Zondag 9 Octoloer 1898. 42ste Jaargang Ho. 3352. Polei overzicH ier weel. en Dit blad verschijnt tweemaal per week Woensdag- Zaterdagavond. Bij inzending tot 's morgens 9 ure, worden ADVERTENTIES in het eerstuitkomend nummer geplaatst. INGEZONDEN STUKKEN één dag vroeger. JBureau: ICHAOKSI» liaan, D 4. UitgeverP. TRAPMAN. MedewerkerJ. WINKEL. Prijs per jaar f 8.—. Franco per post f 8.60, Afzonderlijke nummers 5 Cents. ADVERTENTIEN van I tot 6 regels f 0.25;iedere regel meer 5 ct Groote letters worden naar plaatsruimte berekend. Dit nummer bestaat uit twee bladen. EERSTE BLAD. Builcnlandsch Nieuws. Binnenlandsch Nieuws. Alitim lisiis- RAAIT. Aimisiiis- Laidbouwblail. II (Slot.) Indien wij de vraag zullen beantwoor den, hoe het mogelijk zal zijn de kosten to betalen, welke de sociale wetgeving na zich zal sleepen een vraag aan het einde van ons vorig artikel gedaan moeten wij er eerst op wijzen, dat sedert 1888 voor 17 J/3 millioen aan be lastingen is prijs gegeven en slechts voor ruim 121/2 millioen aan nieuwe is opge legd. Behalve dat een minder onbillijke verdeeling der belastingen is verkregen, is de natie dus met ruim 4 3/4 millioen verlicht. Toch wordt de opbrengst der belastin gen ongeveer 9 millioen hooger ge raamd, zoodat ongeveer 13y2 millioen verschil bestaat bij elf jaar geleden. Hiervan is weer ongeveer 6 millioen voortgekomen uit de regelmatige stjjging der belastingen, dus zonder belasting- verhooging of scherper heffing. Niette genstaande een belastingvermindering van 17 V3 millioen, die toch voor het groot ste gedeelte ten bate kwam der minver mogenden, vinden wij door billijker re geling der directe belasting en hooger jenever-accijns, door inkrimping van on rechtmatige voordeelen van enkelen (nieuwe suikerregeling) en door het re gelmatig aangroeien der middelen, een toestand, die het optimisme van den minister Pierson en het door hem aan gewezen lichtpunt volkomen wettigt, al sluit dan ook de begrooting voor 1899 met een klein tekort. De StandaardDe lijdDe Maasbode en ook het orgaan der Christelijk-Histo- rischen, het Aederhndsch Dagbladbene vens het Haagsche Dagbladhebben naar aanleiding van 's ministers, milliocnenrede de wenkbrauwen gefronst en onrustba rend het hoofd geschud. „In alle gevallen is er een tekort schrijft De Standaard, „en we zien, dat de rijksinkomsten niet bij machte zijn om de rijksuitgaven te dekken, ook al valt alles uit, zooals de Minister Pierson dit verwacht of hoopt. „Dat Minister Pierson tot dekking van dit tekort voorstelt verhooging van den accijns op gedistilleerd en wijn, doet zien, dat deze bewindsman niet weet hoe de directe belastingen te vermeer deren. Daarmêe schijnen we nu zoo on geveer aan 't ei ode te zijn. „En toch zullen de inkomsten aanzien lijk versterkt dienen te worden, want de richting, die onze wetgeving neemt, is allesbehalve een goedkoope. „Denkt aan de sociale wetten die ko men en die alle groote uitgaven met zich brengen. Al noemen we maar al leen de werkliedenpensioenen, die voor- loopig nog wel niet te wachten zijn, maar die toch niet immer kunnen uitblijven. „Waar moet voor dit alles het geld van daan komen „En toch handhaving van den duren leerplicht 1" roept het Haagsche Dagblad uit„hoe het ministerie nog aan de du re werkliedenverzekering durft te den ken, is ons een raadsel insgelijks „Klinkt het niet als een bittere ironie", vraagt De lijd, „bij dergelijken financiëe- len toestand nog te gewagen van sociale hervormingen, die aanstaande zijn" Het Nederlandsch Dagblad merkt spottend en vermanend tevens op„hoort men den minister van financiën niet duidelijk tot zijn collega's zeggen„Gij zegt maar dat het er zijn moet, maar ik weet niet hoe ik er aan moet komen 1" „Yooral de minister van binnenland- sche zaken, de „sociale hervormer1', hou- de zich dit voor gezegd En toch, niettegenstaande deze anti- revolutionnaire, conservatieve