AIieich NleiffS- Zondag 18 September 1898. 42ste Jaargang Ho. 3346. Dit blad verschijnt tweemaal per weekWoensdag- en Zaterdagavond. Bij inzending tot 's morgens 9 ure, worden ADVERTENTIEN in het eerstuitkomend nummer geplaatst. INGEZONDEN STUKKEN één dag vroeger. Bureau: iCHAGEN, Laan, II 4. UitgeverP. TRAPMAN. MedewerkerJ. WINKEL, Prijs per jaar f 3.—. Franco per post f 8.60. Afzonderlijke nummers 5 Cent3. ADVERTENTIEN van 1 tot 5 regels f 0.25;iedere regel meer 5 ct. Groote letters worden naar plaatsruimte berekend. Dit nummer bestaat uit twee bladen. EERSTE BLAD. Nog een zeer klein aantal zijn voorhanden. Zij, die zich met 1 Oct. e. k. op dit blad wenschen te abonneeren, ontvangen de tot dien datum ver schijnende nummers gratis en boven dien, zoolang de voorraad strekt, een kroningsnummer. Bekendmakingen. GemeenteSchagen. Nationale Militie. KENNISGEVING. Herhaliugs-Onderwijs. fl NOORD-HOLLLAND. SCHAGER COURANT. Aiïertcntiï- k Landboiwllari Burgemoeswr en Wethouder» der Ge meente SCHAGEN Brengen, ter voldoening aan de derde alinea van Art. 26 der Wet op de Na tionale Militie van den 19Jen Augustus 1861 (Staatsblad No. 72), ter kennis9e van belanghebbenden, dat het overeenkomstig Art. 25 dier Wet afgesloten Inschrijvings- Regisler van 1898, voor de lichting 1899, met de daaruit opgemaakte alphabetische naamlijst, op heden t«r Secretarie der Gemeente voor een ieder ter lezing is nedergelegd tot en met den 19en Septem ber, van des morgeus 9 tot des namid dags 4 ure. SCHAGEN, deo 12 September 1898. Burgemeester en Wethouders voornoemd, S. BERMAN. De Secretaris, DENIJS. BURGEMEESTER en WETHOUDERS van SCHAGEN brengen ter kennis van belanghebbenden, dat het Herhalings-onder- wija aan de gemeenteschool aldaar zal aan vangen Maandag 3 October a.s., des avonds ten 41/, uur. De leerlingen kunnen zich, medebren gende hun vaccine-bewijs, aanmelden aan ds gemeenteschool op Vrijdag en Zaterdag, den 30 September en 1 October a.s. Het enderwijs zal niet worden gegeven, wanneer zich daarvoor niet minstens tien leerlingen aanmelden. Schagen, den 16 September 1898. Burgemeester en Wethouders voor noemd, S. BERMAN. De Secretaris, DENIJS. IN Op den 21sten Februari 1898 waa Schagen feestelijk getooid. De Neder- landsche driekleur wapperde vroolijk van den toren en van vele andere gebou wen, want het was, in de eerste plaats voor Schagen, maar verder ook voor omliggende gemeenten, een dag van ge wicht. De pas voltooide Landbouwschool zou officieel geopend worden in tegen woordigheid van den Commissaris der Kóningin en leden van Gedeputeerde Staten, van den Directeur-Generaal voor Landbouw bij het Ministerie van Bin- nenlandsche Zaken, van den Inspecteur van het Middelbaar Onderwijs, Burge meester en Wethouders, eenige Raads leden en den Gemeente-Secretaris van Schagen, de Commissie van Toezicht, den Directeur en de Leeraren, de leer lingen, eenige genoodigden en vertegen woordigers der pers. De lessen, die in den winter van 1896/97 en in het najaar van 1897 111 hulplocalen waren gegeven, konden nu jn het schoolgebouw zelf gehouden borden, -wat aan het onderwijs zeer ten goede kwam. Het gebouw, door de gemeente Schagen, met geldelijken steun van de provincie gesticht, paart 4411 eenvoud, doelmatigheid en degelijk heid en doet den ontwerper alle eer aan, zoodat het met groote voldoening door de hierboven genoemde autoritei ten in oogenschouw werd genomen. Het is gebouwd schuin tegenover het Kan tongerecht, in eene stille straat, wat aanbeveling verdient uit het oogpunt van rustigheid, maar wat in zoover te bejammeren is, dat het niet op een plek staat, waar veel menschen komen en waar het terstond in het oog zou val len. Hieraan is het wellicht toe te schrijven, dat zoo betrekkelijk weinig landlieden tot