Binnenlandsch Nieuws.
Anna Paulowna. Het hei-
halingsonderwijs aan school No. 1. is
in deze maand aangevangen met 10 leer
lingen.
Anna Paulowna, 16 Nov.
Spoorwegramp te Capolle.
Republieken in Duitech Oostenrijk.
De bekende voorvechters voor de
rechten der Duitschers, Schönerer en
Wolf, hebben met vele anderen een op
roeping tot ondersteuning aan de broe
ders uit den Germaanschen stam ver
spreid. In vlammende bewoordingen ge
waagt de circulaire van de algemeene
deelneming voor dit heldenvolk, in welks
gelederen vaders, zonen en families
schouder aan schouder strijden voor de
vrijheid van hun land. Stuitend bij al
die sympathie is de houding van keizer
Wilhelm.
Terwijl door geheel Duitschlaud mot
milde hand gaven voor de betrekkingen
der gevallen lloeren worden bijeenge
bracht terwijl de vrije pers het goed
recht der Boeren bepleit; terwijl uit de
groote steden van Zuid en Noord adres
sen van insieuiming aan dr. Leyds en
Kruger worden gericht; terwijl duizen
den van Duitschland's zonen vol vurigen
moed voor de zaak van recht en vrij
heid de wapenen hebben opgevat; legt
de keizer een bezoek bij zijn dieibre
grootmama at, om daarmee de weield
een blijk te geven van de hartelijke be
trekkingen, die er tusschen het Duitsche
en Engelsehe volk bestaan. Natuurlijk
maakt men van Engelsehe zijde alle mo
gelijke aanstalten, om den verloren, doch
teruggekomen kleinzoon met alle statie
te ontvangen. O politiek hoe groot is
uw macht! Het hart der vorsten kneedt
gij als was, gij bestiert hunne daden en
zjt het licht, dat hunne gangen leidt
Onze Corr. te BURGERBEUG
meldt onsIn de Gem. Zijpe hebben de
ledon van den Gemeenteraad zich tot een
Comité gevormd, om gelden in te zamelen
voor het Roode Kruis, ter. behoeve van de
gewonden in den oorlog van Transvaal en
Oranje-Vrijstaat tegen Engeland. Van dat
Comité was de uitnoodiging tot bijwoning
van een vergadering in elk der hoofdplaatsen
in de gem. uitgegaan. Het ongunstige weer
op dien avond beeft het bezoek aan die ver
gaderingen zeker niet bevorderd, toch was de
opkomst aan de Burgerbrug nog minder
dan zij behoefde te zijn; benevens 2 leden
van het Comité, waren slechts 8 belangstel
lenden opgekomen. Dat resultaat werkte wel
een weinig ontmoedigend op het 5-tal ver
gaderden, maar men meende, dat, al kon het
doel, waarvoor de vergadering belegd was het
uitnoodigen van belangstellenden om in ver
schillende deelen der wijk bijdragen in te
zamelen, niet worden bereikt, zij toch een
besluit moesten nemen.
Een voorstel om een paar mannen tegen
een redelijke vergoeding met lijsten bi) de
ingezetenen te laten rondgaan, werd met
algemeene stemmen aangenomen. De wensch
werd uitgesproken,dat de lijsten zouden ge
tuigen van daden waaruit blijkt, dat er hier
ook nog sympathie bestaat voor onze Stam
verwanten in Transvaal en Oranje-Vrijstaat.
De collecte heeft te Burgerbrug opgebracht
f 62.20.
ITirkshorn.
Dinsdagavond had in de herberg van den hr P. Klos
alhier de Najaarsvergadering plaats van de aldeeling
„Harenkarspel" der Noord-Hollandsohe vereeniging
„Het Witte Kmis-" Door 13 van de 138 leden, die
de afdeeling thans telt, werd de vergadering bijge
woond. Na opening der vergadering door den Voor
zitter, den heer J. Swan, werden de notulen der
vorige vergadering gelezen en goedgekeurd. Ingekomen
waren eenige stukken betreffende het voorstel Sehagen
over de subsidieregeling, benevens een dankbetuiging
van G Smit, die op kosten der aldeeling gedurende
eenigen tijd op „Heideheuvel" verpleegd was geweest.