ultramon- taansche en christelijk-historische finan ciëele wijsheid, wijst de troonrede kalm °P de voorstellen, voorleden jaar op sociaal gebied ingediend, en deelt zij mede dat de regeering in dit zittingjaar v o o r- n e m e n s i s o p d e n ingeslagen weg voort te gaan!" Nu kunnen wij ons slechts twee ge vallen denken óf er bestaat in dit ka binet een toestand, zooals bet Nederlandsch Dagblad wel gelieft te veronderstellen, d. w. z. dat de ministers van Binnen- landscbe Zaken, Waterstaat en Justitie maar met hun sociale hervormingen ko men aandragen en de minister van Fi nanciën antwoordt„gij hebt gemakke lijk praten, maar ik heb geen dubbel tjes" ol dit kabinet heeft, toen het de regeeriDg aanvaardde, reeds bij voor baat in broede trekken vastgesteld, hoe men de financiëele gevolgen zou dekken, welke de sociale hervormingen na zich zou den sleepen. Nu is het toch waarlijk niet te ver onderstellen, dat een kabinet met een bekwaam financier als Pierson aan het hoofd, dat zich bij zijn vorming bewust was geroepen te zijn om de so- oiale hervormingen tot stand te brengen waarom vooral de nieuwe kiezers riepen en het volk achter die kiezers, dat dank zij den heer Yan Houten en zijn clericale bondgenooten van het kies recht uitgesloten was op zoo roeke- looze wijze de regeering zou hebben aanvaard, als de nog vrij groene redac tie van het jongste dagblad in Neder land zijn lezers wel wil diets maken. Ernstige mannen en wie zal onzen ministers hoofd voor hoofd en gezamen lijk den ernst willen ontzeggen, die de tijdsomstandigheden meer dan ooit vor deren ernstige mannen handelen niet aldus en spelen niet op zulk een on waardige wijze met de hoogste belangen der natie. De premissie,waarvan Deljd enhet Haag sche Dagblad en zooveel andere clericale bladen uitgingen waarvoor zij het be wijs trachten te zoeken in de ontwerp- wet op de verhooging der accijnzen op gedistilleerd en wijn dat, om de woor den van De lijd te gebruiken, de toe stand „zorgwekkkend" is, deugt in het geheel niet, waar wij boven met cijfers aanwijzen, hoe sedert 1888 de toestand is veranderd en verbeterd en wij, niet tegenstaande een belastingverlichting van 4s/4 millioen, een hoogere opbrengst van 9 millioen konden constateeren. Hierbij komt dan nog, dat voor 1899 j boven 1888 nog meer zal inkomen ruim negen millioen aan hoogere opbrengst der posterijen, telegraphie, loodsgelden, staatsspoorwegen, Nederlandsche Bank en kleinere middelen, zoodat in het ge heel een vooruitgang van achttien mil lioen kan worden geconstateerd. Wijst dit nu heen naar een zorgwek- kenden toestand Wij kunnen er niets anders uit concludeeren, dan dat die toe stand gezond is, enviat de vraag, welke de redactie van het Nederlandsch Dagblad den minister Pierson tegenover zijn ambtgenooten in den mond legt, ge maakt is, omdat deze nu eenmaal in haar christelijk-historische kraam te pas kwam. Maar al ware het, dat deze regeering en voor een gedeelte kan dit waar zijn zich niet in staat achtte om uit de thans bestaande middelen alle finan- cieele gevolgen te bezweren, die de soci ale hervormingen na zich zullen sleepen, wie zegt ons, dat zij niet reeds voor zichzelve een program heeft vastgesteld, dat den weg zal aanwijzen, welken zij wil betreden Al achtte zij zich voor het oogenblik niet geroepen, om daaromtrent in de troonrede iets anders te zeggen dan „de herziening van het tarief van invoerrech ten nadert haar voltooiing", een tamelijk afgerond plan moet bij de regeering be staan. En wanneer wij dan nagaan, welke denkbeelden aan dit plan ten grondslag hebben gelegen, dan denken wij vanzelf aan de financiëele paragraaf van het Hervormingsprogram der Liberale Unie. Wij lezen daar Op het gebied der financiën: A. Gemeente-financiën: Aan de gemeenten worde van Staatswege te gemoet gekomen in den druk, die het gevolg is van uitgaven, haar in het rijks belang opgelegd haar