N16 fi W S-,
lilEflSitll- Lllll
Bnreaa: SCHBIAtiKS, Laao, I>
UitgeverP- TRAPMAN.
MedewerkerJ. WIW KËL.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE BUD.
TRANSVAAL.
Buitenlandsch Nieuws.
Binnenlandsch Nieuws.
Zo» .ag 4 HAART 1900.
44s s Jaargang 3500.
en
Dit blad verschijnt tweemaal per week Woensdag-
Zaterdagavond. Bij inzending tot 's morgens 9 ure, worden
A.DVERTENTLKN in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
INGEZONDEN STUKKEN één dag vroeger.
Prijs per jaar f 8.—. Franco per post f 8.60.
Atzonderlijke nummers 5 Cents.
ADVERTENTIEN van 1 tot 5 regels f 0.25;iedere regel meer 5 et
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Dat Cronjé zich heeft moeten over
geven, na zooveel betoon van moed en
dapperheid, heeft ons meer gespeten, dat
hebben wo meer gevoeld, dan het zooge
naamde ontzet van Ladysmit h.
Dat hadden we verwacht,doordat vele mili
taire autoriteiten dat een eisch genoemd
hadden van de veranderde tactiek, die
de Boeren volgen moesten na de over
gave van Cronjé.
Bulier seinde Douderdagmoi gen
Generaal Duodonald met de Natalsche
Karabiniers en een regiment, samenge
steld uit verschillende wapenen, trok
gisterenavond Ladysmith binnen.
Men meldt, dat de streek tusschen mij
en Ladysmith door de Boereu is verlaten.
Ik ruk naar Nelthorpe.
Dienzelfden middag seinde Bulier
„Ik ben juist uit Ladysmith terugge
keerd. Met uitzondering van eeD kleine
achterhoede aan de Noordzijde op Sur
prise-heuvel,zijn alle belegeraars in groote
haast afgetrokken en het land ton
Zuiden van de stad is geheel vrij van
hen.
„Het garnizoen van Ladysmith zal een
weinig verpleging moeten hebben, voordat
de soldaten voor den velddienst geschikt
zullen zijn."
Zooals gezegd, is de ontzetting van
Ladysmith niet gepaard gegaan met
het verslaan van het Boerenleger. De Boe
ren zijn uit zichzelf vertrokken en hebben
al hun geschut en proviand en verdere za
ken meegenomen. De dagen te voren is er
evenwel bij Ladysmith woedend gevochten
en bij die gevechten moeten de verliezen
der Engelschen ontzettend zijn geweest.
Bulier seinde reeds vroeger, dat hij
Spoorwegheuvel tegenover Pietersstation
had genomen. Yan dat gevecht lezen we
De aanval der Engelsche troepen was
gericht tegen Spoorwegheuvel tegenover
Pietersstation, twee mijlen ten Westen
van den spoorweg. Onder het moordend
vuur der Boeren drong de Iersche
brigade door tot een punt ten Westen
van den spoorweg, even voorbij Pieters.
Hier kwam zij te staan voor een diepe
donga, waarover een smalle brug was
gelegd, die volkomen onder het bereik
van de geweren en kanonnen der
Boeren was. De Ieren moesten de brug
over, wilden zij den heuvel bestormen.
Een compagnie stormde op de brug,
doch de meesten vielen vóórdat zij aan
de overzijde waren. Een andere compagnie
beproefde het met niet gunstiger resul
taat. De Britsche artillerie vuurde onop
houdelijk op do Boeren, doch zonder
blijkbaar succes. Hun vuur bleef even
zwaar en even moordend. De Iersche
brigade leed verschrikkelijke verliezen.
Er werden zandzakken aangebracht,
waarachter de mannen dekking zochten.
Zij onderhielden een gedurig vuur op
de Boeren en middelerwijl trokken
anderen man voor man over de brug.
