Zondag 29 Augustus 1897.
41ste Jaargang Ho. 3234.
De Rijkslandbouwwinter-
school te Schagen.
en
Dit blad verschijnt tweemaal per weekWoensdag-
Zaterdagavond. Bij inzending tot 's morgens 9 ure, worden
ADVERTENTIEN in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
INGEZONDEN STUKKEN één dag vroeger.
Burean: 8CHAGES. liaan, 1> 4.
Uitgever: P. TRAPMAN.
Medewerker J. W 1 K E L.
Prijs per jaar f 3.Franco per post f 3.60.
Afzonderlijke nummers 5 Cents.
ADVERTENTIEN van 1 tot 5 regels f 0.25;iedere r
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
meer 5 ct.
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
GeraeenteSchagen.
Rekendm ak i n gr e n.
Een woord tot de landbonwers
en veehouders in
Hollands Noorderkwartier.
Binnenlandsch Nieuws.
Na de verkiezing te Enschedé.
Jongstleden donderdag-
morgen brandde te Barsingerliorn,
de bakkerij, bewoond door U. de beurs
in korteD tijd geheel af. Slechts wei
nig kon er uit gered worden. Dcor
een petroleumtoestel wordt de brand
gezegd ontstaan te zijn.
Alllllfl NillWS-,
IlratBitifi- Laiiliiitlai.
POLITIE.
Ter Secretarie dezer gemeente worden
inlichtingen verzocht omtrent een verloren,
bruinlederen taschje, inhoudende
een zilveren rozenkrans, terwijl inlichtingen
zijn te bekomen omtrent een gevonden
gouden ring en een gevonden
duimstok.
In de Schager- en Zijper-Couranten
van 18 October 1896 werd door mij
een artikel geschreven over de in dat
jaar opgerichte landbouwschool. In dat
stukje vermeldde ik in 't kort wat er
op zulk een school onderwezen wordt
trachtte ik het nut eener dergelijke
inrichting voor jongens uit den boeren
stand aan te toonen en de ouders aan
te sporen, voor hunne, hiertoe in de
termen vallende zonen gebruik te maken
van eene zoo hoogst nuttige instelling
en die hun eigenlijk gezegd zoo bitter
weinig geld kost.
In het najaar van 1896 werd deze
school geopend met een getal van 12
leerlingen, die, alvorens toegelaten te
worden, een voldoend examen hadden
afgelegd, en met één toehoorder voor
enkele lessen. Het onderwijs werd ge
geven in een der lokalen van den heer
IV. Roggeveen Czndoor de heerenC.
Nobel, Directeur, C. A. J. M. de Gier
en G. Muijsleeraren. De lessen werden
geregeld en trouw bijgewoond door 3
leerlingen uit Schagen, 2 uit de Zijpe,
2 uit Wieringerwaard, 2 van St. Maarten,
1 van Oude-Niedorp, 1 uit den polder
Koegras, gemeente Helder en 1 uit de
Beemster. Dat de jongelui met lust en
ijver gestudeerd hebben, toonden zij bij
het in 't voorjaar van 1897 afgelegd
overgangs-examen, waarbij slechts een
leerling moest worden afgewezen, een
paar voor enkele vakken in 't najaar
her-examen moeten doen, terwijl de
overigen tot de hoogste klasse bevorderd
werden. Een belangrijk feit mag bij
deze gelegenheid wel meer bekend wor
den gemaakt, namelijk dit, dat twee
leerlingen, die eiken ochtend heen en
eiken avond terug een afstand van twee
uren gaans hadden af te leggen, en een
ander, die 's morgens vroeg en 's
avonds laat drie kwartier had te wan
delen naar- en van het station te
Den Helder, ondanks het meer
malen zoo barre winterweer en de door
de gladheid vaak haast onbegaanbare
en onberijdbare wegen, geen enkele les
hebben verzuimd. Hoeden af voor zul
ke leergrage jongens, maar eere ook
aan hun ouders, die zich door geene
bezwaren lieten weerhouden, om hen
van deze nuttige instelling te doen ge
nieten.
