. Ze staat tegenover haar
eigen leer. De Katholieke kerk schudt op hare grondves
ten, telkens als er een nieuwe partij optreedt diezelfde
kerk roemt er nog wel op gebouwd te zijn op de eeuwige
rots. Als wij nagaan hoe die kerk eertyda gebouwd was op
de Christelijke leer, uie alle menscbea gelijk acht en i" den
tegenwoordigen tijd elk zijn eigen haas wil zyn, begrijpen
wij zeer goed. dat de Katholieke kerk bang is voor den
wil van het volk.
Spanje, een der rykstc landen van Europa, is daar om
te getuigen hoe de Kathol Kerk een volk tot ondergang
heeft gebracht. De hoofden der R. Kerk handelen altijd tegen
hun leer in. Zoodra de kennis onder de massa kwam, kwam
die tegelyk tot het bewustzijn, dat die Kerk anders is dan
zij moest zijn. Spanje is een der domste landen van Enropa.
Tot 1818 werd het volk daar geleid en geleerd door de
geestelijkheid en waren er sle< hts 100000 kinderen, die
onderwijs genoten. In 1848, bedroeg dat getal, dank zy
den invloed eener liberale richting één millioen. Dus wel
een bewys, dat de Kathol Kerk het volk dom hield. In
1860 was de macht der Katholieke geestelijkheid nog zoo
groot, dat er nog 12 millioen mensehen in dat land woon
den, die lezen noch schrgven konden.
Ook in België is die nadeelige invloed van de Ka
tholieke Kerk aan te wijzen. En toch is België tamelyk
11 heraal. Als men daar de vronw ziet, dan vraagt men
zich af, wat heeft de geestelykheid van die vronw
gemaakt De Belgische vrouw is verlaagd tot een dier en
dat is door den invloed der Katholieke kerk. De Roomsch
kathol eke Alziende Kerk ziet eerst dan, als een ander het
al lang gezien heeft, en dat is ook niet te verwonderen. En
na heelt die R. K. Kerk pas ontdekt dat er een Sociaal
democratische party is. Die Soc. Dem. party is nog jong.
ZH dateert van 1847 toen het Socialistisch Program op het
Congres te Londen werd gekozen als plan voor de nieuwe
Voor deze nienwe partij is een tijdvak van 50 jaren
eigeniyk nieta, in vergelyking tot de 18 eenwen van de Ka
tholieke Kerk. en nu eerst schynt de pans er wat van
te hooren. Zy hooren zoo weinig, die panzen. In den be-
einnezal de paus het manifnstvan Marx wel lachend aan
gehoord hebben, en na aapt hy dat na. De Katholieke par
tij en de Socialistische party hebben instinktmatig begre
pen. dat zg twee vganden zijn.
Het Proteriantume mag tegen de 8oe. D. zyn, doch dat
beteekent niets; want die berust niet op eene hechte Ce»-
irëlitatie. 4 - v
De Kathol. Kerk heeft ingezien dat zy te doen heelt
metiets, wat zij ook wilCe n t r a 1 ia a t i e d e r gr o o-
te mak sa; doch de R. kerk wil dat met dit verschil, dat
zn de grootste macht begeert en het volk wil dom houden.
De Socialistische partij preekt een andere leer, die de
wereldsche naken aangaat. De Katholieke kerk is de onde,
de Soc. Dem. de nieuwe party, en het onde moet wijken
voor bet nieuwe. Het heeft lang geduurd voor de Kath.
Kerk z:eh met de Soc. Democr. bemoeide.
Vroeger sloeg de Kath-kerk dood, al wat haar in den
stond. Dat gaat nu niet meer op. Het gaat na niet meer
aan een geheele klasse in de rivier tc jagen. Wel heeft
er nog een enkel geval plaats, maar de geheele wereld
bedankt er voor.
De katholieke kerk is verstandig genoeg om te weten,
dat zij. die beweert, op een rots gebouwd te zijn, bij elke
hervorming op hare grondvesten schudt en een anderen weg
op moet gaan.
