Kwestie fle Boer-Fote.
INGEZONDEN.
Anna Paulowna, 21 Juni 1897.
Anna Paulowna, 20 Juni 1897.
Dirkshorn.
Anna Paulowna, 22 Juni.
Oude Niedorp. De Protes-
Krijgskreet der Liberalen.
Dezelfde Stemfokker.
P. Buis Jzn.
H. W. van Rossem.
Wij vestigende aandacht op 4e in
dit nummer voorkomende advertentie der Vrijzinnige
Kiesvereniging te CALLAXTSOOG, betreffende de
lezing, door de.i heer C. Print Sz. van Anna Pau
lowna aldaar op vrijdag a. s. te honden.
Mej. J. Bol, onderwijzeres te WIE-
BINGERWAARD, is met ingang van 1 Sept. a. s.
als zoodanig benoemd te Arnhem.
lieden is een aanvang gemaakt met de boring
van den Norton-put, ter verkrijging van zuiver
drinkwater, welke werkzaamheid uitgaat van de
alhier gevestigde afdeeling van het Witte Krnis.
De boring geschiedt vlak bij het Raadhuis.
Gisterenavond hield de heer C. Print voor een
vrij talrijk gehoor zijne aangekondigde redevoering
over Protectie. Op degelijke en onderhoudende wijze
werd dit onderwerp door spreker behandeld, die zich
een fel tegenstander van het heffen van graan
rechten betoonde.
Als middel om den boer te helpen, prees hij
aan de oprichting van landbouw-credietbanken,
ia den geest, zooals die op verschillende plast-
sen in het buitenland bestaan, berustende op eer
lijkheid en goede trouw van den landbouwer.
De heeren Jb. Groot en Brandt wisselden in ee-
nige punten met den inleider van gedachten.
De voorzitter dankte den heer Prins voor zijne
belangrijke redevoering en uitte den wensch, dat
hij nog menigmaal in de Vereeniging mocht op
treden, om onderwerpen op maatschappelijk of
staatkundig gebied te behandelen.
Hier zij nog medegedeelddat de heer Prins
door de Liberale Kietvereeniging tot candidaat is
gekozen voor de Prov. Staten en dat ZEd. vol
gaarne bereid is, ook in andere deelen van het
district op te treden.
-~ Zondag 20 Juni vergaderde te
Alkmaar
de Ijsbond Hollands Noorderkwartier. Met het
Dagelijksch Bestuur waren 12 afdeelingen door
hunne afgevaardigden en plaatsvervangers vertegen
woordigd, tellende te zamen 21 personen. De heer
ifinxema van Oudendijk opende te half 12 de
vergadering, die, lettende op den tijd, een gekken
indruk moest maken, doch wat het koele weder
aangaat, op tijd scheen gehouden te worden, daar
dit veel van najaarsweder had. Hij hoopte, dat
de hoofden op deze vergadering zouden zijn als 't
weer, namelgk koel, en dat met een koel ver
stand de beraadslagingen zouden plaats hebben.
De notulen der verg. van 20 Dec. 1896 werden
gelezen en goedgekeurd. Medegedeeld werd de
aansluiting van Winkel bij den Bond, waarbij de
voorzitter den wensch uitsprak, dat deze afdeeling
krachtig zou medewerken tot het verkrijgen van
goede banen uit haren hoek naar de aangesloten
afdeelingen, door tnsschengelegen en niet aangesloten
gemeenten tot toetreding te animeeren. Hij drukte
den afgevaardigden op het hart, in den winter
steeds berichten aangaande het ijs te zenden aan
het N. v. d. Dag onder 't motto Ijsbond Hollands
Noorderkwartier en vooral ook mede te deelen den
toestand van het ijs, zoo die ongunstig is. Het toe
zenden van politieverordeningen uit de verschillende
gemeenten stelde het Hoofdbestuur zeer op
prjjs, om daaruit het voornaamste samen
te voegen en aan de afdeelingen te kunnen
zenden. Besloten werd, dat de betaling van f 2.50
entrée alleen zal plaats hebben bij de eerste
toetreding en, mocht dus eene afdeeling bedankt
hebben voor haar lidmaatschap en weer willen
toetreden, dan kan dat zonder entréebetaling
geschieden. Aangenomen werd het voorstel der afdee
ling Hoorn, om niet meer 5 cents per lid, maar 5
percent der geheele contributie jaarlijksch aan de
bondskas te betalen.
