Brieven uil Zuid-Afrik
INGEZONDEN.
Buitenlandsch Nieuws.
Politiek overzicht der week.
Noord-Holland en de Jenever.
^tk
Land- en Tuinbouw hebben
LaDdbouw-Overzicht.
De Jeneverpias.
ttiÉa
-1 T-f^—
bÉMH
HMH
Het advies tot vernietiging van het
besluit werd aangenomen met 42 tegen
7 stemmen.
De zomervergadering is daarop gesloten.
Woensdag 15 Juli werd
vanwege de Vereeuigiug tot Bevordering
van Schoolbezoek te Anna Paulow-
na het jaarlijksch schoolfeest gegeven.
Het bestond evenals het vorige jaar in
een landelijk pretje. De heer J. Smit Kz.
had daartoe belangeloos een terrein af
gestaan, waarop zich een draaimolen,
draaiborden, Brusselsch biljart, schommel
schuit,enz.bevonden benevens een tent met
ververschingen, die bediend werden door
de echtgenooten der commissieleden. Bo
vendien was gezorgd voor eenige spelle
tjes, waarbij prijsjes te verdienen waren,
terwijl 's morgens en ook 's middags
nog eene voorstelling gegeven werd door
eenige straatkunstenmakers.
't Was een aardig feestje voor de klei
nen. Voor de leerlingen der hoogste
klassen en vooral voor hen, die voor 't
laatst een schoolfeest medevierden, heb
ben we liever wat degelijks erbij, 't
Moet dan ook gezegd worden, dat op
die wijze de sympathie voor onze ver-
eeniging verflauwt, maar we willen ho
pen, dat ze alsnog in het goede spoor te-
rugkeere. Dit zal zeer zeker strekken tot
bevordering van schoolbezoek."
G i 81ernamiddag werd ts
EDAM geboeid weggebracht, zekere N.
een man van 70 jaar, als betrapt wegens
onzedelijke handelingen met kinderen van
6 en 7 jaar.
op verschillende tijden met de insecten
wereld te strijden.
Door de aanhoudende droogte van dezen
zomer, worden de koolvelden thans
door een onrustbarende rupsenplaag ge
teisterd. Geheele koolvelden worden door
deze schadelijke dieren opgevreten. Wij
hoorden, dat in enkele dorpen in den om
trek de school bijna ontvolkt is, daar de
jeugd op de koolbedden dienst moet doeD.
Wij raden, om de ontwikkeling der rup
sen te voorkomen, aan, de eieren op de
achterzijde der koolbladeren, te vernieti
gen. Indien men hieraan eenige moeite
besteedt, kan men door eenen vingerdruk,
honderden aanstaande rupsen dooden. Ook
kan men de bladeren met een lap met
seepzop atwasschen, of iidien het blad te
vol eieren zit, dit afsnijden.
Mochten de bedden totaal verwoest zijn,
dan herinneren wij den bezitters daarvan,
dat men in Juli nog knollen of rapen en
najaarswortelen kan uitzaaien en koolrapen
en andijvie kan uit planten.' Bloemkool,
in midden Juli geplant, levert in den la
ten herfst nog een prachtig beschot.
Onder de jongelieden, die
door de ftotterdamsche Handels—Vereeni-
ging „Mercurius" met goed gevolg ge
ëxamineerd zijn als boekhouder, behoort uit
onze omgeving: de heer G. A. Evenwel Jr.
van Kolhorn, thans te Dordrecht.
Het onderzoek strekt zich uit naar de
kennis van Journaal, Handelsrekenen, Ba
lans, Bekening-courant en Handelsrecht.
Na de aanhoudende droog-
te der voorgaande weken valf het volgende
te constateeren. Aardbeien, bessen, ker
sen en dergelijk ooft hsbben er geen last
van gehad. Integendeel zijn die vruch
ten in voldoende hoeveelheid tot rijpheid
gekomen. Appel-en pereboomen zijn ook
goed bezet, zoodat een aardig beschot in
't vooruitzicht is. De aardappelen zijn
tot heden vrij van ziekte gebleven.
