Zondag 12 April 1896.
40ste Jaargang ITo. 3088.
KERMIS.
en
Dit blad verschijnt tweemaal per week Woensdag-
Zal e r d a g a v o n d. Bij inzending tot 's morgens 9 ure, worden
ADVERTENTIEN in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
INGEZONDEN STUKKEN één dag vroeger.
UitgeverJ. WINKEL.
Bureau: SCHAGE1V, liaan, I) 4.
Prijs per jaar f 3.Franco per post f 3.60.
Afzonderlijke nummers 5 Cents.
ADVERTENTIEN van 1 tot 5 regels f 0.25;iedere regel meer 5 ct.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
GemeenteSchagen.
Bekendmakingen.
Jacht en Visscherij,
Waarom nist goed te
maken
Binnenlandse!) Nieuws.
V ergadering van 't Heem
raadschap Wieringen, op Woens
dag 8 April 1896.
L AIS GEDIJ K.
Noord-Schar wou de. Van de
Heer Hugowaard- De p o g i n-
SCHACER
AlKKM NiODWS-
COURANT.
AMtit- Laitliiiilai.
POLITIE.
Ter Secretarie dezer Gemeente zijn in
lichtingen te bekomen omtrent een ge
vonden gouden oorbelletje.
De Burgemeester der gemeente Schagen
brengt ter kennis van de ingezetenen dat
de aanvragen ter bekoming van Jacht en
Visckacten en van kostelooze vergunningen
tot uitoefening der visscherij voor het
seizoen 1896/97, ter Secretarie voor de
belanghebbenden ter invulling verkrijg
baar zijn dagelijks, Zon- en feestdagen uit-
gezonderd,des voormiddags van 9 tot 12 ure.
Schagen, 7 April 1896.
De Burgemeester voornoemd,
S. BEKMAN.
Burgemeester en Wethouders van
SCHAGEN brengen ter algemeene kennis,
dat de Baad heeft besloten, dat de Lrer--
mis in deze gemeente zal plaats hebben
en iuvallen op Zondag don 21 Juni
a.S., des namiddags ten 4 ure, om te
eindigen op Zondag dea 28 daaraanvol
gende.
Schagen, 10 April 1896.
Burgemeester en Wethouders van Schagen,
S. BEBMAN.
de Secretaris,
DENIJS.
Wij zijn van oordeel, dat van het
kiesrechtontwerp-van Houten niets
goeds te maken is. En als men ons
vraagt, waarom niet, dan zouden wij
ons het antwoord gemakkelijk kunnen
maken door te zeggenhet heeft bij
zijn ontstaan de gebreken van zijn oor
sprong medegebracht en die zijn van
het ontwerp onafscheidelijk Het is ge-
horen uit een strijd, die noch van een
beginsel uitging, noch in het wezen te
gen een beginsel gericht was. En daar
om rust het ontwerp, dat van dien strijd
de vrucht is, evenmin op een beginsel
en kan het in beginsel niemand bevre
digen en ook niet bevredigend gemaakt
worden tenzij het wel op een begin
sel worde gegrondvest, dat is dusvan
den grond af anders worde
Maar hoe zou het dan moeten worden
De reden, waarom men geen stelsel
tegenover het stelsel-Tak wilde stellen,
toen men dit bestrijden moest, maakt het
ook onmogelijk een kieswet te ontwerpen,
die door anti-Takkianen aangenomen kan
worden. De bestrijders van toen, die nu
de verdedigers zouden moeten zijn, wa
ren het immers onderling niet eensEn
vandaar dat uit die samenwerking
niets goeds kan geboren worden. Het
blijkt dan ook, dat het ontwerp niemand
bevredigtde voorstanders eener uitbrei
ding zoover als de grondwet toelaat, uit
den aard der zaak nietdit behoeft geen
betoog maar hunne tegenstanders even
min. Die waren in hoofdzaak te verdee-
len in twee soorten degenen, wien de
door Tak voorgestelde kiesrechtuitbrei
ding veel te ver ging, en hen, wien het
door hunne antecedenten moeielijk was
eene nieuwe kiesrechtuitbreiding recht
streeks te bestrijden, maar die de leer ver
kondigden, dat de grondwet „positieve
kenmerken" vorderde.
