Politiek overzicht ier week.
Uit en voor de Pers.
Binnenlandsch Nieuws.
Het Zangersfeest te NIEU
WE NIEDORP. ThaDS is de feest
wijzer verschenen en stelt ons in staat,
onzen belangstellenden lezer het een en
ander daaruit mede te deelen.
Per Telegraaf.
Wieringerwaard, 16 Mei 1896.
Buitenlandsch Nieuws.
A t j e li.
I)e Duitsclie graanhandel.
GEMENGD NIEUWS.
Zes mannen vergiftigd.
Te Kreuzlingen bij Thutgau heeft
een droevig ongeluk plaats gehad, dat
algemeen groot opzien heeft gebaard.
Zes mannen, leden van het comité der
tentoonstelling van pluimgedierte, die
aldaar gehouden wordt, waren uit hoof
de van hun betrekking veel in de ten
toonstellingszalen. Onder de tentoonge
stelde papegaaien bevond zich een
exemplaar dat behept was met een ook
voor menschen aanstekelijke ziekte. De
zes leden van het comité die don zie
ke nogal dikwijls in hun handen na
men, kregen hierdoor een bloedvergif
tiging, ten gevolge waarvan zij allen
bezweken.
In eene Duitscbe platte-
landsgemeente werden dezer dagen de
brave inwoners plotseling in groote, be
roering gebracht. Op verschillende plaat
sen van het dorp prijkten groote roode
plakkaten, waarin alle weerbare man
nen werden opgeroepen, zich onverwijld
ter mobilisatie gereed te maken. Als
een loopend vuurtje verspreidde ziGh
het gerucht, dat de oorlog was ver
klaard, en toen de burgemeester verze
kerde, dat hij de biljetten ter aanplakking
had ontvangen van den districts-com-
mandant bleef er geen twijfel meer
over.
Onmiddellijk maakten de dappere
dorpsbewoners zich op om aan den roep
des Keizers gehoor te geven. Teeder
namen zij afscheid van vrouw en kin
deren, en met mannenmoed scheurden
zij zich los van de hun zoo lieve om
geving. Ten getale van 200 begaven zij
zich naar het op eenigen afstand van
het dorp gelegen spoorwegstation en
verlangden daar onmiddellijk vervoer op
vertoon van hunne zakboekjes.
De stationschef, wien niets van eene
mobilisatie bekend was,weigerde aan hun
verzoek te voldoen. Terwijl men nog
druk stond te harrewarren kwam er
een telegram uit de naburigehoofplaats
waaruit gemeld werd, dat er volstrekt
geen mobilisatie gelast was.
Het bleek nu, dat de burgemeester
de plakkaten, die hij ontvangen had om
in tijd van nood aan te plakken, maar
direct na ontvangst had doen affichee-
ren.
de plicht hun opgelegd te trachten, het
ontwerp zooveel do'enlijk gewijzigd te
krijgen in kun geest.
Van het beleid van onze geestverwan
ten in de Kamer, niet minder dan van
dat van den Minister, hangt veel af. Er
rust een zware taak op hunne schouders.
Volgen wij hen daarbij met onze be
langstelling en onze sympathie, en met
onze beste wenschen, dat voor de demo
cratische ontwikkeling des volks een be
vredigend resultaat verkregen worde.
De entrée is vastgesteld als volgtDoor-
loopende kaarten voor heer of dame f 1.
Middagconcert in de Kerk f 0.50Avond
concert in de Kerk f 0.25
Het getal kaarten, dat voor de concer
ten in de kerk uitgegeven wordt, is b e-
perkt. Wanneer zooveel kaarten zijn
uitgegeven, dat de houders er van het ge-
heele gebouw kunnen vullen, houdt de
verkoop op.
Des morgens ten 10 ure heeft de ont
vangst plaats van de Zangers door het
Hoofdbestuur in het lokaal„de Prins
Manrit»."
Des morgens ten 11 ure optocht van
al de zangers, voorafgegaan door de
Plalzer—kapel. Daarna Volksconcert in
den tnin van den Burgemeester, den heer
D. v. d. Stok.
's Namidd. 2 ureConcert in de Kerk,
Tien zangkoren aingen dan ieder 2 slakken.
