Uit en voor de Pers.
extra-uitkomend timbre eener enkele stem,
zooals bij de meeste vereenigingen hei ge
val is.
Heerlijk schoon heeft Eaphonie gezon
gen. Vooral Tenebrae. Keurig, prachtig
klankgel uid, wat een kostelijke sopraan en
alt en volle bas! en welluidende
tenor.
Wij voegen er aan toe: „Een Bravo»
voor den heer P. Stadt. Weet gij «elf als
zanger zoo kunstig en nauwgezet, zoo ge
voelvol te teekenen, het koor was een
getrouwe afspiegeling van uw eigen figuur.
Uwe zaDgers en gij gij en uwe zangers,
waart één. De bezieling welke in uwen
geest zetelt, heeft zich medegedeeld aan
de leden uwer vereeniging.
Een daverend en herhaald applaus weer
klonk dan ook als dank voor zoo schoonen
zang!
5. Orpheu* (Mannenkoor) te Oudkarspel-
Directeur de heerJ. Fis.a. Weber* Zwanenzang
van A. ten Cate J. Az.; b.'Jacht zang van
F. Dupont. Met het eerste no.was dit koor
ongelukkig. Jachtzang was beter. Een
gebrek bij dit koor is, dat enkele stem
men te scherp, zijn De baspartij
is goed. De wijze van zingen van dit koor
getuigt van oefening en routine.
De „teekenning* was wat flets.
6. fFerkmaneluet te Krommenie, direc
teur a. Len Kerk van R. Hol; b. De morgen
van A. G. Heinze. Dit koor heeft veel
verdienstelijks, is bepaald ambitieus en zijn
jonge directeur heeft blijkbaar veel moed.
"Want om voor een dergelijke uitvoering
aan te komen met een tweetal nummers
als deze, dat zou men missohien bijna
vermetel kunnen noemen. De straf bleef
dan ook niet uit. Met den laatsten regel
van 't eerste vers„Ben kerk van onge-
korven hont', raakte men de kluts ge
heel kwijt. En de „doorluchte tempelboog"
was een schril-kleurige. „De Morgen* lag
blijkbaar beter in de macht der Zangers.
De bariton-solo in dit no. werd uitste
kend gezongen en voorgedragen.
7. Orpheu* (gemengd koor) te Oud
karspel, dir. de hees J. Fi*. a. Dank voor
Frede v. J. Haydn; b. Froege Lente v. F.
Mendelssohn-Bartholdv. Het eerste num
mer werd zeer aardig, lief voorgedragen.
Typisch was ook de wijze, waarop Vroege
Lente* werd gegevon. De jeugdige stem
men dezer vereeniging beloven bij vol
hardende studie goede krachten te zullen
worden.
8. Zaanland* Mannenkoor te Koog a/d Zaan
Directeur, de heer J. J. M. Sicking. a. Cp
V kerkhof v. de Ylieghb. Aurora v.
J. J. M. Sicking. Beide nummers weiden
keurig en indrukwekkend voorgedragen. Van
de mannenkoren, is dit koor het beste.
Vooral het tweede nummer, dat eene
compositie is van den directeur zeiven,
was een juweeltje van voordracht. Met
zulk een directeur wacht dit koor onge
twijfeld nog veel succes. Is Euphonia de
licht-ster voor de gemengde koren, Zaan-
land!» Mannenkoor is dit niet minder voor
de mannenkoren.
9. Harmonie (Gemengd koor) te Twisk
Directeur, de heer H. J. Blokpoel. a. Pel
grimNachtlied v. R. Hol en b. Bij 't
graf v. J. B. Kolkman. Dit laatste num
mer werd niet onverdienstelijk gegeven.
De tenoren van dit koor zijn te scherp
da sopranen en alten durven nog niet
al te best. Haar aantal in aanmerking
genomen, moesten zij meer kracht ont
wikkelen.
10. Niedorp'» Mannenkoor te Nieuwe Nie-
dorp. Directeur, de heer D. Kuilman, a.
