Zeemilitie.
Zondag 12 Januari 1895.
40ste Jaargang No. 3052.
Polei owziebt der week.
Dit blad verschijnt tweemaal per weekWoensdag- en
Z a t e r d a g a v o n d. Bij inzending tot 's morgens 9 ure, worden
ADVERTENTIEN in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
INGEZONDEN STUKKEN één dag vroeger.
Uitgever J. WINKEL.
Bureau: ICHAOEI, Laan, O 4.
Prijs per jaar f 3.Franco per post f 8.60.
Afzonderlijke nummers 5 Cents.
ADVERTENTIEN van 1 tot 5 regels f 0.25;iedere regel meer 5 4.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
GemeenteSchagen.
Bekendmakingen.
Burgemeester en Wethouders van
Schagen, brengen naar aanleiding van
art. 150 der Militiewet ter kennis van
de lotelingen dezer gemeente, dat zij,
die genegen zijn om bij de Zeemilitie
te dienen, zich daartoe moeten aan
melden te Secretarie alhier voor
den len Februari a. s.
Schagen, 3 Januari 1896.
Burgemeester en Wethouders voorn.
S. BERMAN.
de Secretaris,
DENIJS.
Het ontwerp-program
LIBERALE UME,
Binnenlandsch Nieuws,
Benningbroek.
*1» burgemeester der gemeente Noord-
Scbarwoude.
Buitenlandsch Nieuws.
Verder is elk geboren Transvaler vt
SGHAGER
Algemeen Nieuws-,
COURANT.
Aimieniit- Lnüiivllil
DER
Ongeveer een jaar geleden stelde het
Bestuur der Liberale Unie het maken
van een program aan de orde door een
aantal onderwerpen, die daarop zouden
moeten voorkomen, aan het oordeel der
aangesloten vereenigingen te moeten on
derwerpen.
"Wij hebben met dat denkbeeld onze
instemming betuigd en over de meeste
der aangegeven onderwerpen onze mee
ning gezegd.
Onze lezers, die deze artikelen gevolgd
hebben, zullen beseffen, dat het ons ge
noegen deed te vernemen, dat aan het
Bestuur door de Algemeene Vergadering
werd opgedragen op den grondslag van
die voorafgaande schets en definitief
ontwerp op te maken en nog meer ge
noegen, dat aan die opdracht nu reeds
gevolg is gegeven. Bovendien is het ons
een ware voldoening, dat de uitwerking
der voorloopig aangegeven punten in
hoofdzaak overeenstemt met de door ons
ontwikkelde denkbeelden, zoodat wij
ons gaarne met dit ontwerp vereenigen
zullen, en ons zullen verheugen, indien
het als liberaal programma wordt aan
genomen.
Liberaal P Maar dat is radicaal, heeft
men al gezegd. Eigenaardig, ja. Het
Dagblad v. Z-H. heeft gezegd, dat dit
nu eens een waar radicaal program
mocht heeten en het Centrum daaren
tegen, datde ontwerpers hunne
radicale neigingen mooi op den achter
grond gehouden hadden, om zoodoende vo
gels van allerlei veeren in ééne kooi te kun
nen lokken.Die onderlinge tegenspraak be
wijst op zichzelf reeds, dat de zaak hier
door een partijbril beteken is.
Het ontwerp-programma is tenvolle,
volkomen liberaal. Men kan wel, als
men deze of geene zinsnede uit haar
verband rukt en zichzelve be
schouwt, eenige overeenkomst aantoonen
met wat andere partijen ook willen, men
kan zelfs met het Centrum erkennen,
dat veel van hetgeen in dit ontwerp
gevraagd wordt, de wensch is van ve
len, «oo niet van allen.
Maar dit programma vormt een ge
heel. En in het licht van dit geheel
moet ook elk onderdeel beschouwd wor
den. En dan is er geen twijfel, of wij
hebben hier een zuiver liberaal program
ma. Zonder den minsten twijfel toch
wil hef geheel, zoowel als ieder deel in
het bijzonder, zich plaatsende op den
bodem der bestaande Staatsinstellingen,der
bestaande orde van zaken rechvaardig-
heid jegens allen bet wil de lasten der
gemeenschap het zwaarst doen drukken
op de krachtigste schouders; het wil de
lusten der gemeenschap deelachtig doen
worden aan allen; het wil onze wetge
ving op ieder gebied uitbreiden en ver
beteren, in dien zin, dat het goede wat
er in is, beter tot zijn recht kome, en
de verkeerdheden en misstanden worden
weggenomen; en het wijdt bij dit alles
hoofdzakelijk zijne aandacht aan maat
schappelijke vraagstukken, omdat wij op
dat gebied het meest achterlijk zijn en
er op dat gebied dus nog het meeste te
doen is. Zuiver liberaal dus, want het
wil op den liberalen grondslag in libe
ralen zin voortbouwen. Maar voonutstre-1
vend liberaal ook. Het wil de verbete
ringen die het toestaat, niet mondjesmaat
afmeten, maar in de ruimte, in vollen
omvang tot stand brengen; het wil ze
zich niet tegen wil en dank laten af
dwingen, maar het wil ze uit volle over
tuiging en van ganscher harte aanbieden;
het wil ze, niet omdat ze niet langer
tegen te houden zijn, maar omdat het
zelf ze goed vindt en daarom ze ver
langt.