's Namidd. 5 ureConcert op het wei
land over de Zaagmolenshaven, door de
Pfalzer Kapel.
's Avonds 7 ure Concert in de Kerk.
De zangers zingen dan gezamenlijk 3 num
mers voor Mannenkoor en 3 voor
Gemengd koor, begeleid door den heer
Lürsen op het orgel.
Verder Viool- en Orgelspel door de hee-
ren Sicking en Lürsen.
Ten half 10 ure 's avonds vangt in „de
Prins Maurits'» het groot Bal aao.
Men ziet het, het feestprogramma is rijk
voorzien en het laat zich met reden ver
wachten, dat deze feestelijkheid bij uitstek
zal voldoen.
Gisterenavond 14 Mei, bij
gelegenheid der slot repetitie, werd aan
Niedorp's Mannenkoor te Nie-
we Niedorp eene aardige verrassing
bereid.
De Dameszangvereeniging Melodia
aldaar, financiëel gesteund door vele
dames niet-leden, bood aan het Mannen
koor een prachtig vaandel aan.
De heer J. G. van Men was, als buiten
het Mannenkoor staande, door de dames
uitgenoodigd, dit vaandel aan te bieden.
ZEd. deed dit met eene keurige en
correcte toespraak, waarin hij vooral deed
uitkomen, dat Niedorp's Mannenkoor
trotsch mocht zijn op dit blijk van hoog
achting en waardeering; maar dat het
in ontvangst nemen en het bezit van
dit vaandel ook aan het Mannenkoor
plichten oplegt, die wel moeten worden
overwogen.
Dit blazoen, merkte de spreker op, mag
niet alleen dienst doen om er bij som
mige gelegenheden mede te prijken en
te pronken, maar moet telkens aanspo
ren tot ijverige en nauwgezette studie,
opdat ook het Mannenkoor in volmaakt
heid moge winnen.
Het vaandel werd door het Mannen
koor aanvaard, met eene dankbetuiging
van den President, den heer P. Iraij,
gevolgd door een dankbetuiging door den
directeur der beide vereenigiDgen, den
heer D. Kuilmanwaarin deze den leden
aan het Mannenkoor opwekte, om door ge
trouwe opkomst en ijverige studie, zich
dit bewijs van hoogachting waardig te
toonen.
Vervolgens werd Niedorp's Mannenkoor
geluk gewenscht door den Burgemeester,
den heer D. v. d. Stokwaarna de leden
der beide vereenigingen en de aanwezi
ge begunstigers nog een paar uur gezel
lig bijeen bleven.
Intusschen werd tot vaandrig benoemd,
het lid, de heer W. Kuilman.
De slotrepetitie had onder dit inter
mezzo wel een weinig geleden.
Over het gehee 1 genomen
is dit voorjaar zoowel voor den veeboer
als voor den bouwboer niet onvoordeelig.
Beeds vroeg was er betrekkelijk veel gras,
waarom eenige veehonders hunne koeien
in April op de stallen, in plaats van hooi
nit de schuren gras van de weiden tot
voedsel gaven. De kende winden in April
beletten hen het ree vroeg van stal te
zetten, wat ongeveer op denzelfden tijd kon
plaats hebben als andere jaren. De gras-
voorraad neemt op de weiden, die rijk zijn
aan teelaarde, ondanks de droogte nog
altijd toeop de meer kleiachtige gron
den groeit het echter niet zoo weelderig. Als
eene bijzonderheid kan worden medegedeeld
dat op 12 Mei te Pnrmerend vette koe
ien werden aangeboden, die reeds eenigen
tijd op het land hadden gegraasd. Gewoon
lijk wordt het eerst begin Mei eer de boe
ren hun vet vee naar de weiden breDgen.
Het bouwland ziet er goed nit. Men heelt
op tijd kunnen zaaien en poten en de
nachtvorsten hebben weinig kwaad gedaan.
Een paar malsche regenbuitjes zullen de
zwarte aarde in een oogenblik met een
groene kleur bedekken.