Maartnacht van Kreutzerb. Avondlied van
Verhulst. Dit koor, hetwelk in den heer
Kuilman een verdienstelijk directeur bezit,
hebben wij met meer succes hooren zin
gen. Het was nu niet gelukkig in de keu
ze zijner nummers
„Maartnacht', ofschoon vrij goed gezon
gen, als compositie maakte o. i. nu juist
niet bizonderen indruk. „Avondlied', dat
schoone, maar zoo bij uitstek technisch
moeie'.ijke nummer stelt eischen aan welke
dit koor niet heeft kunnen voldoen. En
dan die overgang bij „schoon alles op de vel
den of in het lommer zwijgt!" Ja, heeren,
daar zat juist de moeielijkheid en al
fluisterdet gij nu nog zoo... daar helpt
niets aan, gij waart leelijk uit den toonaard.
Eu dat gij bij het opwaarts stijgen van den
lof, ook weer den juisten toonaard wist te
bestijgen, pleit wel voor uw handigheid,
doch redt niet 'de fout.
Zoo leert deze tweede openbare uitvoe
ring van den Noord-Hollandschen Bond op
nieuw, dat de beoefening der zangkunst
niet maar zoo in 't bereik ligt voor de
eerste den beste en dat deze kunst terde
ge „gediend» wil zijn. Maar ook, dient
men haar in ernst en met toewijding, dan
dient men haar in eere en schenkt zij
ook eer en genot aan allen die haar „die
nen".
Mag de Bond met alle redenen zeer te
vreden over deze, ;hare tweede uitvoering
zijn, niet minder tevreden kan het pu
bliek zijn, voor wat daar ten gehoore werd
gebracht, in dat schoone prachtige Kerk
gebouw der gemeente Oudkarspel te
vreden waren ook vooral wij, verslaggevers,
die dank zij de zorgzame welwillendheid
der Commissarissen, zulk een uitstekende
plaats kregen.
Endoor dat wij zulk een uitste
kende plaats kregen, waren wij in staat
gesteld, al onze aandacht te wijden aan
hetgeen door de verschillende vereenigingen
werd opgedragen, als product harer ambi
tie en oefening.
's Avonds te Glf2 ure precies, ving op
het schoolplein het concert aan, door het
stafmuziekkorps der Kon. Ned. Marine, te
Dea Helder, onder dir. van den heer
J. fioning.
Tot besluit van het muzikaal program
dezer feestelijkheid, werd in het bij
uitstek daartoe zich leenende Kerkgebouw
ten8 ure 's avonds aangevangen met helgroot
Symphonie-Concert, door het stafmuziek
korps der Kod. Ned. Marine, onder dir.
van den kapelmeester, den heer J. Koning.
Door de aanbieding van dit concert
aan de feestvierenden, heeft Oudkarspel
zich den warmen dank verworven van al
wie'zijn gast is geweest op dien dag.
Zulk een heerlijk concert is een waar
dig slot van een feest, gewijd aan de Godin
der Muziek. Hoe heerlijk, hoe groot klonk
het 1ste nummer van dit concert „Grosser
Festmaisch iibei den choral: „Nu danket alle
Gott', v. Johann Betchhoe teeder,
rein en warm stemden„Abschied" van
Jac. Koning en „Intermezzo Siufonico"
v. Pietro Mascagni, Verrukkelijk was de
uitvoering van „Célèbre Menuetto gracioso*
en „Loin du Bal' v. Ernest Gillet.
Ongetwijfeld zullen allen die deze festi
viteit mochten bijwonen, in aangename en
daukbare herinnering nog dikwijls gewa
gen van 't kunstgenot, toen gesmaakt, en
dan tevens gulhartig hulde brengen aan de
Feestcommissarissen en leden van het Plaat
selijk Comité, die het verblijf j.1. Zondag
te Oudkarspel zco aangenaam en gezellig
mogelijk hebben gemaakt. Erkend moed,
dat men te Oadkarspel weet feest te
vieren.
Een zoontje van P. L. te
OBDAM geraakte zondag te water en werd
geheel bewusteloos opgehaald. De ouders
meenden dat 't kind reeds dood was. Ge
lukkig echter kwam de heer L. S. van
Spanbroek voorbij en wist door eene oor
deelkundige behandeling de levensgeesten
weder op te wekken.
De heer N. J. C. Schermer
hor n, predikant bij de Hervormde Ge
meente te Beets (classis Edam,) beeft de
toezegging van beroep naar NIEUWE-
NIEDORP aangenomen.