op heden de school en den daarbij gelegen proeftuin hebben be zocht, die toch waarlijk genoeg belang rijks bevatten, dat hunne belangstelling meer dan waard is. Laten we, om hiertoe op te wekken, in het kort en in hoofdzaken vermelden, wat er alzoo te zien is. Het gebouw binnengetreden zijnde, vinden we in den gang aan onze rech terhand de eenvoudige, doch nette ka mer van den Directeur, thans versierd met een portret, ten voeten uit, van H. M. de Koningin. In deze kamer worden o. a. ook wel vergaderingen gehouden van de Commissie van Toe zicht met den Inspecteur en den Direc teur. Daarachter, aan dezelfde zijde van den gang is een lokaal voor leermiddelen. Behalve een luchtpomp, een microskoop, een balans en vele andere toestellen voor natuurkunde, scheikunde en melkonder- zoek, treft men hier aan bloemen van landbouwgewassen, in de natuurlijke kleuren, doch zeer sterk vergroot, ver vaardigd van p a p i e r-m a c h of ge perst papier, alsmede een paard en een koe van dezelfde stof, ongeveer 40 a 50 centimeter hoog. De bloemen en dieren kunnen geheel uit elkander worden ge nomen, waardoor de leerlingen een deug delijk beeld krijgen van hunne inwendi ge samenstelling. Voorts glaswenk voor het onderwijs in scheikunde, geraamten van den kop van een paard, eene koe, een kalf, een schaap en een varken, als mede van gewrichten van voor- en ach- terpooten van een paard. En eindelijk zeer fraaie en duidelijke platen met afbeeldingen van nuttige, door de wet beschermde vogels en an dere voor den landbouw belangrijke diersoorten, van landbouwgewassen, van verschillende, vooral slechte standen van het paard, alsook teekeningen, in alle bijzonderheden, van de inwendige samen stelling van het dierlijk lichaam, van cen trifuges voor melkontrooming, enz. Op dit lokaal volgt het Laboratorium voor scheikunde, dat wil zeggen de werk plaats voor het scheikundig onderzoek van melk, grondsoorten en andere stoffen. Hier vindt men eok eene belangrijke verzameling van allerlei steensoorten, de samenstelling aantoonende van ver schillende gebergten, wier rotsgevaarten door den invloed van lucht en water langzamerhand verweeren en tot stof vergaan, welk stof door de regens wegge spoeld en door de bergstroomen meege voerd wordt, om langs onze rivieren en kusten afgezet te worden en daar te doen ontstaan of te onderhouden de ui terwaarden en zeepolders, die wij bewo- Den of ook om ons de grint toe te voe ren, die wij gebruiken, om onze wegen hard te maken. Wederom hierachter is een kleiner vertrek, waarin het skelet of geraamte van een paard geplaatst is, alsook toe stellen voor het besproeien van aardap pelvelden en voor het in den grond spuiten van vloeistoffen tegen schadelij ke insecten. Beginnen wij nu, wederom van den ingang af, onze wandeling aan den lin kerkant van den gang, dan treffen we hier slechts twee lokalen aan. Ze zijn grooter dan de andere; het zijn de rui me schoollokalen, ieder bestemd voor zoo wat 25 leerlingen. Het eerste, dat wij binnentreden, is vooral ingericht voor zoodanig onderwijs, waarbij natuur- en scheikundige proeven te pas komen en ten behoeve waarvan het voorzien is van een toonbank met waterleiding en een inrichting voor kookgas. Het tweede schoollokaal is vooral be stemd voor de lessen in andere vak ken. In eene kast vindt men daar nog eenige natuurkundige toestellen, waar onder er een is, op zeer vergroote schaal, ter verklaring van de inrichting van het oog, en een verkleind model eener stoom machine, waardoor inrichting en werking daarvan duidelijk worden gemaakt. Voorts eene verzameling hoefijzers voor goede en gebrekkige paardenhoe ven, alsook voor scherp-beslag. En eindelijk een kast met tal van ffeschjes, bevattende allerlei graan soorten, fijne zaden en peulvruchten, benevens