belastinggebied worde verruimd. B. Rijksfinanciën: Een zuinig beheer, ter voorkoming van belasting- verhooging, sta op den voorgrond mochten niettemin ingrijponde sociale hervormingen versterking van middelen onvermijdelijk maken, dan behooren daar voor in aanmerking te komen niet ac cijnzen op eerste levensbehoeften, maai debietrechten en soortgelijke indirecte heffingen op voorwerpen of verteringen van weelde, alsmede belasting op goede ren in de doode hand; hervorming in het samenstel der be lastingen worde voortgezet, door, met verlichting van den druk der minder ge goeden, het beginsel van progressieook bij de successiebelasting, ruimer toe te passen." Wanneer men nu nagaat, hoe scherp van een katholiek standpunt belasting op goederen in de doode hand wordt bestreden, hoe bet program der katholieke staatspartij geen verdere uitbreiding of veibooging van 's Rijks directe belastin gen wil en dus van progressie niets wü weten, dat het afschaffing van het recht van successie in de rechte lijn verlangt en alleen versterking van 's Rijks midde len door indirecte heffingen vraagt daar begrijpt men al dadelijk, dat De lijd de financieele gevolgen der sociale wetgeving acht te zijn een staatsbankroet. In het program van den Christelijk- historischen Kiezersbond vinden wij geen be lastingparagraaf daarover schenen de heeren nog niet nagedacht te hebben, maar wanneer wij in het Ned. Dagblad van 26 September j.1 lezen„als men het bewijs levert, dat de sociale hervormingen ook rendeeren, zullen we ook daarvoor gaarne voteeren. Maai dit is nog altijd quod est demonstrandum dan zien wij, dat de redactie van het orgaan der christelijk-historischen ook omtrent sociale hervormingen geen afgerond beginsel aan hangt, maar op zien komen speelt, en, zooals uit par. IV van haar program blijkt, bet toppunt der sociale hervormin gen ziet in algemeene eerbiediging der Zondagswet In de scherpe aanvallen van conser vatieve en clericale zijde op de millioe- nenrede zien wij dan ook niets anders dan vrees, dat het waarlijk aan de vrij zinnig vooruitstrevende partij in Neder land zal gelukken tot stand te brengen ten minste voor een groot gedeelte de sociale hervormingen, waarom het volk reeds zoo lange jaren heeft gevraagd. Daarom klinkt het spottend„Gij hebt geen geld I" en zou de minister Pierson aan den minister Borgesius zjjn leege zakken toonen. De wet op den leerplicht zal wel spoedig in behandeling komen en hoe meer men nu de ministers, als niet ern stige mannen, die leven bij den dag, en wel sociale hervormingen aankondigen maar geen middelen bezitten, om ze door te voeren, in miscrediet kan brengen, hoe meer kans er is, dat de wet wordt verworpen of zoodanig geamendeerd, dat de regeering haar moet intrekken. Een nieuw bondgenootschap tusschen anti-revolutionnairen en katholieken is in voorbereiding men leze slechts de artikelen „De Katholieke Staatspartij van de hand van mr. P. J. M. Aal- berse in Het Centrum de geheele clericale linie houdt zich gereed op te trekken en, indien het kan, het vader land gelukkig te maken met „een chris telijk ministerie". Wij gelooven echter dat dit zoo spoe dig niet zal gaan maar de vrees voor de portemonnaie, versterkt door valsche voorstellingen, kan meer kwaad doen dan de zuiverste logica nut kan stichten. Ook hier gelden de versregels „De vooglaar op bedriechen uyt „Den voogel lockt met soeyten fluyt. y Hetgeen nog altijd moet bewezen worden. Welke de overeenkomst is, tusschen Engeland en Duitschland gesloten, is tot nog toe een geheim, maar dat zij van groote beteekenis is, wordt algemeen aan genomen. Het is vrij zeker, dat Portu gal door zijne Afrikaansche bezittingen nauw in het verdrag betrokken is. Por tugal bezit nog uitgebreide koloniën in Afrika, die in de tijden van 's lands grootheid winstgevende landstreken wa ren, doch met het toenemend verval van het moederland