Politie! overzicht der weet.
INGEZONDEN.
Noord-Holland en de Jenever.
Provinciale Staten van Noord-
Holland.
t j e h.
Buitenlandsch Nieuws,
De Red.
In den nacht van Zondag
op Maandag j.1. zijn aan het Breezand
te Anna iPaulOWna ernstige baldadig
heden gepleegd bij serschillende persaneD.
U.a. wordt het Yorbnndeu van een klamp
hooi daar ook aan toegeschreven. De po
litie is ijverig in de weer om de daders
op te sporen, waarin zij reeds gedeelte
lijk is geslaagd.
Woensdagmiddag ont-
stond er brand op een buerderij van den
heer 31. Komenin den Lotweg te An
na Paulowna, bewoond door zijn broe
der P. Koomen. Een paar strooklampen
en een schellt hooi, pas gewonnen op het
erf staande, vatte vlam. Gelukkig heeft
men het huis weten te behouden. De
braod ontstond tengevolge van het spelen
met lucilers door kleine kinderen. Het
verbrande was verzekerd bij de Zaansche
Maatschappij.
E enigen tijd geleden werd
op de plaats van den heer Pluister aan
den Winkelerdijk te Winkel een kui
ken uitgebroed, dat bij nadere beschou
wing drie poten bleek te hebben. Voor
de aardigheid heeft hij het diertje bij de
moederkip gt laten, om te zien wat er van
terecht zou komen. Het is ia leven ge
bleven en thans een bruin geteekende
halfwas. De derde poot bevindt zich op
de plaats waar anders de staart zich ver
heft. Deze mist zij, doch de overcomplette
poot, waarop zich veêren ontwikkeld heb
ben hangt aldaar als een koestaart naar
beneden. Vaak hangt zij met de large na
gels, die er aan zitten, aan struik of hees
ter vast, en kan zich alleen door rukken
en trekken soms door menschelijke
hulp bevrijden. Tegenwoordig loopt het
rond bij de nieuwe woonplaats van den
keer P., in den Waardpolder. Men is
aldaar zeer nieuwsgierig, hoe ^het dier er
zal uitzien als het geheel volwassen is.
Bij denop 7 en 8 Juli in
het lokaal van den Heer J. Swarlkof te
St. Maartensbrug gehouden wedstrijd
van denKolf bond/Hollands 'Noorderkwar
tier'1 behaalden de heereu
H. Ion te Oudkarspel, den len prijs,
met 138 punten; K. Quant te Warinen-
liuizeD, den 2en prijs, met 135 punten; A.
Slotemaker te Barsiugtrhorn, den 3en prijs,
met 126 punten; C. Zomer te Zuidschar-
woude, den 4en prijs, met 124 puuten; JV.
lemen te Schellinkhout, den 5en prijs, met
117 punten; Kist te Kolhorn, den 6en
prijs, met 117 punten; WKraakman te
Zuid-Scharwoude, den 7en prijs, met 115
punten.
De 5e en 6e prijs werden bij loting den
winners toegewezeD. Alle prijzen bestonden
in contanten, behalve de serieprijs, eeD
kunstvoorwerp, die ten deel viel aan den
heer P. Kraakman, te Alkmaar, met 55
punten
Bij het Prijsbiljarten op den eersten
dag, behaalden de heereu
C. Kaper te Kolhorn, den prijs.
3b. Slotemaker Oudkarspel le premie.
IV. lemen te Schellinkhout 2e premie.
Den 2eu dag was de uitslag als volgt:.
De heer A. Kist te Zuid-Scharwoude
behaalde den prijs. De heer K. v. Kleef
te Zuid-Scharwoude, behaslde de le pre
mie. De heer G. Verkroost te Oudkar
spel, behaalde de 2e premie.
Prijs en premiën bestonden in contanten.
Zooals bekend is, heeft
men bij Gedeputeerde Staten ven Noord-
Holland geprotesteerd tegen de verkiezing
van een secretaris van het „college der
uitwaterende sluizen."
Nader vernemen wij dat <5<5k eene infor
maliteit heeft plaats gehad in de laatste
vergadering van Dijkgraaf en Hoogheem
raden, waarin het adres aan Oed. Staten
behandeld werd.