Nu gaat het ontwerp-van Houten
wel niet zoo ver als het ontwerp-ïak,
maar dat verschil is niet groot genoeg
om hen tevreden te stellen, die in eene
ruime kiesrechtuitbreiding een gevaar
voor land en volk zagen en zien. Zeker:
zij hebben het, vooral in de verkiezings
dagen, luid genoeg doen weerklinken,
dat zij waren vóór eene zeer ruime uit
breiding van het kiesrechtmaar de
gronden, die tegen Tak's ontwerp wer
den aangevoerd, waren grootendeels ge
richt tegen de hun te ver gaande uit
breiding, tegen de gevaren, die zij duch
ten van al die kiezers, die zoo weinig
welstand en zoo weinig geschiktheid zou
den hebben
Yoor hen, die zoo denken, is er geen
wezenlijk onderscheid tusschen hetgeen
zij vroeger afwezen en hetgeen hun nu
aangeboden wordt.
Maar met de „positieve kenteekenen"
zal het dan toch wel beter geschapen
staan, nu hij, die dit grondwetsbezwaar
het luidst heeft doen klinken, de vader
is van het tegenwoordige ontwerpOch
arme Zeker, er worden positieve kentee
kenen aangeboden. Maar waarvan Van
Maatscliappelijken welstand en geschikt
heid Met welstand hebben zij bitter-
weinig te maken en geschiktheid volstrekt
niets.
Dit punt brengt ons tot een tweede
beginselfouthet willekeurige van het
nu aangeboden stelsel.
Er is reeds in verschillende vormen en
van verschillende zijden gewezen op de
grillige uilkomsten, die men krijgt, wan
neer men Van Houten's kenmerken op
verschillende gevallen toepast. Men is
tegen zulke bedenkingen spoedig met
eene tegenwerping gereed deze n.1. dat
elke grensbepaling willekeurig is. Dat is
ontegenzeggelijk waar en het is juist een
der ongerechtvaardigde wapenen tegen
Tak geweest, dat men van de door hem
getrokken grens wiskundige nauwkeurig
heid vorderde en daarvan verlangde, dat
zij onvoorwaardelijk de bokken van de
schapen scheiden zouDat was toen
even onmogelijk als nu maar waarom,
als daarvoor het ontwerp-ïak onverbid
delijk veroordeeld werd, moet het dan
nu als een verzachtende omstandigheid
gelden, nu de grensscheiding ook in
hare toepassing tot eindeloos veel
meen willekeur aanleiding geeft
Maar de verzachtende omstandigheid
kan hier in 't geheel niet gelden, om
dat niet slechts de toepassing tot
willekeurige gevolgen leidt, maar omdat
het stelsel zelf volkomen wille
keurig is. Wat moeten die zoogenaamd
positieve kenmerken bewijzen Of dege
nen, die op de kiezerslijst geplaatst zul
len worden, al of niet den in den kie
zer gevorderden maatschappelijken wel
stand en geschiktheid bezitten. Tak koos
als grens van welstand het voorzien in
eigen onderhoud en in dat van het ge
zin, en ten bewijze van geschiktheid
eischte hij de kennis van lezen en schrij
ven, blijkende uit het indienen eener
eenvoudige aanvraag. Hier was dus recht-
streeksch verband tusschen de eischen,
die men aan den aspirant-kiezer stelde,
en de grens, die men voor de kiesbe
voegdheid wilde aanwijzen. Waar echter
wordt dit verband gevonden tusschen de
eischen, die van Houten stelten de grens,
die hij stelt aan de kiesbevoegheid In
welk verband staat iemands welstand en
vooral zijne geschiktheid voor het kies
recht tot het al of niet betalen van ee
ne mininumbelasting, tot het al of niet
verdienen gedurende een bepaalden tijd
van zeker loon, tot het gedurende eeni-
gen tijd bewonen van een huis van ze
kere huurwaarde, tot de andere onbedui
dende kenmerken En welk verband be
staat er tusschen die kenmerken onder
ling en hoe hierop komt deze gehee-
le vragenreeks neer, loopt de met die
kenmerken getrokken grenslijn, en wat
onderscheidt hen, die er binnen vallen
van hen, die er buiten blijven
Het kan toegegeven worden, dat de
middelen, waarvan de heer Tak gebruik
maakte, om zijne grenslijn te trekken
tot dat doel niet volkomen voldoende
waren, maar welke grens hij wilde,
en welke gedachte er aan de scheiding
tusschen bevoegden en onbevoegden ten
grondslag lag, was voor niemand twijfel
achtig.