Toen er genoeg manschappen aan de
overzijde waren, werd de gevechtslinie
geformeerd en bevel gegeven tot den
aanval op den heuvel. Bij secties spron
gen de mannen voorwaarts, terwijl hun
kameraden van achter hun dekkingen
onafgebroken vuurden om den sprong
te dekkeD. Na vijf uur van zwaren
strijd bereikte de voorste compagnie
der Inniskillings een plateau op 200
yards van de schansen der Boeren Zij
chargeerden, doch de Boeren stonden
ondanks het overweldigend vuur uit de
Britsche geweren en kanonnen, op en
schoten de aanvallers neer. In één
minuut tijds stond van deze compagnie
geen man meer. Zij was echter niet
geheel vernietigd.Na eenigen tijd stonden
eenige soldaten op en liepen terug om
dekking te zoeken. Een tweede com
pagnie onderging hetzelfde lot. Ten
slotte groeven de manschappen zich in
en brachten den nacht door op de
helling van Spoorwegheuvel. De Inni
skillings trokken uit met 24 officieren
des avonds waren er nog 5 over.
Den geheelen nacht werd over en
weer geschoten.
Ten laatste moet Bulier toch geslaagd
zijn Spoorwegheuvel te nemen.
Dat Londen juicht, dat kunnen we
ons zoo voorsteilen,en voornamelijk de ont
zetting van Ladysmith moet tot veel vreug
debetoon a inleiding gegeven hebben. De
wijze, waarop het is geschied, oordcelen we
verre van waardig. D^iirticuliere corres
pondent der „N. R. Ct." schrijft daarover:
Londen vierde ware saturnaliën wegens
het ontzet van Ladysmith. Naarmate de
middag vorderde, weiden de volksoptoch
ten en menschenophoopingeu ia de
hoofdstraten talrijker en rumoeriger en
werd aldaar reeds spoedig het verkeer
gestremd. Tallooze marskramers ver
kochten druk vlaggetjes en medailles met
de portretten van White en Buller,
waarmee zelfs krantenjongens, schoen
poetsers en huurkoetsiers pronkten. Er
werden bijna geen zaken gedaan. Daar
de voornaamste openbare scholen en ook
I de bijzondere vanmiddag vacantie gaven,
paradeerden massa's schoolkinderen mede;
zingend en met banieren zwaaiend in de
i hoofdstraten, waar talrijke vrijaf hebbende
winkelbedienden, werklieden en kinderen
gezelschappen vormden. Vele winkeliers
sloten, anderen staken de vlag uit. De
effectenbeurs hield zich meer bezig met
het zingen van patriottische liederen, dan
met zaken doen, doch bleef desondanks
open, ofschoon de transactiën en prijzen
nagenoeg nominaal warenmaar de koren
beurs sloot al om één uur, omdat zaken
doen onmogelijk was geworden, doordat
een geweldige menigte do versierde beurs
binnenstroomde en zich daar zingende
onder de graanhandelaar- mengde. Ik
zag vele wildvreemden elkaar omarmen
op straat, roependeLeve Buller en
White! Vele bemiddelden trakteerden
de voorbijgangers in het openbaar, het
geen niet weinig moet hebben bijgedragen
tot do algemeene opwinding, welke zeker
eeu alles behalve zuivere brooddronken
heid was.
Kortom, het was vandaag voor Londen,
alsook voor de gewestelijke hoofdsteden
van Engeland, een geïmproviseerde vacan-
tie-dag en de tijding van het ontzet van
Ladysmith werd gevierd met een over
dreven, kinderachtigen en uitzinnigen
volksjubel, welke vanavond voortduurt
met illuminatie en klokkengelui van
Westminster, in de City en elders. Jui
chende en zingende straatoptochten ziet
men overal voorbijtrekken. Mén zou
zeggen,zeide een fatsoenlijke ambachtsman
tot mij,dat Buller minstensRomeingenomen
en den Paus gevangen gemaakt had.
