Bijblad
Donderdag 2 April 1896.
40ste Jaargang No. 3035.
Dit blad verschijnt tweemaal per weekWoensdag- en
Z a t e r d a g a v o n d. Bij inzending tot 's morgens 9 ure, worden
ADVERTENTIEN in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
INGEZONDEN STUKKEN één dag vroeger.
Uitgever: J. WINKEL.
Burean: SCHAOEAf, liaan, II 4.
Prijs per jaar f 3.Franco per post f 3.60.
Afzonderlijke nummers 5 Cents.
ADVERTENTIEN van 1 tot 5 regels f 0.25;iedere regel meer 5 ct.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Donderdag 2 April 1896
Verslag Landbouw-afd. Bar-
singerhorn, Schager Markt, Ge
mengd Nieuws en Verslag der
Vergad. Holl. Noorderkwartier.
Hollands Noorderkwartier,
d. tot leden der commissie tot wets
herziening, de heeren S. de Jongh te
Oterleek, J. L. 1. Groneman te Wierin-
gerwaard en N. Loder te Winkel
b. het bevorderen van het opleiden
van hoefsmeden
d. het onderzoeken van het gehalte
van lijnkoeken van verschillende fabri
kanten en het publiek maken der uit
a. voor het gebruik van Lange-wei,
(de Boekelsche methode)
b. de Korte-wei, (d.i. van den vo
rigen dag);
d. kaasbereiding zonder eenig toe
voegsel, d.i. op de ouderwetsche ma
nier.
g. Door den heer K. Kaaskooper
SCHAGER
Alisieei Wiens-
i
ilmtnlit-1 Uiüinllil
van
Bevattehde:
De RED.
Verslag der vergadering van de
Vereeniging tot Ontwikkeling
van den Landbouw in
gehouden te Aven-
horn, in het lokaal
v. d. hr. P. Bakker,
op Woensdag 1 April 1896.
Aanwezig waren 64 leden en 10 gas
ten.
Bij do opening der verg. sprak de
Voorz., de heer F. v. Foreest zijne inge
nomenheid er mede uit, dat wederom de
opkomst van de leden, van groote be
langstelling getuigt.
Verder deelt de Voorz. mede, dat het
ledental der Vereen, bedroeg 157 leden,
benevens 1 zoon van een lid. In 1895
waren 6 leden overleden, 20 hadden
bedankt, 19 nieuwe leden waren toege
treden. Door het bestuur was overeen
komstig vroeger besluit, adres gezonden
aan H. H.de Regentes,betuigende adhaesie
met het adres van de Holl. M. v. Landb.,
houdende verzoek, vergoeding van rijks
wege bij vee-afkeuring.
Mede waren door bet bestuur bij de re
geering pogingen aangewend, tot verkrij
ging van toestemming, om in de kaas-
fabrieken op Zondag ook vrouwelijke
hulp te mogen genieten; doch de Min.
had daarvoor geen ooren gehad.
Ingekomen was een verzoek der Afd.
Westland om adhaesie te betuigen aan
een door baar tot de regeering gericht
verzoek, ter verkrijging van sneller ver
voer van de landbouwproducten per spoor.
Besloten wordt, de gevraagde adhaesie
te betuigen.
Ingekomen was een missieve der Afd.
Schagen, verzoekende, het bestuur van
Holl. Noorderkw. te machtigen tot de
instelling eener pachtcommissie gelijk
volgens het rapport der eventueele com
missie wordt aanbevolen.
Besloten wordt het jaarsverslag ter
plaatsing op te zenden aan het Land-
bouw-W eekblad.
Conform het rapport der finaneieële
commissie wordt daarop de rek. en ver-
antw. over 1895, in ontvangst f 4281,82,
uitgaaf f2308.77 en batig saldo f 1973,05
goedgekeurd.