Wie zegt ons, van welke gedachte
van Houten's geknutsel uitging
Zou hijzelf het ons zeggen kunnen
Wil men het stelsellooze van van
Houten's kenmerken in zijne volle naakt
heid zien, dan heeft men enkel te letten
op deze omstandigheid de grenslijn om
vat de belastingbetalers, hen, die gedu
rende bepaalden tijd zekere huur ver
wonen, of die zeker loon verdienen.
De kiezers, die krachtens spaarbank
boekje of inschrijving op het grootboek,
of als capaciteiten in aanmerking komen,
zullen tot de uitzonderingen behooren en
die kenmerken dienen in geen enkel op
zicht als correctieven voor de gebreken
der drie andere.
De hoofdkenmerken zijn dus belasting,
huurwaarde en verdiend loon.
Nu denke men zich de belasting, of
de tabellen, die de vereisehte huurwaar
de of loonen aangeven, gewijzigd; nu
denke men zich die verhoogd of ver
laagd elke verhooging zei het aantal
kiesbevoegden verkleinen elke ver
laging het vermeerderen Maar wie zal
nu zeggen, dat bedoelde verhooging of
verlaging met vermindering of vermeer
dering van geschiktheid voor het kies
recht eenig verband houdt Men lette
er wel opwij komen hier niet op
het overigens niet denkbeeldige be
zwaar dat men langs dien weg het
aantal kiesgerechtigden kan inkrimpen
of uitbreidenmaar alleen hieropdat
het onjuiste van den maatstaf op zich
zelf daardoor aan het licht komt.
Want, als men aanneemt, dat de belas
tingwetgever nu de juiste grens heeft
aangegeven, m. a. w„ dat de belasting
grens en de kiesrechtgrens nu juist sa
menvallen, dan zal immers de belas
tingwetgever, als hij om redenen van
belastingpolitiek de grens verlegt, daar
mee tevens de kiesrechtgrens verleggen,
zonder dat daarin wijziging noodig is
En de tabellen, die de huurwaarde en
de loongrens aangeven, moeten door
den wetgever op de gis worden vastge
steld, en hetzij men aanneme, dat zij e-
ven moeilijk gewijzigd als nu vastge
steld kunnen worden, hetzij men geloo-
ve, dat zij gemakkelijk voor wijziging
vatbaar zijn, 't een is al even erg als
het andere. Zoo men ze onveranderlijk
acht, zullen zij in het weinig denkbare
geval, dat zij nu met de toestanden in
overeenstemming zijn, daarmee niet in
overeenstemming blijven, omdat deze
zelf veranderlijk zijn. En meent men,
de lijsten gemakkelijk te kunnen wijzi
gen, dan zijn kiezersmoord en kiezers
teelt beide even gemakkelijk!