Lady White ontviug honderden felici
tatie-telegrammen, evenals de Engelsche
agent-generaal in Natal. De Koningin,
de prins van Wales, de poortermeester,
regeeringsmannen en andere officiëele
personen seinden aan Buller en White
gelukwenschen. Sommige predikanten
vermeldden het ontzet van den preekstoel,
zoo o. a. de bekende tegenstander van
den oorlog dr. Parker, die verklaarde,
dat bij er mede over juichte, maar dat
nu het oogenblik voor de Britsche regee
ring gekomen was om den Boeren vrede
voor te stellen, nu de eer der Engelschen
voldoende was gehandhaafd. Stead's Stop-
the-war-comité kondigde tegen Vrijdag
avond een groote volksmeeting in Exeter
Hall aan.
Cronjé's overgave heefc niet zooveel
kanonnen opgeleverd, als dat werd ge
meld. Het aantal was gemeld op 15, dit
schijnt 6 te moeten zijn. Het aantal
gevangenen is geteld op 3700.
Over het laatste gevecht en de over
gave van Cronjé lezen we in het Hdbld.:
In de vroege ochtenduren van Dinsdag
had de opperbevelhebber den Cauadee-
schen troepen bevel gegeven, de eerste
schansen van den vijand te bestormen.
De Gordons en de Shropshires werden
als reserven aan hen toegevoegd. Yol
moed begonnen zij hun taakondanks
den dichten kogelregen uit de Mausers
der Boeren stormden zij sprongsgewijs
tot een honderdtal yards van de schansen.
Toen werkten ze als duivels, nu eens
schietende, dan weer gravende. Vijftien
minuten lang waren zij aan een ijselijk
vuur blootgesteld, voordat ze goede dek
king hadden. Doch daarop ging het
gravend voorwaarts en toen de schemering
week voor de stijgende zon, wierpen de
Canadeezen een schans op, vijftig yards
voor de linie der Boeren.
Gestadig werkten ze voort in de richting
van de Boerenstellingen langs de rivieren,
totdat ze het uiteinde van deze hadden
bezet. Toen trad een stilte in, slechts
vaD tijd tot tijd door eet enkel schot
afgebroken. De Canadeezen hadden,
dank zij de schemerine slechts twee
gesneuvelden en 32 gek etsten verloren.
Zoodra generaal Cronjé den toestand
kon overzien, begreep bij, dat verdere
tegenstaud onmogelijk was. Plotseling
barstte een regiment op een der heuvel
toppen in gejubel I03de mannen hadden
de witte vlag gezien boven het Boeren-
laager en als een loopend vuurtje
verspreidde zich het nieuws, dat generaal
Cronjé zich overgaf.
Kort daarop ontving lord Roberts de
schriftelijke mededeeling van den Boeren-
bevelhebber, dat hij zich onvoorwaardelijk
overgaf. Generaal Pretyman werd met
zijn aides-de-camp naar het laager gezon
den om, Cronjé uit te noodigeu in het
Britsche kamp te komen.
Omstreeks zeven uur zag men een
kleine troep ruiters over de vlakte rijden
naar het Britsche hoofdkwartier. Lord
Roberts stapte uit den wagen, waarin
hij den nacht doorbrengt en liet een
wacht van Hooglanders een carré for-
meeren, waarvan één zijde openbleef.
In deze ruimte nam de Britsche opperbe
velhebber plaats, vergezeld van kolonel
Neville, Chamberlain en kapitem Water
ford, om den overwonnen tegenstaudor
te ontvangen.
Toen de ruitergroep naderbij kwam,
zag men rechts van generaal Pretyman
een ouden Boer rijden. Hij was gezeten
op een wit paard en gekleed in een
lange donkere jas, een blauwe broek en
bruine schoenen. In de hand droeg hij
een rijzweep. Het door de zon gebruinde
gel:at, omgeven door een grijzenden
baard, werd overschaduwd door een
breedgeranden hoed, waarom als eenig
teeken van rang een breed oranjel nt
was gelegd. Het gelaat toonde niet het
minste teeken van ontroering.