Hierdoor wordt door alle afdeelingen gelijkmatig
bijgedragen, wat anders door het verschil der contri
butie van de ledeD in de verschillende afdeelingen
niet het geval is. Hoorn heelt veel leden, die 25
cents contribueeren, en moet dus, tegen 5 cents per
lid, Ys der contributie afdragen, wat door de aanneming
van haar voorstel niet meer 't geval is. Het voor
stel is echter aangenomen voor 1897 en elk jaar zal
't percent bepaald worden, dat moet worden afgedragen.
Het recht der afdeelingen. om tegen een uniform
vastgeatelden prijs van minstens f 2 per stuk, bonds-
kaarten te verkoopen aan leden der afdeeling, op
vertoon waarvan de houder vrij rijden mocht op de
banen der aangesloten afdeelingen, werd uit de sta
tuten verwijderd en vastgesteld, dat elke afdeeling
vrij is, kaarten uit te geven aan de leden, welke
kaarten uniform verkrijgbaar zullen zjjn bij het
Bondsbestuur tegen den kostenden prijs. Met zulk
tene kaart bij zich kunnen de leden vrij, zonder
betaling, op de banen der aangesloten afdeelingen
rijden, maar moeten betalen, zoo zij van de posten
gebruik maken.
Tot lid van het Hoofdbestuur werd gekozen de heer
B. de Vries te Hoorn en daarna de vergadering door
den Voorzitter gesloten, nadat deze bij monde van
den afgevaardigde van Oosthuizen den dank der ver
gadering had ontvangen voor zijne uitstekende leiding.
Wieringen.
J. 1. Dinsdagavond hield de heer
Mr. II. Smeenge,
lid van de Tweede Kamer, eene politieke voordracht
op de bovenzaal van den heer C. C. Koorn. De
vergadering werd geopend door den heer Dj. J. P. Smidts,
die allen hartelijk welkom heette. De zaal was
stampvol.
Spreker begon zijne rede met op te merken, dat
het hem hoogst aangenaam was, heden avond zijne
politieke overtuiging uiteen te zetten. In de eerste
plaats, zegt spreker, staan mijne meening en die van
den heer Staalman lijnrecht tegenover elkander,
hetgeen door spr. met verschillende pusten duidelijk
wordt aangetoond en nu worden de bewijsgronden van
den heer Staalman getoetst en bestreden.
Door spr. wordt in het geheugen gebracht het ver
schil is aantal en hoedanigheid van het kiezerscorps
van heden en dat van 1888. Nu zou men verwacht heb
ben, zoo zegt spr., dat die partij, die de lagere lagen uit
de samenleving het uitgebreider kiesrecht had be
zorgd, en dat is de liberale party, ook het vertrou
wen dier nieuwe kiezers zou hebben verkregen,
maar neen, dat was het geval niet, de meerderheid
werd verschaft aan katholieken en antirevolutionairen.
Spr. gaat na hetgeen alzoo door de liberale party
is gedaan en tot stand gebracht en wijst er met
nadruk op, dat er gestuwd moet worden in de richting,
den kleinen man te ontlasten en daar den drnk te leggen,
op die schouders, waar die druk het best kan worden
gedragen. Maar de personeele wet vindt in Spr.
geen bewonderaar, vele kleine luiden zijn daarmede
niet vooruitgegaan en Spr. heeft biljetten gezien, die
eerder verzwaring dan verlichting van lasten brachten.
Spr. wijst er op, dat de gemeentewet ook hoog
noodig moest worden herzien, eene rechtvaardigheid
noemt de heer Smeenge het,dat de uitwonende eigenaren
meedragen in de lasten, daar zij ook de lusten genieten.