Dan zoekt zij weer naar een ander middel om de maent
te behonden. Het bewijs daarvoor levert de reformatie.
Vroeger bestreedt zij die. Kinderen van protestanten
met katholieken werden onecht verklaard; er werd verbrand,
gemoord enzom toch maar die protestanten in den hemel
té krijgen. En thans buigt diezelfde katholieke kerk zich
voor protestanten zoowel als katholieken. Die eenwige rots
der katholieke kerk is dus geen blijvende, maar een wan
kelende rots. Nu gaat zy weer mee met de Sociaal Demo
cratie. Het geldt nn niet meer een sprookje over hemel of
hel, maar het gaat omhebben of niet-hebben. En de
Kathol, kerk is veel te veel gehecht aan het bezit. I>e
kat kerk ziet even goed als Marx dat stoom, indus
trie en elecirieiteit verandering van eigendom geeft; zij
zal dus geen moeite sparen om de Soc. Dem. er onder te
brengen.
De wyze waarop zij dat reeds jaren doet, is een van dc
verstandigste.
De Sociaal-Democratie werkt door Coöperatie m het
eene land, in de andere land door propaganda. In Belgie
coöperatie, in Holland en Frankrijk daarentegen propaganda.
Welke is de beste wijze?
De coöperatie werkt op liet egoïsme van den mensch en
al die daar tegen zyn, zullen evenals de kath kerk op de
domheid van het volk werken; op het egoïsme geeft veel
te vertronwen, want dan heeft men te doen met menschen
die aan een zaak gehecht zijn.
Is in enkele landen het Socialisme gebonwd ophetegois-
me, de Kath. kerk slaat denzelfden weg in. In Frankrijk
bestonden een 5-tal jaren geleden reeds 80 „C e r c l e s\
opgericht door voorname mannenleden daarvan zijn de
arbeiders; de voorname oprichters vormen het bestuur en
als er een bestuurslid sterlt, dan kiest het bestuur zelf een
ander lidal die leden loopen dus aan den leiband van
enkelen, bij wie het gezag berust. Dat is voor de Socia
listische Cercles niet kwaad, w ant die geven het volk kennis.
Maar de kathol, cercles gebruiken haar macht om het
volk dom te houden. Deze leeren dat patroons en werk
lieden het met elkaar eens moeten zijn. Deze Cercles zijn
evenwel met goede bedoeling opgericht. Zij beoogen vrede te
stichtendoch zij begrijpen niet dat wij nu andere ideein
hebben over eigendom. De strijd zal dus toch uitbreken,
al is het eenige jaren later, want haar idéé over eigendom
staat op den ouden grondslag.
Vroeger kon men net volk schrik aanjagen met hemel
en hel. Doch treedt een fabriek indaar is de hel
en het volk speelt er mede, voor de hel is het volk
niet meer bang.
Evenmin voor den hemel. Wij zien zooveel moois en ide
alistisch schoon, dat het ook al geen invloed meer heeft
Er is niets meer wat goed genoeg is om een hemel voor den
mensch te tooveren, want de een meer, de ander minder,
allen zien wij het heerlykstcde macht van dien hemel is
ook weg. De pans kan niet meer komen met den banvloek,
want niemand luistert er meer naar.
De wyste party zou zijn als de paus verklaarde, dat hg
tegen het eigendomsrecht was; dat zon de kwaadste partij
zijn voor de Soc-Domocratie.
In België is nog een ander middelde Coöperatie. In
de plaatsen der industrie is die coöperatie zoo groot, als
wij ons daarvan geen denkbeeld kunnen vormen. Dat doet
de Katholieke partij na; die heeft nn ook een Katho
lieke broodbakkcrij, en daar is het volk hij gebaat. Voor
de Soc. Democr. is het hoofdzaak dat zij daarnaast propa
ganda maakt. De Kath. kerk is nn de verliezende partij.
De menschen zijn niet blind en begrijpen zeer goid, dat
de Kath. kerk het nooit gedaan zou hebben, als niet de
Soc.-Dcm. het eerst bad gedaan. Een bisschop heeft gezegd
dat de strijd groot is. De Kath. kerk is bang voor de
Socialistische beweging, omdat het gevoel.- „dat er armoede
en domheid is, is onze schuld' haar banger maakt
Daarbij komt nog dat de Kath. party kan winnen, als de
S«c-Democ. niet verstandig is.