De soorten die op booge, losse gronden
verpoot waren, zijn door de droogte te
vroeg aan 't verwelken gegaan, zoodat die
aardappelen klein van stuk rijn. Wie uit-
gfpoot heeft op lagere, vochtiger gronden
is dit jaar 't best af wat kwantiteit be
treft. Over 't algemeen houdt de aardap
pel, die niet op bedden staat, zich bij
droogte beter dan de opgehoogde. De kwa
liteit laat tot heden niets te wenschen over.
De snikerpenen hebben het hard te
verantwoorden gehad. De uitzaaiingen op
dichte grondsoorten zijn het best uitge
komen. GrondeD, die los, korrelig en in
't voorjaar te veel omwoeld zijn, hebben
het zaad niet tot ontkieming laten komen.
Sommige akkers zelfs verzaaide
liggen er allertreurigst bij. Penenvelden
daarentegen, die na zsaiïng met den
Zeenwschen sleper behandeld zijn staan
er prachtig bij. Met tarwe, haver en gerst
is het aanrijpen bijzonder snel gegaan
te snel, naar het oordeel van sommigen,
die vreezen, dat dit ten koste der kwa
liteit zal zijn. De penlgewassen hebben
schrikkeljjk te lijden van de madeD, die
zich binnen de hulzen ophouden en al
daar de erwten en boonen aantasten, Oo-
genschijnlijk staan echter die gewassen
zeer schoon, vooral in den Groetpolder.
De karwij wordt allerwege gedorscht.
De korrel is fijn, maar 't stroo van geen
beteekenis. Hier en daar verbrandt men
het maar op den akker. Het gras is op,
en hoe de koeien op sommige velden 't
leven honden is een wonder; alles is e-
ven kaal, dor en doodsch. De regen dis
in de laatste dagen gevallen is, komt das
menigeen zeer goed te pas. Ook de fijn
bouwer is blijde, dat er wat vocht is ge
vallen, want vele groenten waren niet voor
uit te krijgei.
Particuliere Correspondentie.
Aan boord van het
Stoomschip Goth.
Aan beu, die nieuwsgierig mochten zijn
waarom ifc het Vaderland heb verlaten
om ncar hit verre Zuid—Afrika te trek
ken, verklaar ik ronduit, dat alleen een
streven naar lotsverbetering mij daartoe
deed besluiten. Geen zucht naar vreem
de landen en volken, noch allerlei avon
turen trokken mij derwaarts. Van dize
laatsten hoop ik zelfs verschoond te mo
gen blijven. Dit neemt niet weg, daar
ik nu toch eenmaal een trekvogel beD
geworden, zal ik oog en oor zooveel mo
gelijk den kost geven, al ware het
alleen, om u voor en na iets van mijne
lotgevallen te kunnen vertelles
Terwijl ik hier aan boord van het
stoomschip „Goth" zit, om mijne indruk
ken tot hiertoe op te schrijven, meen ik
belangstellenden geen ondienst te doen,
door van meet af te beginnen. Misschien
komt dit schrijven onder de oogen van
heD, die mijn voorbeeld willen volgen.
Allicht zullen mijne mededeelingen hun
eenige moeite besparen.
De inlichtingen voor de reis werden mij
verstrekt door de Nederlandsch Zuid-Afii-
kaansche vereeniging, waarvan het kantoor
gevestigd is te Amsterdam, Rokin 60. Met
de meeste bereidwilligheid werd ik daar
ontvangen en vertelde men mij, wat ik
wenschte te weten. Men begrijpe mij wel,
dit kantooi geelt alleen inlichtingen, doch
zorgt niet voor betrekkingen of werk. Met
het vervoer van personen en goederen be
last zich de firma de Vries en Co., Rni-
terskade Amsterdam. Voor den overtocht
van Amsterdam naar Kaapstad over "Vlis-
singen, Londen en Southampton wordt
163 gulden en 80 cent betaald. Ouder
dit geld is begrepen het gebiuik van een
hut, ontbijt, middagmaal en avondeten en
het vervoer van een koffer lang 91, breed
61 en hoog 25 c.M, Nog is het geoor
loofd 10 kubieke Engelsche voeten baga
ge, persoonlijk mede te nemen. Een En
gelsche voet is 30% c.M.