Met voorbeelden en schoone grepen uit het werkelijke
leven, toont spr. aan, dat de staat behoort tusschenbeide
te treden waar het geldt: misbruiking ouderlyk gezag,
zorg voor het verwaarloosde kind en verbetering van de
woningstoestanden. De pensioenverzekering voor den
werkman vindt in spr. een warm voorstander.
Daarna wordt behandeld het
pr-otec;tie-vr-nayfstnli
en werd protectie door spr. op krachtige en duidelijke
wijze bestreden, 't geen zeer zeker menig toehoorder tot
aandenken zal hebben gebraekt, ja wellicht zal
hebben bekeerd.
Aan het debat werd deelgenomen door den heer
Obreen, die vroeg, of in landen, waar protectie bestaat,
de toestand beter is. Spr. evenwel toonde door
officiëele gegevens op zaakrijke wijze aan, dat de
toestaud daar allesbehalve rooskleurig is te noemen.
De heer Smidts sloot daarop met een woord van
dank de vergadering, die door donderend applaus
bewees, dat de woorden, door den spr. geuit, bij velen
weerklank vonden.
De heer A. P. Staalman, hoewel uitgenoodigd,
•ehitterde ook hier door afwezigheid.
De storm van zaterdag
is ook voor P. Pool, visscher te Kolhorn,
schadelijk en bijna noodlottig geweest.
Huiswaarts zeilende, sloeg eene hevige
windvlaag ter hoogte van Wieringen den
mast van zijn vaartuig over boord. Spoe
dig wist hij een anker te laten vallen en
eese noodvlag op te brengen. Onmiddel
lijk kwam Jan Wigbout van Wieringen
daar op af, Dam het ontredderde vaaitnig
op sleeptouw en bracht bet behouden in
de Kolhorner haven, als belooniug niets
in ontvangst willende nemen dan den dank
van den visscher.
Gisteravond hield de kiesvereeniging
„HARINGKARSPEL" aldaar eene vergade
ring, die door 21 leden werd bijgewoond,
tot het stellen van een candidaat voor
de Provinciale Staten. Met 16 van de 21
stemmen werd tot candidaat geproclameerd
de heer L. v. d. VIJZEL, burgemeester van
St. Pancras.
Een voorstel, om 't reglement te wijzi
gen in dien zin, dat de vereeniging
zich ook kan bezig houden met het stel
len van candidaten voor den Gemeenteraad
zal in de eerstvolgende vergadering in
behandeling genomen worden.
De bovenzaal in Veerburg kon gisteren
avond de hoorders niet bevatten; het
portaal en zelfs de trap stond vol belangstel
lenden.
En waarom waren die allen opgekomen
Om een bekwamen woordvoerder te hooren,
die duidelijk uiteenzette het willen en
streven der liberale partij. En daarvoor had
den we een uitnemend kampioen.
't Was de heer Smeenge, lid der 2e
Kamer en reeds weder gekozen voor het
district Meppel, waarvoor hy zitting had.
Ik zal slechts den totaal-indruk zijner
rede weergeven, die meer dan 2 uren
duurde en door eene korte pauze werd
afgebroken.
De indruk was gunstig, was overredend,
ja, overweldigend. Ik zou de kracht
verzwakken, wanneer ik in bijzonderheden
trad dezer welsprekende improvisatie, maar
wie hem met den gloed en het vuur zijner
overtuiging den nood van den minder
bedeelde hoorde schetsen, werd medege-
sleept en voelde de snaren zijns gemoeds
trillen. Men zou wenschen, 100 zulke
strijders in de 2e Kamer te zien, onderling
werkende tot beteugeling der sociale
nooden.
Spreker kenschetste dit echter niet als
z ij n willen en streven persoonlijk, maar als
dat der vooruitstrevend liberale partij, waar
van ook de heer L e 1 y deel uitmaakt. Niet
ontkennen wilde hjj, dat ook de andere par
tijen den goeden weg op wilden, maar hij
deed vooral uitkomen, hoe de kerkelijke
partijen in belangrijke zaken van de liberale
party verschillen en hoe zij onderling ver
deeld zijn.