Lord Roberts wachtte staande den
troep af. Generaal Pretyman hield halt
en zeide tot den opperbevelhebber, wij
zende op zijn buurman„Bevelhebber
Cronjé, mijnheer." Generaal Cronjé bracht
de hand aan den hoed en maarschalk
Roberts beantwoordde den groet.
Allen stegen af, lord Roberts trad op
Cronjé toe en drukte hem de hand, zeg
gende „Ge hebt u dapper verdedigd,
mijnheer." De Britsche opperbevelhebber
noodigde zijn gevaugene uit, plaats te
nemen en zette zich aan zijn linkerzijde.
De beide bevelhebbers spraken gedurende
korten tijd, waarbij Cronjé's secretaris,
de heer Kejjzer, als tolk dienst deed.
Cronjé 8 houding wordt beschreven als
uitermate kalm en waardig. Hij betuigde
zjjn spijt, dat hij niet langer stand had
kunnen houden.
Nadat de vormelijke overgave had
plaats gehad, noodigde lord Roberts den
Boerenbevelhebber in zijn tent, om met
hem het ontbijt te nuttigen. Na afloop
rookte hij een sigaar, die eea der offi
cieren van Roberts' staf hem aanbood.
Hij sprak weinig.
De correspondent van de „Daily Tele-
graph" heeft het laager der Boeren be
zocht. Hij zag er tal van wagens en
drie kanonnen, die door Britsche granaten
verbrijzeld waren, de schietvoorraad was
zoo goed als op. De Boeren hadden diepe
schansen gegraven, die ware catacomben
geleken. Gewonde Boeren hadden al
dagen lang zonder hulp ia het laager ge
legen en honderden paardenlijken ver
pestten de lucht. De gevangenen waren
zeer verlicht, toen zij hoorden dat hun
een goede behandeling stond te wachten.
Het minst konden zich echter de vrou
wen schikken, die maar niet waren af
te brengen van de opvatting, dat zij haar
mannen en bloedverwanten voor de laatste
maal zagen.
Berichten melden, dat de Engelsche
cavalerie te Bloemfontein aankwam, doch
het departement van oorlog heeft daarvan
geen bevestiging ontvangen.
De Boeren zijn, naar gemeld wordt,
in groot aantal saamgetrokken in Zuid-
Westelijke richting.
De „Temps"-correspondent te Londen
becijfert uit de opgaven van het departe
ment van oorlog, dat de verliezen van
lord Roberts van 14 tot 19 Februari
bedroegen 1264 man, aldus verdeeld:
16 officieren gesneuveld, 58 gewond, 5
vermist; 179 mm gesneuveld, 955 ge
wond en 51 vermist.
Een telegram van lord Roberts uit
Paardeberg zegtGeneraal Clements be
richt, dat hij, vernomen hebbende dat
Colesberg door de Boeren ontruimd was,
een troepenmacht ritsood om Colesberg-
junction te bezetten. Hij zelf reed Coles
berg binnen, waar hij geestdriftig werd
begroet. Hij maakte een voorraad ammu
nitie buit en nam verschillende opstande
lingen gevangen.
Daarna keerde hij naar Rensbu'-g terug.
MM wemelt der weel.
Zijn de vorsten altijd de voorsten van
hunne volken Belichamen zij in zich
al de deugden, de eigenaardige karakter
trekken, die hunne onderdanen kenmer
ken Zijn zij de voorsten in al wat
edel en goed en braaf en rechtvaardig
is Ziedaar enkele vragen, waarop een
volmondig antwoord zou moeten volgen.
Doch helaas, hoe menigmaal nemen wij
in vele opzichten het tegengestelde waar.
In 1896 vloog er eea geiukwensch
over den Oceaan, die uiting gaf aan de
gevoelens, die Duitschlands Keizer koes
terde voor de kloeke Germanen in het
verre Afrika. Een gloed van heilig
vuur doortintelde onze aderen, toen wij
lazen, hoe de machtigste onder de grooten
het snoode verraad van de Angelsaksische
geldwolven hekelde. Het gevleugeld
woord van Wilhelm verhief hem bij
allen, die gevoel voor recht en eerlijkheid
bezitten, tot den onverschrokken ridder
voor hen, die kampten tegen laagheid en
verraad. En thans P
De ridder zonder vrees en blaam schijnt
een gewone huurling te zjjn, die zijue
bevelen uit Londen ontvangt. Geheel te
gen den geest van zijn volk in, totaal
in strijd met de gevoelens die de Duit-
schera bezielen, heeft hij de partij ge
kozen van Rhodes-Chamberlaiu en Co.