Na deze zakelijke inleiding keer ik tot
de reis terug. Vrijdag-middag om 12 uur
80 verlieten wij per stoomboot Vlissingen
om al schommelende en dansende koers
naar Engeland te zetteD. Al spoedig be
gon het lieve leven. Tal van passagiers
kregen weldra eene verdacht bleeke kleur
in welke ik den voorbode van de gevreesde
zeeziekte meende te moeten zien.
Mijn kameraad en ik bleven gelukkig
verschoond, hoewel het gezicht van de
doodzieke reizigers, anders wel geschikt
is, om de gezondste onpasselijk te ma
ken. 't Was bijna zes uur, dat wij land
zagen. Eene steile, rotsachtige kust, stak
duidelijk uit zee op. Allengs begonnen
wij hoog en laag van elkander te kannen
onderscheidenhuizen en schepen
verloren hunne nevelachtige lijnen en om
8 uur lagen wij aan den steiger te Queens-
boiow aan. Nu wss uitpakken de bood-
schep. Ik heb mijn koffer echter niet
open gehad. Ik zei„naar Capetown,
geen sigaren en geen tabak." „O yes all
right* riepen ze en ik ging door. 't Spoor
stond klaar. Instappen en daar ging het
alweer. De trein vloog door hoog en
laag land. Soms bebouwd met aardappelen en
graan, dan weer met dicht geboomte be
dekt. Waar het terrein te hoog was,
waren tunnels gegraven, 't Zal tien uur
geweest zijn, dat wij Londen bereikt had
den. Gelukkig haddeD wij een reisgezel,
die Eugelsch sprak, wat ons in het loge
ment zeer goed te pas kwam. Na uit
stekend geslapen te hebben stonden wij
te zeven uur op en toen de stad in. Ver
bazend, wat is me dat Londen een stad.
In de straten zonder end heerscht een
drukte waarbij die in Amsterdam niet te
vergelijken is. En toch, in al die onge
kende drukte en beweging, heerschte eene
voorbeeldelooze orde. Men kan 't niet be
grijpen, hoe dat mogelijk is en toch is 't
zoo.
Ons ontbijt bestond uit brood, 3
eieien en een kop koffie, 't Was me het
kopje wel12 c.M. wijd en hoog, met
een inhoud koffieacblig vocht van bijna
een liter, 'k Zei bij me zelf, dat heb je
wel eens lekkerder gedronken, maar de
prijs was nog al redelijk. Alles te zamen
kostte 5 pence 25 cent. Daar onze tijd
zeer beperkt was, besloten wij al spoedig
het Waterloo-station op te zoeken.
Niet zonder eenige moeite, vonden wij
in het in hel mierennest van treinen, het
spoor, dat ons naar ^Southampton
moest brengen. Al weer hoog en laag
land witte kalkbergen en weelderig be
groeide dalen wisselden elkander af. Nog
eenige kalkrotsen en vrij zijn aan den
haven van Southampton. In de onmiddel
lijke nabijheid van het stoomschip Goth,
dat ons naar Kaapstad zal overbrengen,
houden wij stil. Een half uur later ver
laten wij met een Inid #hoera" de ha
ven. Kort daarop, waarschuwt ons de hof
meester, dat de tafel gedekt is.
'k Verzeker je, dat het in een hotel
niet beter is. Heerlijke soep, aardappelen,
vleescb, groenten, pudding en taartjes. Vol
doende meen ik.
loen wij ons daarop weder naar het
dek spoedden, gleed de boot nog in de
baai van Southampton, Aan beide zijden
wordt de baai door blinkende krijtbergen
ingesloten, en als daar de zon op schijnt,
tintelt en schittert alles van een mooi,
wit licht. Dubbel mooi is 't, wanneer je
zoo iets nooit eerder gezien hebt.
Onze boot is een waar monsterschip.
Ik denk, dat er zoowat 600 man op zijn,
waarvan buiten mijn kameraad en ik nog.
tien Hollanders. Het zijn G. Olie, J. A
GovertG. Beither, E van AaltenJ. G.
Jtaatsveld31. GuldenmondJ. Koop», G.