Eenige jaren geleden
vertrok uit THOLEN een smid, zekere
Hubregtst-, naar den Oranje-Vrijstaat, om
daar zijn gelnk te beproeven. En werke
lijk heeft hij er ook fortuin gemaikl;
zelfs is hij onlangs tot burgemeester van
Bethiehem "oencemd.
Tegen een werkman te
8LIEDRECHT is een vervolging inge
steld w=-ge 8 hrt mishandeb n en daarna
uit iet roriloit in de rivnr werpen, v»n
zijn stiefzoon.
Een echtpaar te ZUIDWOL-
DE, dat naar de kermis te Groningen ging,
had de kinderen alleen thuis gelaten. Ou-
geveer een half uur na de terugkomst
bemerkten de ouders, dat hun negenjarig
dochtertje zoek was. Na onderzoek vond
men de kleiue levenloos iu een kolk terug.
Aangaande demoordaan-
slag te UCHELEN, gemeente Apeldoorn,
wordt gemeld, dat het lijk van bet 20-ja-
rige meisje E. v. d. Butzelaar, naar het
lijkenhuis aldaar is overgebracht.
Bij de lijkschouwing, waarbij de justitie
uit Zutphen tegenwoordig was, beeft de
dader, J. v. d. Hel, ten volle bekend en
is hij heden (Dinsdag)middag geboeid, onder
een toeloop van een groote menigte naar
het station gebracht, om naar het huis
van arrest te Zutfea te wordeu overgebracht
Tijdens de confrontatie is hij tweemaal
in zwijm gevallen.
De Raad der gemeente Den
Helder heeft besloten tot het aaugaan eener
3Y2PC^9- leening ad 1 42000, in Slobliga-
tiën van f 500. Het bedrag zal worden
aangewend voor het bouwen eeuer nieuwe
openbare school en vaD een nieuw politie
bureau en verder voor bestratingen, rio-
leeringen, enz. De inschrijving zal worden
opengesteld tot 15 Juni. terwijl de stor
ting moet plaats hebben vóór of op 1
September.
De N o o r d h o 11 a n d s c h e
vereeniging „Het Witte Kruis" telt 42
afdeeliagen en 4556 leden.Op„Heideheuvel"
werden het afgeloopen jaar 231 patiënten
verpleegd.
In het bij Leeuwarden
gelegen dorp PINKUM, werd in den
nacht van maandag op dinsdag jl. in
gebroken. Er bleek te zijn vermist f116,
deels in papier, deels in zilvergeld, aan
wezig in een, in een kast in de kamer ge
borgen portemonnaie. De gemeente-veld
wachters Sijbrands en De Groot en de
rijksveldwachter Bijlsma stelden een
onderzoek, in met het gevolg, dat zij
den vermoedelijken dader tot bekentenis
wisten te brengen. Hij had het gestolen
geld verborgen onder een broedende
kip.
Benoemd tot Secretaris, de heer C. Ha
ringkuizen van Nieuwe Niedorp.
Elke taal heeft hare eigenaardige uit
drukkingen, hare bondige gezegden, hare
pittige zinspelingen, hare karakteristieke
spreekwoorden,
t' Is moeielijk, om bij deze laatste te
blijven, ze met een paar woorden te om
schrijven slechts door welgekozen voor
beelden, komt hunne ware beteekenis
eerst duidelijk aan het licht. Bij de aan-
teekeningen, die wij in den loop dezer
week voor ons politiek overzicht maak
ten, kwara ons telkens het echt Hol-
landsche spreekwoord „Een kink in de
kabel", in de gedachte.
Wat waren ze schoon, die geestdrift
volle vreugdefeesten, te Buda-Pest, naar
aanleiding van het duizend-jarig be
staan van Hongarije. Doch niet al
leen de levendige hootdstad had zich in
hoogtijdos gestokendoor geheel Hon
garije brandden de vreugdevuren, en
speelde de herdersfluit bij zang en dans.
Want het Hongaarsche volk is nog zijne
nomaden-traditiën getrouwplechtige
feesten worden opgeluisterd door zang
en dans in 't openbaar, waarbij doedel
zak en veldfluit den boventoon hebben.