üiie leden waren van cordtel dat mr.
van Litk de Jende, drie andeie leden dat
de heer Kroon gekozen was. De stemmen
staakten dus, en toen zcude, volgens de
laatste alinea van art. 64 vaD het Alge
meen Reglement op waterschappen in
Ncord-Holland, de stem van den voorzit
ter hebhen motten beslisser. Met span-
i iüg werdt de aflcop dezer zaak tegemoet
gezier.
Te WOUDENBERG (prov. Utrecht) is
een boerenhofstede afgebrand. Men vermoedt
dat de bewoner, die een ruw en onver
schillig man was en met zijne hnisgenco-
ten in onmin leefde, zelf den biand heeft
gesticht. Toen de brand was afgeloopen,
vond men zijn lijk in een watersloot, op
eenige meters afstand van het huis
Onze landgenoot e, de be-
kende zangeres Lcuise Mulder, is uit
Amerika in hare geboorteplaats te U-
TRECHT teruggekeerd en zal met 1 Aug.
8. s. aan de opera te Dantzig verbonden
worden.
Een veldwachter in hech
tenis.
Bii gelegenheid der kermis te WA-
TEBLANDKERKJE (de eigenlijke ker
misdagen zijn de Zaterdag en de daarop
eerstvolgende Maandag) had jorgstleden
Zondag, naar de Middelburgsehe Ci. n eldt_
aldaar een zonderling opstootje plaats.
Door burgemeester en wethouders was
nl, besloten, om op Zondag het dansen
niet toe te laten. Toen nn Zondagavond
op een of meer plratsen een aanvang ge
maakt werd met dansen, kwim de Rijks
politie daar tegen op en verbcod het. De
gemeenteveldwachter evenwel verfelaarde,
dat men gerust kon dansen, waarop men
weder wilde beginnen.
Hierdoor ontstond een botsing, met het
gevolg, dat de gemeente-veldwachter de
kermisgasten openlijk begon aan te spo- l
ren zich niet aan het verbod te storen-
Een en ander nogal in krasse bewoor
dtugen, o. tegen den wethouder-waar-
nemenden burgemeester, zoodat het naar
opruiing geleek. Wegens dit feit is de
gemeente-veldwachter Dinsdag in hechte
nis genomen, voorloopig naar het cachot
in de marechaussee-kazerne te Oostburg
overgebracht en ter beschikking van den
officier van Justitie gesteld.
Donderdag is te UTRECni
weder een slachtoffer gevallen vau het
doorslikken van pitten bij het eten van
kersen. Een dochtertje van v. L., wonen
de op het Visscbersplein, kreeg het, na
eene groote hoeveelheid kersen met de
pitten verorberd te hebben, zoo benauwd
dat geneeskundige hulp moest worden in
geroepen, wat echter niet baatte. Als
iaatste redmiddel werd het meisje naar
het Stedelijk ziekenhuis overgebracht om
eene operatie te od der gaan. Zij is twee
dagen na de operatie overleden. (U. D.)
Zitting van Donderdag 9
Juli 1896
Iu deze zittiDg, welke door 55 leden
werd bijgewoond, zijn de rapporten der
verschillende commissiëc uitgebracht, en
wel
bij monde van den heer Sassenop de
onderscheidene voordrachten tot het ver
kenen v&n subsidiëo, met welke voor
drachten de commissie zich vereenigt
bij monde van den heer P. J. Waller
op de verschillende financieele stukken van
het gesticht Meerenberg, welk rapport
strekt tot goedkeuring van rekening, be-
grootiDg en suppletoire begrooting
bij monde van den heer Hoek evenzeer
met gunstig advies, op de voordracht tot
verhooging der jaarwedden van twee amb
tenaren van den provincialen waterstaat
op die tot beschikking over deu post voor
onvoorziene uitgaven der begrootiDg
1896 op de ontwerp-begrooting 1897
van het provinciale bestuur, voor zooveel
het Rijksbestuur is, op de enkel provin
ciale begrooting voor dat jaar en op het
voorstel tot heffing van opcenten
bij monde van den heer Mouthaan op
de voordracht omtrent het vaststellen in
het reglement op de wegen van een
minimum grootte der als trekdieren te
bezigen houden, welk rapport strekt om
de conclusie van Gedeputeerde Staten aan
te nemen; en op de voordracht tot wijzi
ging van de verordening op de trambanen,
evenzeer strekkende tot aanneming der
voordracht, behoudens enkele aanvullin
gen
bij moude van den heer Josepkus Jitla
op de wijziging van de kiestabel voor de
Provinciale Staten, strekkende om, overeen
komstig de voordracht van Ged. Staten,
de aanneming dezer wijziging te ontraden
bij monde van den heer De Boer met
gunstig advies omtrent de voordrachten
tot hei verleenen van subsidie voor de be-
harding van een weg op den dijk van het
Noordzeekanaal langs den Zuid-Spaarn-
dammerpolder en tot wijziging van eenige
besi uursreglementen van waterschappen,
zoomede over het voorstel tot vernietiging
van het besluit vau den ThamerbioneDpol-
der tol. opheffing van den weg op het Zijd-
veld.