Erkende hij in 't eerste deel zijner rede
alzoo de sociale nooden, en gaf hij de mid
delen aan, die tot verbetering konden leiden,
zonneklaar zette hij in 't laatste deel uiteen,
dat land en volk niet gebaat konden worden
door protectie. De aanwezigen, die voor de
bescherming iets voelden, zullen moeten er
kennen, dat zij tot nadenken zijn gebracht,
waartoe vooral bijbracht de duidelijke
uiteenzetting, hoe uit bevoorrechting van
den eenen landgenoot benadeeling van den
anderen voortvloeide en hoe dat per slot
yan rekening zoo'n bevoorrechting immoreel
is.
De heer W a 11 e r, die de vergadering
leidde, was 't geheel met den spreker eens,
dankte dezen vol sympathie en sprak nog
een krachtig woord tot zijne gemeentenaren,
dat tot nadenken moest opwekken bij de
aanstaande verkiezing.
De heer Staalman, die tot debat was
uitgenoodigd, schitterde door afwezigheid.
tantsche Kiesvereeniging alhier heeft in
hare vergadering van den 16 besloten, de
candidatuur van den heer L, v. d. Vijzel
voor hel lidmaatschap der Prov. Staten te
stennea.
Zondag 20 Juni werd te
Wieringerwaard, ten locale van den
heer J. Boon, de vooiturnersklasse van het
gewest Noord-Holland van het N. G. V.
gehouden. Vertegenwoordigd waren de
gjmnastiek-vereenigingen„John" van
Westzaan, „Simson' van Koog a. d. Zaan,
„Oefening Kweekt Kunst' van Den Helder,
flPro Patria' van Den Helder, „Hercules"
van de Beemster, „Kracht door Oefening'
van Weesp, „Plato„, „Olympia', „Amstels
G. V.', allen van Amsterdam, „Concordia"
van Zaandam, „Hilversnmsche Q. V." van
Hilversum, „Kracht en Vlugheid" van
Alkmaar, „De Westfries' van Barsingerhom,
„Lycurgus" van Schagen en „Olympia"
yan Wieringerwaard. Eerst werden de
staafoefeningen, voor de te Schagen te
houden gewestelijke uitvoering, gemaakt
onder leiding van den heer Zeeman, Door
32 turners werd hieraan deelgenomen.
Daarna weid er gewerkt aan ringen, rek,
brug en paard. Evenals het vorige jaar
weiden de turners 's morgens van Schagen
gehaald en na den middag daar weer heen
gebracht.
De storm, die veleplaat-
sen in ZUID-HOLLAND en ZEELAND
en elders geteisterd heeft, heeft ontzetten
de schade aangericht. Al zijn er gelukkig
niet veel persoonlijke ongelukken gebeurd,
de materieele schade is ontzettend. S c h e-
v e n i n g e n heeft zwaar geleden, verschil
lende polders zijn ondergeloopeD, hooi
oogst, granen, aardappelen, alles is weg.
Opnieuw zou men in sommige polders,
bijv. in Courzand bij Botterdam, met ploe
gen en zaaien moeten beginnen, maar
daarvoor is het te laat, zoodat de boer al
le inkomsten mist. Boomen werden ont
worteld, schepen van de ankers geslagen,
aan huizen en gebouwen werd groote
schade aangericht. De vruchtboomen wer
den zoo geslingerd, dat alle vruchten ver
nield zijn.
Be Nieuwe Amsterdammer meldt:
Da heer mr. 8. van Houtenminister
van Binnenlandsche Zaken, heeft aan de
Vrijzinnige Kiesvereeniging te GRONIN
GEN bericht gezonden, dat hij gaarne
zal zien, dat bij de a. s. herstemming
op hem geeue stemmen zullen worden
uitgebracht.