Het onjuiste van dezen maatstaf
komt nog nader uit, als men zich denkt,
dat toenemende vraag naar werkkrach
ten het aantal kiesgerechtigden doet
toenemen, verminderende vraag velen
het kiesrecht doet verliezen. Nog er
ger als hier of daar de huren dalen
verminderen de kiezers, als zij stij
gen, komen er kiezers bij Waar is
hier bij dit alles de leidende gedachte,
waar het „positieve" der kenmerken?
Zij hebben met het kiesrecht, met de
kiesbevoegdheid niets uitstaande. En
nu kan men wellicht door wijzigingen
der voorgedragen bepalingen de ergste
fouten der toepassing wegnemen,
in beginsel blijft het stelsel
slecht, gelijk het is.
Tegenwoordig alle leden; 1 vacature.
De Voorzitter, de heer V. Heijblok,
opent de vergadering, en verzoekt voor
lezing der Notulen der vorige verga
dering, die onveranderd worden goed
gekeurd.
Ie deelt de Voorzitter mede, dat
volgens 't Prov. Blad No. 80, van 1895,
alle keuren en politieverordeningen op
de waterschappen in Noord-Holland
moeten worden herzien dat zulks door
het dagelijksch bestuur in dit Heem
raadschap is gedaan en daar dat herziene
reglement gedurende 14 dagenten kan
tore van den Secretaris en op het Raad
huis der gemeente Wieringen heeft ter
inzage gelegen, alsmede 14 dagen in het
locaal van den heer C. C, Koorn heeft
gehangen, zonder dat door iemand eenig
bezwaar is ingebracht, wenschte hij hem
thans aan de goedkeuring van h. h.
hoofdingelanden te onderwerpen, waarna
de herziene verord. door h. h, hoofdin
gelanden werd aangenomen, en met alge
meene stemmen goedgekeurd.
2e Is aan de orde, de vastelling der
begrooting over 1896. De Voorzitter
deelt mede, dat de storm van December
1894, de uitgave in 1895 zeer hoog had
opgedreven, en er toch niets was gedaan
dan wat hoogst noodig was, en nu de
storm van December 1895 ons heeft doen
zien, dat de zeeweringen in behoorlijken
staat zijn; maar toch kwam hier en daar
schadezulks gaf aanleiding tot het
aanspreken der tot den bodem toe uit
geputte kas. Spr. stelt daarom voor, een
behoorlijken maatregel te nemen, en wel,
door dit jaar de dijken flink te voorzien;
doch waarvoor een geldleening noodig
zou zijn. Na eenige gedachtenwisseling
wordt de begrooting vastgesteld met een
ontvangst en uitgaat op f 18093.
3. de geldleening wordt vastgesteld,
met eene aflossing van minstens f 1000,
per jaar en tegen een rente van hoog
stens 4 °/0.
4. Als hoofdingelanden moesten aftre
den, de heeren: N. J. Rotgans, A. Bus
selman en D. J. N. Mulder, en voor
den heer S. Az. Klein, die tot Heem-
laad werd benoemd, moest een nieuw lid
gekozen worden. De stemming wordt be
paald op Vrijdag 9 Mei des voormiddags
van 10 - 12 uur, en de herstemming
zoo spoedig mogelijk. Tot leden van het
stembureau werden benoemd, de heeren
F. P. Kuut en P. J. Koorn.
5e deelt de voorzitter mede, dat door
hem van den Heemraad, den heer
C. Bakker, een schrijven was ontvangen,
waarin deze mededeelt, dat hij wegens
ouderdom genoodzaakt is zijn ontslag
te vragen met 1 Juli e.k.; hetwelk voor
kennisgeving wordt aangenomen.
Niets meer aan de orde zijnde; sloot
de voorzitter de vergader'ng.
Vergadering van den
Raad der gemeente Nieuwe Nie-
dorp, op Donderdag 9 April 1896, des
middags ten 12 ure.
Bij opening door den Voorzitter, de
Burgemeester, zijn wegens den markt
dag te Schagen afwezig, de heeren
Koopman, de Moor en Wijn.