De volgende bijeenkomst is bepaald op
Dinsdag 14 dezer, des voormiddags te 101ji
uur, en de verkiezirg van drie leden van
de Eerste Kamer en van een lid der Sta
ten, bedoeld bij art. 89 der provinciale wel,
op dien dag te ongeveer 12 uur. In de
zelfde vergadering zal worden gehouden
eene door den heer De Boer aangekondigde
interpellatie over de brug over de Nauer-
nasche vaart.
De 4de 1 ij s t voor de glasslij-
pers te Maastricht heelt opgebracht
P. F. te n. f2.50; H. te H. f 1.
K. te A. f2.50; v. G. te A. f5.—
Atd. Leeuwarden Prov. Friesche Werkl.
Yer. f5.—; J. P. C. L. te U. f2.50;
d. H. te M. il.—J. te M. il—
v. d. L. te M. f 1.R. te M. f 1.—; P w'
S. te A. f 10.-; P. te R. f 5.—; Bn. d. Y. v,
S. te Y. f 25.—; J. T. te B. f 5.—; B. te G.
f 5.A. te A. f 2,50; Afd. „Vooruit"
A. N. T. B. te Leiden f 18.35; J. T. G.
te 's G. f 25.—; S. te O. f 25.—; Dr.
R. te R. 13.— P. L. Pzn. te 's G.
f 10.—T. te 's G. f 5.—; T. te 's G.
f 1 50S. te 's G. f 2.50 v. D. te G.
f 2.K. te H. f 5.—; M. te U. f 3;
F. te 'b G. f 1.-; v. H. te G. f 5.—
H. te S. f 1.—; Dem. Vrijz. Kiesver. te
Schagen f 2.50; A. N. te A. f 2.50Jhr.
B. B. te Z. 12.50; Arnhem f10.
H. te A. f 5.—; K. te 's G. f 0.50.—;
v. B. te D. f 0.50S. te E. f 10.—
H. te A. f 10.Collecte Liber. Yer.
te "Weesp t 18.05v. d. V. te 's G.
f 5.G. te A. f 5.Yan ieder wat
te Hoorn f 2.—; Arbeiders—Yereeniging
te Voorst f2.15; E. te L. f5.—;
Bij Mr. A. Kerdijk A. L. te D. f 1.50.
Bij den heer J. P. Yos'sGravenh Am
bachtsver. f 10 bij Mr. J. A. v. Gilse
N. N. f 10.G. f5.bij den hrer
Jacob Batavier: H. N. te H. f10.
N. N. te S. f 10.L. V. te S. f 1.—
Q. X. le S. f 1.K. P. te S. f5.—;
bij den heer J. G. ten Bokkelf 7.—;
bij den heer J. A. Saarborgf2.75; bij
deu heer D. de Waard: f 15.bij Jhr.
Mr. G. "W. Molltius: Yer. ,Werkmacs-
uui* te Apeldoorn f2.50; bij den heer
D. E. Kalker Jr.Diversen f 6.50 bij
dm hetr H. J. Uijldert.- B. te H. f 2—
bij Jen heer C. L. Trrffers: S. v. L. te
Br. fl.—N. O. M. Ie H. f2.50.
Te zamtn f 350.80.