Men schrijft:
la een strooibiljet, vanwege decentrale
antirevolutionaire kiesvereeniging in het
district KATWIJK verspreid tot aanbeve
ling van den heer Donner, werd ironisch van
den liberalen tegencandidaat, jhr. Van
den Brandeler, gezegd „Die zal de wet
ten zeker ook de Zoudagswtt enkrl
toetsen aan Gods Woord." Dit strooibil
jet werd op zondag 13 Juni, tusschen 10
en 11 uur voormiddag?, te LEIDEN op
de post gedaan en moest dns des zondigs
door de post verwerkt worden.
Men ziet daaruit, hoe deze antirevolutio
nairen, die zoo mooi over Zondvgsheiliging
schrijven, ia de practijk dit beginsel toepas
sen.
(Niet geplaatste ingezonden stukken
worden nimmer teruggegeven
Op Liberalen 1
Van Oost en West
De vijand nadert,
Bestormt uw vest.
Nn niet getreuzeld,
't Geldt uwe eer.
Geen tijd verbeuzeld,
Velt hem terneer.
Op Liberalen
Van Zuid en Noord
Reeds wordt des vijand9
Krijgszang gehoord.
Sleil uwe reien,
Duchtig, met spoed
Dan zal hij wijken,
Wijken voor goed
Op Liberalen 1
Langs dam en dijk;
Men wil uw vaandel
Sleuren door 't slijk.
Toont u nu zonen
Van 't oude geslacht,
Schoon is de zege
Die gij verwacht.
Op Liberalen
Van Hollands grond
Ziet ginds de troepen
Van 't monsterverbond.
Is hij gekomen
Uw leste man
Op dan, ten strijde,
Verplettert ze dan
Naar aanleiding van het ingezonden
stuk van den heer de Boer in de cou
rant van 17 dezer wendden wij ons tot
den Ontvanger der Registratie om in
lichtingen.
Deze schreef ons daarop het volgende:
Schagen, 18 Juni 1897.
Aan het Bestuur der Afd. Schagen
der Liberale Unie,
„U vraagt mij of ik U ook kan op-
geven de verhouding tusschen de totale
„grootte der ongebouwde eigendommen
„van het geheele Rijk en die dier ei
gendommen, aan buitenlanders toebe
horende, alsmede of ik de verzekering
„van den heer de Boer omtrent „den
„meerendeels uitstekenden grondaard der
„buitenlandsche eigendommen" (lees
„in Nederland gelegen eigendommen van
„niet-ingezetenen) aan de feiten kan
„toetsen.
„Wat het eerste punt betreft deel ik
„U mede, dat voor de officiëele opgave
„van 1895 de grootte niet is gevraagd
„en dus thans niet bekend is. De ver
zameling der cijfers, die ik U gaf, vond
„haar grond in de veranderingen in de
„belasting-wetgeving(verlaging - mutatie-
recht en peraequatie grondbelasting,
„zonder dat de niet-ingezetenen in de
„vermogensbelasting werden betrokken).
„Uit dit staathuishoudkundig en belas-
„tingoogpunt deed de oppervlakte weinig
„ter zake, tenzij ook daarbij de soorten
„der eigendommen(bouw-,weiland, heide,
„bosch, enz.) en de geschatte waarden
„werden opgenomen. De totaliseering
„van de huurwaarden was de kortste en
„meest praktische weg. Immers het was
„er om te doen ongeveer te weten, welk
„kapitaal niet-ingezetenen in den Neder-
„landschen grond hebben.
„4.2 °/0 van de totale belastbare op
brengst is natuurlijk niet gelijk aan 4.2°'0
„van de totale oppervlakte (dat zoude
„wel zeer toevallig wezen), maar toch
„zoude het kunnen zijn, dat na opne-
„ming de cijfers bleken niet veel te
„verschillen. Zeker vertegenwoordigt
„het cijfer van Zeeland (f 1.645080.—)
„een betrekkelijk klein aantal hectaren,
„doch daartegenover staat dat het met
„het cijfer van Brabant en Limburg
„(samen f 1.233690) juist omgekeerd
„kan zijn.