Bijde firma Herms. Cos-
eter k Zoon, te ALKMAAR, verschijnt
de door F. S. C. bewerkte vertaling Jvan
een belangwekkend boek, van de hand van
den duitschen schrijver Julius Wolff. Waar
zich in den Beneden Harz, nabij het lie
felijke Brunswijksche stadje Blankenburg
de trotsche en eerwaardige zandsteenrots
Regenstein of Reinstein verheft, vindt men
nog de ruïnes van een der voorheen merk
waardigste natuurlijke bergvestigen der
middeleeuwen, „genaamd de Regenstein".
Het is de geschiedenis van den beroemd-
sten loot uit dat geslacht, graaf Albrecht
van RegensteiB, als de „Roofridder* bekend,
die in dit boek wordt medegedeeld.
Zaak-Van Deth.
In de Middelb. Cl. komt een ingezon
den stuk voor van de heer Henri P. J.
van Deth, zoon van den heer G. van Deth,
d ie dezer dagen DaarAmerika is vertrokken.
Van de bewering van dr. Gheel Gildemee-
ster, die voor de Haagsche rechtbank had
verklaard, dat hij van Deth slechts ééns
in zijn leven heeft ontmoet, jaren geleden
in elk geval voor 1887 dat Van Deth
toen, door zijne bemiddeling aan f 1000
geholpen, naar Transvaal is vertrokken en
dat getuige (ds. Van G. G.) meermalen
bekl.'s vrouw heeft bijgestaan», zegt de
heer Van Deth Jr. dat dit „een groote
leugen" is.
Van het vertrek van zijn vader naar
Amerika zegt de schr.:
„Heeft de heer Van Deth recht gegeven
om zijne terugkomst niet te verwachten
Mijn vader had reeds vóór dat er iets van
eene vervolging bekend was, het plan op
gevat om naar Amerika te gaan, daar hij
een brief van dr. C. J. Calkoen te Mid
land Park, New-Jersey, had ontvangen,
waarin deze hem uitnoodigde om in Ame
rika voordrachten te houden en tevens het
verdere onderzoek inzake Neerbosch te
doen. Zijn huis blijft door mij bewoond,
alles bij het oude tot over drie maanden.
Dan moet ik u ook erop wijzen, dat de
straf, die mijn vader heeft gekregen, d e
hoogste is die mén kan geven dat
kapt. Bakker voor het dooden van een
stoker 3 maanden kreeg, en mijn vader
voor het zoogenaamd beleedigen van den
officier van justitie 4 maanden.
Dit noemt men in Nederland recht
spraak."
De hotelhouder te ALK
MAAR (hotel Wijnkamp) is opgelicht door
een net gekleed persoon, met beschaafd
uiterlijk, die voorgaf te zijn P. J. van
Siierum uit Arnhem.
Nadat deze persoon een paar dagen in ge
noemd hotel gelogeerd had, onder voorwend
sel dat hij zijne ouders aldaar zou afwach
ten voor wie hij aldaar een paar kamers
had besteld, ging hij Donderdagmiddag
een rijtoer maken. Alvorens in te stappen o-
verhandigde hij den hotelhouder een gezegeld
pakket, met beleefd verzoek dat zorgvul
dig te bewaren het bevatte geldswaarde
en hij wilde dit niet onbeheerd op zijn
kamer achterlaten. Tegelijkertijd vraagt
hij f 50 in te wisseleD, doch om óeze
drukte te voorkomeD, zeide hij: „Ge moest
mij even f 15 geven, schrijft deze maar
op de nota, dan zullen we het totaal be
drag hiervan van avond wel vereffenen.»
De heer Schwanner, geen kwaad ver
moedende, geeft hem het gevraagde be
drag. Werkelijk kwam hij van den rijtoer
aan het hotel terug, bestelce diner, en na
dit gebruikt te hebben, vertrok hij zeg
gende naar de muziek in den Stadshoul
te gaan luisteren doch kwam toen niet
meer terug.
Hoogst waarschijnlijk
heeft weder de cholera haar intrede in
ROTTERDAM gedaan. Een werkman die
zondag mor?en te 7 uur in zijn woning
aan de Wollefopper.straat ongesteld werf,
ikavonds onder verdachte omstandigheden
18
overleden. Het lijk is kort daarna naar de
begraafplaats te Crooswijk overgebracht en
men ontsmette van gemeentewege de wo
ning. Een ander ziektegeval van twijbl-
achtigen aard deed zich reeds zaterdag
middag voor bij een 7-jarig knaapje aan
boord van een in de Nassauharen liggend
vaartuig, welk kind ook overleden is. De
schuit werd verhaald naar de quaiantaine-
haveu te Katendrecht.