Uit het procesverbaal der j.1. 27 Maart
gehouden verificatie der gemeentekas,
bleek, dat daarin was, eene som van
f 598.015juist zooveel als er volgens
rekening in moest wezen.
Ter vergadering komen intusschen het
raadslid "VVijn en de heeren armenvoog-
den Stammes, Brouwer en Dekker en
de heer 8. Prins, boekhouder der ar
men voogdij en na dezen verschijnt de
heer Swagerman, die met den heer
Koopman en den (afwezigen) heer Nierop
het collegie van weesmeesters der Ned.
Herv. Weezen-administratie vormt.
In deze gecombineerde vergadering
zal door armenvoogden en weesmeesters
rekening en verantwoording worden ge
daan van hun geldelijk beheer in het
verstreken boekjaar.
Na een' wijle behooren ook de hee
ren Koopman en de Moor tot de aan
wezigen.
1 Armenvoogden doen het eerst hun
verantwoording en deze rekening wordt
na een zeer nauwkeurige behandeling
goedgekeurd en vastgesteld,
in ontvangsten op f 7743,05 en
in uitgaven op 7231,03, ter
wijl van het dus ontstane
batig saldo, groot f 512,02 nog
een gedeelte der huursom over 1895,
van de boerderij, die dat jaar door hen
is gehuurd en waarvan de ontvangsten
en uitgaven in de rekening zijn begre
pen, (vandaar de betrekkelijk hooge
cijfers) nog aan de gemeente Nieuwe
Niedorp moet betaald worden.
Hierna bespreekt men de wenschlijk-
heid van verhooging der jaarwedde van
den Boekhouder. Deze heeft een nog
al bewerkelijke administratie en is daar
nog voor verantwoordelijk, tegen een sa
laris van f50.'sjaars. Vele betrek
kingen zijn er, waar dit niet het geval
is; terwijl er meer mede verdiend wordt.
Dit erkent men algemeen, doch het is
hier het beheer eener instelling van wel
dadigheid en iedereen is zedelijk verplicht
op dit gebied mede te werken, zooveel
in zijn vermogen is. Elke verhooging
komt ten nadeele der armen enz., zoodat
ten slotte wordt besloten, de jaarwedde
alsnog op f50te laten blijven.
Weesmeesters doen thans hunne re
kening en verantwoording, welke even
eens, na nauwkeurig onderzocht te zijn,
wordt goedgekeurd en vastgesteld:
in ontvangsten op f7149.06
in uitgaven op f 5875.705
dus met voordeeligsaldo ad f 1273 355.
Na dankbetuiging aan de college's
van Armvoogden en Weesmeesters, sluit
de Voorz. de vergadering.
Naar de laatste kool is tegenwoordig
weinig vraag. Bouwers klagen, dat bet
luileuland niet genoeg trekt. De prijs der
roode kool is van f 4 tot f 8, die der gele
van f2 tot f12. Andere soorten kool zijn
uitverkochtttgen het begiD der maand
Mei is dit ook met de genoemde soor
ten het geval. Uien geldt van-
f 1,2 tot f 1,5 per mud, maar wordt weinig
gevraagd. De jongere groenten verdringen
op de groote markten natuurlijk de oude.
hooge Mosselbrng alhier kwam dezer dagen
met volle vaart een zwaarbeladen zandkar
rijden, juist op het oogenblik dat een jon
getje van een jaar of vier de straat wou
oversteken. Een botsing was onvermijdelijk,
maar werd voorkomen door den rijder der
zandkar, die nog bijtijds de kar eene ande
re richting wist te geven en rakelings
langs het kleine ventje een hek in deed
stuiven, dat de planken er van kraakten
en scheurden. De tegenwoordigheid van
geest van den vrachtman deed hem zeiven
en het kind met den schrik vrijkomen.
gen van den heer C. Swager, nabij het sta
tion alhier, om door het slaan van norton-
putten voldoenden aanvoer van aardgas
te verkrijgen tot verlichting zijner woning,
zijn met gunstigen uitslag bekroond.