In den afgeloopen zomer maakten de
leerlingen om de veertien dagen, met
en onder de leiding van den heer de
Gieruitstapjes in den omtrek, nu hier
dan daar, teneinde de eene of andere
boerderij, kweekerij of teelderij te be
zichtigen, of ook om planten te zoeken
en te leeren kennen, schadelijke en on
schadelijke, en hare namen te leeren
bepalen. Dus werd de band tusschen
leeraar en leerlingen ook des zomers
niet verbroken en was er gelegenheid
om het in den winter geleerde nader
toe te passen op veld en akker.
Zoo ook bezochten de leerlingen, on
der leiding van den heer Muijs, de
hengstenkeuringen te Schagen, om het
geen ze in theorie hadden geleerd over
beoordeelingsleer, rassenkennis en ge
zondheidsleer practisch toe te passen
bij de levende dieren. Dat het opmerk
zaam maken op deugden en gebreken,
op goeden of slechten bouw, op voor-
treffelijken of gebrekkigen gang, voor
aanstaande landbouwers van groot be
lang is, behoeft zeker geen uitvoerig
betoog.
Het spreekt vanzelf, dat bij het
openen der school slechts in de laagste
of eerste klasse onderwijs kon wor
den gegeven. Dit onderwijs bevatte de
volgende vakken kennis van den grond,
grondbewerking en grondverbetering,
zuivelbereiding, bedrijfsleer, scheikunde,
bemestingsleer, veevoeding, dierkunde,
plantkunde, plantenteelt, Nederlandsche
taal, rekenen, beoordeelingsleer en ras
senkennis, gezondheidsleer en natuurkun
de. In de hoogste of tweede klasse
de cursus duurt twee winterhalfja
ren wordt het onderwijs in deze
vakken, met uitzondering van dat in
de Nederlandsche taal, voortgezet, ter
wijl daar dan nog bijkomt dat in het
boekhouden en de veefokkerij. Men
ziet dusaltegader vakken, waar
mee een boer te maken heeft en
wier grondige theoretische en prac-
tische kennis hem bij de uitoefening van
zijn bedrijf van het hoogste nut is.
Want in den tegenwoordigen tijd, nu de
toestand alom in de wereld zoo
heel anders is dan vroegernu door
spoorwegen en stoombooten de afstanden
om zoo te zeggen verdwenen zijn en op
de wereldmarkt alle natiën te zamen
komen en concurreeren nu de strijd
om het bestaan daardoor zooveel zwaar
der is geworden dan voorheen, moeten
meer dan ooit alle krachten worden in
gespannen, om van den bodem en het
vee alles te halen, wat er van te halen
is. En hoe zwaarder die strijd is, des-
temeer moeten landbouw, veefokkerij,
zuivelbereiding enz. gedreven worden
op oordeelkundige wijze, moet de land
man leeren de hoogste opbrengsten te
krijgen met de minste kosten. Om dit
doel te bereiken moet de wetenschap
hem te hulp komen, de wetenschap, die
hem het hoe en waarom der dingen
leert en die reeds zooveel in het belang
van het landbouwbedrijf, met uitnemend
gevolg en meer dan een eenvoudige, on
ontwikkelde boer vermoeden of be
grijpen kan, heeft tot stand gebracht.
De landbouwwinterschool is geens
zins bestemd, om van onze aanstaande
landbouwers ik neem dit woord in
den ruimsten zin geleerden te ma
ken. Zij zou dit trouwens, al hadden de
leerlingen ook nog zooveel aanleg, ook
niet kunnen. Want daartoe is veel uit
gebreider en hooger onderwijs noodig
dan het programma der school omvat.