De Voorzitter stelle aan de orde de ingekomen Be
grooting van Inkomsten en Uitgaven van het
W. K., welke op de Alg. Verg. te Amsterdam zal be
handeld worden. Door een der leden werd hierbij
gewezen op 't hooge bedrag van de „Kosten van
Beheer" der Vereeniging nagenoeg van bet
totaal der Uitgaven, naar 't oordeel van dat lid
waren vooral de posten: „Kosten van 't II.B." en
„Drukwerk", voor vermindering vatbaar. Hij stelde
daarom voor, den Afgev. ter Alg. Verg op te dragen,
bij de behandeling der Eegrooting daarop te wijzen.
Nadat enkele leden over dit voorstel hun meening
hadden te kennen gegeven, werd het in stemming
gebracht en aangenomen, 't Voorstel „Sehagen" werd
nu nog eens weer besproken in verband met de
ingekomen stukken over dat voorstel, van de afdee-
lingen Oudendijk, Warder en Velsen. Besloten werd,
evenals in 't voorjaar, het voorstel „Sehagen" te
steunen. Vóór de verkiezing van een afgevaardigde
naar de Alg. Verg., bepleit de heer L. Reuvers de
wenschelijkheid van twee afgevaardigden, waarvan dan
één door de afdeeling zou moeten bekostigd worden.
Na eenige bespreking wordt besloten tot het zenden
van twee afgevaardigden en den tweeden afgevaai digde
een vergoeding van f 6.uit te keeren. Tot afge
vaardigden werden hierna gekozen de heeren J. Dam
en K. IJff, tot hun plaatsvervanger de heer E.Meijer
Drees.
Het ongeluk, dat den broeder van den watermo-
lenaar van Leijen getroffen heeft en waardoor een
groot gedeelte van het beddegoed van dezen, die in
zeer armoedige omstandigheden verkeert, onbruikbaar
werd, gaf aanleiding tot de vraag, of de atdeeling
ook iets zou kunnen bijdragen tot vergoeding van
het onbruikbaar gewordene. Onderscheidene leden
laten over deze zaak hun stem hooren en tenslotte
wordt besloten, voor Van Lei'en een bed ena. met
kapok te doen vallen op kosten der afdaeling. Bij
de rondvraag brengt de heer J. Dam ter sprake de
wijze, waarop de ontsmetting gewoonlijk geschiedt
Zonder iets af te dingen op den goeden wil en de
goede behandeling van den tegenwoordigen ontsmetter,
meent spreker dat het toch èn in 't belang van de
ontsmetting, èn in dat van den ontsmetter zelf mag
geacht worden, dat deze een opleiding daarvoor
ontvangen hebbe. Hij stelt dns voor, den tegen
woordigen ontsmetter op kosten der afdeeling in de
gelegenheid te stellen, zich practisch te bekwamen
voor het ontsmetten. De heer dr. Keijser geeft als
deskundige te kennen, dat de wij zo van ontsmetting
niets te wenschen overlaat, dat de ontsmetter zeer
zorgvuldig te werk gaat en dat hij 't daarom onnoodig
oordeelt, op 't voorstel van den heer Dam, dat nog
al met vrij groote kosten gepaard zou gaan, in te
gaan. Naar aanleiding van dit laatste stelt de heer
IJff voor, een onderzoek in te stellen naar het bedrag
der kosten voor een opleiding tot ontsmetter.
Dit voorstel wordt aangenomen en de behandeling
van 't voorstel van den heer J. Dam tot de Januari
vergadering uitgesteld. Hierna wordt de vergadering
door den voorzitter gesloten.
Harenkarspel, 16 Nov. '99.
J. 1. Woensdag vergaderde de Groenten-Vereeniging
„"Waarland en Omstreken" ten huize van den heer
T. de Jong aldaar. Ongeveer 25 leden waren togen-
woordig. Na opening der vergadering, waarin de
voorzitter wees op het succes, dat de Vereeniging,
haar kortstondig bestaan in aanmerking genomen,
reeds bereikt had (juist op d«nzslfd«i° dag nl. was
den nieuw«u wrj, op haar initiatief door do Banne
Harenkarspol aangelegd, afgesohouwd), en voorlezing
van 't gen-etuleerds der vorige bijeenkomst, dat ou-
▼orauderd goedgekeurd werd, word mededeeling gedaan
van «tsigc ingekomen stukken. O. a. was ingekomen
ui) jL*hx\}Y£B van het Bestuur tkr Gemeente, inhou
dende de mededeeling, dat men eerst du flnanciëele
uitkomsten van de telefoon eenigen tijd wilde nagaan,
alvorens ten opzichte van de «1 of niet invoering van
een uniformtarief voor de gebeele gemeente een besluit
te nemen. Ook was ingekomen een schrijven van den
heer Hazeloop, tainbouwleeraar in de provincie Noord.