Door den heer Jn. Zijp. Kz werd nu
uitgebracht het verslag van het op 5 Juni
'95 te Dordrecht gehouden Landhuis-
houdkundig Congres; door den heer W.
leengshet verslag der vergadering der
Vereeniging het Ned. Paarden-Stamboek,
2 Dec.'95 te Rotterdam gehouden; door
den heer Keestra, zuivelconsulent, ver
over zijne werkzaamheden, van 13 Sept.
toen deze in functie trad, tot op 31
Dec '95, uit welk verslag bleek, dat de
heer Keestra verschillende malen om ad
vies was gevraagd geworden.
Door den heer li. Visser Lz. werd ver
slag uitgebracht over het invoeren van
Zwitsersche geiten.
Volgde nu de behandeling van het
rapport der Commissie, benoemd in zake
het pachtstelsel.
De bespreking werd ingeleid door
den heer K. de Boer Cz. van Assendelft,
voorz. van bedoelde commissie, waarbij
Spr. ten zeerste aandrong op de tot
standkoming eene particuliere pachtcom
missie.
De heer G. Vas Visser bracht onder
de aandacht, dat de commissie zich vol
strekt niet had voorgesteld, dat door haar
voorstel de rampen van het landbouw
bedrijf zouden worden weggenomen; doch
het was te beschouwen als een poging
om te doen wat men kon, om deze
kwestie te brengen onder de algemeene
aandacht en in de belangstelling van de bij
den landbouw betrokken partijen.
De heer J. Breebaart Kz. ontkent
geenszins dat het rapport hem niet is
meegevallen.
Het aantal pachters in onze provincie
is in den loop der jaren ook toegeno
men. Er zijn vele pachters, die steeds
lager pacht willen betalen, ja velen
zelfs liever heel geen pacht willen be
talen maar ook de verhuurders hebben
niet meer vertrouwen in de pachters; of
evenwel zoo'n pachtcommissie het ge-
wenschte resultaat zal hebben, dat blijft
nog de vraag.
De heer Jb. Zijp Hz. ziet in de voor
gestelde pachtcommissie meer kwaad dan
goed.
In onze prov. bestaat nog een onaf
hankelijke boerenstand, die geen zin er
in zal hebben, zich de wet te laten voor
schrijven door een pachtcommissie.
De heer K. de Boer Cz. gelooft, dat
wenschelijk ware, dat vanwege de Regee
ring een pachtcommissie kon worden
ingesteld, doch voor het zoover is, zal
de publieke opinie te dien opzichte
nog al wat gewijzigd moeten worden.
Dien toestand te bevorderen, daartoe
kan de part. pachtcommissie bijdra
gen.
De heer Vas Visser houd het er voor, dat
eene pacht commissie steeds veel nut kan
stichten, als men bedenkt, hoe nu nog
veel land door liefdadige— of godsdien
stige instellingen worden verhuurd op
contracten, die wel vragen naar de
grootst mogelijke huur, maar niet naar
de beste wijze van pachten, mede het
oog houdende op bewaring van het
grondkapitaal.
De heer Jb. Zijp Hz. meent,dat de pacht-
kwesties het beste geregeld zullen kun
nen worden door eigenaars en pachters
zeiven. Beiden hebben elkaar noodig en
Spr. gelooft, dat de ervaring der tijden
zelve verbetering zal breDgen in de ver
houding van pachter tot eigenaar.
De heer J. Zijp Kz. plaatst zich op
het standpunt der geschiedenis der zaak
en wetende, hoe indertijd op advies van
den vorigen voorz. van H. N. Kw., den
heer J. L. 1. Gronemandeze zaak ter
onderzoek werd ter hand genomen, meent
Spr. dat het volkomen ligt op den weg
van II. N. Kw., deze zaak wasdom te
doen krijgen bij het publiek.
De heer J. L. 1. Groneman verklaart,
volledig in te stemmen met het voorstel,
uitgedrukt in het rapport der Commissie.