Haar doel is, om aankomende land
bouwers in de gelegenheid te stellen op
weinig kostbare wijze de noodige
theoretische kennis van het landbouw
bedrijf te verkrijgen. Dat onderwijs
kost slechts tien gulden voor ieder
winterhalfjaar, benevens een niet
hooge uitgaaf voor boeken, wier waarde
blijft, ook nadat de leerlingen de school
hebben verlaten. En dat dit bescheiden
doel te bereiken is, kan ook hieruit wor
den opgemaakt, dat een der jongelui,
die aanvankelijk dachtwat zal het geven
of ik nu al naar die school ga, na af
loop van het eerste winterhalfjaar ge
tuigde ik ben nu toch blij dat ik er
geweest ben, ik heb er meer geleerd
dan thuis.
Het tweede deel van den cursus zal
in den aanstaanden herfst beginnen. De
leerlingen, die tot de tweede klasse be
vorderd zijn, zullen dan aan het onder
wijs, dat in die klasse gegeven wordt,
deelnemen, terwijl de eerste klasse voor
nieuwe discipelen wordt opengesteld. De
oproeping hiertoe door den Directeur
zal zeker binnenkort wel ter kennis van
ouders en voogden worden gebracht.
De tijd zal nu weldra leeren of de
oprichting van deze school, te midden
eener landbouwende bevolking, door de
landbouwers wordt op prijs gesteld en
of zij, het groote gewicht hiervan voor
hunne jongens goed begrijpende, hen
als leerlingen zullen aangeven. De re
geeringen van Rijk en Provincie en het
Gemeentebestuur van Schagen hebben
getoond, dat zij de behoefte aan zulk
eene instelling hebben ingezien en er
niet tegenop zagen hiervoor belangrij
ke geldelijke offers te brengen. De Hoo
ge Regeering door de kosten van het
onderwijs en van de leermiddelen te
brengen ten laste van het Rijk en door
het schoolgeld zoo laag te stellen, dat
het onder het bereik valt van de groo
te meerderheidde Staten van Noord-
Holland en de Gemeenteraad van Scha-
gen door het stichten van een nieuw,
aan de eischen voldoend gebouw, waar
van de aanbesteding onlangs heeft
plaats gehad. Met recht 'nogen, zij ver
wachten, dat nu de landlieden van deze
schoone gelegenheid, om hunne jongens
voor weinig geld vele nuttige en on
misbare zaken te laten leeren, zullen
gebruik maken. Moge deze verwach
ting niet teleurgesteld worden en blijke
dit door de toetreding tot de eerste
klasse van een grooter aantal leerlin
gen, dan verleden jaar aangege
ven werd. Bedenke men, dat de
jeugd de beste leertijd is, dat daarin de
grondslagen moeten worden gelegd,
waarop in later leeftijd kan worden
voortgebouwd en dat een jongen, die
goed en degelijk onderwezen is, ouder
geworden, hiervan altoos goede vruch
ten plukt en veel sterker staat in den
dikwijls moeilijken levensstrijd, dien
ieder mensch te strijden heeft, dan hij,
die weinig of niets geleerd heeft en dus
ook weinig ontwikkeld is. Wat spijt
het mij, dat ik in mijn jongen tijd niet
meer geleerd heb, zegt menig vader.
Welnu, hij geve dan zijn kinderen het
onderwijs, dat hijzelf in zijn jeugd moest
ontberen. „Kennis is macht", zegt het
spreekwoord. En dat geldt in den tegen
woordigen tijd niet het minst op het ge
bied van den landbouw. Geld is een
machtig wapen in de hand van hem,
die het goed weet te gebruiken. Maar
hij, die het bezit, is er niet zeker van,
dat hij eenmaal ook als welgesteld man
zijn eind zal halen. En niet iedereen lis
zoo gelukkig over ruime geldmiddelen
te kunnen beschikken. Grondige en uit
gebreide kennis kan iedereen zich eigen
maken, die met een helder hoofd be
giftigd is en van de gelegenheid om te
leeren een vlijtig gebruik maakt. En
wat hij hierdoor verworven heeft, kan
hem nooit en door niemand ontnomen
worden en is dikwijls te verkiezen bo
ven geld zonder verstand.