Dit geval wordt van erns'.igen aard be-
schouwd, daar in het vaartuig graan ge
laden werd uit een stoomboot uit Con-
stanliuopcl eu het knaapje ongesteld weid
na in het graan te hebben gespeeld.
„Naar wij vernemen," „zoo bericht verder
het R. Nbld. „zijn dit echter geen geval
len van cholera asiatica maar van cholera
nostros, welke laatste ziekte een zwaar
geval van buikloop is niet choleraver-
schijnselen. Deze laatste ziekte wordt op
gewekt door het nuttigen van veel en
onrijp fruit, waardoor men htt lichaam ook
zeer gedisponeerd maakt voor de besmet
telijke cholera asiatica. Mie het noodig
heeft vruchten te eten, late die eerst ko
ken of zorge slechts rijpe vruchten te
nemen. Verder blijft het geraden wtder
kalm te gaan leven of liever zoo min mo
gelijk van zijne gewoonten in het nemen
van eet- en drinkwaren af te wijkeu.
Zondagavond is op het tra-
ject Halfweg—HAARLEM, een reiziger
3e klasse van het balcon van een der rij
tuigen van trein 77 gevallen, Hij werd
aan een der beenen zwaar ver
minkt.
De geneeskundige Mechür van Halfweg
legde een voorloopig verband, waarna de
man per volgenden trein naar Haarlem werd
vervoerd.
Ook Maandag 1. 1, werd op
de Texelsche weekmarkt het wolvee duur
van de hand gedaan. Er werden o. a. ram
men verkocht, tegen f 18 h f 22 Voorts
waren de prijzen als volgt
Gelde schapen f 18 a f 22.50 Fokschapen
119 u f22. Wtide f 13.50 a f 18 Lamme
ren f8 a f12.25.
Het vee baadt in de weiden letterlijk in
het gras en ziet er zoo welgedaan uit, als
reeds in jaren het geval niet is gaweest.
Er ligt hier nog veel hooi buiten op zon
nig, droog weer te wachten. Mocht dat nu
maar spoedig komen,en ook eens wat duur
zaam zijn.
Opnieuw is de „Hercules"
uit het Nieuwediep nsar zee gestoomd, om
onder leidiug van dokter Hoek en met be
hulp van den TEXELSCHEN blazenschip-
per Mossel, wetenschappelijk onderzoek om
trent visscherij-aangelegenheden te doen.
Wellicht wordt de tocht tot aan de En-
gelsclie kust uitgestrekt en is 't mogelijk,
dat de boot wel eens een Engelsche haven
inloopt. Dal onze visscherij door zulk een
wetenschappelijk onderzoek wel gebaat zal
wordeD, is gereedelijk aan te nemen. Doe-
ter Hoek toch, is sinds lang eene speciali
teit op 't gebied van visscherij.
Te MAASTRICHT zijn
gisteren 8 gevallen van cholera voorge
komen, waarvan 7 met doodelijkeu afloop
Eén patiënt is nog onder geneeskundige
behandeling.
Een brandweer, éénig in
haar soort 1
Te AALSMEER sloeg de bliksem in bij
den heer v. d. M. een kwartier buiten de
kom der gemeente, en toen de vlammen
naar buiten sloegen, was de brandspait
ijlings bij de h&nd. Men zon water
geven, doch in der haast had men verge
ten de slang mede te nemen. Iemand,
uitgestuurd om deze te halen, kwam weldra
hijgend en afgemat terug. Nu zou het
blusschingswerk beginnen. Doch nu bleek
de straalpijp absent te zijn. Een an
dere snelvoeter hijgt naar het spuithuis.
Toen deze gewapend met straalpijp terug
kwam, was juist de schuur, waarin de
bliksem was geslagen, afgebrand, en kon
men weer huiswaarts keeren.
Inde ZEVENWOUD E (Fr.)
doet zich het ongwone schouwspel voor,
dat boeren met laarzen aan de voeteuhet
hooi, dat in 't water op de maden drijft,
opvisschen, en het druipnat naar huis ver
voeren, om het daar in te kuilen.