Van het bestuur der glasslijpers is be
richt ontvangen dat de inkouislen voor de
wekelijksche uitkeerine, langs «ndeje we-
gen tot hen komende, aanzienlijk benei en
het benoodigde blijven tn dat htt bestuur
van den Alg. Ned. Diamantwerkers-Bond,
met verwijzing naar hetgeen bij de heeren
Gerritsen c. s. wordt ontval gen, ve:deren
steun geweigerd heeft.
3»
Yan „betrouwbare zijde* wordt aan
liet Volksdagblad bericht, dat een poging
van de heeren A. C. W eriheim, A. Prins
en jhr. Alberda van Kkemlein bij den
heer Louis Regout, lid der Eerste Kamer,
otn de werkstaking te doen eindigen, is
mislukt.
Bij de Regeering zijn de volgende te
legrammen vau Atjeh ontvangen
8 Juli. „Onlangs opgetreden Gouverneur
vau Atjeh en ondvrhooiigheden, generial—
majoor J. J. K. de Moulin, is op een ex
peditie naar Kroeng Baba doir een zonne
steek getroffen en overleden."
Kolonel Stemfoort thans waarnemend
Gouverneur ran Atjeh.
^Dinsdag eene bende van de heuvels
v.tn Lampaja in IV Moekims verdreven.
Licht gewond twee officieren en 6 militai
ren beneden rang van officier. Gisteren
gezocht naar zwervende bende in Moekim
Lanpagger (VI Moekims) welke terugtrok
naar hellingen van Belangkala. Twee ib.
landsche minderen militairen gewond."
Zelden scheen het einde van den
doodzieken leeuw aan gene zijde van
den Balkan zoo nabij als thans. Van
alle kanten wordt het kranke dier be
sprongen door keffende en bijtende hon
den, die alle een deel van de buit ho
pen te verkrijgen. Koerden, Druzen
en Armeniërs hebben in verschillende
deelen vaD Klein-Azië, de vaan des
opstands geplant. Aan de Perzische
grenzen, in de woeste uitloopers van
den Taunus, op de woestijnranden in
Arabie, overal spookt het. Ja, de eigen
troepen, komen zelfs tegen hunnen ver
heven meester in opstand. Dit laatste
heeft den Nederlandschen gezant bij de
Porte gedwongen, den Sultan eene nota
aan te bieden, betreffende de onveilig
heid te Djeddah voor vreemdelingen
tengevolge van het muiten en desertee-
ren onder het garnizoen. De PORTE moet
daarop geantwoord hebben, dat de ge
deserteerde troepen uit de gelederen
verwijderd zullen worden.
Welk een fier antwoord, bij zooveel
innerlijke zwakte. Moet men niet me
delijdend de schouders ophalen, bij 't
hooren, dat de gedeserteerde manschap
pen verwijderd zullen worden, 't Schijnt,
dat de Sultan, zijn eigen hoog bevoor
rechte lijfwacht niet meer vertrouwt.
Het keurcorps, bestaande uit twee regi
menten moedige AlbaneD en onversaag
de Turco's heeft voor half wilde, woeste
mannen uit Klein Azië plaats moeten
maken. De aankomst dezer bloeddorsti
ge horden in Konstantinopel heeft aan
de gezanten der Groote mogendheden
een protest-nota ontlokt. Zij zien in
deze troepen, alle fanatieke Muzelman
nen, voor de christenen bij mogelijke
ongeregeldheden, een dreigend gevaar.
Met Oostersche slimheid heeft daarop
de groot-vizier ter hunner kennis ge
bracht, dat deze verplaatsing juist ter
hunner wille was geschied, daar door
deze troepen aan Armenië te onttrekken,
men in deze provincie de rust hoopt te
herstellen, wat den gezanten, niet anders
dan welgevallig kan zijn.
De hoofdoorzaak dezer garuizoensver-
plaatsiDg moet gezocht worden in de li
berale propaganda, die onder de officie
ren der lijfwacht is gemaakt. En alles,
wat naar verlichting en vooruitgang
zweemt, is den vadzigen despoot een
doorn in het oog.
Yan al de botsingen en opstanden,
treedt die op KRETA sedert eenige dagen
het meest op den voorgrond. „Het ei
land van de honderd steden heeft reeds
eene geschiedenis van dertig eeuwen
achter den rug.