Holland, te Aalsmeer, waarin deze zich beschikbaar
stelt tot het honden van een voordracht. Naar aan
leiding daarvan wordt besloten, genoemden lieer uitte
noodigen, in de maand December voor de\erecn. te
willen optreden en met het oog op de bepeikte
ruimte in 'tgewene vergaderlocaal, beslcot men deu
heer Burgemeester te verzoeken, deze vergadering te
mogen houden in 't achoollokaal cd het bijwonen voor
ieder belangstellend» open te stejlen.Tenein'ie in 'It.voi-
gend voorjaar bij tijds gereed te zijn met een inschrijving
voor kunstmest, werd besloten de voorbereidende
werkzaamheden daartoe zoo spoedig mogelijk aan te
vangen. Verder werd mededeeling gedaan van de proef,
voor rekening
besproeien van
persouc
van ile vereeniging gedaan, met het
aardappelen met Bordelaise. Bij vier
was de besproeiing tweemaal toegepast op
drie snees aardappelen. Resultaten bad zij evenwei j
niet opgeleverd, daar ten gevolge van de gunstige
weersgesteldheid de ziekte vrijwel was weggebleven.
Een der proefnemers verklaarde eidiler, van 't be
sproeide deel merkelijk grooter opbrengst te hebben
gekregen, dan van 't onbesproeide, terwijl een ander
verklaarde, dat het le deel veel 1 uiger g.o.-n gebleven
was dan 't laatste. Besloten werd, de proef ia '1 vol
gend jaar te herhalen. Alsuu kwam de hoofdschotel
voor den avond in behandeling, n.1. de Bespreking van
de mogelijkheid, om de markt aan 't staliou Noord-
Scharwoude te verleggen. Dit punt werd door den
voorzitter, den heer Plaatsman, ingeleid. Evenals
door hem reeds in eene vergadering, gehouden te
Nieuwe Niedorper Verlaat, gepleit was voor die ver
legging, wees hij ook hier met behulp van eene
teekecing aan, welk een geschikt terrein, te water en
te land van alle zijden bereikbaar, daartoe in de
onmiddellijke nabijheid van 'i station bestaat aan de
ringvaart gelegen tusschen de polders Heer Hugowaard
en Waarland tusschen de Spoorbrug en de nieuwe
Waarlandsbrag; hoe gemakkelijk't voor de H. IJ, S. M.
zou zijn, om langs het terrein een klein zijlijnfje aan
te leggen. Nog andere plannen, elders besproken,
werden daarna door hem medegedeeld en toegelicht,
doch het slol van de discussie naar aanleiding van
een en ander was, dat het door den Vooizitter ont
worpen plan algemeen voor het eenige ratioueele, dat
de nmrkt te Noord- Scharwoude een groote
toekomst verzekert, werd verklaard. Het Bestuur
werd dan ook gemachtigd, voor rekening der vereeni
ging propaganda voor dit denkbeeld te maken, door
teekening en verklaring met verzoek ooi adhaesie aan
de Zusiervereeuigingen in den omtrek en aan belang
hebbenden toe te zenden.
Niets verder te behandelen zijnde, werd deze belaug-
rijke vergadering ten slotte op de gebi uikelijke wyze
door den Voorzitter gesloten.
Vergadering der Afdeeling
„Winkel" van Vulksondei wijs, gehouden den 18
November 1899, bij den heer A WitJz te Winkel.
De Voorzitter, de heer K. Breebaart Jz., opende de
vergadering met een welkom aan de leden, die ten
getale van 17 aanwezig wareri, eu gaf het woord aan
den Secretaris, den heer J H Bergman, voor 't lezen
der notulen en 't verslag van 't Bestuur, betreffende
de werkzaamheden, sedert de laatstgehouden vergadering
verricht. Deze zijn vooral geweest 't ontwerpen en
uitvoeren der reisjes met de schoolkinderen der
hoogste klassen, samen 56, naar Amsterdam en met
alle kindereu naar Bergen.
Voor 't nauwkeurig verslag ontving de Secretaris
bij monde van deu Voorzitter den dank der vergadering.
In-zekomen was: I. een schrijven van deu heer K.
Boeke], wiens rijtuig bij deu rijtoer eenigszins
beschadigd was eu aan wien het Bestuur opgaaf van
de geleden schade had verzocht, met de mededeeling,
dat hij geen vergoeding verlaDgde en bij eventuëele
gelegenheid zich gaarne weder beschikbaar stelde om
aan bet goede doel mede te werken.