De Encycliek yan den Pans verschilt van het Soc. pro
gram alleen in het eigendomsrecht. Het bewijs dat de
Encycliek werkelijk hoopt invloed te hebben, blijkt uit de
aanbeveling der bisschoppen. De Katholieke kerk heeft
tot heden een machtig wapen gehad geen Katholiek mag
lezen, wat de geestelykheid niet goed vindt. Doch in
onzen tijd met die massa Couranten, gaat dat niet
meer op. Het volk leest toch en allen hebben dos iets van
het Socialistisch program gehoord.
Schaepma» heett te Vlissingen voor de Encycliek een
rede gehouden en daar den pans verbazend opgehemeld.
Hoe dom wil men dan het volk wel, dat men durft vertellen
dat de Encycliek aan den paus door God zelf is ingegeven.
Eu 50 jaren vroeger reeds deed Karl Marx zijn „A r-
beiders vereenigt uhooren.
Schaepma» is dus een domkop of een acteur.
Een tweede zaak. van Katholieke zyde gebruikt tegen
het Socialisme, is de hernienwiog van het gildensysteem.
Doch ook daarin houdt Kath. kerk geen rekening met
de nienwe ideën over kapitaal en arbeid. Die gilden wil
zij gebouwd zien op de macht van den patri on en de
onderdanigheid van den arbeider.
Doch dit is nu niet meer het geval. Vroeger was de
meester werkelijk meester, tegenwoordig hy die het meeste
weet. Doch waar nu de patroon is «en gewone aandeelhou
der, daar kan men niet meer spreken van onderdanigheid.
Dan komen nog de fouten van het Soc. ten goede
'aan de Kath. kerk want er komt nn een nieuwe strijd.
Voor de eerste 40 jaar, was alleen het Critiaeeren
voor het Socialisme het middel. Nn komt het er op aan te
doen. Het Socialisme zal dos andere banen moeten ingaan,
nn de Kath. kerk begonnen is met daden te verrichten.
De Romeinen zeggen „Je moet nooit iemand lang tot
vijand honden, want dan neemt die vyand jon taktiek
eindelijk over.' Dat is nn het geval met de Katholieken.
De Socialistische hoofden hebben wat al te veel geleeiaard;
eerst brood en dan kennis. Dat is eene domheid,
die niet opgaat, want hy die brood heeft, zal niet naar
kennis verlangen. Omgekeerdkennis zal brood geven; gaef
het volk kennis, dan zal men geen gebrek aan brood meer
hebben. Die kennis heeft, is lang niet tevreden met de
jeefwijze van een minder ontwikkelde. Hoe grooter ontwik
is het
zal
keling, des te grooter zal de levensstandaard zgn. Geeft
men d.s die kennis niet dan is de beschaving voor enkelen
In Brussel Imv. loopen de vronwen nit het volk nog op
bloote voeten, dat treft men in Amsterdam niet aandaar
treft men niet die verregaande vuilheid aan als in Brussel.
De volksklasse in Amsterdam is beter ontwikkeld.
De Kath. kerk zal nu brood geven, omdat zy er toe
gedwongen wordt en door de Pauselijke Encycliek wordt
dat nu den patroons op het hart gedrukt
Maar de strijd tusschen Kapitaal en Arbeid wordt door
de meesten verkeerd opgevat. Het is niet om den kapitalist
te doen. Wat zon het geven Of al een kapitalist zijn geld
niet langer wilde behouden Dan zon het in handen van
zijn buurman komen, die er waarschijnlijk niet zoo'n goed
gebrnik van zou maken. Dat de slavenhandelaar bestond
beteekende niets, hij kon toch als slavenhandelaar goed
Toor het volk zijn.
Al dat hakken en houwen op een enkel patroon is
onzin.