De leeftijd, waarop jongelui tot de
school worden toegelaten, is minstens
zestien jaar. De Directeur zal dit en
meer zaken, die ouders of voogden noo
dig hebben te weten, te zijner tijd wel be
kend maken. Ook de leden der Commissie
van Toezicht zijn gaarne bereid aan hen,
die dit verlangen, de noodige inlichtin
gen te verschaffen. Met den onderge-
teekende zijn dit de heerenS. Berman
burgemeester van Schagen, tevens Secre
taris der Commissie, P. Buis Jzn., wet
houder van Schagen, J. van Beusekomlid
van den gemeenteraad te Zijpe en J.
Breehaart Kzn., lid van de Eerste Ka
mer der Staten-Generaal, te Winkel.
Ik heb gemeend met het schrijven
van dit artikel een nuttig werk te doen
en ik hoop, dat de aangifte van een
groot aantal nieuwe leerlingen het be
wijs zal leveren, dat mijne stem niet
die was van een roepende in de woestijn,
maar dat de Rij ksland bouw winterschool
van Schagen zich voortdurend zal mogen
verheugen in een druk bezoek en een
toenemenden bloei.
De Voorzitter der Commissie
van Toezicht
J. L. T. Groneman.
Wieringerwaard, Augustus 1897.
Wieringen.
J. 1. woensdag werd door Burgemeester
en Wethouders alhier aanbesteed de leve-
ring van een schip grint. Ingekomen waren
3 biljetten:
J. Rotgans f 2.79 per Ms.
J. Jongkind ,2.75
C. Asjes 2.70
Aan den laagsten inschrijver gegund.
Tevens wfrd aanbesteed het onderhouds
werk aan den hoofdweg tot 31December 1897.
Laagste inschrijver S. Smit, voor f 72.50.
Wieringen.
Mej. A. Zwiet te Bovencarspel heeft
de benoeming als verloskundige aangeno
men, met ingang van 1 September.
Lichtgas en Barnsteen.
Niet alleeu bevat de bodem van Wie
ringerwaard en Anna Paulowna
een onnitputtelijken voorraad lichtgas,
waarvan reeds op ruime schaal voor ver
schillende doeleinden gebrnik wordt ge
maakt, ock brandbare delfstcft'en schijoen
in zijn schoot verborgen te liggen. Bij
het slaan eener Nortonpomp te Anna
Paulowna heeft men op 180 voet diepte
barnsteen gevonden.
Harddraverij te Alkmaar.
Woensdag j.1, werd te Alkmaar de j»ar-
lijksche Harddraverij, op de prachtige, 300
Meter lange baan der Alkmaarsche
Harddraverij-Vereeniging gebonden. Te
12 uur woedde een hevig oDweder, maar
gedurende den wedstrijd van één uur tot
half zes was het weder gunstig.
De volgende elf paarden, de beste in
Nederland op de korte baan, namen er
aan deel.
Huntress, van Joh. de MolSador, van Stal
TrioIdeaal, van S. SaoeckNewbold,
van J. W. SchuijlRed Girl, van W. A.
OckhorstMoquette, van Stal Uuitas
Rejected, van Stal TrioWim, van Joh.
de MolLucille, van J. W. SchuijlHirije,
van A Stork, en Isabella van A. van den
Berg.
Na de eerste ronde bleven staan Sa-
dor, Newbold, Moquette, Rejected, Hirije
en Isabella.
Na de tweede rondeSador, Moquette
en Rejected.
De eerste prijs, f 200, werd behaald
door Sador, berijder P. Scbönrock, in 24
seconden; de tweede prijs, f 100, door Re
jected, in 26sec., en de derde prijs,
f 50, door Moquette, bereden door C. Op-
pelaar Jr., in 264/5 sec.