langzamerhand last- en schadeposten zijn geworden. De bezittingen, die Portugal thans nog in Afrika heeft, zijn de Kaap-Yerdische eilanden, nederzettingen in Guinea, het eiland St. Thomas, het Prinseneiland en de Stadhouderschappen van Angola, bene vens Benguela, Mozambique met Sofala en Lorenzo Marquez, ter gezamenlijke grootte van vijfmaal het vereeaigd ko ninkrijk, met 7.72 millioen inwoners. De koloniën op het vasteland werden in den loop dezer eeuw meermalen door opstanden geteisterd, die slechts door de grootste krachtsinspanning en met opof fering van belangrijke geldsommen gedempt werden. Het feitelijk bestuur van Portugal bepaalt zich nog sleohts tot de kuststreken. Zoo zijn langzamerhand de eenmaal zeer productieve bezittingen Danaïden- vaten voor 's lands schatkist geworden. De opstand op Cuba, de daaruit ge volgde oorlog met Amerika, eindigende met den afstand van Cuba en Portorico, hebben Portugal hoogst voorzichtig ge maakt. Ook voor dit land bestaat het gevaar, dat het door zijne koloniën met andere machten in botsing kan komen. Nu ontbreken het alle hulpmiddelen om met eenig succes, tegen welk land ook, een oorlog te kunnen voeren. Kort voor den oorlog tusschen Spanje en de Vereenigde Staten had Spanje voor Cuba het belangrijk bedrag van 30C millioen dollars kunnen krijgen,dataan den financiëelen nood, waarin ook Span je sedert jaren verkeert, een einde had kunnen maken. Uit een en ander valt gemakkelijk te begrijpen, dat Por tugal wel genegen was, om zijn6 Afri kaansche bezittingen in klinkende munt om te zetten en dus wel ooren heeft ge had voor de verlokkende aanbiedingen van Engeland en Duitschland. Men wil dan ook weten, dat in de overeenkomst te Londen de geheele afstand der Afrikaansche koloniën van Portugal begrepen is. Engeland en Duitschland zouden verder de zaken tot beider genoegen geregeld hebben. Het gebied van Lorenzo Marquez met de Delagoabaai zou daardoor aan Enge land zijn afgestaan. Uit Johannesburg komt reeds het bericht, dat het bestuur der tollen, der spoorwegen en der tele graaflijnen in dit gebied binnen negen dagen door Engeland zal worden over genomen. In Zuid-Afrika, met name in de Zuid- Afrikaansche Republiek en den Oranje- Vrijstaat, heeft het tractaat tusschen Duitschland en Engeland groote onge rustheid veroorzaakt. In verband daarme de heeft de iegeering te Pretoria spoed gemaakt, om op de overeenkomsten tus schen de Bóeren-Republieken de goed keuring van den Volksraad te verkrijgen. Welke aanspraken Duitschland door het verdrag met Engeland en Portugal in het Zwarte Werelddeel verkrijgt, zal wel spoedig bekend worden. Of de ver kregen invloed eren schitterend zal zjjn, als de voordeelen, die het door het pacht- contract met China in het Hemel- sche rijk heeft verkregen, is bijna niet aan te nemen. Het blijkt meer en meer dat de in-bezit neming van de haven van Kiao-chau een meesterzet is geweest. Kiao-chau is dichter bij het centrum van China en zijn vruchtbare vlakten dan de steden aan de golf van Petsjili. Het is in verbinding met het Noorde lijk district door een vlakte vol nijvere bevolking, als geschapen voor een spoor weg, de bedding van een opgedroogden stroom biedt zich aan voor een kanaal zonder sluizen, dat Kiao-chau met de golf van Petsjili verbindt en Duitschland macht op twee zeeën geven zou. Hoe meer men de positie, door Duitsch land in China ingenomen, bestudeert en men leest over het reusachtig gebied, dat het bestrijkt, hoe meer men het in- zioht bewondert, dat op Kiao-chau de keuze vestigde. Het zou wel kunnen zijn, dat de huidige toestanden in China den Europeeschen landen opnieuw aanlei ding geven, op het zieke en verzwakte lichaam nogmaals een operatie toe te passen. Door de paleis-omwenteling is een nieuw reactionnair tijdperk begonnen. En wat dat zeggen wil, woiden de Eu ropeanen nu al gewaar. De Engelsche en Amerikaansche ge zanten zijn