2 een circulaire met een begeleidend schrijven
van hot Hoofdbestuur aan de Afdeeling, in overweging
gevende om illeen, of in vereeniging met de aldee-
lingen Alkmaar, Hoorn en Zijpe, een betooging voor
leerplicht te organiseeren. De Vergadering besloot
een afwachtende houding aan te nemen en zoo :r.en
van andere zijde er toe mocht worden aangezocht,
dan aan 't Bestuur over te laten of de afdeeling al
of niet zal medewerken. Het verslag van de alge
meene vergadering dsr Vereeniging,gehouden te
Amsterdam deu 23en Mei 1899,werd op verzoek -van
den heer H. van Heerikhuizen, die door oHgesteldheid
verhinderd was, uitgebracht door den heer S. Vonk.
Tot bestuursleden in de plaats van de heeren
L. Beijueveld, R. Kuiper Jz. en II. van Heerikhuizen,
die niet herkiesbaar waren, werden gekozen de heeren
E. Wind, K. Knecht en Jb. Homan, terwijl de
secretaris, de heer J. H. Bergman, werd herkozen.
Voor 't nazien der rekening van den penningmeester
werd een commissie gekozeD, bestaande uit de heeren
S Rentmeester, S Vonk en T. Beumkes.
Omtrent 't verdeden der overwinst van de
sehoolspaarbauk, wat vroeger pondsponds— gewijze
geschiedde onder de spaarders, stelde het Bestuur
voor, een scm van i 25 als reserve te honden en 't
overige onder de spaarders gelijkelijk te verdeden,
welk voorstel werd aangenomen. Als laatste pnnt
kwam op de agenda voor; Bespreking van School»
hygiène en schoolartsen.
De inleider, de heer J. Porte, begon met te zeggen,
dat hij een deskundige in de vergadering had verwacht,
waarop de secretaris antwoordde, dat hij den heer
W. Melchior daartoe had nitgenoodigü, dat deze
de nitnoodigin-g had aangenomen, doch op dezen
avond verhinderd was te komen Hierna deelde de
inleider mede, dat kort geleden zich een huidziekte
had voorgedaan, die volgens zijn meening op school
anderen had besmet. Hij meende, dat door 't school
gaan ziekten ontstaan of verbreid worden want men
moet uiet vergeten, dat de overgang van de vrije
natuur naar de bekrompen ruimte van het schoolver-
trek, van de vrije beweging naar een gebonden-zijn
aan dezelfde plek, een grooten invloed op 't kind
niioefent. De nieuwe omgeving maakt den een minder
levendig, den ander prikkelbaar. De ventilatie is
vaak niet goed geregeld eu onvoldoende. Ook bijziend
heid werd door Hem genoemd als een kwaal, waaraan
niet de noodige aandacht wordt gewijd.
Het deed hem leed, dat ouderwijzers geen ziekte
gevallen kunnen coustateeren en daaiom oordeelde hij
het wenschelijk. dat in elke gemeente een arts wordt
opgenomen in de plaatselijke schoolcommissie Deze
kan dan den toestand geregeld opnemen en den
onderwijzer vragen doen eu wenken geven in 't belang
der school en van het kind We leven in een tijd, waarin
de geestelijke ontwikkeling op den voorgrond treedt
en te weinig op die van 't lichaam wordt gelet.
Daarin moet verandering komen en vandaar de plaatsing
van het punt op de agenda en bespreking ervan in
deze vergadering. Allen waren het met den heer Porte
eens en konden zich vereenigen met het voorstel van
den voorzitter, dat in de volgende maand eene algem.
v«rg. zal worden uitgeschreven, waarin dit punt
opnieuw zal worden behandeld, en dut dan een paar
doctoren zullen worden uitgenoodigd om in die verg.
hunne zienswijze te willen mcdedeelon. Met een woord
van dank aao den inleider eu de leden voor hun
tegenwoordigheid, sloot de voorz. de verg.
Anna Paulowna, 17 Nov.
Ia de vergadering der liberale kiesver-
eeniging alhier, jl Woensdag gehouden,
werd als bestuurslid gekozen de heer P.
D. Kaan, in plaats van den heer H.
Komen, die periodiek aftrad en niet her
kiesbaar was.
Tevens word besloten, in overleg te
treden met het Bestuur der Centrale
Liberale Kiesvereeniging te Helder, ten
einde te trachten, in den loop van dezen
winter op verschillende plaatsen van het
kiesdistrict politieke lezingen te houden.
Anna, Paulownn, 15 Nov.