Dat het pauselijk steLsel op de patroons werkt,
voordeel, dat het volk van den stryd der partyen
genieten, en dat zal nn der Kath. kerk ten goede komen,
want de levensstandaard van het volk zal daardoor beter
worden en dan zal men er het hoofd by neerleggen. De
Soc. Dem. moeten dus niet alleen bij brood zweren, maar
het volk moet veel kennis vergaren.
Het is niet genoeg dat men scholen bonwt en één taal
•preekt. Wij moeten alle talen leeren spreken. Nu staan
wik» een vreemd land nog tegenover elkaar als twee
doflK.
De moeielijkheid wordt niet alleen door brood opgelost.
De Katholieke Kerk zal nu dat brood geven, waarom het
Socialisme zoolang vroeg. Dat brood is niet de voornaam
ste vraag. Men krygt er wel een grootere partij door, maar
een aanhang die niet verder denkt. En zoo'n party is niets.
Het wankele der Kath. Kerk is, dat zij steeds bijzaken
aan het volk opdringt. Men weet van heiligen en kaarsen,
maar niets van geloof. Er is dus niets anders noodig dan
die heiligen weg te dringen.
Zoo ook bezit de Soc. Dem. partij een massa volgelin
gen, die meeschreeuwen „weg met het kapitaal" doch die
alleen hopen op een verwisseling van het kapitaal van de
eene hand in de andere. Er zijn er zoo velen, die niet
eens weten waarom zij Sociaal Democraat zijn. Men moet
toch allereerst weten waarom men strijdt.
Het kapitaal moet zijn een algemeene nutszaak. Kapitaal
is niet alieen: goudgeld en bankbriefjes. Buiten goud en
bankpapier kunnen wij het best redden, als wij maar genoeg
voedsel, kleeding en genot hebben. En als men dat beter
begreep, dan zon men niet meer strijden tegen hem of haar
die er een mooie jas of japon op nahoudt.Dat de Kath. Kerk het
brood geeft, is een geluk voor de bevolking, doch het is een
half ei, een bijzaak.
Elke stap en er zijn er velen die in het voordeel van
het volk is, is te danken aan den strijd vau het Socialisme
De strijd tegen het kapitaal, zal dat kapitaal nopen tot
allerlei concessies. Er zijn nu kapitalisten; maar die zal
men ook hebben in den Socialistischen Staat; en stel eens,
dat die Staat er morgen kwam, dan zonden de tegenwoor
dige kapitalisten er w erkelijk niet minder om eten of drin
ken. Wij zullen daarin geen verschil vinden.
Dank zij stoom, electriciteit en industrie, zullen de arme
menschen verdwijnen; die kunnen er niet meer zijn. Daar
om moet het kapitaal iu andere handen overgaan; er moet
een andere kapitaals-verdeeling zyn. Er zijn er vele, die
den strijd opvatten als een strijd tegen een ankcl individu.
En dat velen zoo verkeerd denken, kan niet anders, want
het volk is dom De leiders moeten het aan het volk duide -
lijk maken. Het een is een gevolg van het ander.
De tweede stap waarop het Socialisme kan stooten, is
het verdacht maken, het uitsluiten van elk, die
niet geheel en al het dogma is toegedaan. Evenals by de
Kath. Kerk is dat bij het Sscialisme het geval.
Men krijgt menschen die dat program onderteekenen,
doch niet weten wat zij doen. Dat is een groote fout.
Men moet de Kennis bevorderen en niet meeloopen met
iets wat men niet kent. Men moet ook niet uitsluiten hen,
die ten halve het program zijn toegedaan. Men kan toch
niet verlangen van een Katholiek dat hij morgen volbloed
Socialist is. Dat zonden lui zijn, die meeloopen met al
wat nieuw is. Men moet juist menschen hebben die nit
overtuiging meewillen. En als men alles wil, dan sluit men
hen uit, en gaan die weer naar het oude; en die halven
zyn juist, wat de opkomende partij noodig heeft. Men moet
niet alleen een arbeiders part ij vormen. Dat is de
zelfde fout als bij de Kathol, kerk.