Vooruitstrevend en democratisch ook.
Het wil niet voor en over het volk be
schikken, zonder het volk zelf stem in
het kapittel te geven. Zoo ruim moge
lijke uitbreiding van het kiesrecht staat
daarom op den voorgrond, opdat zij, die
.het naast betrokken zijn bij de maatre-
[gelen, die de wetgevende macht in de
'eerste plaats te nemen zal hebben, me-
jde invloed kunnen oefenen op de keuze
jvan hen, die daarover zullen te raadple
gen en te beslissen hebben.
j Vooruitstrevend en democratisch dus,
Lmaar zuiver liberaal. Het is daarom ee-
"ne miskenning van het karakter van dit
program, wanneer men er de bedoeling
aan toeschrijft, om verschillende richtin
gen in éénen band te vereenigen. Inte
gendeel: wij meenen de ontwerpers te
mogen gelukwenschen met hun welge
slaagde poging, om twee klippen te ont-
jzeilen, waarop het maken van program
ma's dikwijls schipbreuk lijdt: het zich
{verliezen in algemeenheden, die geen
principiëele scheiding uitmaken tusschen
•verschillende richtingen en het te
'veel afdalen in bijzonderheden, die aan-
Jhangers van éene richting verdeeld hou
den. Om dit programma kunnen zioh
vereenigen allen, die op den grondslag
,der liberale beginselen willen voortbou
wen en naar vooruitgang en ontwikke
ling in denzelfden geest willen streven,
j— maar radicalen en socialen weert het
even goed als conservatieven van aller
lei gading. Ziedaar, wat zoodanig pro
gram doen moet: het moet bij
eenhouden wat tezaam behoort; schei
den, wat niet in beginsel een is.
Maar is daarvoor dit program niet te
uitgebreid, heeft het Bestuur niet te veel
hooi op zijn vork genomen? Ja, als men
het program beschouwt als „een pro
gram van actie," zooals dat in de taal
der verkiezingsdagen heet, dus als een
lijst van werkzaamheden voor een be
paald wetgevend tijdvak, dan zou het
een belachelijkheid zijn. Doch dat is de
bedoeling niet. Het bevat punten, die
reeds aan de orde zijn; andere, die wel
dra aan de orde zullen komen; maar er
zijn er ook, die eerst over eenigen tijd
de aandacht van den wethouder zullen
vragen, ja, enkele wellicht, waarvoor men
nog beginnen moet de openbare mee
ning te winnen.
Het is dan ook meer dan een verkie
zingsprogram. Het is een ontwikkeling
van datgene, wat men van de vooruit
strevende liberale partij te wachten heeft,
niet in het eerstvolgend wetgevend tijd
vak, maar in een afzienbare toekomst.