Er was veel publiek, zoowel uit Alk
maar als uit de omstreken. Direct na af
loop deelde de president met eene flinke
toespraak de prijzen uit. Daarna vereenig-
den zich eenige leden van het bestuur,
van de eigenaars, rijders en bezoekers aan
een uitmuntend diner in het hotel ȟo
Toelast" van den heer A. de VrieB, om
daarna de Alkmaarsche kermis te bezoe-
keD, dia dit jaar bijzonder druk was.
D e o p 31 A u g. a.s. t e LEEU
WARDEN te houden paardenkeuring op de
Veemarkt, waarvoor talrijke prijzen zijn
uitgeloofd, belooft belangrijker te worden
dan ooit te voren.
Niet minder dan 226 paarden zijn aan
gegeven. De uit Oidenbvirg aangevoerde
veulens, eerste qualiteit, zullen mede wor
den ter bezichtiging gesteld en daarna
worden verkocht onder de leden der land-
bouwmaatschappij.
IVIontl- en Klauwzeer*.
Een landbouwer in de gemeente ACHT-
KARSPELEN (Fr.) gaf aan zijne biggen
melk van aan tongblaar lijdende koeien te
drinken.
Niettegenstaande hij deze melk vooraf
had gekookt, zijn de biggen nog ienzelf-
den dag alle gestorven.
Ter gelegenheid van het
a. s. 50-jarig bes'aan der Hollandsche
Maatschappij van Landbouw, ztl vanwege
haar hoofdbestuur worden in het licht ge
geven een gedenkboek, bevattende een
overzicht van de handelingen der Maat
schappij, een arbeid belangrijk voor ieder,
wien de geschiedenis van den Nederland-
schen Landbouw iu de laatste jaren ter
harte gaat.
Genezing door gebed.
Te APELDOORN, waar in den laatsteu
tijd meer en meer zoogenaamde genees- en
zennwinrichtiogen verrijzen, is thans een
nienwe inrichting geopend, ,,Geloofsinrich-
ting Bjth-el II" genaamd, waar bijbellezin
gen gehouden worden en gebeden wordt, om
genezing. Ook wordt daar voor afwezige
kranken gebeden. De toegang is kosteloos,
maar een vereiscbta voor bet voorgebed
is, dat de zieke geen medicijnen gebrnikt.
Ook kunnen, tegen vergoeding van reis
kosten, zieken in hunne woning worden be
zocht.
Naast de inrichting is een villa aan
gekocht, waar geschikte rechtzinnige men-
schen vrij van haur kunnen wonen, als
zij tegen billijke vergoeding ziekeu willen
opnemen, die de genezingsmethode in de
„Geloofsinrichting" willen volgen. De
verblijfskosten worden bij de week bere
kend.
Aan het hoofd der inrichting staat ds.
Heizenberg. Bij de inwijding van Beth-el
No. 2 werd ook een voordracht gebonden
over geheel-onthouding. (N. R. Ct.)
Ten vervolge op een vorig beiicht, schrijft
men uit Oldenzasl dd. 25 Augustus
Naar aanleiding van de voorgevallen
wanordelijkheden, tengevolge van de ver
kiezing, kan het volgende medegedeeld wor
den. In den loop van den dag werd door den
burgemeester eene proclamatie uitgevaar
digd, waarbij bet honden van samenscho
lingen van meer dan 3 personen werd
verboden. Koffiehuizen, herbergen, eet.
moesten van des avonds 9 unr af tot des
morgens 6 uur gesloten zijn. Door be
middeling van particulieren werd bij het
parket te Almelo versterking van politie
aangevraagd, Hedenavond arriveerden al
hier de substituut-officier van justitie,
mr. Modderman, en de kapitein der raa-
rechansséa te Almelo met 16 manschap
pen. Den geheelen avond trok eene
groote menigte door de straten. On
danks de sterke politie-snrveill&nce,
werden in enkele woningen ruiten inge
worpen, zonder dat arrestaties konden plaats
vinden. Wanordelijkheden van belang had
den echter niet plaats.