verschillende soorten van kunstmeststoffen, en de steensoorten, waaruit zij vervaardigd worden. Na op deze manier een kijkje in het gebouw te hebben genomen, begeven wij ons naar buiten, in den onmiddel lijk daaraan grenzenden proeftuin. Het spreekt vanzelf, dat hier in den winter niet veel te zien en te leeren valt, maar des zomers zal men zich een bezoek er aan niet beklagen. Deze proeftuin is ongeveer 14 aren groot, dus zoo wat een zevende van eene hectare. Hij is ver deeld in verschillende bedjes, op ieder van welke een paaltje staat, van boven voorzien van een het onderst boven ge keerd glas, waarin van binnen een pa pier met den naam van het gewas. Op zeer eenvoudige en doelmatige wijze wordt zoo dit papier tegen den invloed van regen en wind beschermd. In dezen proeftuin ziet men allerhande soorten, bekende en minder bekende, van gras en klaver, vroege en late aard appelen, granen, peulvruchten, suiker bieten, mangelwortels, fijne zaden, vlas, kool, knolgewassen, wortelen, uien, als mede planten, voor groenbemesting ge schikt, zooals gewone wikken, zandwik- ken, blauwe, witte ©n gele lupinen. Uit het vorenstaande blijkt genoeg zaam, dat er in en bij het gebouw der school heel wat belangrijks te zien is, niet alleen voor de leerlingen, die deze zaken, bij het onderwijs dat zij ontvan gen, niet kunnen ontberen, maar ook voor ouderen van dagen, die in het land bouwbedrijf hun brood moeten zoeken en voor wie het een of ander altoos wat te leeren geeft. Ook voor vaders en moeders van jongens, die in de leer jaren vallendie het goede met hun kinderen voorhebben en die, ziende hoe deze landbouwschool is ingericht en over welke leer- en hulpmiddelen hier be schikt wordt, allicht tot het besef zullen komen, dat het hun plicht is hunne zonen van deze schoone en goedkoope gelegenheid om nuttige zaken te leeren te laten gebruik maken. In den winter van 1897 op 1898 wa ren in de eerste of laagste klasse 11 leerlingen, waarvan bij het overgangs examen 10 tot de tweede of hoogste klasse bevorderd werden. In die hoog ste klasse zaten 10 leerlingen, die bij het eind-examen allen slaagden en een diploma ontvingen, waaruit blijkt, dat zij de lessen met goed gevolg hebben bijgewoond. Van deze werd al heel spoedig een geplaatst aan eene zuivel fabriek in de provincie Groningen, en een aan eene soortgelijke inrichting te Beverwijk. De ouderdom der leerlingen was van 16 tot 25 jaarvan de meesten boven de 19. Zij kwamen uit Baarsdorper- meer, Barsingerhorn, Beemster, Bever wijk, Eenigenburg, het Koegras gemeen te Helder, Moerbeek onder Oude Nie- dorp, Petten, Schagen, Tessel, Waard- polder, Wieringer waard, Wognum en de Zijpe. De nieuwe cursus 1898 '99 wordt geopend den eersten Maandag in Octo ber, dus den 3den dier maand. Dan kunnen alzoo ook de nieuwe leerlingen, minstens 16 jaar oud, worden toegela ten, die bjj een op 30 September af te leggen examen aan de hiervoor gestel de eischen hebben voldaan. Deze eis«hen worden door directeur en leeraren voorloopig niet hoog gesteld, omdat in de meeste dorpen nog weinig gelegenheid bestaat, om meer uitgebreid lager onder wijs te ontvangen, en daarom wordt thans nog niet meer geëischt dan 1. Kennis van de hoofdbewerkingen, met geheele en gebroken getallen. 2. Kennis van het metrieke stelsel, (maten en gewichten.) 3. Eenige vaardigheid in het bere deneerd oplossen van zeer eenvou dige vraagstukken. 4. Het maken van een eenvoudig opstel, naar opgegeven punten. 5. Het opschrijven van een dictaat, zonder storende fouten. 