En vraagt menis het ook daarvoor
niet te uitgebreidis het mogelijk, dat
eenige vereeniging, eenig persoon al die
verschillende punten uit zeer uiteenloo
pend gebied overwege en toetse aan zij
ne meeningen en denkbeelden, dan is
ons antwoord, dat wij dit zeer wel mo
gelijk achten, indien men zich daarbij op
het juiste standpunt plaatst. Dat stand
punt is naar onze beschouwing ditmen
moet aannemen, dat de ontwerpers zijn
uitgegaan van eene hoofdgedachte, van
bepaalde beginselen, zooals wij getracht
hebben, die hierboven aan te geven. En
toen hebben zij nagegaan welke verbete
ringen in onze staatsinstellingen, in on
ze maatschappelijke toestanden, in onze
wetgeving noodig zijn. En daarna heb
ben zij zich afgevraagd op welke wijze
kunnen, met toepassing van onze begin
selen, de gewenschte verbeteringen wor
den aangebracht Het antwoord op die
vraag bevat het ontwerp. En wie dat nu
te beoordeelen krijgt, heeft ook in de eer
ste plaats zich nauwkeurig rekenschap
te geven van hoofdgedachte en beginse
len en zich af te vragen, of hij zich daar
mee kan vereenigen. Is dat het geval,
dan komt in de tweede plaats de vraag,
of hij zich in het algemeen vereenigen
kan met de toepassing, die het bestuur
op verschillende punten aan de beginse
len wenscht te geven. En wanneer men
bij die laatste vraag dan niet aan klei
nigheden blijft hangen, en er zich niet
op toelegt, om punten van verschil te
zoeken, maar om de punten van overeen
stemming te vinden, dan twijfelen wij er
niet aan, of het zal. niet alleen mogelijk,
maar zelfs niet eens moeielijk blijken, om
op den grondslag van het aangeboden
ontwerp een beginsel-programma vast te
stellen, dat allen, die eenes geestes kin
deren zijn, kunnen omhelzen, en dat,
voor hen het vereenigingspunt, tevens de
scheidspaal is, die ter linker- en ter
rechterzijde aanwijst, wie niet tot de on
zen behooren.
Het hoofdbestuurvanden
Bond van Nederlaudsche onderwijzers heeft
thans inz*ke het ontslag van den onder
wijzer Akkerman te St. Maarten,
een sdres aan de Koningin-Regentes ge
zonden.
Beroepen naar TIEL, de
lieer H. van der Hoevenpredikant te
Ten noorden van EnkhUi-
zen is de Zuiderzee rol i.isda va^rt
is voor zeilschepen weder gestremd.
Dezer dagen vergaderde
de Hollandsehe Maatschappij van landbouw
Afdeeling Zijpe, in 't locaal van den heer
A. Bruin, wn«r tevens ter bespreking waa
ingeleid middelen tot het verschaffen van
meerderen bloei aan de te S c h a g e r-
brug gevestigde paardenmarkt.
Ondermeer werd besloten, dien dag te hon
den eene verloting van 6 paarden, nitte-
geven 5000 loten tegen 50 ct. per-
lot, en daarvoor natuurlijk hoogere goed
keuring aan te vragen.
Zondag a. s. viert de heer
C Kroon Az. zijn 40-jarig jubileum
Als Dijkgraaf van den polder Geestmeram-
bacht viel ZEd. Achtb. de hooge onder
scheiding teu deel, benoemd te worden lot
ridder in de orde van Oranje Nassau.
Tevens is hij burgemeester der gemeen
te Oudkarspel, secretaris van Noord-
scharwoude, Hoogheemraad van de Uit-
waterende sluizen in Kennemerlend en
Wettfriesland, en Hoofd-Ingeland van de
Hondschbosscke en Duinen te Petten.
Feestelijkheden hebben niet plaats. Al
leen zal er worden „gevlagd."
In de woensdag gehouden
vergadering van den raad der gemeente
Alkmaar is O. a. besloteD, den sedert
17 October des vorigen jaara geschorsten
gemeente—ontvanger te ontslaan, en de
door burgemeester en wethouders opge
maakte rekening ovor zijn geldelijk beheer,
aanwijzende een voorloopig vastgesteld te
kort ad f 59394.26, aan hem te doen be-
teekenen bij deurwaardersexploit, ten einde
hem in de gelegenheid te stellen daartegen
binnen drie weken zijne bezwaren, zoo die
mochten bestaan, kenbaar te maken.
Voorts is goedgevonden eene oproeping
van sollicitanten te doen naar de betrek
king van gemeentesecretaiis op eene jaar
wedde van t 2000, op dat bedrag door Ged-
Staten vastgesteld.
De raad stond een snbsidie van f 250
toe aan de afd. «Alkmaar' der Holland
sehe Mpij. van Landbouw voor de Paasch-
tentoonstelling aldaar.
Omtrent den diefstal bij
den heer W. M. in DEN BA AG ver
neemt het Vad. dat eergisteren-
morgen een hoer zich bij den dokter aan
meldde om dezen te spreken en verklaar
de te zullen wachten, toen hij hoorde,
dat de heer W. M. nog niet tehuis was.
In de studeerkamer gelaten, brak de on
bekende daar een bureau open en ver
wijderde hij zich met een trommel met
ongeveer f 6000 aan effecten en f 3000
aan bankpapier, waaronder twee biljetten,
elk van f 100.