Te GRONINGEN worden
jaarlijks de meeste harddraverijen gehou
den dit jaar brengt men hel er stellig
tot een balf dozijn, wat vermoedelijk
wel record zal wezen.
Vier paardenkampen de wedrennen
te Vogelzang voor één gerekend, zijn
er in dezen zomer al beslist en nu zijn
er nog twee uitgeschreven. Op 28 Augus
tus, den beroemden datnm, eene harddra
verij van ingespannen paarden om prijzen
van ƒ400, ƒ200 en ƒ100 en op 16 Oc-
tober namens de provinciale Vereeniging
ter bevordering der paardenfokkerij eene
harddraverij van stam-, premie- of preferen
te hengsten en merries. Honderd daalders
worden uitgeloofd voor iederen hengst, en
honderd rijksdaalders voor iedere merrie,
die de baan van 1600 meter in of binnen
3 min. 40 sec. afleggen. Laatstgenoemde
harddraverij is er zeker eeD van de nuttig
ste soort.
Daar zich te MAASTRICHT
plotseling verscheidene gevallen van Azi
atische cholera met doodelijke afloop heb
ben roorgedaaD, zijD de gymnasliekfeesten,
die op 4. 5 en 6 Augustus aldaar zouden
plaats hebbes, tot een nader te bepalen
dag uitgesteld.
Schaepman over Mr.
poort vliet, den
het
zoo
I_>r
Tab van
°fc het''centrum geeft Dr. Sciaepma*n
een serie opstellen over den -.staat van
zaken en Partijen" en schrijft d. i onder
meer over den oud-minister lak,
volgende
Weinige dingen zullen later een
verrassenden en eigenlijk zoo verwar
renden of zelfs overbluffenden indruk
maken als de hartstochtelijke haat, die
zich tegen den heer Tak heeft geopen
baard. Een persoonlijke haat, die soni9
geen grenzen kende en bij alle toome-
looze bespraaktheid toch onverklaarbaar
bleef. Want eu hiermede begint liet
zonderlingewat geestdrift de door hem
I verdedigde zaak ook mocht hebben,
geestdrift, hartstochtelijke liefde voor
zijn persoon heeft de heer Tak niet
gewekt. Immers en ook dit moet men
in rekening brengen bij den heer
Tak zeiven was weinig te zien van de
groote geestdrift, die verlicht en ontvlamt,
bezielt en medesleept. Al de eigenschap
pen, die met zulk een geestdrift gepaard
moeten gaan, ontbreken hem. Hij bezit
geene van de zoogenaamde schitterende
gaven. Hij is geen dichter, nog minder
een dweeper. IIij gelooft niet, maar hij
weet. Stelligheid is het beste en het
liefste, wat hij bij menschen en dingen
vinden kan. Hij is degelijk, helder,
nauwkeurig in al zijn betoogen. Hij gaat
recht op den man en op de zaak af, als
hij eenmaal zijn wit gekozen heeft. Bij
het doel der keuze is hij voorzichtig en
geduldig als een indiaansch jagerzon
der een zweem van schalkschheid
poogt hij zijn tegenstander te ver
schalken en van den weg te brengen
hij volgt zijn weg, kalm en onverwrikt.
Hij is van top tot teen een verstande
lijk man; hij weet wat groote dingen
zijn en hij wil ze; het soms wat kleine
der gewone verstandsmenschen heeft hij
niet. Toch ontbreekt hem in zijne wijze
van optreden en handelen iets van het
grootsche, dat zij, die groote dingen doen
zullen, niet kunnen ontberen. De phan-
tasie is voor hem geen scheppende
kracht, zij is slechts het middel, dat de
dingen, door het verstand gewild, in
bruikbare beelden belichaamt. Voor den
heer Tak eindigt iedere lijn in een zicht
bare laatste punt, zij gaat nooit verloren
in een purperen wolkgevaarte of in een
wemeling van licht.
Hoe heeft deze kalme, koele man zulk
een geweldigen hartstocht opgewekt Er
is een verklaring. De heer Tak is een
man van kracht, van overzettelijke kracht.
Een vierkante, massieve kracht. Niet
onbewegelijk, maar het zij herhaald,
onverzettelijk. Het is geen kracht van
voortdrijven of vooruitstreven, het is een
kracht van staan. Als de heer Tak eens
zijn standpunt heeft gekozen, dan staat
hij vast, als een Russisch regiment onder
den kogelregen. Hij kiest zijn standpunt
met voorzichtigheid, met beraad, met
overleg, maar daarna heeft het over
leggen uit.