Zooveel opgewekt nationaliteitsgevoel
was voor de Slaven ten Zuiden van de
Drau en in het aangrenzende Servië teveel.
De Zuid-slaven toch droomen van een
Groot-Servië in de toekomst, waartoe
dan het tegenwoordige Servië, Slavonië,
Croatie, Dalmatië, Bosnië en de Herze-
gowina zouden moeten behooren.
Maar zoolang de laatste gewesten een
onderdeel uitmaken van Hongarije, zul
len deze slavische luchtkasteelen wel
niet in hechte burchten veranderen. Om
aan hun spijt en gekrenkte eigenliefde
lucht te kunnen geven, hebben de stu
denten te Belgrado en Agram op onzin
nige wijze tegen de Hongaren gemani
festeerd. In Belgrado werd zelfs de Hon
gaarsche vertegenwoordiger beleedigd, wat
de afzetting van den Burgemeester en van
den Commissaris van politie tengevolge
heeft gehad Indien Hongarijë maatregelen
van weerwraak nam door den invoer van
Servische varkens te verbieden, of zelfs
maar de invoerrechten te verhoogen, dan
zou de slag voor Servië verpletterend
kunnen zijn. De hoofdbron van Servie's
welvaart is de varkensteelt, die voorna
melijk in Hongarijë markten vinden.
"Wij willen voor de verstandige lieden
in Servie hopen, dat men zich in Buda-
Pest de kwajongens-uitingen der stu
denten niet te veel zal aantrekken. Ook
in Moravië heeft de stude erende jeugd
gemeend, een spaak in 't wiel dor
Hongaarsche feesten te moeten steken,
en dat wel, omdat duizend jaar geleden
de HoDgaren aan het Moravische rijk
een einde hebben gemaakt. Men zou
haast meenen dat de hoop des vader
lands te veel blokt, en daardoor oenigs-
zins de kluts kwijt raakt. Stel u voor,
Lezers, dat wij een aanval doen op het
Prausche consulaat to Amsterdam ot
op bet hotel van den Pranschen gezant
in den Haag, bij gelegenheid dat zij de
daden van de maagd van Orleans of
den dood van koning Clovis herdenken,
alleen omdat Karei de Groote voor ruim
1000 jaar aan het rijk der Friezen een
einde maakte. Ware het niet het werk
van kinderen en gekken Toch zullen
deze tot verbittering voerende onzinnig
heden aan gene zijde van de Leitha
kwaad bloed zetten; voor heden werken
ze storend op de algemeene feestvreugde;
't zijn kinken in de kabel.
De verhouding tusschen SPANJE en
de VEREENIGDE STATEN had lang
zamerhand haar kalm karakter hernomen.
De welwillende raadgevingen uit Washing
ton, waren te Madrid^ in goede aarde
gevallen: Daar komt opeens do tijding,
dat door een Spaanschen kruiser, de Com-
petidor, is aangehouden, die bij onder
zoek bleek bevracht te zijn met oorlogs-
materieel voor de opstandelingen op Cu
ba. De kapitein en het meerendeel der
bemanning van den schoener waren A-
merikanen. Voor den krijgsraad te Hava
na gebracht, werden al de opvarenden
tot den dood veroordeeld.
Hevige ontroering in de Amerikaansche
pers. Zelfs de New-York Herald, die tot
dusver nog steeds Spanje's rechten op
Cuba verdedigd had, maakte een krach
tig Jingo zwenking. „Wanneer dit vonnis
ten uitvoer wordt gebracht, is een oorlog
onvermijdelijk," zegt ze. „Zelfs de presi
dent zou zijne uitbreking niet kunnen
weerhouden." Nu schijnt men op Cuba,
wel wat heel haastig gehandeld te heb
ben. De bij een tractaat van 1878 vast
gestelde rechten behelzen onder meer,
dat een Amerikaansch onderdaan in de
Spaansche koloniën, slechts door de burge-
lijke rechtbank gevonnisd kan worden.