„Hoe dit echter zij, het komt mij voor,
„dat het onderwerp van het geschil thans
„anders wordt voorgesteld dan Mr. Fokker
„het bedoeld heelt en ik het ook begre-
„pen heb. Den heer Fokker heb ik al-
„thans de woorden „hectaren" en „groot-
„te" niet hooren gebruikenhij sprak
„van grondeigendom.bezit, grondbezit van
„buitenlanders (niet-ingezetenen) en be
doelde dat in dit oeconomisch debat m.
„i. ook in den oeconomisehen zin van
„onroerend kapitaal. Wat ik hierboven
„schreef omtrent het praktische doel der
„officiëele opgave geldt ook volkomen
„voor het doel in zake het debat tokker-
„Ye Boerwaarom dan ook die officiëele
„cijfers voor laatstgemeld doel kunnen
„dienen.
„Immers, wat zoude het tot het vraag
stuk van graanrechten afdoen, of in
„Brabant de niet-ingezetenen bijv. o. a.
„f/eaduizend hectaren heide en bosch
„bezittenzouden twee duizend hectaren
„in Zeeland in dat opzicht niet van meer
„beteekenis zijn Een vergelijking van
„de oppervlakten alleen zoude dan ook
voor het vraagstuk van de protectie tot
Hgeheel verkeerde gevolgtrekkingen leiden,
lterwijl men door de huurwaarden te ver
gelijken juist de verschillende productivi
teit in rekening brengt.
In het verslag der Schager Ct. van
de rede van Mr. Fokker is wel sprake
^van 4 a 5°/0 der ongebouwde eigen-
bommen, doch hoe weinig men voor
„een quaestie als de onderwerpelijke op
„een courantenverslag kan bouwen is
„genoeg bekend; in datzelfde verslag
„laat men bijv. Mr. F. ook nog zeggen,
„dat 4°/0 der grond eigenaren vreemde
lingen zouden zijnMijn indruk is
„geen andere geweest dan dat de
„quaestie liep over het grondbezitoeco-
„nomisch opgevat en niet geometrisch.
„Mocht de heer de Boer aan een
„woord blijven hangen of heb ik ver
keerd begrepen of verstaan en bedoelde
„Mr. Fokker werkelijk „oppervlakte", dan
„is in beide gevallen de weddenschap
„niet te beslissen, daar van de opper
vlakten der gronden in quaestie tot he-
„den geen cijfers zijn verzameld.
„De cijfers, die ik gaf, zijn de eeni-
„ge, die omtrent die gronden bestaan.
„Ter volledigheid deel ik nog mede,
„dat het percentage naar de huurwaarde
„4.2 feitelijk nog te laag is, daar in de
„officiëele cijfers nog niet eens zijn
„opgenomen 1°. gronde* bij het kadaster
„niet aangeslagen2°. gronden toebe-
„hoorende aan buitenslands gevestigde
„vereenigingen en stichtingen.
„Wat de tweede vraag betreft, om-
„trent de „verzekering" door den heer
„de Boer (zie boven,) kan ik U mededee-
„len, dat evenals omtrent de oppervlak
ke, ook omtrent de qualiteit der gronden
„in quaestie, statistische gegevens ont
breken. Op betrouwbare gronden kan
„de heer de Boer bedoelde verzekering
„niet geven, evenmin als een ander het
„omgekeerde kan beweren.
„Die verzekering is dus niet bewezen.
„Omtrent de juistheid behoeft echter
„geen onderzoek te worden gedaan, daar
„zij ligt buiten het punt in geschil;
„niet op de grootte maar op de belast
bare opbrengst, op de kapitaalswaar-
„de, komt het aan, waar het geldt het aan-
„deel der niet-ingezetenen in het voor-
„deel, dat het grondbezit uit graanrech
ten zal hebben.