Dezelfde fout heeft Marx begaan op den dag, toen bij
zeide, dat het Socialisme was een arbeidersvereeniging. Dat
kan niet. Het Socialisme sluit in zich; welzyn van
allen, en niet van een bijzondere klasse. En nu ligt het wel
voor de hand, dat de arbeidersklasse het eerste toetrad.
Dan had Marx zelt ook uit de partij moeten treden, en
onwetende menschen kunnen toch niet de wereld besturen;
de anderen moeten er dus bij.
Een ander geval is het, dat de arbeidende klasse de
eerste zaak was, waaraan het Socialisme zich moest wijden.
Het socialisme is zoowel voor den een als voor den ander.
Het is een font, dat de onontwikkelde denkt, dat hel alleen
iets is voor hem, en dat daarom iemand, die goed gekleed
is, geen Socialist kan zijn. Integendeel, elk moeteen goede
omgeving hebben.
Die fout van Marx moet dus verbeterd worden. Het is
voor ons onverschillig of het een Rotschild slecht gaat dan
een kolenwerker. Het zijn allen menschen. De eenling be
duidt niets. Het algemeen belang is de hoofdzaak.
Niemand mag leeraren dat het Socialisme voor enkelen
is. Dat is nooit het idéé geweest der hoofden van het Soc.
Uie idee zetelt in de hoofden van hen die flauw begrijpen,
dat zij het beter moeten hebben. Bij den grooten strijd
op het gebied van brood, ia het noodig, dat elk weet, wat
hij wil.
Iemand zeide dezer dagen tot spreekster, dat Nederland
eigenlijk een socialistisch land was. En daar is veel van
waar. Hier is men er wel toegeneigd. Alleen het woord
socialisme klinkt niet aangenaam. Voor de denkenden moet
een tijd van nadenken zijn, om te begrijpen, dat er een tijd
zal komen, waarin men niet meer spreekt van „ons eigen-
dom."
Praat eens met een onontwikkeld Socialist over zijn ei
gendom. Dan ia hij de eerste, die gereed zal zijn dat te
verdedigen, als ge er een vinger naar dnrft nit te steken.
En uergelijken lui willen dan nog wel eens anders eigendom
in bezit nemen 1
De groote kwestie ia juist, dat alle eigendom weg moet.
En dan praat men nog over klein eigendom.
De Kathol Kerk zal nu helpen en wat kapitaal verdeelen
en zien daardoor aaahang verwerven.
Het uitsluiten van hen die niet ten volle het Socialistisch
program willen onderteekenen, is dus een domheid.
Elk die het nu goed heeft, zal misschien half socialistisch
zyn. Iemand die het redelijk heeft zal het toch niet beter
kunnen krijgen, de mets-hebbenden zullen het veel beter
denrgd"relzittfrtkaP,tali8ten ee»
pJ?TÜÜ Terk.eer^ v'ndt spr. het onderling wantrouwen stoken.
S kent'het'S g\nt e,erYnd" °°k bestaan, wan
wen L ge?0t "lf Jaarvaa; het dus dwaas wantrou-
behoorende^het 3w|0ïer tot de b°«g™sie
oenoorende, het goed meenen met het volk.
zij nu dëCW Tl1""1 dr heeft Juist waarde, omdat
J een denzot
zeker wet aan. Uil te staan. Maar als
jonge partij denkt er
baan, die een ander voor ons heeft glad gemaakt. Groote
achting moeten wij koesteren voor die baanbrekers. De socia
listen "zijn kinderen van onzen tijd, en omdat zij nu ge
voelen dat zij verliezen, zoekt men tweedracht. Niemand
kan met recht zeggen: ik waarschuw u tegen dezen of dien.
En al is cr nn iemand, die erg veVzot is op het lidmaat-
schap voor de tweede kamer. Wat hindert dat? Zoolang hij
optreedt voor de rechten van het volk, is hij nuttig, jnist
omdat hij eerzuchtig is.
De vraag is: wat kunnen wij er bij prohteeren.