Zulk een kracht is een kracht, die
natuurlijk veel verzet wekt, maar tevens
tot verzet prikkelt. Voor de meeste
menschen heeft zij iets onaangenaams. liet
is als het stelsel van vaste prijzenzij,
die van loven en bieden houden, gevoe
len dit altijd als een dwang. Het is echt
menschelijkmen wil zich wel gewon
nen geven, maar men wil niet gedwon
gen worden.
Of voor een staatsman een kracht van
dit gehalte een benijdenswaardige gave
moet heeten, is een vraag, wier beant
woording van oogenblikken en omstan
digheden afhangt. Zij, deze kracht, heeft
haar groote zijden. Zij is onbestaanbaar
zonder een kloeken moed en een niet
geringe mate van onbaatzuchtigheid. Men
moet om haar te kunnen bezigen niet
weinig ontdaan zijn van de gewone soort
ijdelheid. Maar waar zij in hare massieve
gestalte wat onverhoeds optreedt, wat
onverwachts treft, wat vierkant zich vast
zet, daar is zij een gevaar. Met haar
uiterlijke bedaardheid treft zij dieper en
feller dan de vulkanische hartstochtelijk
heid. Lava kan afkoelen en teelaarde
worden voor edelmoedigen wijn. Steenen
blijven liggen en drukken de teelaarde
dood.
Deze eigenaardige kracht van den heer
Tak is een natuurlijke gave, maar zij is
tevens een verkregene, een aangeleerde
eigenschap. Zij komt voort uit de voor
stelling, die heer Tak zich gemaakt heeft
van den staatsman-minister, en de door
hem gehuldigde opvatting van den staat.
Ik heb mij eens bij de redekaveling
in de Tweede kamer veroorloofd te zeg
gen, dat de staat, zooals die door den
heer Tak gewenscht werd, een Caesaris-
tische staat zou zijn. De heer Tak schud
de het hoofd en zou weder het hoofd
schudden, maar ik meen de bewering te
mogen volhouden. Niet alsof de heer
lak een Caesar aan het hoofd van de staat
verlangde. Niet alsof hij, om eens in den
stijl zijner hefstigste bestrijders te spre
ken zelf den Caesar zou willen spelen.
elfs niet alsof hij de staatsbemoeiing tot
een alomvattende, een bijna onbegrens
de zou willen maken. Neen, maar wat
e heer Tak in den Staat ziet en bewon
dert, dat is de macht, het alvermogen.
De gebiedende invloed, dien de Staat op
net volle, rijke leven kan uitoefenen: de
kracht tot ontwikkeling, die hij vooral
rfiln u- 0eri ffe^dende ontelbare dingen,
"ij rechtstreeks en zijdelings, middel
lijk en onmiddellijk kan bevord*,
tot stand brongen, dat trekt h en
Hooger kracht, dan de kracht v®
Staat kent hij niet en zelfs de
is, zoo al niet de gave h ,Vr3^eid
zou te scherp klinken toch d
van de welbegrepen en wei£f!iTïUc'1t
staatsmacht. ^ebruAte
Voor wie dergelijke ideeën koe*
moet de staats-minister in Th
volschapen staan. Voor den man^i 6
ijzer gegoten" koestert de heer Tak hl x'
baar en groote bewondering, jjy
zeer zichzelv' om tot navolging t i*®
men. Maar zijn model heeft hij toeb
vonden in den man, die „onbenJ^
parlementaire verantwoordelijkheid"
„volle zelfstandigheid des gouvernement
voor de ministers vorderde. De ve
woordelijkheid maakte,in dezen gedacht!!"
gang, de ministers niet tot ondertW
van de Kamer of hare meerderheid n
zij maakte hen sterk ten overstaan T'
Kroon. Evenzeer als zij den monarch det
ten door hun verantwoordelijkheid evenzw
dekte die verantwoordelijkheid hen te?"*
over den monarch. Zij maakte indeK
mer de volle zelfstandigheid des g0Uya"
nements mogelijk, omdat de Kam
geen verantwoordelijkheid dragende J'
volle zelfstandigheid der minister
aanvaarden moest op straffe vanan
ders de geheele werking der constitutioneel
le monarchie te vervalschen.