De toestand van den landbouwenden
stand is van dien aard, dat al, wat ge
daan kan worden om daarin verbetering
aan te breDgen, niet mag worden na
gelaten, en zoolang niemand een betere
idee aan de hand weet te doen, dan ge
looft Spr. de stichting van part. pacht
commissie ten zeerste te moeten aan
raden. Bestaat die Comm. eenmaal, dan
kan elk, die er belang bij heeft, zoo hij
j wil, er gebruik van maken. Spr. sluit
zich dan ook aan bij het schrijven der
Afd. Schagen, om het bestuur in deze te
machtigen tot de instelling dier Comm.
over te gaan.
Met algemeene stemmen op 1 na, die
van den heer Jb. Zijp Hz., werd aan
het bestuur de gevraagde machtiging ver
leend.
In de pauze werden nu de gebrui
kelijke stemmingen en verkiezingen ge
houden
a. tot leden van het bestuur werden
gekozen de heeren Chr. Oorlmans Ger-
lings van Hoorn, H. Vyn van Twisk en
K. Breebaart Kz. van "Winkel
b. tot afgevaardigde naar het Land-
huishoudkundig congres, de heer Jn.
Zijp Kz.
C. tot afgevaardigde Daar de verga
dering der Vereeniging „Het Nederl.
Paardenstamboek", de heer W. leengs-,
terwijl Purmerend werd aangewe
zen tot de plaats, waar de algemeene
vergadering in November zal worden
gehouden.
Na heropening der vergad. volgde
punt 12 Voorstellen bestuur
a. het uitloven van belooningen aan
onderwijzers, in Hollands Noorderkwar
tier gevestigd, die in dit jaar de acte
voor landbouwkunde zullen verwer
ven
C. het voortzetten der proeven met
bloembollencultuur
komsten daarvan.
Daar in het vorig jaar reeds tot het
uitvoeren van het onder a, b, c en d
omschrevene was besloten, meende men
de beraadslaging hierover overbodig.
De vergad. was het in zooverre met
Voorz. eens, dat zij de punten a. b. en d.,
buiten bespreking liet.
Met betrekking tot punt b. vroeg de
heer Jn. Zijp Kz., ingeval de Ambacht
school te Alkmaar niet mocht kunnen
overgaan tot de instelling van een cur
sus voor hoefbeslag, of er dan op dat
gebied niets zou worden gedaan; dan of
de Vereen, wederom als vorige jaren
subsidie zou verleenen aan Haarlem,
opdat aldaar van dat onderwijs nogmaals
zou kunnen worden geprofiteerd.
Voorz. wilde de bespreking hierom
trent laten wachten tot de herfstvergad.
Op voorstel van den heer J. L. 1. Grone
man besloot de vergad. evenwel, het
bestuur te machtigen, om, zoo te Alk
maar de cursus niet tot stand kwam, bij
tijds te zorgen, dat van het onderwijs
te Haarlem zou kunnen worden gebruik
gemaakt.
Door den heer G. H. Geerligs werd
nu betoogd, de wenschelijkheid van
het houden van een wedstrijd voor ploe
gen. Het bestuur was van oordeel dat
het gewenscht is, te bepalen dat de me
dedingende ploegers vrije keuze hebben
voor de te gebruiken ploegen, daar 't
anders zou kunnen gebeuren, dat men
geplaatst werd aan een nieuwe, onbeken
de ploeg. De mededinger moet dus zelf
zorgen voor zijn ploeg en de bespanning.
De wedstrijd geldt enkel voor 2-diep-
ploegen terwijl aan elk deelnemer die
door de Jury bekwaam geacht wordt,
zal worden toegekend een getuigschrift
en f 5-. Ter bestrijding der kosten, aan
dezen wedstrijd verbonden, vroeg het be
stuur een crediet van f200.-
De heer J. L. 1. Groneman betuigde
zijn spijt dat er geen prijzen werden
toegekend en dat men niet den ploegers
een werktuig wil geven, waarmede zij
niet-gewend zijn dan zou men toch kun
nen zien, wie de bekwaamste onder de
bekwamen was en wie het best met een
hem onbekende ploeg zou weten om te
gaan. Toch zou Spr. gaarne zien, dat bij
den wedstrijd dit punt een plaatsje
werd gegund.