Twee bronnen geven per minuut 50 en
90 liter water en zoover de proeven heb
ben bewezen, voeren zij een voldoenden
voorraad gas aan.
De heer Swager is de eerste in onze
gemeente, die aardgas tot huiselijke doel
einden aanwendt.
De voordracht voorsecre-
taris van den Zljpe en Hazepolder
bestond uit de heeren
1. M. Bossen, Schagerbrug.
2. G. Vrijburg, Schagerbrug.
2. Burger, Alkmaar.
Benoemd werd met 6, stemmen de heer
G. Vrijburg Jz.; terwijl op den heer M.
Bossen 4 stemmen werden uitgebracht.
Een 11 tal sollicitanten hadden zich aan
gemeld.
Men schrijft ons uit Win
kel
Maandag 6 April jl. gat de rederijkers
kamer Auroravoor dit seisoen haar
laatste openbare uitvoering. Zij hadden
ditmaal tot stuk gekozen „Jan Masseur"
tooneelspel in 5 bedrijven, naar 't franscli.
De uitvoering er van kan niet gunstig ge
slaagd genoemd worden.
Het 1ste bedrijf, naar Parijs, liep vrij-
goed van stapel, alleen scheen het of de
Hertog niet begreep dat niet slechts zijn
costuum moest aanduiden, dat hij hertog
was, maar dat hij ook zich als hertog had
voor te doen het 2Je bedrijf, de huiszoe
king, werd iets minder, vooral Tabouret
toonde geheel smaakloos te zijn, ook Va-
lentijn was niet, die hij moest zijn 't 3de
bedrijf, de aanklacht, werd weer minder
allereerst was Jan Masseur toen reeds ge
brekkig in zijne rol, en Lizette deed zich
nitt als helhaak voor, zoo als zij bespro
ken werd; 't 4de bedrijf, Bobespierre daar
in was Pieter Corin de juist aangewezen
persoon voor die rol, terwijl het geheel te
kalm werd afgespeeld't 5de bedrijf, in de
gevangenis daar gedroeg men zich of inen
op een partijtje was in plaats vaD in eene
gevangenisalleen Chevrion, de vermomde
Markies en Louison lieten uitkomen dat zij
in de gevangenis waren, terwijl Jan Mas
seur zoo slecht in zijne rol was, dat men
hem woordelijk meest voorzeggen. Jeanne
en Anna-Marie hebben het geheele stuk
door getooud hare rol goed machtig te
zijn, waarvoor haar alle eer toekomt.
Het uastukje „Het verlateu landhuis
aan den grooten Wig," werd vrij goed af
gespeeld, alleen de rol van Walburg was
niet op zijne plaats. Als ooit Aurora"
weder een uitvoering geve, moge zij wat
voorzichtiger zijn in het duen harer keu
ze, betreffende de stnkken voor opvoering,
daar zij voor stukken als do hiergenoem
de, niet krachtig genoeg is. Ingezonden
Maandag had te Oo8terend
op Texel eene indrukwekkende plechtig
heid plaats, nl. de teraardebestelling van
schipper Bakker, een der omgekomenen
in de storm van 27 Maart. Het lijk werd
ter laatste rustplaats geleid door 140 vis-
schers, gevolgd door ruim 500 dorpsge-
nooten.
Door schipper Beijer v. d. Vis werd eer
gisteren op de Noordzee het lijk van den
op 27 Maart jl. omgekomen visscher, Cor-
nelis Vermeulen, in de vischkor opgehaald
en terstond naar Oudeschild vervoerd.
Twee lijken van de drie opvarenden der
T X 108 zijn thans gevonden. De lijken
der 7 andere verongelukten zoekt men nog
te vergeefs.