„Wie nog bewijs voor de juistheid
„dezer opvatting noodig had, vindt dit
„in de ingezonden stukken van de hee-
„ren de Boer en R. Rezelmandie weten
„mede te deelen, dat „hoofdzakelijk uit-
„stekende gronden aan niet-ingeze
tenen behooren" en op dien grond de
„gevolgtrekking maken, dat „het aantal
„hectaren in vergelijking met de belast
bare opbrengst over het geheele land
„berekend zeer zeker in het nadeel van
„Mr. Fokker zal zijn". Indien dit waar
„was, dan zoude immers juist daaruit
„blijken, dat het profijt van de niet-in
gezetenen grooter is dan het gemid
delde naar de oppervlakte zoude
„aangeven.
„Naar den geest en de bedoeling van
„het debat (bezit van niet-ingezetenen
„in verband met protectie) acht ik wel
„degelijk de weddenschap door den heer
„ide Boer verloren, doch eene bindende
„beslissing staat aan het bestuur der
„kiesvereeniging."
Hoogachtend, Uw dw.
(get.) de Joncheere.
Ook de van ons bestuur te Wie
ringerwaard aanwezige leden hebben den
heer Lokker niet van „grootte" of „hec
taren" hooren gewagen, wel van „bezit".
Den heer Fokker zelf echter ook daaro
ver willende hooren, zonden wij dezen
den brief van den heer de Joncheere ter
inzage met verzoek om inlichtingen zij
nerzijds omtrent het onderwerp van het
geschil, waarop wij van Mr, F. het vol
gende schrijven ontvingen.
Middelburg, 19 Juni 1897.
Aan het Bestuur der Afd. Schagen
der Liberale Unie.
„De brief van den heer de Joncheere
„aan het bestuur Uwer kiesvereeniging
„geeft eene juiste voorstelling van het
„punt in geschil. Het debat liep nieten
„kon niet loopen over de grootte, welke
„niet afdoet tot de vraagWelk deel
„van het voordeel, dat aan het grondbe
zit ten goede zal komen, zal worden ge-
„noten doorniet-ingezetenen? Maatstaf
„voor de bepaling van dat deel is veel-
„eer de belastbare opbrengst dan de
„grootte. Bij de resumtie aan het slot,
„toen ik de cijfers herhaalde en mede
deelde, dat die door den Minister van Fi
nanciën verzameld waren op mijn ver-
Zoek als lid van de le Kamer, heb tk
dan ook de uitdrukking belastbare op-
„hengst* rtbrvikt, terwijl ik overigens
„steeds vaa het aandeel in den grond-
„ieigendom of het grondbezit sprak
„der ooit van de groottete gewagen
„heer de Boer moge in den waande,?
keerd hebben, dat ik de grootte op het
„oog had, hij zelf moge het areaal bedoeld
„hebben, het verband van mijn gehee
„betoog brengt mede, dat hij dan in di
„opvatting dwaalde. 0
„Het geschij liep niet over de groot.
„te, die over het aandeel niets beslist
„maar over de belastbare opbrengst i'
Iro maf Vt of aanrloal i n 1i
»ke met het aandeel in het
„ten nauwste samenhangt.
voordeel
„Het oordeel, wie de door mij nipt
„gewenschte, doch mij door den h
„de Boer als opgedrongen weddenschT
„ten bate der armen zal hebben te h
„talen, staat niet aan mij. Weigert 4
„heer de Boer de uitspraak der Scj,a
„kiesvereeniging als juist te erkennfr
„dat dan een soort eeregerecht ho«i;
„over de vraag Wat was het punt f
„geschil? Dat eeregerecht ware samên
„te stellen uit 3 aanwezigen door den
„heer de Boer en 3 aanwezigen, door het
„Bestuur der Schager kiesvereeniging
„aan te wijzen. Is het punt in <je8chn
„vastgesteld en mocht dan worden uit
„gemaakt, dat het om de grootte té
„doen is, zoo valt nader te overleggen
of en hoe naar de grootte onderzoek is'
„te doenblijkt dit onmogelijk a
:«I h* eeregerecht verde,
„hebben, hoe de armen m het bezit
„zullen geraken van de f 100. Ik ver_
„klaar bij voorbaat mij aan die uit'.