Tegen den burgemeester, den heer N.
H. Th. M. Yos de Wael, als hulp—offi
cier van justitie, zal bij de bevoegde au
toriteit een aanklacht ingediend worden
wegens het laksche optreden van de poli
tie. Ware er vaD den aanvang krachtda
dig tegen de joelende menigte opgetreden,
dan had, hetgeen heeft plaats gehad,
kunnen worden voorkomen.
Deze verkiezing heeft eene oude, steeds
bestaande veete tusschen katholieken en
Israëlieten weder opgerakeld. De gemoede
ren van het volk zijn, door linnne leiders,
in beweging gebracht. Het volk uit zijn
gevoelen op de wijze als gisteren ie ge
schied, maar de aanvoerders blijven, zeer
verstandig, achter de schermen. Het poli
tiecorps zal voorloopig versterkt blijven.
Bij de voornaamstehande-
laren, fabrikanten, neringdoenden enz. te
Alkmaar circuleert een adres aan de
directie der Holl. IJzeren Spoorwegmaat
schappij, waarin wordt aangedrongen op
eene betere rege'ing van den treinenloop voor
het traject HelderAmsterdamHaarlem.
De heer Nobel. Az.t welke
oulangs het diploma als werktuigkundig
ingenieur ontving, is benoemd tot adjunct-
ingenieur aan het technisch burean, ver
bonden aan het Ministerie van Koloniëa.
Goedkoope lessen.
Men schrijlt
Ouders in steden klagen vaak steen en
been over de duurte der privaatlessen,
die ze bunnen kinderen moeten doen geven.
Minder dan f 1 pei unr vragen de onder
wijzers niet, de hoofden" vaak f 1.50 it
f 2, de leeraren soms f 2.25 k 3. Het
gewone dorpstarief variëert tusschen f 0.25
en f 0.75.
Het ^record* zal wel geslagen zijn door
een Zeeowsch onderwijzer, die iu Jen af
geloopen winter zicü beschikbaar stelde
tegen f 0.05 per uur en per leerling, on
verschillig hel aantal, dat van zijue gees-
tesspijze gebrnik maakte. Uit goede bron
vernam men, dat bedoelde ouderwijzer eens
één leerling had, en alzoo voor 5 cent, of
tewel ééa stuiver, een vol uur dien disci
pel zich liet laven aan de bron der we
tenschap.
Hollandsch spek.
Sedeit eenigen tijd klaagt men in En
geland over de slechte qualiteit van het
hollandsch spek en het hollandsche ver-
sche varkensvleescb, dat het nl. wtek en
olieachtig is, een gevolg alleen van het
buitensporig voederen van mais, waardcor
de prijzen van het spek en het versche
varkensvleescb achteruitgaan en daardoor
de prijzen der varkens ook dalende zyn.
Het is daarom zoowdl in het belang der
boeren, van den handel en ook van ons,
dat er geprotesteerd wordt tegen het o-
vermatig voederen met mais en dat ieder
ander voeder als geist, haver, erwten, rog
ge of zemelen beter is dan mais.
Wij hopen daarom, daar het hier een
algemeen belang voor de land bon wers be
treft, dat hoofdbesturen der Landbouw-
Maalschappijen onze taak ter harte nemen
en de afdeelingen er op zullen wijzen, op
dat de boeren behoed blijven voor lage
varkensprijzen. (Landb. Wbl.)
Een ingezetene van HAAR
LEMMERLIED E en SPAARNWOÜDE
is in de personeele belasting aar.geslrgen
voortien centen, volgens de onde wet
bedroeg die aanslag ruim tien gulden