Gisterenavond hadden we de eerste
leesvergadering in dit seizoen van ons
Nuts departement. Do zaal was flink bezot
en er heerschte opgewektheid. De werk
zaamheden bestonden in litteransche en
muzikale bijdragen. Van het eerste deel
kweten zich de heeren Dubbeld en v. Gor-
kom van het tweede do dam s 01 thuis,
Dubbeld en de Boer, benevens de heeren
Speets, stafmuzikant te Bergen op /.oom,
en Raap. 't Was een gezellige en genot
volle avond.
Op 12 December a. s. zal ons departe
ment een proef nemen met volks-oor-
drachtenbijzonderheden daaromtrent
deelen wij later mede. u
Koolveiling door „Nienvv I_,«ven.
Woensdag 15 November.
een
van
Rooile kool 2e soort f 3 50 a
3c «oort 2.75 a
v -le soort I 50 a
rt oe soort 0 75 a
Gele kool le soort 5.-
t/ 2c soort 3 25 a
Bloemkool u 1 50 a
Blauwe aardappelen 0 60 a
Blanke u 0.55 a
Aangevoerd 130 jsak aardappelen
4.
3.25.
v)
1 25
5.26.
4
p. 100.
70 p. 35 K G.
0 65
buitongowonc
hot Departement
het „Nut"
van
Donderdag
Roode kool le soort 1'
2e soort
3e soort
4e soort
5e soort
Gele kooi le soort
2e soort
3e soort
Witte kool 2e soort
3e soort
V r ij d a g 17
lloode kool
16 November
4 75 a t
3.75 a
2 50 n
1.50 a
0 90 a
4 50 a
3.a ii
2.10 a
2.50 a
3 25 a
6 50.
4.50.
3.50.
2
1 25.
5
3.75.
2.80 p.
4.—.
2.—
100.
November.
le soort f 4 75 a f 5.25.
2e soort 3.75 a 4.50.
3e soort 2.70 a 3.50.
4e soort 2 10 a 2 60.
5e soort 1.60 a 2
Gele kool 2e soort 3.50 a 4—.
3e soort 2.50 a 3 25.
Witte kool 3e soort 3.— a
Van 15 18 November werden op de veiling
45000 stuks aangevoerd.
Op de aardappel- en groentenveiling,
die thans geregeld 's Woensdags te half
twee door „Nieuw Leven" wordt gehou
den, werden deze week geen andere
producten aangevoerd dan aardappelen,
hoewel de koopers ook wel uien hadden
willen koopen, en wortelen, rapen en
bieten zeker ook wel aan den man ge
bracht zouden zijn.
Eerste soort roode kool wordt op de
veilingen weinig aangeboden veel kool
wordt maar weer aan buis verkocht, wat
natuurlijk drukkend werkt op de markt.
Algemeene veiling wordt zeer in 't
belang der landbouwers geacht, doch Jan
wil wel veilen als iedereen 't doet eu
Piet wil niet veilen, omdat Klaas en zijn
broers toch maar weer verkoopen. Toch
gelooven we, dat 't „wegmaken" en
leveren op de markt af, dit jaar eeu
beslissenden knak hebben ontvangen.
Dat zou dan alvast één goede vrucht
onzer veilingen zijn.
Groenteamarkt
te Brosk op Langendijk.
Woensdag 15 November.
11200 Reuzenbloernk. f 2.50 a 1 7.25 p. 100
3000 gele 2.50 a 5
2000 witte 2.a 3.25
Donderdag 16 November.
5000 Reuzenbloernk. f 2.50 a f 5.50 p. 100.
1000 roode kooien 1.50 a 2.50
3000 gele 2.a 4 50
1500 witte kooien 1 a 2.
Vrijdag 17 November.
4000 Reuzenbloernk. f 2.a f 6.p. 100.
2500 roode kooien 1.50 a 3
4000 gele 1.50 a 3.75
2500 witte 150a„ 2 50
De prijzen der eerste soorten groenteD zijn:
roode kool f 5.a f' 6.per 100.
gele 5 a 6.—
witte 6 a 7.—
Uien f 1 70 a f 1 80 per baal van 50 K'G.
Koolrapen f 1.75 af 2 75 p. 100
Wortelen 1 30 a 1.75 1000.
Bieten 6 a 9.— 1000.
Rammenas 0 50 a 1.100.
Een der eigenaars van
de met schurft besmette schapen in de
gemeente HELDER heeft door een wil
lekeurige handeling een proces-verbaal
opgeloopen. In strijd met de wet heeft
hj onder contrêle gestelde schapen naar
een andere plaats overgebacht, wat tot
een vervolging aanleiding heeft gegeven.