Ook schijnt het den beschuldigden voor
den krijgsraad aan voldoende verdediging
ontbroken te hebben. In alle gevallen is
deze treurige zaak een kink in de ka
bel voor hen, die den vrede lief hebben.
In het BRITSCHE parlement zijn de
stukken over legd, die sedert 1 Februari
betrekking hadden j|op de ZUID-AFRI-
KAANSCHE aangelegenheden. De meeste
bescheiden en telegrammen zijn voor en
na door ons aangehaald en besproken.
Belangrijks vonden wij er nog in, de
voorwaarden, welke Kruger stelde voor
een overkomst naar Londen. Ze waren
1. De Londensche conventie van'84
zal vervallen verklaard worden o. a. we
gens den inval in de Republiek en om
dat die conventie beleedigend is voor de
waardigheid van een onafhankelijke re
publiek, omdat het redeneeren over een
suzereiniteit, die na het sluiten der con
ventie niet meer bestaat, door sommi
gen als een voorwendsel gebruikt wordt
om ingezetenen van Transvaal tegen de
regeering op te zetten.
2. Een handels- en vriendschapsver
drag zal gesloten worden.
3. De noodige waarborgen zullen ge
geven worden tegen een nieuwen inval
en tegen ongemotiveerde bewegingen
van troepen of zelfs van vrijwilligers
aan de grenzen der republiek.
4. Schadeloostelling zal toegekend
worden wegens den inval.
5. Zoo mogelijk zal de Swasiland-
quaestie geregeld worden door inlijving
van het land bij de republiek.
Wellicht waren deze kabel door het
gat geloopen, indien niet artikel 4 der
conventie, waarbij het sluiten van ver
dragen met andere mogendheden buiten
den Vrijstaat, zonder de toestemming van
Engeland verboden was, als kink was
opgetreden. Dit punt kon bij de En-
gelsche regeering, volgens de verklaring
van Chamberlain, geen onderwerp van
bespreking uitmaken. En Kruger, die
het hoofddoel niet uit het oog verloor,
bleef stillekens bij zyn getrouwen thuis.
Wat wij in ons vorig overzicht ten op
zichte van RUSLAND in betrekking tot
KOREA opmerkten,wordt heden reeds als
eene zekerheid vermeld. Volgens die
berichten heeft Rusland met Japan on
derhandelingen aangeknoopt, om tot eene
gemeenschappelijke regeling in Korea te
geraken. Daar beide landen echter een
bijzonder groot belang bii het Oost-Azi
atische Schiereiland hebben, kan allicht
een kink in de kabel komen, waardoor
de onderhandelingen op een vredebreuk
kunnen uitloopen.
In ZWEDEN is een nieuwe kieswet ge
wogen,maar te licht bevonden. De kink
kwam hier van rechts en links. Ze ging de
conservatieven te ver, wat o zoo gauw ge
beurt, en de vrijzinnigen niet ver genoeg.
Daar de détails ons onbekend zijn, kunnen
wij niet zeggen of 't hem zat in de kentee-
kenen van welvaart of geschiktheid. Of
misschien wel aan eeno bijzondere spits
vondige uitlegging van de grondwet.
Ze kunnen in 't Noorden dus weer
van voren aan beginnen. Daardoor houdt
de hoog-adellijke partij en die van 't
groot-grondbezit met hun aanhang van
oogendienaars, ten minste het grootste
deel der meerderjarige Zweden weer
voor eenige jaren van de stembus. Men
moet wat doen om den schijn te redden.
Ontvangen werd gisteren liet vol-
geude telegram uit Nederl. Iudië:
De toestand in Atjeh is onveranderd.
Gisterenavond werd van Landjamoe uit
eene verkenning ondernomen. De stellin
gen van Toekoe Oemar kouden evenwel
niet bereikt worden, daar tengevolge van
de overvloedige regens de bruggen ver
nield zijn. De stellingen van Toekoe Oe
mar zijn nog bezet en ondervinden wei
nig nadeel van bet bombardement. De
regens houden aan en verhinderen de
operatien.