Mol met vrouw en Mrj. van Huizen met
5 kinderen. Ik geef die namen op, daa
ik weet, dat mijn brief in de Scbager
Courant wordt opgenomen. Misschien leist
een der familieleden van hen dit b.ad.
Wanneer ze dan den na3tn lezen van hen,
die hun lief en dierbaar zijn, zullen ze
dit zeker heel aardig vinden. Aanstonds
kan ik dit schrijven per boot naar South
ampton opzenden. Daarom tot liter. Nog
iets, Al» er soms in Scbagen of dsar bui
ten zijn, die iets over de 'lransvaal wen
schen te vragen, laten ze dan een brief j
aan de Redactie van de Schager Courant
zenden.
Naar mijn beste weten zal ik bun dan
later in dit blad beantwoorden.
De verkiezingsstrijd in de VEREE
NIGDE STATEN neemt meer en meer
een scherper karakter aan. 't Is niet
meer een strijd tusschen de oude par
tijen republikeinen en democraten. De
ze hebben zich opgelost in goud- en
zilvermannen, of wat misschien
nog beter is uitgedrukt, de strijd loopt
tusschen het kapitalistische "Westen, te
gen het landbouwende Oosten en Zuiden,
De machtige arbeiderspartij, bekend on
der den naam van de Ridders van den
Arbeid, heeft zich bij de democratische
andbouwers aangesloten, waardoor deze
verkiezing eene nog hoogere socialistische
tint krijgt. De Amerikaansche arbeider
is een volbloed zilverman. Hij be
schouwt zich een slachtoffer van het
goud, daar zijn loon en benoodigdheden
in goud worden berekend. Hiermede
komt de Nieuwe "Wereld met de oude
overeen, dat ook daar het kleingrond be
zit onder zware schulden gebukt gaat.
Indien ze thans hunne thypotheeken
trachten af te lossen, dan moeten ze dit
doen in eene verhouding van zilver tot
goud als 23 tot 1. Bij den dubbelen
standaard, waarbij het zilver zich tot
het goud zou verhouden als 16 tot 1
heeft dus hij, die geleend heeft bij 231
groot voordeel. Een werkelijke schuld
van 23 gulden zal dan door hem betaald
kunnen worden met 16 gulden. Na
tuurlijk verzetten de geldschieters, ban
kiers en kapitalisten met hun machtigen
aanhang, zich tegen deze waardeverhoo-
ging van het zilver, waardoor zij belang
rijk nadeel zouden lijden.
Men begrijpe ons wel. Wij trekken
in dit overzicht, voor den enkelen noch
dubbelen standaard partij. Wij wijzen
slechts op hetgeen uit een en ander
voort kan vloeien.
Geen politieke rechten noch vrijheden,
alleen de geldkwestie beheerscht den
toestand. Trouwens, dit is niet alleen
in Noord-Amerika het geval. Als een
tweede Napoleon doet de chineeschen
onderkoning Li Hoeng Tsjang eene ze
getocht door Europa.
Hij, de vertegenwoordiger van het
diep vernederde, geminachte CHINA, lijkt
in stede van den overwonnene wel de
overwinnaar te zijn. RUSLAND,
DUITSCHLANDNEDERLAND, BEL-
GIE en FRANKRIJK, schijnen ten op
zichte van hem een wedstrijd in hoof-
sche beleefdheid, en fijn berekende vleie
rij geopend te hebben. Waarom deze
Chinees alom zoo wordt gevierd P
Wel, de een hoopt op een voordeelige
concessie, een ander op eene dubbel
rentegevende geldbelegging, een derde
op winstgevende bestellingen, want Chi
na is een dichtbevolkt land met 340
millioen zielen, dat voor de Europeesche
markten geopend, een bron van rijkdom
voor de meest begunstigde natie zal wor
den.
In een anderen vorm treedt hier de
geldkwestie op den voorgrond.