In de oudheid was het een middel
punt van handel en stond het aan de spits
der beschaving. Vijf eeuwen na Chris
tus was het verdeeld in een aantal vrije
steden, die reeds haar eigen senaat, haar
eigen volksvertegenwoordiging haddeD,
vier eeuwen later werd dit belangrijk
plekje in de Middellandsche zee in een
Rcmeinsch wingewest herschapen. Se
dert dien tijd verloor Kreta zijne onaf
hankelijkheid.
Achtereenvolgens werd het door By-
zantynen, Arabieren, Genueezen en
Yenetianen beheerEcht, tot in 1645 sul
tan Ibrahim het op de Yenetiaansche
republiek veroverde. YYel hield Canea,
den strijd vijftig dagen tegen een leger
van 100,000 Turken vol, doch slechts
om na de overgave, te zwaarder gestraft
te worden. Loodzwaar drukte het Turk-
sche juk op de schouders der Kretenscrs.
Rechten en vrijheden werden vernie-
tigdeigendom en eer als oorlogsbuit
beschouwd. Van 1669 tot 1821 was
dan ook het eiland voortdurend tegen
de Turken in opstand en wellicht ware
hun onophoudelijk verzet in het laatste
jaar met succes bekroond, zoo niet de
Egyptenaren de Turken waren bijge
sprongen. In 1827 werd Kandia als
vergoeding voor do gemaakte oorlogs
kosten aan Egypte toegewezen. Daarna
brak een gelukkiger tijdperk aan. De
Egyptische gouverneur Mustafa 1 acba
was een eerlijk en rechtschapen be-
stuurden
Alle Kretenzers, zonder onderscheid
van geloof, moesten de wapens afgeven
Gemengde rechtbanken, bestaande uit
Muzelmannen en Christenen, vondeD ver
trouwen bij de ingezetenen.
Helaas iu 1840 moest EgypW reeds
weder het eiland aan Turkije af
staan.
Nieuwe opstanden volgden. Met nieuwe
beloften poogde de Porte, dan weder
de opstandelingen te paaien, beloften,
die echter nooit werden uitgevoerd.
En thans "Weder hebben in alle
deelen (fes lands de Christenen naar de
wapens gegrepen. YVeder worden de
Turksche garnizoenen verjaagd, Turksche
vestingen belegerd, Turksche troepen
verslagen of teruggeworpen.
Weder ontvangen ze steun in vrij
willigers, geld en oorlogsbehoeften, van
de naburige Grieksche stamgenooten en
weder hebben ze hun wenschen en wil
len aan Europa kenbaar gemaakt.
Kreta wenscht, dat zal worden be
noemd een christen-gouverneur-gene
raal met onbeperkte administratieve
macht, die onder zich heeft den mili
tairen bevelhebber, die verder het recht
heeft ambtenaren te benoemen, de be
grooting van uitgaven en inkomsten en
de besluiten van den landdag te bekrachti
gen dat de administratieve raad controle
zal uitoefenen over de inkomsten van
het eiland; dat de rechts-pleging her
vormd zal worden door buitenlandsche
deskundigendat de inkomsten alle ge
bruikt zullen worden, tenbate van het
eilanddat de landdagen de bevoegd
heid zullen krijgen om wetten te maken
en te wijzigen, met uitzondering van de
grondwet en eindelijk dat de gendarme
rie zal worden samengesteld uit Christe
nen en Mohammedanen, ingezetenen van
het eiland. Niets onbillijks dus in de
oogen van ,een bewoner van West Eu
ropa, zware vergrijpen tegen het absolu
tisme bij een Oostersch alleen heerscher.
Yoor de vrienden van den vrede, ware
het te wenschen, dat het OOSTENRIJK-
SCHE vraagstuk maar op eene vrede
lievende wijze ware opgelost.