in de straten van Peking door het grauw beleedigd en werden met steenen en vnil geworpen. Eveneens wer den Amerikaansche zendelingen aange vallen en mishandeld. Teneinde de gebouwen der ambassa des te beschermen, hebben de Engelsche en Russische gezanten troepen ontboden. Wanneer zulke daden van geweld in de hoofdstad des rijks kunnen gebeu ren, dan zal het niemand verwonderen, dat er straks in het binnenland nog veel erger dingen plaats hebben. Dit alles doet gevaarlijke verwikke lingen voorzien in het Oosten. Wat er met den keizer gebeurd is, ligt nog in 't duister. Men weet al leen, dat hij door de partij van de keizerin-moeder en Li-Hung-Chang is afgezet. De hervormingsbesluiten, welke door hem onder den invloed van Kang-Ju- Wei waren uitgevaardigd, moeten niet de eenige redenen tot zijne onttroning zijn geweest. De keizer moet op den dag der uitvaardiging in Europeesche kleeding zjjn versohenen, iets, wat bijl den echten Chinees als eene groote be- leediging aan het voorgeslacht wordt beschouwd. Ook moet de houding van graaf Ito, den Japan scben gezant, die grooten invloed op de Chineesche staat kunde uitoefende, groote ontevredenheid hebben verwekt. Sedert is in China een toestand ont staan, die tot groote ongerustheid aan leiding geeft. Een aantal personen uit de omgeving des keizers zijn vermoord, tal van hooge ambtenaren, die Engelsch spraken, zijn gevangen genomen of ver bannen de gunstelingen van de keizerin zjjn met de voornaamste posten bekleed. Zoo volgt in het Oosten de eene ca- tastrophe op de andere. Niemand kan voorspellen, welke verrassingen de dag van morgen zal brengen. Eigenaardig is het, dat het Zuid-Oosten van Europa op politiek gebied tal van overeenkomsten met Zuid-Oost-Azië heeft. Ook hier een land, dat in langzame ontbinding verkeert, ook hier kerkelijke en maat schappelijke toestanden, die meermalen tot bloedige botsingen aanleiding geven ook hier het ontledings- en verdeelings» proces door en onder toezicht van de Europeesche mogendheden. In zake Kreta schjjnen „de vier" het voor ditmaal eens te zijn. Gemeenschap- peljjk is aan den sultan een ultimatum aangeboden, waarin van den grooten Heer verlangd wordt, dat hjj binnen veer tien dagen alle troepen van het eiland moet terugtrekken. Weigert de sultan, dien eisch aan te nemen, dan zullen de mogendheden ge weld gebruiken. De nota der mogendhe den is zeer kort en categorisch gesteld. Zij meende,dat de aanwezigheid van Turk- sche troepen op het eiland onnoodig en gevaarljjk is, ja, dat het de troepen zelf zjjn, die tot daden van geweld aanleiding geven. Zoolang zij er zjjn, is aan een afdoende oplossing van de Kretenzer quaestie niet te denken. De vraag is nu maar, of de mogendheden bij eene wei gering van den sultan werkeljjk geweld zullen gebruiken, dèn of hunne maatre gelen zich zullen beperken tot eene vloot- demonstratie in den Bosporus. De Oostersche politiek en met name de Turksche is bekend wegens de gesle penheid, waarmee ze tot dusver de eisch van Europa wist te ontduiken. Of I ze ook thans nog een uitweg zal weten te vinden, staat te bezien. De Boerenwoning met land, groot 5.62.70 H. A., ten overstaan van den notaris Sloos, te N. Niedorp verkocht, heeft in zjjn geheel f 5359.98 opgebracht. Koopers van perceel I waren de heeren R. R e z e 1 m a n, S. O v e r, C. Over, J. Kuilman en D. Kriller voor f 1682,30van perceel II de heer J. II u 1 s h o f f te Noord-Scharwoude voor f 722 en van perceel III de heer J. G. van Eden roor f 2955.68. "Vee naar Rusland. Stompetoren. Van den heer 9. de Heer, veehouder in de Schermeer, is voor Rusland aangekocht een twee jarige stier voor f 500. Het kind, waarvan in ons vorig nummer de lijdensgeschiedenis stoDd opgenomen, is uit de handen van haar ouders verlost en geplaatst in de Maria-stichting te Alfen a. d. Rijn.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1898 | | pagina 1