In ITALIË heeft de geldkwestie eene
ministerieele crisis tengevolge gehad. De
minister van oorlog verlangde voor zijn
departement grooter sommen, dan die
van financiën hem meende toe te mogen
staan. Daardoor zijn beide heeren uit
het kabinet getreden. In hun val heb
ben ze nog een drietal ministers mede-
gesleept, waaronder ook die van buiten-
landsche zaken. De hertog van SER-
MONETA, die sedert Crispi's abdicatie, dit
departement beheerde, had zoo nu en
dan redenen tot opmerkingen gegeven,
die den minister-president Rudini wel
onaangenaam moest vinden.
ENGELAND was ontstemd, door de
al te openhartige woorden over de ver
houding van ITALIË tot ENGELAND
en AFRIKA, waarvan de Fransche di
plomatie gebruikt maakte om Engeland
te kunnen dwarsboomen.
Ook mogelijke veranderingen in het
Drievoudig Verbond, in de Italiaansche
Kamer ter sprake gebracht, hadden geïn
spireerde artikels in de Duitsche pers
ten gevolge. Thans is een diplomaat
met onverdachte neigingen aan het hoofd
van buitenlandsche zaken geplaatst, 't
Is de markies Visconti-Venosta.
Deze heeft in een telegram aan Rudini
verklaard, dat het hem een genoegen
was, te kunnen medewerken aan de
vredelievende staatkunde van het Drie
voudig Verbond, vooral daar hij van
1867 af reeds had medegewerkt aan eene
toenadering tusschen ITALIË,DUITSCH-
LAND en OOSTENRIJK.
Niet geplaatste ingezonden stukken worden
nimmer teruggegeven.)
H.
In Noord-Holland werd in 1892 voor
ruim zeventien millioen aan sterken
drank vermorst, werd in het vorige ar
tikel beweerd. Hier volgt allereerst de
becijfering.
Volgens het regeeringsverslag werd
in 1892 in N. H. per hoofd van de be
volking 11,23 L. 50 pc. alcohol gebruikt.
In de vergunningen (hetzij deze socië
teit of kroeg heetgeeft men geen 50
pc. alcohol. In de meeste drinkgelegen-
heden zal brandewijn niet meer dan 40
pc. houden, terwijl de jenever de 80 pc.
De nieuwe minister van buitenland
sche zaken is bepaald in Berlijn een
gewild persoon. Bij een bezoek, dat voor
jaren koniDg Victor Lmanuel aan keizer
Willem I bracht, verklaarde de Ita
liaansche koning, dat slechts de wijze
raad van Visconti-Venosta een oorlog
tusschen PRUISEN en ITALIË in
1870 had voorkomen.
Gelukkig, dat de vredelievende staat
kunde van het drievoudig verbond, niet
meer de eenige factor is tot instand
houding van den vrede.
Er is in de Europeesche staatkunde
een merkbaar vredelievende stroon
waar te nemen, die de volken nader
tot elkander brengt, en de scherpe kan
ten der erfvijandschap zachter vormen
doet aannemen.
Wij denken hierbij natuurlijk in de
eerste plaats aan de verhouding tusschen
DUITSCHL AND en FRANKRIJK.
De welwillendheid bij verschillende ge
legenheden door Duitschland's keizer aan
den dag gelegd, heeft niet nagelaten
een gunstigen invloed op het kalme,
bezadigde deel der Fransche bevolking
uit te oefenen. Ook het samengaan in
enkele politieke vraagstukken heeft bei
de landen nader tot elkander gebracht.
Op zijn tocht langs de Noorsche kusten
.heeft keizer Wilhelm weder gelegenheid
gehad, FRANKRIJK aan zich te ver
plichten.
Een Fransch oorlogschip was op de
(kust van Noorwegen aan den grond ge
raakt. Toen dit Keizer Wilhelm ter
oore kwam, zond hij het hem begelei
dende Duitsch oorlogsschip ter hulpe,
welk schip het gelukken mocht, den
Franschman weder in diep water te bren
gen. Presidient Faure heeft voor dien
bijstand den keizer zijn dank betuigd
Het besluit dat Duitschtand in 1900 of-
ificieel aan de Parijzer tentoonstelling
zal deelnemen, wordt algemeen als de
bezegeling der vredelievende staatkunde
'beschouwd. Men behoeft in deze toena
deringen van Duitsche zijde volstrekt
geene zwakheid te zien. Duitschland
als de overwinnaar, kan gerust blijken
van grootmoedigheid geven, zonder zich
te verkleinen.