6. Eenige vaardigheid in het lezen, j Men ziet hieruit, dat de eischen niet hoog zijneen jongen, die flink lager onderwijs heeft genoten en na het ver laten der sohool het gelearde behoor lijk onderhouden heeft, behoeft zich voor dit examen niet bevreesd te maken. Dat neemt echter niet weg, dat het nog beter is, zoo een jongen na de gewone school ook nog eene inrichting voor meer uitgebreid onderwijs of ook een wintercursus voor landbouw heeft ge volgd, want het is hier als overalhoe beter de voorbereiding geweest is, met des te meer vrucht zal een leerling bij het onderwijs aaD de landbouwschool kunnen genieten. De eischen van toe lating zullen dan ook in het vervolg wel langzamerhand iets hooger worden gesteld. De kosten behoeven niemand te weer houden. Ze zijn f 20.voor den ge- heelen cursus, die over twee winters loopt, dus f 10 gulden voor eiken win ter. Yoor hen, die aan spoor of tram wonen, is Schagen gemakkelijk en goed koop te bereiken, en deze gelegenheid wordt nog ruimer, nu binnenkort ook de lijn HoornHugowaard en de stoomtram Schagen -Wognum geopend worden. Weer anderen kunnen van het rijwiel gebruik maken. En voor hen, die dit dagelijks heen en weer reizen te lastig vinden, bestaat te Schagen genoeg ge legenheid, om goed en niet te duur kost en huisvesting te krijgen. Dit is in elk geval voor hen, die het betalen kunnen, ver te verkiezen boven dat ie- deren dag komen en gaan. Want dat kost veel tijd en dien tijd kunnen de jongelui veel beter en nuttiger besteden door hem te wijden aan de studie. De directeur is gaarne bereid ouders of leer lingen hierbij te dienen van raad. Nu daar zooeven het woord w i n- tercursussenis gebruikt, is het mis schien hier de plaats, om te wijzen op een misverstand, dat nog altijd bij velen be staat, die van meening zijn, dat land- bouwwinter cursus hetzelfde is als landbouwwinter school. Dit is vol strekt niet zoo. Evenals het onderwijs aan de Landbouwschool te Wageningen hooger gaat en uitgebreider is dan dat aan een winterschool, staat dit laatste ook weer hooger en is het uitgebreider dan dat aan een wintercursus. Bij beiden worden de lessen in de wintermaanden gegeven en duurt het on derwijs twee wintersbij beiden ook wordt getracht, om in den beschikbaren tijd den leerlingen vooral datgene te ver tellen en duidelijk te maken, wat de boer in de allereerste plaats dient te weten, om partij te kunnen trekken van de middelen, die tegenwoordig bestaan, om meer voordeel van de boerderij te behalen. Doch overigens is het verschil vrij groot. Aan de school wordt iedere week 25 uren les gegeven, aan een cursus 6 uren. Aan de school wordt het onderwijs gegeven door vier leeraren, die aan de vakken, die zij onderwijzen, al hun aan dacht kunnen wijden en daardoor in de gelegenheid zijn, om alle gegevens, die de wetenschap bezit, in een voor de praktijk bruikbaren vorm te gieten. Zij beschikken daarbij over een zeer doelmatig ingericht schoolgebouw, een schooltuin en een flinke collectie leermid delen, die ieder jaar nog belangrijk wordt uitgebreid. Daarenboven zullen in het vervolg met de leerlingen nu en dan uitstapjes worden gemaakt, ter bezichti ging van belangrijke streken, als de Langedijken en de Streek, van kaasfabrie- ken, veehouderij en landbouwbedrijven, enz. Aan den cursus wordt het onderwijs gegeven door een onderwijzer of hoofd onderwijzer. Het geven van landbouw onderwijs blijft voor hem altijd eene bijzaak. Hoeveel goeden wil hij ook bezitte, hij kan aan dat onderwijs niet al zijn tijd en krachten wijden. En bovendien beschikt hij daarbij over veel minder leermiddelen, want deze kosten veel geld. Aan de winterschool zal dus de leer ling zijn gezichtskring meer kunnen uitbreiden dan aan een wintercursus. Hij zal in zijn volgend leven den loop der dingen in natuur en samenleving beter begrijpen en waardeeren en meer v r ij worden in denken en handelen Het valt daarom niet te betwijfelen, dat iemand, die niet zonder middelen is, verstandig doet door zijn zoons