De heer Wüsekerhe beweert, dat de
ervaring bij plaats gehad hebbende ploeg-
strijden hem heeft geleerd, dat de meeste
ploegers niet eens hun eigen werktuig
kennen.
De Voorz. merkt op, dat het bestuur
gemeend heeft, eiken ploeger vrije keus
te moeten laten in de soort ploeg; de
wedstrijd zou ongelijk worden, daar wel
licht een deel er mede bekend, een an
der deel daarentegen er mede onbekend
zou zijn.
De heer Vas Visser wijst er op, dat
hoe iemand ook mag zijn een goed ploe
ger, hij, geplaatst voor een hem onbe
kend soort ploeg, niet maar zoo dade
lijk met dat vreemde werktuig zal kun
nen omgaan. De wedstrijd duurt te kort
om aan den ploegers een voldoenden tijd
toe te meten.
De heer J. L. T. Groneman merkt op
dat het bij H. Noorder kw. steeds de
gewoonte is bij ploegwedstrijden, dat de
jury reeds een paar dagen voor den of-
ficieelen dag met de mededingers werk
zaam is. Die omstandigheid neemt
dus het bezwaar van den heer Vas Vis
ser weg.
Maar Spr. geeft toe, dat het bepalen
van eenzelfde werktuig voor alle deelne
mers ongelijkheid in zich sluit en ver-
eeDigt zich met het voorstel van het be
stuur; doch drukt den wensch uit, dat
ingeval er een nieuw soort ploeg mocht
aanwezig zijn, alle deelnemers dan toch
verplicht zullen worden, op den wedstrijd
daarmede nog een proeve af te leggen.
Door den heer Dr. K. H. M. v. d. Zande
werd nu het voorstel van het bestuur
„tot het nemen van proeven met het
oog op den invloed van verschillende
toevoegsels bij kaasbereiding" ingeleid.
Spr. herinnert er aan, hoe verleden
jaar dit plan reeds werd opgezet, doch
wegens de kosten de uitvoering er van
moest worden gestaakt. Later nam de
heer Brander het initiatief tot herhaling
van dat onderzoek en het bestuur geloof
de, dat nu de tijd was aangebroken, aan
dat deel van het landbouwbedrijf weder
om alle aandacht te wijden. Er bestaat
verschil van meening over de vraag;
„hebben de toevoegsels bij de kaasberei-
ding invloed op de kaas en welke Moet
die invloed worden toegeschreven aan het
zuur wat die mengsels bevatten Is de
ze meening juist, dan zouden alle toe
voegsels vervangen kunnen worden door
het veelgoedkoopere melkzuur.
Proefnemingen ten opzichte van kaas
bereiding kunnen alleen effect sorteeren,
als zij vergelijkend zijn en plaats hebben
onder absoluut gelijke omstandigheden.Nu
is deze laatste voorwaarde in consequen
tie niet door te voeren; doch men kan
ze wel zoo dichtbij-mogelijk evenaren
mits men maar alle voorzorgen daarbij
in acht neemt. Het bestuur stelt voor,
de proefneming in 4 rubrieken te splitsen:
C. met gebruik van zuiver melk
zuur); en
Gemaakt zullen worden 5 kaasjes,
waarvoor benoodigd 100 kilo melk. Ver
der heett men noodig 4 kazers, 4 stel
gereedschappen en 4 helpers. De ka
zers moeten elkander bij de rubrieken
afwisselen. Bovendien moet er een op
zichter zijn, die bij de proefnemingen
tegenwoordig is.