Wederzijdsche belangen in andere we-
relddeelen, werken ook mede om de wij
zigingen in het vredesverdrag van Frank
fort, naar den achtergrond te verschui
len. Onder de punten, die de bijzon
dere aandacht der Duitsche en Fransche
staatslieden trekken, behoort de neutra-
liteitsregeling der DELAGOABAAI.
Zooals men weet, behoort deze be
langrijke, veilige haven in Zuid-oost-
Afrika aan Portugal. Al de andere
maritieme punten behooren aan de En
gelsche koloniën. Nu hebben Engeland
en Portugal indertijd eene overeenkomst
gesloten, waarbij de beide naties, elkaar,
bij mogelijken verkoop van bezittingen,
het recht van voorkoop hebben toege
staan
Sedert eenigen tijd fluistert men nu,
dat er tusschen de Engelsche en Por-
tugeesche regeeringen onderhandelingen
worden gevoerd over den verkoop van
Portugeesch Oost-Afrika, waartoe de
Delagoabaai behoort.
De Duitsche regeering heeft reeds in
Lissabon laten weten, dat zij in dien ver
koop niet zou berusten. De Zuid-Afri-
kaansche Republiek zou daardoor geheel
door de Engelsche bezittingen worden
ingesloten en vrijwel afhankelijk van
Engeland worden. De groote belangen
die Duitschland bij de zelfstandigheid
van de Zuid-Afrikaansche Republiek heeft,
laten een dergelijke overheersching van
ENGELAND niet toe.
FRANKRIJK heeft zich, hoewel om
andere redenen, op hetzelfde stand
punt geplaatst. Sedert FRANKRIJK
bezit heeft genomen van Madagaskar
is ze van nabij bij de Zuid-Afrikaan
sche aangelegenheden betrokken. De
Transvaal bezit rijke steenkolenmijnen,
welker productie in Lourengo Marqués
aan de Delagoabaai een uitvoerhaven
heeft gevonden.
Ging nu dit gebied in Engelsche han
den over, dan zou dit kolenstation in tij
den van oorlog door ENGELAND geslo
ten kunnen worden, wat voor de Fran
sche vloot in de wateren van den Indischen
Oceaan, een ware ramp zou zijn. RUS
LAND schijnt zich bij de actie van
genoemde landen te hebben aangesloten,
en met hen mede aan te dringen op eene
neutraliteitsverklaring van de Delagabaai.
Wanneer de hangende kwesties tot eene
oplossing komen, zal dit punt er zeer
zeker in begrepen zijn.
niet zal te boven gaan. Wanneer wij
het kroeg-gedistilleerd gemiddeld op 35
pc. vaststellen, zijn wij dus werkelijk
niet te laag. De 11.23 L. 50 pc. alco
hol wordt alzoo omgezet in 16,04 L.
kroeg-gedistilleerd, die voor de geheele
bevolking van N.H. (877896 inw,) bijna
141000 H. L. jenever, brandewijn, cog
nac enz.
Honderd veertig duizend H. L. ver
tegenwoordigen ongeveer vierhonderd en
twintig millioen borrels! Verkocht te
gen 5 ct. per borrel, komen wij tot een
uitgaaf van een en twintig millioen gul
den.
Hier voorzien wij een tegenwerping
„niet alles wordt per borrel verkocht
en dus is f 1.50 per L. te hoog". Hoe
wel „mijnheer" in zijn sociëteit een
„Catz" niet beneden 10 ct. krijgt en
zijn cognac-fine met minstens 15 ct. be
taalt hoewel menige deftige kroeg zich
zou schamen borrels van 5 ct. te leve-
(ste] u voor, lezer, een stuivers-
ren
borrel in de Groote Club 1), toch willen
wij met deze opmerking rekening houden.
Nemen wij aan, dat de helft der ge
consumeerde hoeveelheid per borrel van
5 cent gaat en de rest bij de maat te
gen gemiddeld f 1 de L. (jenever, bran
dewijn, cognac, punch, rumetc.), dan
brengt een L. kroeg-gedistilleerd gemid
deld f 1.25 op. De 140.800 H. L. ko
men alzoo op ruim 17600000 gulden.