Voor anderen zeker een les, om zich
voor zoo iets te wachten.
Wieringen.
J.l. Woensdagavond gaf onze muziek-
vereeniging „Harmonie" haar eerste uit
voering voor gehuwde kunstlievende le
den,in't lokaal van den hr. Koorn.De voor
zitter, de heer Asjes, opende in korte
woorden de bjeenkomst, en deelde hot
publiek mede, dat, na afloop der muziek
nummers, het Transvaalsche Volkslied
gespeeld eu gezongen zou worden. Even
als vorige jaren werd ditmaal een
blijspel opgevoerd, getiteld De Schoon
vader of de man vau den blauwen brief,
door J. Hubertus Janssen. Muziek, too-
neel en zang vielen bj het publiek zeer
in den smaak, hetgeen na afloop van
elk nummer door een daverend applaus
werd bewezen. Te ongeveer 11 uur sloot
de voorzitter do bijeenkomst, en dankte
allen voor hun trouwe opkomst. Een
gezellig bal hield de aanwezigen tot 2 uur
bjeen.
Door de leerlingen der
openbare school te Oude Niedorp is
voor de Nederl. Zuid-Atrikaausche Ver
eeniging f 23.14'/s bijeengebracht.
De 1 ij s t e n, die bj ver
schillende ingezetenen te Nieuwe
IN iedorp ter inteekening waren neer-
gelegd, hebben te zamen f 353.445 op
gebracht, welk bedrag aan de Ned.
Zuid-Afr. Vereen, zal worden overge
maakt, ten behoeve van de nagelaten
betrekkingeu van in den strijd gevallen
Transvalers en Vrjstaters.
De prijzen der alikrui-
ken zjn langzamerhand van f 2.75 a
f 4.tot f 3.k f 4.50 per baal ge
stegen. In de verloopen week bedroeg
do vangst op W ieringen ruim
200 balen.
Via Amsterdam werd de vangst naar
Engeland verscheept.
- In
vergadering
Nieuwe IViedorp - q
trad Vrijdagavond deu 17den dezer
het lokaal van den heer Haringhuizen
lis spreker op do heer J. H. U»pmg,
met het onderwerp „De sociale U - -
De vergadering was tamelijk v
bozocht. i j
De spreker, na van don Voorz., de.
heer P. Maats, het woord te hebben
bekomen, zette uiteen, ten eerste, da-
het do bedoeling was, do toestanden te j
bespreken, niet zooals die m j
of Indië of in het katferland Natal
voorkomen, maar zooals die zjn in he
grootste deel van Europa, EngoM, j
Duitschlaud, Eiankrjk ena, en ten twee-
de, dat het programma van den avond -
zou handelen eerstens over de oorzaken
van den huldigen staat van zaken, en
tweedens over d.) middelen om 10.n
toestand te verbeteren. De geschiedenis
dus en do oplossing van het inaat-
schappoljk vraagstuk.
ün^etwjfeld heeft de tegenwoordige
inrichting van de maatschappj haar
ontstaan te danken aan de Eransche
Revolutie van hot eind der vorige eeuw
En hoe bloedig en treurig die mocht
zijn, het valt niet te ontkennen, dat
dierevolutie, nagaande hoe de volks-
omstandigheden vóór dien t jd waren
uitputting van de burgers door geeste-
Ijkheid en adel, onvermijdelijk, ja nood
zakelijk was; en ook, dat zj zeer goede
gevolgen met zich heeft gebracht. De
wereldtentoonstelling van 1889 te Parijs
was de sprekende getuigenis van die
goede gevolgen, een waardig jubileum
van de revolutie.
Maarwas op het platteland een zeer
groote verbetering ingetreden, vooma-
meljk door de billijker verdeeling van
den grond in de steden bad de atschaffing
van de gilden, hoe goed ook in vele
opzichten, niet die volkomen verbetering
gebracht, die men zich daarvau had
voorgesteld. Wel was voor allen het
worstelperk geopend, maar het bleek,
dat de strijdkrachten niet gelijk waren
het „zalig zju de bezitters" kwam
terdege aan het licht. De vroegere am
bachtsman werd langzamerhand, vooral
door uitvinding van machinerieën en
toepassing van den stoom, niet moer dan
een aanvullingstuk vau de machine. Eu
als een donkere wolk aan den maatschap-
peljken hemel kwam daar opzetten de
groote schare fabrieksarbeiders, prole
tariërs, als een gevolg v$n het steeds
rjker worden van de bezitters der
fabrieken en machines, en het met gelij
ken tred achteruitgaan, zoo moreel als
stofieljk, van de arbeiders. Overmatige
arbeid bj een zeer klein loon kwam
aan de orde van den dag en tegenover
boete-systomen, kinder-exploitatie en
verwaarloözing van gezondheids-maatre
gelen, was geen spoor van pensioenen,
weduwen-fondsen, zorg voor zedeljk
leven, enz.