„spraak te zullen onderwerpen."
Hoogachtend, Uw dw.
(get.) E. Fokker.
Onder dankzegging aan den heer de
Joncheere voor zijne mededeelingen
verzoeken wij thans den heer de Boer
van bovenstaande kennisgenomen heb
bende, ons te willen mededeelen, of ZEd.
bij zijne bewering blijft, als zoude dé
heer Fokker gezegd hebben
dat het aantal Hectaren ongebouwde
eigendommen in Nederland, aan niet-
ingezetenen behoorend, 4.2°(0 van het
geheele ongebouwd bedraagt.
Zoo niet, dan verklaren wij op grond,
dat het door den heer ontvanger der re
gistratie medegedeelde officiëele cijfer
met het door Mr. Fokker genoemde per
centage overeenkomt, dat de heer de
Boer de weddenschap verloren heelt.
Zoo ja, dan verzoeken wij den heer
de Boerdrie der op de vergadering te
Wieringerwaard aanwezigen aan te wij
zen, om met door ons aan te wijzen drie
aanwezigen uit te maken, wat het punt
in geschil was.
Het Bestuur van de Afdeeling
Schagen der Liberale Unie
Schagen, 23 Juni '97.
rr'-ryYPwirwzMüwwiiijiU
Mijnheer de Redacteur
Naar aanleiding van mijn ingezonden
stuk in de Schager Courant van 12 Juni
1.1. zond Joris een schrijven aan de
Algem. Gids.
Den geestigen toon zal ik niet trachten
na te volgen, want dat leidt gewoonlijk de
aandacht van de zaak af en doet gewoon
lijk iemand, die iets te verdraaien heeft
en tegen die verdraaiing wensch ik juist
op te komen.
Terzake dan.
Volgens Joris willen de kerkelijke par
tijen gelijkstelling van openbaar en bizon
der onderwijs.
De geldquaestie er buiten gelaten, staat
m. i. althans, het lager openbaar onderwijs
vrijwel gelijk, js, is het laatste zelfs on
danks de subsidies van staatswege, tegeno
ver het staatstoezicht tamelijk vrij in zijn
bewegingen.
Finantieele gelijkstelling dus En open
baar en bisouder onderwijs op dezelfde
wijze door den staat of de gemeente be
kostigd
Ik wist nog niet, dat de eischen althans
in 't openbaar reeds zoover gingen, maar
't is wel goed, dat de aap eens uit d#
mouw komt.
Iu iedere gemeente dus minstenséén
bizondere katholieke school, één bizonde-
re doleerende school, één bizondere joodsche
school, één bizondere school van irenische
richting en om nu niet meer te noemen,
één bizondere modern-protestantsche
school (want als nu iedere richting haar
bizondere school wil, heeft de moderne
richting 't zelfde recht, er een precies naar
haar kleur te hebben) en daarnaast een
openbare school voor vrijdenkers, zooals
Joris gelieft te zeggen, dat al es bekostigd
door den staat of de gemëente.
't Is immers een onmogelijkheid.
Waar haalt men de millioenen van
daan
Zeker uit de schatkist, door de protec
tie erin gebracht P
Van de arbeiders en kleine burgers
das hoofdzakelijk. Neen, zal Joris zeggen,
enkel de hoofdrichtingen, bijv. een katho
lieke, een orthodox-protestmtsche en een
openbare neutrale school, en dan moeten
de overigen zich maar indeeleD, waar ze
't dichtst bij staan.
Welk een schreeuwende onbillijkheid.
Stelt u voor een gemeente, waar bijv.
100 katholieke, 50 orthodoxe en 5 mo
derne of 5 joodsche gezinnen wonen, zoudt
ge denken, dat daar voor die 5 gezinnen
der minderheid een aparte school werd
gesticht
Natuurlijk niet. Das dan verkeeren dis
5 gezinueu, zoo rij niet zeer bemiddeld
zijn, in de noodzakelijkheid, om hunne
kinderen naar een bizondere kerkelijks