Gelukkig waren de effecten, die aan een
vereeniging behooren, van de conponbladen
ontdaan en werden deze door een der an
dere bestuursleden bewaard. De dief, die
dus san de effecten niets Lad, heeft ze dan
ook in den t'Omnel laten terugb< zorgen
en hetfl zich met de bankb ljetten tevre
den gesteld. Men meent den dief te kennen.
De rijkskontvanger te
ThoLEH, jhr. T. heeft eergistermiddag in een
hotel te BERGEN op ZOOM g,tr»cht door
een pistoolschot zelfmoord te plegen. Hij
is naar het gasthuis verroerd.
De brievenbesteller te
VENLOO die «ind« eenigo dagen vermist
was, heeft een schrijven aan zijn diiectie
gericht, dat bij uaar Amerika is vertrok
ken.
Te HIJKEN gero. Beilen,
ontvangen in den Latsten tijd vele inge
zetenen dreigbrieven, oogeuzchijnlijk van
dezelfde hand afkomstig, en waarin som
mige personen met den dood bedreigd of
allerlei schandelijkheden verweten worden.
Al deze brieven worden op zeer geheim
zinnige wijze in de woningen bezorgd.
Tot nogtoe was het bij dreigementen ge
bleven, doch Dinsdagav ind omstreeks elt
nur werd de landbouwer Egbert Scheper,
een van de bedreigden,door een onbekend ge
bleven persoon, die zich in een heg na
bij de woning van genosmden Scheper
had verscholen, aangevallen, waarbij hem
met een scherp mes twee sneden van ba-
ven naar beneden over den arm werden toe
gebracht en eene hand verwond.
Door den rook gestikt!
Aan de woning van den beer W. T.,
te EINDHOVEN, werd deze week op een
morgen door de dienstmeid, die gedurende
den d»g aldaar eenige werkzaamhdden ver
richt, vruchteloos geheld; de deur bleef ge
sloten. Men besloot ten slotte met geweld
de denr te openen, en toen vond men den
heer T. te bed en door den rook g-stikt;
de süklucht was ontstaan door het omval
len eener nachtlamp, die door de achtloos
heid van den ongelukkigen slaapdronken
man, niet naar behooren was uitgedoofd.
Een 70-jarig vrouwtje in
de Tuinstraat te Amsterdam, dat een
stnkje brood verdiende met «Hier gaat
men uit po'ren", liet deze week al haar
klanten zich verslapen, wat menigeen on
gerief, sommigen zelfs boete veroorzaakte.
Men was erg kwaad op de porster. Maar
toen men vernam, dat bet vrouwtje zelf
niet gewekt was, ging men haar minder
hard beoordeelen; zij was al slapende de
eenwige rast ingegaan.
Het hoofdbestuur der
„Maatschappij tot Nut van het Aleemeen*
heelt een subsidie verleend van f 500 aan
het departement Edam voor de tetken-
scheol aldaar.
De misdaad te Rotterdam.
De rechtbank gister in Raadkamer ver
gaderd, heeft conform het requisitoir va:
den Officier van Justitie, het bevel tot
voorloopige gevangenhouding van Willem
van Berkel en Catharina Hoogsteden an
dermaal verlengd.
Door het spelen met luci-
fers door een vierjarig kind zijn te Ve-
nendaal twee woningen afgebrand. De
inboedels waren niet verzekerd, de wonin.
gen wel.
Er is een Spaan sch spreekwoord, dat,
in 't Hollandsch vertaald,luidt: „uitgaande
om wol te halen, kwam hij geschoren
thuis."
Zoo dit spreekwoord ooit met recht
van toepassing is geweest, dan ware het
zeker wel op den mislukten tocht van den
dokter-veldheer Jameson naar Johannes-
burg.
Vertrouwende op zijn uitgelezen schaar
van 800 uitgezochte krijgers, aangevoerd
door officieren van bekenden naam, vol
vertrouwen rekenende op den krachtigen
steun van duizendtallen miskende Uit-
landers, daarbij nog de stille verwach
ting koesterende, de Transvaalsche re
geering in rustige roest te overvallen,
scheen het, dat de dagen der zelfstan
digheid van de Zuid-Afrikaansche Re-
pnbliek waren geteld.
Doch „ons" had zich vergist Oom
Paul wachtte slechts den tijd af, dat de
Bchildpad zijn kop zon vertoonen, om hem
dan met zekerheid te kunnen treffen.
En Krugersdorp s is daar om te ver
melden hoe duchtig Britsche overmoed
op 1 en 2 Januari, .1896 werd verne
derd.