En of die toestanden nu nog zoo zjn P
De conferentie van den Duitschen keizer
indertjd, de bemoeiing van de R. C.
gsesteljkheid mot de arbeids-kwestie,
het program van actie der anti-revolu-
tionnairen, het werken van generaal
Booth enz., zjn er maar al te duideljke
bewjzen van.
Wei is het niet waar, wat Marx gezegd
heeft: de rjkdommen steeds grooter,
maar het aantal rijken kleiner en de
armoede minder groot, maar het aantal
armen steeds grooter wordt; en kan aan
de hand van Goeman Borgesius worden
aangetoond, dat b.v. in Engeland 1/-i0
tegenover vroeger van de bevolking
bedeeling noodig heeft dat de sterfte
ook onder de armen belangrjk minder
wordtmaar erkend moet, dat de con
tracten vaak schril zjn en verbetering
nog zeer noodig is; niet behoeft de aft
gemeene welvaart of rjkdom toe te nemen,
maar een evenredig deel daarvan moet
aan de minder bedeelden worden afgestaan,
wil men voorkomen, wat Schiller in zjn
Lied vau de Klok zoo vreeseljk geschil
derd heeft.
Na een kleine pauze vervolgde
spreker zijne rede; nu ter behande
ling van het meer praktische gedeelte
van het vraagstuk de middelen tor ver
betering van de maatschappcljke toestan
den niet van de persoon!jke nooden,
zooals daar zijn door b.v. drankmisbruik'
eigen traagheid, zorgeloosheid, enz., maar
do maatschappelijke nooden.
De heilstaat, zooals de socialisten
maar al te dikwjls verkeerd beoordeeld
dien droomon alle bozit in banden
van den staat of de gemeenschap, die
elk der leden naar waarde betaalt, zoo-
danig, dat voor ieder het leven waarde
heeft, is gebouwd op de idéé, dat do
tnenschen allen volmaakt zju en der
halve zal die staat nog lang uitblijven
maar behalve dat, heeft die oplossing
dit grQote nadeel, dat alle individuen
worden gemaakt tot ambtenaren van den
algemeenen werkgever, den staat. En
die opheffing van de persoonlijke vrijheid
deu kostel jksten schat der menschen zal
natuurljk oneindigen strijd ontmoeten.
In tegenstelling met de vroegere staat
huishoudkundigen, die de meening voor
stonden, dat de Staat zich niet dient te
bemoeien met de arbeidskwestie, maar
vraag en aanbod, vrije concurrentie den
toon moeten aangeven, bepleiten de tegen
woordige staathuishoudkundigen een in-
grijpen van. den staat, waar de arbeiders
Biet bij machte zjn, zelf te hunnen
behoeve verbetering aan te brengen.
iioo ontstonden de inspecteurs van den
arbeid en zijn in bet loven geroepen do
hyièuisoho voorschriften voor fabrieken
e,,z wetten op don overmatigen arbeid;
ZOo zullen nog gemaakt moeten worden
de wetten totinstelling van een wekeljk-
echen rustdag, zoo mogelijk den Zondag;
afschaffing van belasting op eersto levous-
behoeften en schoolgeld voor minvermo
genden; oprichting van vakscholen en
als een waardige voortzetting van do
b«schermende wetten tegen vrouwen- eu
kinderarbeid, den leerplicht, en voorts
regeling van goedkooper en sneller recht.
Niets grieft de staat echter, wat uiet door
de openbare meening geëischt wordt,
en daarom werko elk mêe oin die idééën
te verbreiden en te verkondigen. De
onrechtvaardige toestand, dat de arbeider
geheel afhangt van vraag en aanbod,
moet ophouden tc bestaan. Er dient
geregeld to worden, dat do arbeider zijn
aandeel ontvangt in de winst, die
hj heeft helpen mogeljk maken. Even
wel, het mag niet alleen do billijkheid
tegenover den arbeider zju, die ons
tot dergelijke bepalingen brengt, de al
gemeene broederschap moet heerschen,
en deze alleen is ia staat de rnaatschap-
peljke nooden op te heffen, Samen
werking en goede wil moet er zjn
tusschen de arbeidors aan deu eeucn eu
de kapitaalbezitters aan den anderen
kant. De lagere klassen moeten leeren
inzien, dat het niet aangaat zoo maar te
huwen en kinderen voort te brengen,
zonder eenigo zorg voor eventuceie
slechte tijden, ziekten enz.; do hooger
geplaatsten mogen zich niet beschouwen
als eigenaars vau hun deel, maar moeten
als het ware goede rentmeosters daarvan
zjn, getrouw afdragend het deel dat den
arbeider toekomt.