Waarlijk, Keizer Wilhelm is thans
verre van den Vorst der Duitschers Hij
heeft de menschheid in de ziel getroffen,
met zijn geiukwensch aan Victoria ovor
de nederlaag van den kloeken Cronjé.
Met den Koning van Italië, heeft hij
gemeend, het Engelsche volk te moeten fe-
liciteeren met hunnen behaalden zegepraal
En welk een zegepraalLeonidas met zijn
handvol Spartanen verslagen door een
heirmacht van Perzen
Veertigduizend huursoldaten,aangevoerd
door de bekwaamste generaals van den
lande, beschermd en bijgestaan door meer
dan honderd s.nelvuurkanounen, hebben
na eene worsteling van acht dagen ruim
drie duizend Boeren tot de overgaaf
weten te dwingen. Zeker, de zegepraal
was wel schitterend Dat noemt Lord
Roberts een revanche opHajuba!
Zoo'n schitterend wapenfeit is waarlijk
wel een felicitatie waard. Er moet heei
wat tusschen de Engelsche en Duitsche
regeerirgen beklonken zijn,als de Duitsche
*keizer tegen de stroomieg in, partij voor
de kwade zaak van Engeland durft kie
zen. Zou er misschien imperialisme achter
zitten Gelijk Engeland dioomt van een
machtigen Angelsaksiscben staat,koesteren
de Duitschers hunne wenschen voor één
groot Duitschland. Tot dat groote Duitsch-
land zou ook Nederland moeten behooren.
De bekende wijsgeer Eduard von Hart-
mann heeft aan dit onderwerp een artikel
gewijd, dat overal opzien heeft gewekt.
Men vermoedt dat de Duitsche regee
ring hare idééën door de pen van von
Hartmann, wereldkundig heeft gemaakt,
eene manier van doen, die onder
Bismarck veel gevolgd werd. In dat
artikel lezen wij „Men weet in Neder
land zeer goed, dat men de Hoilandsche
koloniën tegen den aanval van eene
groote mogendheid nog minder goed
zou kunnen beschermen, dan Spanje de
zijne. Al deze gevaren zouden afgewend
kunnen worden, als Nederland eeu
offensief en defensief verbond en een
tolverbond unet tolparlement van Duitsch
land wilde vragen, en dus ia eenzelfde
verhouding tot het Rijk toetrad, als de
Zuid-Duitsche Staten van 1866 tot 1870
tot den Noord-Duitschen Bond."
Wat deze philosoof omtrent Neder
land heeft uitgesproken, is nog maar een
deel van Duitschland's wenschen. In
Gotha is een kaart uitgegeven van het
Duitschland der toekomst, die met veel
succes wordt verkocht Op die kaart
vormen Duitsch-Oostenrijk, Denemarkea,
Noorwegen, Zweden, Nederland, de
Vlaamsche provincies van België en
Duitsch-Zwitserland, met het tegenwoor
dige Duitschland één geheel. In Duitsch-
Oostenrijk heeft hot meerendeel der
bewouers wel ooren naar dezen toekomst
staat. Van genoemd# kaart werden
alleen in Oostenrijk 300 000 exemplaren
verkocht. De* nog immer bestaande strijd
met de Noord—Slaven en de vrees, te
eeniger tijd door dezen overheerscht te
worden,heeft voor een „Groot-Duitschland"
in de Etflanden groote propaganda ge
maakt. De vrees, dat Nederland in de
armen van Duitschland gedreven zal
worden, heeft in het Engelsche parlement
reeds aanleiding tot eene interpellatie
gegeven. De heer Gibson Bowler, een
van de conservatieve afgevaardigden,
vroeg de regeering opheldering omtrent
de positie van Holland tusschen Engeland
en Duitschland Hij zeide: „Het tegen
woordige aanzicht van Europa schijnt
er op te wijzen, dat er eerlang een ver
schuiving kan komen in bet maritieme
evenwicht. Duitschland heeft prachtige
schepen en kanonnen, maar het heeft
geen marine.