Wij overdreven dus niet toen wij in ons
vorig artikel beweerden, dat in N.-H.
in een jaar 17000000 aan sterken drank
wordt vermorst.
Vier honderd en twintig millioen bor
rels per jaar want al wordt dan al
niet alles per borrel verkocht, het wordt
toch per borrel geconsumeerd.
Vier honderd en twintig millioen bor
rels per jaardat is ruim éen millioen
éen honderd vijftig duizend per dag dat
is ruim zeven en veertig duizend per uur,
als wij rekenen, dat dag en nacht wordt
doorgedronken dat is bijna achthonderd
in de minuut; dat is dertien per secon
de.
Dertien borrels per seconde
Rekenen wij, dat iemand vijf secon
den noodig heeft om een borrel in
te schenken en weer leeg te gieten, dan
zouden dus 65 personen dag en nacht,
zonder ook maar een enkele seconde te
rusten, een heel jaar lang moeten wer
ken om de in een jaar tijds in N. H.
gedronken borrels in te schenken en
leeg te gieten Stellen wij een werk
dag van tien uur, dan zouden 159 per
sonen met dit werk bezig moeten zijn.
Afgezien van alle verdere nadeelen, is
hier dus het onnut gebruiken van een
zeer groot arbeidsvermogen te betreu
ren
Zeventien millioen gulden per jaar aan
sterken drank 1 Met hoeveel dit nog
vermeerderd moet worden voor de plas
sen bier en wijn, die genoten worden,
is ons onbekend.
Zeventien millioen gulden per jaardat
is acht en veertig duizend gulden per
dag;dat is twee duizend gulden per uur, als
de uitgave dag en nacht door geschiedt
dat is drie en dertig gulden in de mi
nuut.
Nog geen anderhalve maand onthou
ding van sterken drank in geheel Noord-
Holland zou een besparing geven ruim
schoots zoo groot, dat alle uitgaven van
alle gemeenten in een heel jaar voor
alle takken van armenverzorging (ver
pleging van krankzinnigen, subsidiën aan
instellingen van weldadigheid, diverse
uitgaven voor het armwezen) er door
werden gedektDeze uitgaven toch be
droegen in 1893 te zamen f 1916911,97,
terwijl per maand ruim f1400000 aan
sterken drank wordt uitgegeven. Een
maand onthouding zou zelfs voldoende
zijn om Amsterdam te kunnen geven
wat het in 1893 voor deze takken van
dienst uitgaf, niettegenstaande in dat
jaar bijna 500000 gulden voor den bouw
van het Buiten-gasthuis was uitgegeven.
Twee maanden onthouding wat Amster
dam voor lager onderwijs uitgaf, drie
maanden onthouding wat alle gemeente
besturen van Noord-Holland voor het
lager onderwijs in 1893 besteedden.
Zeventien millioen alleen in N.-H,,
ruim tachtig millioen voor ons ge
heele land, of ruim driehonderd mil
lioen in een heel jaar, als daarbij wor
den geteld: verzuimde arbeid, kosten van
ziekten, verpleging van krankzinnigen,
enz., ontstaan door het drankgebruik
zooals mr. Goeman Borgesius te Utrecht
zeide I
Hoe lang zou ons volk zich moeten,
onthouden om de som bijeen
te brengen, voor de drooglegging der
Zuiderzee benoodigd? Welk deel der
woeste gronden van Nederland zou er
niet voor in cultuur gebracht kunnen
worden P
Zeventien millioen gulden, Jat j8
gemiddeld twintig per hoofd, flat is
tachtig gulden per gezin 2). Tachtig gul
den per gezinstelt u eens voor, huis
moeders, wat al brandstof en verdere
wintervoorraad daarvoor zouden zijn in
te slaan
Acht en veertig duizend gulden per
dag weggesmeten! Neen, erger: achten
veertig duizend gulden per dag aange
wend om ongeluk en verderf te bren
gen over menig hoofd, over menig ge
zin, ja over de geheele maatschappij.
Wat al zegen kon er door dat geld t er-
spreid worden 1 En nu? .Gevangenis-