Voorts zullen de proeven genomen
worden 3 in periodes a. 28° kaasmaken
en 90° nawarmenb. 36° kaasmaken
en 90° nawarmenc. 90° kaasmaken
en 90° nawarmen. Elke periode zal 14
dagen duren. De kosten dezer proef
neming worden geraamd opt 420.—
aan werkloon, f380 verlies melk, f 100
vergoeding gebruik toestellen en f20
diverse onkosten, te zamen dus f1000.
Wijders dient benoemd, een commissie
van 6 ervaren kaaskenners, waaronder
een paar kaaskoopers, die de gemaakte
kaas zullen keuren.
Wat aangaat de localiteit, in hetwelke
de proeven zullen worden genomen,
dienaangaande heeft het bestuur reeds
eenige aanbiedingen.
De heer Jn. lijp Kz., herinnert er aan,
hoe indertijd een comm. werd benoemd
ter controleering, of door den heer Boekei
zijne verplichtingen, vervat in het contract
over het aanleeren zijner methode, wel
werden nageleefd. Spr. had toen deel uitge
maakt van die comm.en herinnert zich nog
hoe hij toen door den heer S. de Jongh
toenmalig bestuurslid, in het verhoor
was genomen. Bij die gelegenheid had
de heer de J. toen een Boekel'schc kaas op
tafel en vroeg toen of werkelijk de pre
mie van f 2000 moest worden toegekend
01 Spr. dat product nu werkelijk van
dien aard vond, dat het aanspraak moest
maken op de voorgestelde belooning
Spr. had toen die vraag met ja moeten
beantwoorden; want werkelijk had Boe
kei voldaan aan alle de bij contract hem
gestelde verplichtingen terwijl Spr. toch
van meening was dat de Boekel-methode
den roem van ons product niet verhoogde.
Spr. vond die proef niet aanlokkelijk.
Later heeft elk Landbouwer met
Boekel's methode kennis gemaakt en
zijn voordeel gedaan met de navolging
dier methode, die alleen belette dat de
gebreken niet zoo spoedig aan bet licht
kwamen, maar die werd toegepast ten
nadeele van de qualiteit van het pro
duct. De nadeelen van Boekel's metho
de werden niet door de voordeelen over
troffen.
Van de proefneming met die laDge
wei verwacht Spr. dan ook niet veel en hij
heeft er op tegen, nu weder f 1000.daar
aan te besteden. Holl. Noorderkwartier
mag wel wat zuinig worden met de uit
gaven. De proefnemingen moeten vooral
practisch zijn. Doch in de langewei-me-
thode ziet Spr. geen voordeel voor den
roem van ons product.
De heer Jn. Zijp Kz. is juist op door
vorigen spr. genoemde gronden zeer vóór
de proefneming. Als het waar is, dat
maken van Edammer kaas zonder ee
nig toevoegsel kan, dan acht spr. het
juist wenschelijk, dat die proef genomen
wordt; want dan zal ze nu in het licht
stellen, dat wij met Boekel's methode
niet op den goeden weg zijn. Ik geloof
ook dat we met Boekel's methode ons
product in ons land groot nadeel
hebben toegebracht. In ons land wil men
toch van Boekel's kaasfabrikaat niets
weten.
De heer Jb. Zijp Hz. repliceert, dat hij
niet de proef geheel wil achterwege la
ten, doch ze op bescheiden voet doen
plaats hebben. Wenschelijk acht Spr.
het ook, dat onderzocht wordt, of mis
schien een praeparaat is dat minder scha
de doet aan de qualiteit der kaas, dan
zulks het geval is met de langewei.
Maar voor dat onderzoek behoeft H.
N. Kw. geen f1000 af te zonderen, daar
we toch in Hoorn een proefstation en
een zuivelconsulent bezitten.
De heer R. Visser Lz. deelt mede, dat
toen hij in Engeland op een boerderij
was, hij daar heeft zien kazen met
„wrongel op tijd". Spr. geloott dat er
bij het kaasmaken vooral gelet moet
worden op den tijd, dat de wei op de
wrongel staat en op de wijze van door
halen.