Broederschap, samenwerking, liefde
is een stellige eisch voor maatschappelijken
vooruitgang en wat op die w jze verkre
gen kan worden, is reeds waar te nomen
ia de fabrieken ouder beheer van den
heer Van Marken te Delft of do hoeren
Stork to Hengelo en bj de vereenigingen
voor den bouw van arbeiderswoningen
in sommige steden. Geen verbetering is
te wachten zonder die naastenliefde, die
samenwerking en toe prediking daarvan
doe ieder zjn best. Met een verhaat uit
de„1001 nacht"- vertellingen,waarvan ook
de samenwerking, het „helpt elkander"
de moraal is, sloot spreker zjne rede.
Bj het debat lichtte de heer Scher-
merhorn, die omtrent eenige punten eene
andere opvatting had, zjne meening toe;
zoo o. a., dat de nooden bj de arbeiders
op het platteland niet soms, maar a 1-
tjd zjn; dat de nooden door eigen
schuld heel dikwjls een natuurljk gevolg
zjn van de maatschappeljke nooden;datde
rjkdommen niet zjn geschonken aan de
individuen, maar aan de gemeenschap
dat liefdadigheid heel schoon is, maar
een duideljk bewjs van de verkeerde
inrichting dor maatschappj, en voorts
wenschto de heer Schermerhorn duideljk
het verschil uitgesproken te zien tusschen
de sociaal-democraten, die, zooals de hr.
Lamping terecht gezegd had, alles willen
beklemmen tusschen de staatsbanden, en
de socialisten, die ook de persoonljke
vrjheid als hoogste goed beschouwen.
De heer Van Eden had verwacht, d it
de heer Lamping meer zou hebbeu ge
zegd van de zoo moreel als finantiëel
betreurenswaardige toeneming vau hot
militarisme en van de verschrikkelijk
nadeelige weiking van het groot kapitaal;
het heel groot kapitaal dan.
De heer Lamping beantwoordde do
debatters, waarna te ruim elf uur de
verg. met een woord van dank aan de
sprekers en de vergaderden door den
voorz,, den heer Maats, gesloten werd.
T e Zuid-Scharvvoude
heeft het Transvaal-comité langs de
huizen een collecte gehoudon en daarbij
f 200 bjeengebracht.
Het plaatsel jk comité voor do inzame
ling van giften ten behoeve der slacht
offers in Transvaal en Oranje—Vrjstaat
hield gisterenavond een bijeenkomst.
Dezer dagen wordt dus een beroep go-
daan op de sympathie onzer ingezetenen
voor onze stamgenooten in het Zuiden
van Afrika.
Twee der gekwetsten verkeoren nog
in levensgevaar. De overige ernstig gewon
den waren naar omstandigheden vrj wel.
Tot dusver zijn acht personen 'dood.
Te Callantsoog heeft
zich een Commissie gevormd tot inzame
ling van gelden voor de Transvaal.
A '8 hoofdingelanden van
bet Hoogheemraadschap van de Honds-
bossche en Duinen tot Petten werden
door het Ambacht van West-Friesland
genaamd de Schager en Niedorper Kog
gen gekozen de heer J. Stammes te
behagen, aftr. lid, en voor wijlen den hr.
K. Breebaart de hr. J. Koomen te Winkol.
Tot Heemraad van het
Ambacht van West-Eriesland, genaamd
de Schager en Niedorper Koggen, word
herkozen de hr. J. Koomen Hz. te Winkel.
ALKMAAR, 16 Nov.
Bj de herstemming voor hoofdinge-
laud van do Hondsbossehe en Duinen
tot I otten, tusschen de heeron J. Frans
to Heiioo en mr. B. van dor Peen de
18 eerstgenoemde gekozen met 153
van de 292 stemmen.
- Benoemd tot brieven-
gaarder aan 't «and, gom. Zijpe, de
heer D. Jimmink IIz. in plaats van dea