naar de winterschool te zenden, in plaats van naar een wintercursus. Het onderwijs aan de winterschool is niet kosteloos, dat aan den cursus wel. Om echter ook voor onvermogenden, die zich door bijzonderen aanleg onderschei den, het bezoeken van de winterschool minder bezwaarlijk te maken, kunnen deze van het betalen van schoolgeld worden vrijgesteld. Zoo ziet men, dat het Rijk, hetwelk al dit onderwijs bekostigt, de deuren wijd openzet om iedereen in de gele genheid te stellen, daarvan te genieten. De meer of minder welgestelden kunnen het krijgen voor weinig geld, de onver mogenden voor niemendal. Niemand be hoeft dus achter te blijven. En wie goed beseft, welke plichten ouders te vervullen hebben tegenover hunne kinderen wie goed begrijpt, dat kennis macht is dat geld en goed kunnen verloren gaan, maar kennis en wetenschap nooit dat de tijden van voor 50 en meer ja ren voorbij zijn en nooit terugkeeren dat sedert stoombooten en spoorwegen, telegrafen en telefonen in gebruik zijn gekomen, heel de toestand op aarde veranderd isdat, nu de afstanden om zoo te zeggen verdwenen zijn, de verst van elkaar verwijderde volken min of meer elkanders buren zijn geworden, maar ook de concurrentie, de strijd voor het bestaan zooveel grooter en moeilij ker dat men dus heel anders en veel beter gewapend moet zijn, om in dien strijd staande te blijven en voor onder gang behoed, die zal toch ook tot zichzelven zeggen de tijden zijn moei lijk, de bezwaren grootmaar er wordt toch ook oneindig veel meer dan in mijn jonge dagen gedaan, om den aanstaan den boer te bekwamen voor zijn vak, om hem in staat te steilen, den levens strijd met goed geluk te voeren, als wij er niet meer zullen zijn; het is nu niat meer voldoende, dankbaar te erkennen, dat Staat en Provincie en Gemeente daarvoor veel meer doen dan voorheen, ik moet die dankbaarheid tooDen door daden ik moet den duren plicht tegenover mijn kinderen vervullen, door voor mijn jongens van de aange boden gelegenheid gebruik te maken. De gelegenheid voor 't aangeven van nieuwe leerlingen is nu opengesteld bij den Directeur, den heer C. NOBEL, te Schagen, die gaarne alle gewenschte inlichtingen geeft, evenals hij bereid is en bij verhindering van hem zal de leeraar, de heer DE GIER dit volgaarne doen aan belangstellenden, die hier toe aanzoek doen, de school en den proeftuin te laten zien. In den regel is hiervoor de Donderdag het meest ge schikt, omdat er dan geen les gegeven wordt, vanwege den marktdag. Het programma van het onderwijs is bij den heer Nobel kosteloos te ver krijgen. Enkele leerlingen hebben zich reeds voor den nieuwen cursus aangegeven. Moge hun aantal in den loop van deze maand belangrijk grooter worden. Het zou blijk geven van gezonde opvatting en van goeden wil bij hen, ten behoeve van wier jongens de Schager Rijksland- bouwwinterschool in het leven werd geroepen, en welke school zich in de eerste twee jaren van haar bestaan ver heugen mocht in een goed begin. Om deze nuttige instelling meer bekend en, naar ik hoop, meer bemind te maken bij de bevolking van ons platteland, schreef ik deze regelen, waarbij ik een dankbaar gebruik heb gemaakt van eenige inlichtingen en opmerkingen, mij door den heer Nobel welwillend verstrekt. J. L. T. Groneman. Wieringerwaard, September 1898. II. {Slot.) In een vorig nummer hebben wij in het kort een overzicht gegeven van het resultaat der werkzaamheden van de PeDsioen-commissie, gedurende de drie jaren van haar bestaan. Wij hebben hier te doen gehad met een twintigtal van de meest eminente en knndigste mannen in ons vaderland en hun meerderheid kon tot geen an der rosultaat komen, dan dat, volgens haar overtuiging, de Nederland-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1898 | | pagina 1