De Berlijnsche correspondent van het
Handelsblad schrijft
Evenals bij het verbod op den termijn-
handel in graan, heeft de Duitscbe regee
ring ook bij de behandeling van de mar-
garinewet slechts een zwak protest doen
hooren, wijl zij zich om redenen, welke
niet alleen met de economische staatkun
de in verband staan, zwakker dan ooit
gevoelt tegenover de conservatieve jon
kers. Dientengevolge heerscht groote
verbittering in handels- en industrieele
kringen. Aan de goederen-beurs hier re
kent men er op dat de termijnhandel in
graan zal ophouden en daar deze den
grondslag heeft gevormd van den graan
handel in geheel Duitschland, verwacht
men daarin een grooten achteruitgang.
De groote firma's zijn vast besloten
buiten de grenzen van het rijk filialen
op te richten, om daar de speculatie in
graan te kunnen voortzetten. Ik weet
dat groote firma's ernstig er over den
ken zich to Amsterdam te vestigen bo
vendien komen ook Kopenhagen en New
York in aanmerking. Wij zullen spoe
dig het merkwaardige schouwspel zien,
dat onze economische politiek de aan
zienlijke kooplieden met hun zaken uit
het land drijft.
De tooneelspeler Reit-
zenberg.
Een origineel van de zeldzaamste
soort was de tooneelspeler R e i t e n-
b e r g, wiens eigenlijke naam Van Rei-
tentsein luidt en die te voren eerste
luitenant in het Oostenrijksche leger
was. Reitzenberg had veel talent,
doch tet)gevolge van zijn rampzaligen
hartstocht voor den drank, kon hij 't
nergens uithouden en bovendien moest
hij spoedig elke stad verlaten, omdat hij
altijd met censuur over hoop lag.
Eens gaf hij te Linz gastvoorstellin-
gen als Mallino, de regisseur maakte
hem opmerkzaam, dat de monoloog met
den doodskop niet gezegd mocht wor
den, daar die door de censuur was ge
schrapt. Reitzenstein verzocht den
souffleur het teeken voor de verwisse
ling niet eer te geven vóór hij af"
was, daar hij, ofschoon do monoloog
niet gezegd mocht worden, toch met
den doodskop een aardigheid wilde heb
ben. Toen 'b avonds het tooneel kwam
greep R. den doodskop, beschouwde hem
langen tijd met aandacht en zeide ein
delijk „Oude vriend, ik zou u nog veel
to zeggen hebben als de censuur het
niet geschrapt liad," en ging af. Een
donderend applaus en stormachtige te
rugroepingen volgden. Hij werd ech
ter na afloop der voorstelling opgepakt
en moest binnen 24 uur Linz verlaten.
Hij gasteerde te Teplitz als graaf in
de „Schweizer Familie". Toon nu Boll
en Gertrude bij hem kwamen om hem
voor zijn goedheid te bedanken en hem
vertelden, dat hun dochter Emmeliua van
dag tot dag treuriger werd, vroeg hij
zeer ernstig„Is dan niets in staat,
uw dochter op te vroolijken? Wat dunkt
u, als we haar een benefiet in Teplitz
gaven (De benefieten waren in Te
plitz zeer mager)." Een homerisch ge
lach klonk door het gansche huis en den
volgenden dag werd R. een boete van
10 gulden wegens „ongepast extempo-
reeren" opgelegd.
Bij de volgende voorstelling speelde
hij in het blijspel „Der Schwarze Mann"
den waard. Toen nu de in dit stuk
voorkomende dichter, die een treur
spel schrijft, hem de vraag stel
de „Op welke manier zal ik den tiran
laten sterven Vergif, dolk, dat alles
is reeds zoo dikwijls gezien"antwoord
de Reitzenberg„Lever hem aan de
Oostenrijksche censuur over, dan gaat de
kerel zeker dood". Minuten lang werd
de voorstelling door een daverend geju
bel onderbroken.
Den volgenden dag moest hij echter
Teplitz verlaten. Zoo verging het Reit
zenberg in nagenoeg alle schouwburgen
van Oostenrijk en de kunstenaar heette
ten slotte niet anders dan de Cen8uur-
Ahasverus.