Wij vreezen echter het tegendeel. Uit
de verklaringen van den Oostenrijksche
kanselier in de Hongaarsche delegatie
blijkt, dat de geschillen in de Armeni
sche kwestie in den zomer van '95 zoo
scherp waren geworden, dat eene alge
meen e uitbarsting nabij scheen. Alleen
de Oostenrijksche regeering wist door
haar bezadigd optreden het dreigend
oorlogsgevaar te weren en toch, dit
komt thans ook aan 't licht, wisten de
Engelsche staatslieden Oostenrijk tot
aan den rand van den afgrond mee te
sleepen door dit rijk tot eene inmenging
in de Turksche staats-aangelegenheden
te bewegen. In Oostenrijk denkt men,
en terecht, dat de Engelsche staatslie
den gemakkelijk praten hebben. Enge
land ligt ver en veilig buiten het aan
staande oorlogstooneel. De slagen zul
len in de eerste plaats Oostenrijk-Hon-
garije treffen. Niet alleen zal het met
Rusland in botsing komen, maar ook de
vazallen van den Tsaar, de vorsten van
Bulgarije, Servie en Montenegro, zullen
van dat gunstig tijdstip gebruik maken,
om den Donau-staat de tanden te laten
zien.
Yooral Servië en Montenegro zijn
verbitterde vijanden van Keizer Frans.
Door Bosnië en de Ilerzegowina, waar
op beide Balkanstaten aanspraak meenen
te hebben, is het als een wig tusschen
Servië en Montenegro gedrongen, heeft
dit laatste vorstendom door een keten
van militaire posten ingesloten, terwijl
Servië daarbij nog economisch afhanke
lijk van Hongarije is. Yoegt men bij
deze grieven, de vrees dat Oostenrijk
eenmaal de hand op Macedonië met
Salonika zal leggen, welke provincie
de drie genoemde Balkanstaten als hun
erfdeel beschouwen, dan ligt het voor
de hand, dat men in Sofia, Belgrado en
Cettinje anti-Oostenrijksch gezind is.
Men wil zelfs, dat de drie Balkanlan-
den een verbond hebben gesloten, dat
dan gedeeltelijk tegen de regeering te
Weenen gericht zou zijn. Nog van een
tweede verbond wordt gewag ge
maakt. RUSLAND, FRANKRIJK, en
DUITSCHLAND zouden gemeenschap
pelijk optreden om de positie van de
TRANSVAAL, EGYPTE en KRETA
te regelen. Als dat zoo is, zullen er
voor ENGELAND kwade dagen aanbre
ken.
(A iet geplaatste ingezonden stukken worden
nimmer teruggegeven.)
A ooi de onderstaande studie van den
heer Th. v. d. Woude, wordt ons
plaatsing gevraagd, welke wij met het
oog op het groot maatschappelijk belang
hierbij toestaan.
i.
Twee Machten.
Cicero zegt ergens „De omgeving van
't kind is voor zijn opvoeding van groot
gewicht, want de vatbaarheid voor in
drukken en de zucht tot navolging is in
de eerste levensjaren bijzonder groot."
leder, die met kinderen in aanraking
komt en niet geheel ontbloot is van het
vermogen hen te verstaan, zal Cicero's
uitspraak beamen. Daarom hebben de
ouders ten ernstigste te letten op hun
eigen handelingen, opdat zij het gevaar
ontgaan, hun kinderen door hun voor
beeld omlaag te trekken Daarom heeft
de gemeenschap zorgvuldig te waken
tegen alles wat het toekomstig geslacht
zou kunnen belemmeren in zijn lichamehj-
ken en geestelijken groei, met groote
nauwlettendheid toe te zien op de vor
ming der jeugd. Hierom is het te
begrijpen, dat de overheid het onderwijs
verklaart te zijn„een voorwerp van
haar aanhoudende zorg." Hierom is het
owbegrijpelijk, dat de overheid de drank
huizen laat bestaan niet alleen, doch
voortbestaan er van wettelijk waarborgt.
Want is de school de plaats waar het
komende geslacht gevormd wordt naar
geest en lichaam, de kroeg bederft het
tegenwoordige en daardoor ook het
komende zoawel in de eene als in
de andere richting.
In de school toch wordt niet alleen
een zekere vaardigheid in lezen schrij
ven, rekenen, etc. aangebracht, doch de
kinderen worden er opgeleid in alle
maatschappelijke en Christelijke deugden
Op de onder wij zersrust de moeilijke groo
te omzichtigheid-eischende plicht het vol
gende geslacht reiner, zedelij ker, meer
mensch te doen zijn dan het tegenwoor
dige. Zullen zij dezen plicht kunnen
vervullen, dan is samenwerking tusschen
school en huis noodzakelijk. Zullen de
onderwijzers voor het vervullen van dien
plicht geschikt zijn, dan dienen zij zelf
hoog-zedelijke personen te zijn.