„De Duitsche schepen zijn bemand met
en worden beetuurd door binnenlanders
met binnenlandsche tradities.MetFrankrijk
is het iets anders. Frankrijk heeft de
tradities, die alleen reeds eene marine
maken. Maar de mogelijkheid bestaat,
dat Holland onder zekere omstandigheden
zich met Duitschland verstaat.
„Dit is een nieuwe eu geheel onvoor
ziene factor in het maritieme probleem.
De Duitsche schepen, bemand met en
bestuurd door Hollauders, zouden, schip
tegenover schip, evengoed zijn als de
onze." De geachte afgevaardigde vreest
zeker, dat dan andermaal de Trompen
en de De Ruijters, den Britschen waterwolf
naar zijne holen zal terugjagen. Enge
land kan evenwel voorloopig gerust zijn.
Hoe graag Nederland ook zou willen
meedoen, om de onderdrukkers en ver
volgers onzer stamgenooten, de roovers
hunner diamant- en goudmijnen, duchtig
af te kloppen, toch zal het niet tot
dien prijs zich in de armen van Duitsch
land werpen. Een gedwongen inlijving
zou zeker geen aanwinst voor Duitschland
zijn. Duitschland bezit al vreemde
bestanddeelen te overeen versterking
van dit element, zou eeno verzwakking
van het Rijk ten gevolge hebben. Wan
neer bij de 3 millioea Polen, de V/%
rniliioen Elzas-Lothariogers, de 150.000
Denen, nog 5 millioen ontevreden Neder
landers kwamen, zou er een vreemde
toestand geboren wordeu.
Een eenigszins krachtige oppositie
in Duitschland, met zijne sterke groepen
bestaande uit Sociaal-Democraten, Cen
trum-mannen, Agrariërs en Vrijzinnigen,
alle met scherp beiijnde, tegenstrijdige
belangen, zou steeds op den steun dezer
gedwongen onderdanen kunnen rekenen.
Alleen door groote concessies in allerlei
richting, zou het der regeering mogelijk
zijn het bewind te voeren. In plaats
van te regeeren, zou zij geregeerd worden
tot schade en schande van het Rijk. In
het rijk zou eene immer wellende bron
van ontevredenheid zijn want nooit zou
het Nederlaudsche volk zij ne nationaliteit
vergeten.
De geruchten, dat men zich in Oosten
rijk o .gerust maakte over Duitschland's
plannen, ten opzichte vau Duitsch spre
kende landen, zijn ongegrond gebleken.
Keizer Frans Jozef toch heeft bij een
gala-diner den volgenden dronk op den
Duitschen Keizer uitgebracht
„In innige aanhankelijkheid en onwan
kelbare hondstrouw drink ik op het wel-
»iju van mijn trouwen vriend, keizer
Wilhelm."Van eene toenadering tot Rus
land, ten einde daar steun te zoeken
tegea den al te begeerigen bondgenoot,
is dus geen sprake. Trouwens, de nieuw
begonnen propaganda van Rusland in
de Balkanstaten, die eensdeels tegen
Turkije, maar voor een ander deel dei
Oostenrijkschen invloed in Servië en Mace
donië bedreigt, maakte eene nadere
aansluiting bij Rusland vrijwel onmogelijk.
Vuur en water kunnen eikaar nu een
maal slecht verdragen.
Tot diakenen bij de Doops
gezinde Gemeente te I5;i i--si u
horn ziju verkozen deheerenE. Rrjkens
te V ieringerwaard en L. Koggevten te
Schageu.