D e uil heeft geen beweging
in het oog, waarvan de bol onbewegelijk
in zijn holte vastgehouden wordt door een
sterke elastieke kraakbeenige vezelmaar
ter vergoeding van het gemis van bewe
ging in het oog kan de uil wel zijn kop
bijna in een geheele cirkel omdraaien, zon
der zijn lijf te bewegen.
De boeren in het Slicht zeggen dan
oak wel eens schertsend, dat, als men
maar lang genoeg om een uil heen loopt,
hij u zoolang nakijkt, tot hij op 't laatst
zelt zijn kop afdraait.
Wees voorzichtig met
petroleum!
Er zijn bepaald menschen, die graag
met petroleum spelen. Onlangs is te Pa
rijs een ernstig ongeluk gebeurd, dat een
les kan zijn voor hen, die roekeloos om
gaan met petroieumtoestellen en kachels.
Het was wel een bijzonder geval, maar
er zijn zooveel menschen, die uit on
wetendheid of nit onbedachtzaamheid on
voorzichtigheden begaan Bij het bedoelde
ongeluk richtte een halve liter petroleum
evenveel verwoesting aan als een halve
liter buskruit. Een Franscb geleerde, wien
door het gerecht was opgedragen de oor
zaken der ontploffing op te sporen, heeft
van het ongeval een volledige studie
gemaakt.
Het springen van een petroleum-kachel
was de eerste oorzaak van de ontploff ing
waardoor muren en kamerwanden omge
worpen, een winkel, werkplaatsen, meu
belen en stellingen vernield, zware brok
stukken op verreu afstand weggeslingerd,
de ruiten van belendende huizen gebreken
zijn, enz. De hevigheid van de ontploffing
was zóó groot dat voorwerpen van meer
dan 3000 kilogram van hun plaats ziin
geslingerd. Gelukkig was er niemand "in
het magazijD, toen het ongeluk gebeur
de.
De kachel behoorde tot een nieuw en
gelukkig weiuig verbreid systeem. In be
ginsel is 't een ringvormig reservoir, een
hol koperen bovenstuk, dat met petroleum
wordt gevuld. Uit het reservoir loopt een
pijp naar een brander, die onder het re
servoir is aangebrachtde toevoer van de
petroleum naar den brander wordt door
een kraan geregeld. Docr middel van een
spirituslamp verhoogt men vooraf de tem
peratuur van het reservoir, er ontstaan dan
petroleumdampen, die den brander berei
ken, waar men ze aansteekt. Is dit een
maal gebeurd, dan verwarmt de brander
bet reservoir en de verdamping der petro
leum houdt aan. Tegelijk verwarmt de
brander de lucht, die door een plaatijze
ren cylinder toevloeit, welke de wanden
van de kachel vormt. Men kaD zich moei
lijk een gevaarlijker inrichting denken!
Op zekeren dag steekt de eigenaar van
de kachel den brander aan en gaat zijn
werkzaamheden doen. Daar hij de kraan
die den petroleumtoevoer regelt, slecht
had geplaatst, werd gedurende zijne afwe
zigheid het reservoir sterk verwarmd. De
spanning van de dampen in dit reservoir
nam zoodanig toe, dat op een gegeven oo
genblik de koperen wand op de plaats van
het soldeersel openbarstte. Het ongeluk
zou zoo erg niet geweest zijn, msar °deze
oververhitte petrolenmdampen verspreidden
zich door het magazijn en door zich in
bepaalde verhoudingen met de lucht te ver
mengen ontstond een ontplofbaar ga», dat
door den brander werd aangestoken en een
geweldige uitbarsting was et onmiddellijk
het gevolg van.
Er zijn reeds meer gevallen bekend, dat
een mengsel van lucht en petroleum is
ontploft aan boord van petroleumschepen.
In 1884 deed zich te Parijs een ontplof
fing voor in een kelder, waar koolwater
stofdampen waren binnengedrongen.
In 1889 was de eerste oorzaak van de
ramp te Antwerpen, waarbij meer dan 100
personen het leven verloreD, geene andere
dan de ontploffing Tan petroleumdampen