In de kroegen zijn de vergunninghou
ders en hun helpers van den vroegen
morgen tot den laten avond bezig den
bezoekers een vocht te schenkenx dat
den drinker naar lichaam en geest be
derft. „Een „hersenvergif" noemde prof.
Stokvisch den alcohol en de onder
zoekingen van den beroemden Heidel-
bergschen hoogleeraar Kraepeliu en zijn
beide assistenten, dr. Smith en dr. Füh-
rer, hobben ten duidelijkste het goed
recht dezer benaming in het licht ge
steld. 2) Yoordeelen aan zijn gebruik
verbonden, hebben de physiologen nim
mer gevonden, hoogstens waren het „geen
nadeelen", terwijl velen hunner, op grond
van hun studie, ten zeerste tegen het
gebruik waarschuwen. De studie van
het erfelijkheidsvraagstuk heeft geleerd,
dat kinderen van onmatigen niet alleen,
doch ook van geregeld-matigen, behept
zijn met allerlei min wenschelijke
lichamelijke en geestelijke afwijkingen3).
Dit alles is oorzaak van het vijandig
staan der kroeg tegenover de schoolin
de eerste wordt afgebroken niet alleen,
doch ook voor de toekomst onvruchtbaar
gemaakt, wat in de laatste voor goeds
wordt gewrocht
a. Kinderen van drinkers (onmatige
en geregeld-matige) zijn gewoonlijk suf
fer, minder bevattelijk dan die van Diet-
drinkers, waardoor de regelmatige voort
gang van het klassikale onderwijs zeer
belemmerd wordt.
b. In de gezinnen van drinkers komt
vrij spoedig een hooge graad van onver
schilligheid, die het schoolverzuim bevor
dert.
c. Het te veel aan drank uitgegevene
veroorzaakt een tekort voor brood en
kleeding, wat wederom het schoolver
zuim in de hand werkt.
d. Samenwerking tusschen school en
huis kan onmogelijk tot stand komen
waar de alcohol heersoht.
In 1893 waren in Noord-Holland voor
een schoolbevolking van 127681 kinde
ren 691 scholen (459 openbare en 232
bijz4) Aan deze scholen waren 4155
onderwijzers verbonden, benevens 286
kweekelingen 5).
In 1893 waren in Noord-Holland 3783
groote en kleine kroegen. Hiermede be
doelen wij de officiëele vergunningen
met hoeveel dit getal vergroot moet
worden voor de talrijke kroegen-zonder-
vergunning, proeflokalen, bierhuizen,
etc, meldt het Provinciaal Yerslag niet.
Mogen wij de Amsterdamsche vereeni-
ging „Vergunning" gelooven, dan zijn
alleen te Amsterdam ruim 900 stillekroe
gen. Behalve de vergunninghouders is
aan deze inrichtingen nog een heirleger
van „jan's", kellnerinnen, buffetjuffrou
wen, biljartjongens, enz. verbonden. Het
juiste aantal kunnen wij niet opgeven.
Veilig mogen wij echter aannemen, dat
tegenover ieder onderwijzer minstens
twee personen staan, die bij de drank-
schenkerij betrokken zijn.
In 1893 bevonden zich in Noord-Hol
land alzoo naast iedere school vijf kroe
gen, welk getal veilig op zes mag ge
steld worden, indien de clandestine-kroe
gen medegerekend worden. Zes kroegen
om af^ te breken, te belemmeren wat in
die éene school voor goeds wordt tot
stand gebracht.
Behalve in Katwoude, waar geen
kroeg voorkomt en te "Wijdewormer,
waar zich twee scholen en twee kroe
gen bevinden, treft men overal elders
éen school tegenover twee, drie, vier,
vijf, zes, ja tegenover 21 kroegen aan,
zooals te Alkmaar en te Naarden.
Het volgende staatje geeft een blik
op de verhouding tusschen de aantallen
scholen en kroegen in eenige in dit op
zicht ongunstige gomeenten in deze
provincie