Uit de berichten, die broks-gewijze
tot ons komen, kan thans met eenige ze
kerheid o. a. aaneengeschakeld geheel
worden getrokken.
Na op 1 Januari bij Krugersberg op
eene sterke afdeeling der Boeren te zijn
gestooten, die hij onmogelijk uit hare
stellingen kon verdrijven, besloot James
son door eene omtrekkende beweging in
den nacht Johannesburg te bereiken. In-
tusschen was de krijgsmacht der Boeren
aanmerkelijk aangegroeid, daar ook de
mannen uit meer verwijderde wijken wa
ren aangekomen.
Toen de boeren de manoevre der En-
gelschen ontdekten, wisten zij hun hoofd
corps tusschen Jameson en Johannesburg
te dringen, waardoor de macht der Brit
ten, vrijwel werd ingesloten. Het wel
gemikte schot der Boeren, de vermoeid
heid zijner manschappen en gebrek
aan krijgsvoorraad noopten Jameson zich
des morgens van den tweeden aan de
Boeren over te geven. Joubert maakte
ruim 600 gevangenen, waaronder tal van
hoofdofficieren.
Meer dan 150 Engelschen sneuvelden.
Een 50 tal werd gewond en wordt te
Krugersdorp verpleegd.
Yan de kant der boeren sneuvelden
3 en werden 5 mannen gewond.
Zij, die het veel besproken en be
ruchte Johannesburg op een atlas den
ken op te zoeken, zullen wel doen eene
van de nieuwsten ter hand te nemen,
daar anders hunne moeite te vergeefs
zal zijn. Johannesburg toch is eene stad
van jongen datum. Negen jaar geleden
was het eene kale vlakte, voor acht jaar
een mijnwerkerskamp en thans eene
stad van 100000 inwoners. De verba
zend vlugge opkomst heeft de stad
uitsluitend aan de omliggende goudvel
den te danken. Gelijk te verwachten is,
bestaat de bevolking uit een bonte
mengeling van alle rassen en stammen
Deftige heeren en dames, slordige mijn
werkers, Chiueesche kramers, gelukzoe
kers uit alle bekende landen van den
aardbodem, Kaffers en Boereu stoffeeren
de mooie en goed aangelegde straten.
Voor flinke handwerkslieden of houtige
kornuiten, die de handen uit de mouw
weten te steken, levert Johannesburg en
zijne omgeving uitstekende vooruitzich
ten.
Een onzer voorname bladen verzekert,
dat de huizen er zoo snel verrijzen, als
kalk en steen aangevoerd kunnen wor
den. Hierop afgaande zou de Transvaal
in de eerste jaren het beloofde land van
den ambachtsman zijn.
Uit een gesprek met den heer H. van
den Broeke, ingenieur bij eene Fransch-
Belgische Spoorweg-Maatschappij in de
Transvaal, thans tijdelijk voor zaken inNe-
derland blijkt,dat behalve flinke ambachts
lieden, ook tuiniers en groentenkweekers
in de Transvaal een schoone toekomst
tegemoet gaan. De duizendtallen van
vreemdelingen heelt de vraag naar groente
zeer doen stijgen. Om in de behoeften te
voorzien, worden dagelijks extratreinen
met groenten uit Natal ingevoerd. Aan
boeren heeft het land geen gebrek. Doc
toren en onderwijzers zijn zeer wolkom.
Te Pretoria is geen enkele Hollandsehe
arts volgens de nieuwe wet gevestigd en
door de uitbreiding van het aantal scho
len, is er tevens schaarste aan degelijke
onderwijskrachten.
"Wellicht is bij dezen of genen lezer
de vraag opgekomen, indien de Trans
vaal geen staand leger bezit, hoe is 't
dan mogelijk, dat in betrekkelijk korten
tijd een troepenmacht van eenige dui
zenden boeren bij Krugersdorp werd
bijeengebracht?
Ziehier onze toelichting.
De handhaving der orde is toever
trouwd aan een goed en ruim bezoldigd
politiecorps, dat gedeeltelijk bereden is.
Zelfs in het woelige Johannesburg, weet de
regeering daardoor vrijwel orde en veilig
heid te bewaren. Tijden van oproer maken
daarop natuurlijk eene uitzondering. De
geheele vaste legermacht der Transvaal
bestaat uit een afdeeling artillerie,onder
commando van Transvaalsche officieren,
die in Breda eenigen tijd gestudeerd heb
ben. In 't geheel telt deze Staatsartil-
lerie 7 officieren, 4 sergeanten, 8 kor
poraals en 100 manschappen