Uit deze voorstelling laat zich mede de
onverzettelijkheid van den heer Tak ver-
klaren. Of die onverzettelijkheid nu juigj
altijd de beste vormen heeft aangenomen
of zij steeds op het juiste oogenblik is té
voorschijn getreden, of zij somtijds niet
werd vergezeld van een liefhebberij in
kleine middelen, die op zichzelve niet
verwerpelijk kunnen zijn, maar niet met
haar strookten, dat alles zijn vragen
die men ia het licht der jongste gebeur
tenissen zonder verdere voorlichting be
antwoorden kan."
In een tweede art. heeft Dr.
man zijn oordeel over de houding van
den minister Tak in de critieke dagen
der kieswetdebatten gezegd.
In de eerste plaats constateert hij dat
men met al de sedert gepubliceerde cri
sisstukken voor zich, dezen Staatsman
geen verandering van zienswijze voor
de voeten kan werpen. Zijn bestrijding
van 't amendement-De Meijier is tot het
laatste oogenblik onverzwakt geweest.
Als hij zich bij de beslissing der Ka
mer had neergelegd, na zijn verklarin
gen in den loop van het debat, dan had
hij blootgestaan aan het verwijt, dat te
hebben gedaan als haar dienaar. Daar
aan twijfelt nu niemand meer en daarom
kon men ook op het oogenblik der stem
ming niet twijfelen.
Daarna bekijkt dr. Schaepman de le
zing wat nader, die de heer Van Tien
hoven aan den loop der zaken heeft ge
geven. Het beroep op de aanneming van
art. 3 beduidt niets, want dat artikel
was een theoretische phrase, waar bijna
iedere kieswet op zou passen. Van de
17 leden die tegen art. 3 stemden heb
ben er dan ook 15 vóór het amende
ment-De Meijier gestemd. Dat de uit
slag anders zou geweest zijn bij een scher
pere, nadere verklaring des ministers is
evenmin aan te nemen. Ook al had de
regeering het gewijzigd artikel aanvaard,
artikel 4 ware toch verworpen. En als
de regeering eens de verwerping van het
gewijzigd artikel had afgewacht? Dan
zou zij een dubbele nederlaag hebben
geleden. Dan had zij moeten heengaan
na de blaam van een mislukte toegeef
lijkheid op zich te hebben geladen. Dan
had men zoowel van de Regeering
van de Kamer kunnen zeggen, niet da
ieder haar weg volgde, maar dat beiden
schijnbaar eens weegs stuurden en d»n
toch geen van beiden wist waarneen.
Een blinde een blinde geleidend ware e
passend woord geweest.
Dr. Schaepman besluit zijn artikel al us
„Maar de persoonlijke houding
minister van binnenlandsche zaken
genover den voorsteller van het amen
dement en tegenover de Kamer?
Bij de beoordeeling van ^eze yIT~
brengt men eenige dingen niet in rekening-
Op de eerste plaats mag wel eens
aandacht gevestigd worden op de la#
rede van den voorsteller. In deze wo
zonder meer, de in de lucht hangf^_
stelling aangenomen, dat het gewjog"
amendement aannemelijk zal zijn-
Op de tweede plaats was reeds OP.
Fehr. gebleken, dat de Kamer v®. Aer.
gen van onaannemelijkheid moeillfl*
draagt. Zoowel voor als na de in ie
van het amendement had men to
minister gezegd geen pressie meer, S
dreigement. Mocht de minister iu®
zichzelven zeggende Kamer
vrijheid oordeelen, de elementen
het oordeel zijn in haar bezit?
Het is niet de vraag of de mini®
betere houding had kunnen iafnn
Ik voor mij, geloof, dat hij»ch J
uitvoerige en herhaalde critieK
amedement, die telkens tot ^^miden.
aanleiding gaf, had moeten ont
Het beste ware geweest een eeuV,°e3Jent-
korte veroordeeling van het amen
De herhaalde critiek gaf den se v
loven en bieden. Toen de y.
dat zijn critiek als „aanduiding
ziging werd opgevat, had hij zie 1 v4n
bepalen tot een dier korte wuor
welke hij somtijds zoo tersne e
snijdend gebruik weet te maken.
De billijkheid en de goede tr0 fet
deren, dat men niet zonder ui