De heer v. d. Zande plaatst zich op
het standpunt, dat wij nu hebben te on
derzoeken welken invloed de lange wei op
de qualiteit der kaas heeft. Dat weten wij
juist niet. De kaas wordt tegenwoordig
zoo geheel anders bereid dan vroeger.
En nu dient onderzocht, waar de gebre
ken schuilen Spr. wil een zeer eenvou
dige proef. Een uitgebreide proef zou
veel meer kosten. Het proefstation en de
zuivelconsulent staan er evenwel buiten,
H. N. kw. stelt f 1000.beschikbaar
voor bedoeld onderzoek en dat onderzoek
is alleen in het belang der leden zeiven.
Spr. is er niet voor, aan dit onderzoek
ook nog toe te voegen de proef wrongel
op tijd, dat maakt de proefneming maar
ingewikkelder.
De heer Jn. Zijp Kz. zou gaarne zien,
dat ook de bacterioloog, de heer Goed-
hardt, het onderzoek zal bijwonen, daar
deze ons licht kan verschaffen omtrent
de invloeden der verschillende bacteriën.
De voorgestelde proefneming zal onge
twijfeld groote waarde hebben voor den
bacterioloog. Ook raadt Spr. aan, bij
de proefneming vooral toe te zien op de
aanwezigheid van een goeden kelder.
De heer L. Visser gehoord hebbende,
dat er van de kaasfabriek te Zuid-
Schermer eene aanbieding voor de loca
liteit is ingekomen, meent, dat dit al een
zeer ongeschikte plaats is, uit hoofde den
verren afstand van het proefstation Hoorn.
Ook zou Spr. meenen, dat het raadzaam
is aan de commissie van proefneming
nog toe te voegen een veearts, teneinde
de qualiteit van het vee, dat de melk
voor de proefneming geeft, te onderzoe
ken.
De heer v. d. Zande acht het wensche-
lijker de proefneming te doen plaats heb
ben onder gewone omstandigheden en
niet vergezeld te doen gaan van maat
regelen, welke in de praktijk toch nooit
genomen worden.
De heer Jb. Zijp Hz. belooft zich niet
te veel van die proefnemingen in weten-
schappelijken zin, van welke het prac
tisch nut hoog in de lucht hangt.
De heer v. d. 'Lande beweert, dat als wij
met f 1000 uit te geven, ook maar mogen
uitvorschen omtrent de geheimzinnige
oorzaken, die ons bij de kaasbereiding
parten spelen, wij die uitgaveqyseer zeker
nimmer zullen hebben te betreuren.
De heer J. Breebaart Kz. meent dat
f 1000.- voor deze proefneming wel wat
veel is. De Begrooting van'96 leert ons
dat het saldo van f 1973 reeds inkrimpt
tot f 223- en het aantal leden wordt er
ook al niet grooter op
Bovendien zijn er ook nog wel andere
zaken op het gebied van H. N. Kw.,
waarvoor subsidie zal moeten worden ge
geven.
De heer v. d. Zande, verklaart als ad
viseur der Vereen., dat op de begroo
ting de posten zoo ruim zijn gere
kend, dat er hier en daar nog wel een
overschot zal blijven. En zoo noodig,
kan H. N. Kw. ook niet eens aanklop
pen bij anderen.
Laten wij intusschen doorgaan, voor
goede doeleinden, geld uit te geven.
Dat is in het belang van den landbouw.
De heer J. Breebaart Kz. is geenszins
tegen uitgaven voor proefnemingen, doch
wenscht wat over te houden voor zaken
welke niet minder nuttig zijn. Dit punt
mag niet alles opslikken.
De heer Visser biedt de kaasfabriek
te Baarsdorpermeer aan voor de proef
neming. Ook de heer R. Visser Lz.,
stelt zijne boerderij disponibel.
Hierna werd bij acclamatie tot proef
neming besloten.