De Grieken zeiden: als iemand te geliefd is onder het
volk, dan moet hij voor 10 jaar verbannen worden, want
zoo iemand zou gevaar loopen een tiran te worden en dat
zou gevaarlijk zijn voor den staat. En het volk heeft de
macht, zoo iemand er weer uit te zetten.
Voor spionnen moest men vroeger bang zijn. Nu is het
daarvoor geen tijd meer, het spionnenstelsel heeft geen
invloed meer. Bovendien er kan evengoed een spion onder
de arbeiders zitten. Dns wantrouw geen meergegoeden of
ontwikkelden. Als die man maar werkt voor het volk. Men
moet juist een strijdkracht vormen van denkers. Al die
meeloopers geven niets. In tijd van nood loopen die toch
weer over. Vertrouw elk d^e dat wil. Marx was ook een
volgeling. Vertrouw. Hij die bedriegt, valt van zelf om
en hij die, al is het maar één jaar, meewerkt, brengt de
volkszaak vooruit.
Het is dus laf vau het volk om te wantrouwen. Maar
al dat gepreek van „vertrouw ze niet" breugt het volk er
op het laatste toe, omdat zij niet meer weten wien zij wel
moeten gelooven. En omdat het volk zoo dom. nog is,
gaat het dan juist het meest ongeloofwaardige gelooven.
Bij het Socialistisch program, is het alleen de vraagtot
hoever help je mee? Wat geeft het, al belooft iemand alles
en hij doet morgen anders?
Een derde gevaar voor de Socialistische partij is de
onderlinge persoonlijke standjes. Dat onderling gekibbel
benadeelt de groote zaak. Dat telkens elkaar uitkleeden is
een der fouten van den laatsten tijd onder de Hollandsche
Soc.-Democraten. En de tegenpartij lacht daarbij in haar
vuist. De Kath. kerk heeft de gewoonte elke twist in eigen
boezem te smoren. Dat is ook verkeerd. Een jonge partij
moet dat niet doenmaar personenstrijd is belachelijk.
Het is niet de vraag, wie hierin of daarin groot is?
Terecht erkende een Soc. Dem. dat het een groot ongeluk
is, dat velen meer willen zijn, dan zij kunnen zijn. Wat
kan je het hoogste worden? Een groot redenaar of schrijver.
Dat is alles. Velen der leiders vinden zich dan teleurge
steld en maken dan gekrakeel uit ijdelheid. Men moet het
in hoofdzaak met elkaar eens zijn.
Er is nog een bezwaar, De Encycliek van den Paus
werkt op de Vakvereeuigingen. De Katholieke vak-
vereenigingen krijgen dan door het gekibbel bij de Soc.-
Dem. ook de halven.
De arbeiders moeten zich niet afscheiden
Het groot kapitaal en de Soc. Democraten begrijpen
elkaar zeer goed.
Op het Congres te Brussel werd het Vredepunt bijna een
twistpunt.
Men kreeg de volgelingen van Liebknecht en die van
Domela Nieuwen/ruis. Het bleef wel een oorlog bij woorden,
maar het is toch geheel anders uitgeloopen dan de Holl.
Socialisten het wilden.
Spreker staat buiten de Soc. Dem. en was tegen oorlog.
Oorlog is altijd in het nadeel van het volk. Spreek
ster kan zich voorstellen dat een oorlog in onbe
schaafde landen des noods nog kan dienen tot bevordering
der beschaving. Doch in Europa is dat niet het geval. Als
Frankrijk en Dnitschland met elkaar vechten en de een
een brok land wint van den ander, geeft dat het volk niets.
Integendeel. Oorlog breekt de industrie, landbouw en een
volk. Oorlog neemt de kern van de bevolking en laat die
in stukken hakken. Men kiest de gezondste, de sterkste
mannen. Men kan dus niet sterk genoeg zijn tegen oorlog.
Een revolutie is nog beter dan oorlog.
Maar is er nu iets gekker, dan dat men zich tegen den
oorlog verklaart en onderling ruzie maakt Daarom moeten
de vakvereeuigingen niet uitsluiten. Een vakvereeniging
moet genietbaar zijn voor elk. Niet alleen voor de Socia
listen.
De vakvereeniging kan staan buiten de Soc. Dem. en
als die vakvereeniging dan groot wordt, zal zij van zelf
toch den socialistischen weg op gaan, omdat alle standen
er in zitten.
De eenigste vraag is: hoe zullen wij het be9t strijden
tegen het vastnestelen van de Katholieke kerk
De strijd moet zijn gebaseerd op ontwikkeling van den
geest. Dan volgt de voldoening der lichamelijke nooden
van zelf.
Het is nu niets nieuws dat een werkman en een kapitalist in
dezelfde zaal hun gevoelen zeggen, en tegenwoordig ver
dwijnt al de afscheiding van stand. Dat was 25 jaar
geleden niet zoo. Dat is te danken aan den partijstrijd.
Doch dat stoffelijk voordeel, tot heden bevochten, zou
kunnen worden tot nadeel van den geest, en dat mag niet.
Kennis staat hooger.
Elk die dom is, is toch uitgesloten uit de maatschappij,
Al heeft hij nu zijn brood, zou hij het toch weer verliezen.
De Soc. Democratie moet thans dien weg op en het
onderling gekijf moet worden nagelaten.
In Frankrijk hebben de socialisten de laatste twee jaren
getwist. Daar tusschen stond het aaarchisme. Dat zal dc
Soc. nn voortdrijven. Elke partij heeft een opjager noodig.
Het volk moet nooit uitbundig in opstand komen, doch
doodeenvoudig elke nieuwe partij welkom heeten. Dat is
vast: hoe meer partijen, hoe meer er gedaan wordt. Hoe
meer een partij vast hangt aan een idee, hoe vaster zij
inslaapt.
Het volk moet daarom het nieuwe steeds begroeten.
De heer Th. Roep, releveerende dat spreekster zich niet
stelt aan de zijde der Soc .—Democratie en toch een pleidooi
er voor levert, vraagt of er dan twee soorten van Sociaal-
Democratie zijn Spreker had de verslagen gevolgd over
het Brusselsch Congres en daarin o. a. gelezen dat Domela.
A ieuwenhuis zich verzet heeft tegen de toelating van mej.
DruckerSpr. vraagt waarom D. N. zich verzette indien
er maar één socialisme is
Mejuffrouw Drucker repliceert dat er niet ééne soort
maar wel 10 soorten van socialisme zijn. In haar rede toch
heeft zij meermalen gezegd: Velen zijn er, die zich Soc-
Dem. noemen, doch geen denkbeeld er van hebben. Er zijn
zelfs meer dan twee stroomingen. Dat verschil van meening
is gelukkig voor het volk. Spr. staat buiten de partij, om
dat zij elke partij te partijdig vindt. De eene partij ziet de
fouten van de andere. Spreekster is niet partijmensch genoeg
om alles goed te keuren wat een partij doet. Spreekster
behoort niet tot de soc.-Dem. partij, maar rekent zich zelve
meer socialistisch dan die partij zelve. Zij vindt het niet
noodig, zich aan een partij te binden.
Het is hetzelfde als bij de Katholieke Kerk. Spreekster
was zelve katholiek, doch die band deugt niet voor ieder
en althans niet voor haar.
Honderden werkelijke Sociaal—Democraten erkennen dat
zij meer steunen op de menschen die buiten de partij staan.
Zij is niet op het congres geweigerd en zij kwam daar
ook niet voor de Soc.-Dem. partij. Zij kwam daar voor de
f rouwenvereenigingZij vindt het onverstandig dat elke vak
vereeniging ook Soc.—Democratisch moet zijn. Er moet een
overgangstijdperk gevormd worden.
Het Congres in Brussel was niet een Soc. Democratisch
Congres. Het was alleen een arbeiderscongres, voor al v*0"
onderdrukt was.
De strijd tusschen Domela Nieuwenhuis en Forluijn
was daar niet op zijn plaats.
De vraag was: mag de vrouw tegenwoordig zijn op het
CongresEn het antwoord luidde„ja!"
Op dat Congres waren ook de Traide- TJnions. Het Soc»
