SCHAGËR
mimti Nieuws-
COURANT.
Aimitim- k Liiiiiiikii
Zondag 11 MAART 1900.
44ste Jaargang No. 3502.
INGEZONDEN.
Politik overzicht der weel
i
EERSTE BLAD.
TRANSVAAL.
Buitenlandscli Nieuws.
Dit blad verschijnt weemaal por week: Woensdag- en
Zaterdagavond. Bij inzending tot 's morgens 9 ure, worden
ADVERTENTIKN in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
INGEZONDEN STUKKEN één dag vroege».
Burenu: UCHAOtflïi, Lnuu. I)
UitgeverP. TRAPMAN.
Medewerker«I. AA 1 X k JE L.
Brijs per jaar f 3.Franco per post f 8.60.
Afzonderlijke nummers 5 Cents.
ADVERTENTIEN van 1 tot 5 regels f 0.25;iedere regel meer 5 c»
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend
Dit nummer bestaai uit twee bladen.
oorlog. De Engelsche bladen wijzen er
op, dat het verblijf van Cronjé daar korter
zal zijn dan dat van Napoleon, daar de
oorlog niet zoolang zal duren als de
gevangenschap van den wereldveroveraar.
wordt opgevat als de stilte, die den storm
voorafgaat.
De berichten mede te deelen over den
oorlog in Zuid-Afrika, viel ons voorheen
gemakkelijker dan tegenwoordig. Vat
we nu steeds hebben te berichten, t is
zoo weioig aanmoedigend voor ons, wier
sympathie aan den kant der Hoeren is;
't doet ons met vrees de toekomst tege
moet zien,want hoe hoog we ook vereeren
den moed der Transvalere en Vrijstaters,
hoe vast we veitrouwen op hun oor-
logsbeleid, onze vrees laat zich niet weg
redeneeren, dat de overmacht de Engel-
schen ten slotte zal doen zegevieren.
Er zijn, hoewel dan niet beslist
slechte berichten, van generaal Roberts
tijdingen ontvangen, die, al zijn ze dan
allicht wat helder gekleurd, toch weer
wijzen op den vooruitgang der Engelschen. j
Roberts seint onder dato 7 Maart
„Heden viel ik den vijand aan, die
een stelling bezot had vier mijlen ten
noorden en elf mijlen ten zuiden van
de Oranjerivier. De cavalerie-divisie
slaagde erin de linkerflank om te trekken
de vijand is nu (middag) in vollen terug
tocht naar het noorden en oosten, dicht
achtervolgd door cavalerie, rijdende artil
lerie en bereden infanterie.
„Middelerwijl is de infanterie bij
Populierendrift de Modderrivier over
getrokken. Ik denk daar hedenavond
mijn hoofdkwartier op te slaan.
„Ik hoop dat de verliezen gering zullen
zijn, daar de vijand geheel onvoorbereid
waB op een flankaanval,
„Ik bedreig zijn gemeenschap met
Bloemfontein."
Verder
„Het is heden een zeer succesvolle
dag geweest. De vijand werd volkomen
teruggeslagen en is thans in vollen
aftocht. Zijn stelling was uitermate
sterkeen rechtstreeksche aanval zou
zware verliezen hebben teweeggebracht.
De omtrekkende beweging moest nood
zakelijk in een grooten boog geschieden.
De strijd bepaalde zich hoofdzakelijk tot
een cavalerie-gevecht.
„De paarden zijn zeer uitgeput.
Generaal French meldt, dat de rijdende ba-
terijen den vijand vele verliezen toebrach
ten. Onze verliezen zijn ongeveer vijftig."
De Boeren moe:en bij hun terugtocht
een kanon en een enorme hoeveelheid
paardonvoer hebben achtergelaten.
De Engelschen schijnen zonder tegen
stand Burgersdorp te hebben bezet.
Zeer belangrijk, en voor de Boeren
gunstig,achten we den opstand in de Kaap
kolonie, die nu grooter afmetingen schijnt
aan te nemeu. Van dien opstand werd in
ons vorig nummer reeds mededeeling
gedaan in de districten Prieska en Ken-
hardt; die zijn nu reeds tot Vrijstaatsch
giondgebied geproclameerd. De gansche
bevolking schijnt daar in opstand. De
Hollanders in de naburige districten nemen
a^n den opstand deel. Hun aantal wordt
reeds nu geschat op een 4000-tal. Velen
daarvan moeten goede schutters zijn.
Men veronderstelt, dat alleen de aankomst
van Engelsche troepen den opstand wel
zal onderdrukkeneen groote troepen
macht is evenwel noodig, want bij een
nederlaag der Engelschen zou de omvang
der beweging natuurlijk grooter worden
Gok op andere plaatsen worden de be
woners woelig. In het „Handelsblad
heelt iemand, die 25 jaar iti de Kolonie
heeft gewoond, er op gewezen, dat de
tegeuspoed der Boeren in den oorlog
uitstekend werkt op een opstand in Kaap-
kolonie.Hij beweerde,dat,zoolang de Trans
valere eD Vrijstaters wonnen, men zich
in de Kaapkolonie niet druk had te
maken. De mannen, die geen hulp eehej
nen noodig te hebben, behoefden ze toch
niet te steunen. Men vertrouwde op he j
succes der Boeren-wapenen. Maar nu zal
den Kaaplanders duidelijk zijn gebleken,
dat, wil men Engeland afbreuk doen,
zij krachtig zullen moeten helpen. Vooral
draagt veel bij aan de beweging, nu in
Engeland onomwonden is te kennen ge
geven, dat de Republieken er onder
moeten.
De dappere Cronjé en zijn leger zullen
naar St.-Helena worden gezonden. Ze zul-1
len daar blijven tot aan het einde van den
De correspondent van het Engekche
blad de Daily News," die te Bloem
fontein gevangen gezeten heeft, meldt nu
uit bterkstroom, dat hij tijdens zijn ge
vangenschap een ouderhoud heeft gehad
met president Steyn De president zeide
hem, dat de Boeren tot den dood toe
zullen vechten. De overgave van Pretoria
zou voorafgegaan worden door gebeurte
nissen, waarover Europa verbaasd zal
staan, want de oorlog in den Vrijstaat
zal niets zijn vergeleken bij dien in
Transvaal.
Mafeking, 19 Pebr. Typhus en malaria
woeden onder de kinderen in het vrou
wenkamp. Dysenterie en maagongesteld
heden, ten gevolge van gebrek aan groen
ten en goed voedsel in het algemeen,
heerscht onder de bezetting. De hospi
talen zijn overvol. Het kerkhof voor
kinderen, dicht bij het vrouwenkamp
gelegen, groeit bg de week aan. De
vijand bestrijkt uit vooruitgeschoven
posten de straten en de markt. Sedert
het begin van het beleg bedraagt het
aantal gedooden en gewonden 292.
Ofschoon de bezetting klein is, zijn
allen besloten om vol te houden.
Te midden van de algeineene vreugde
zijn de laatste aanzienlijke verliezen van
generaal Buller onopgemerkt gebleven
en toch hebben deze het totaal der
verliezen in de pogingen om Ladysmith
te ontzetten, gebracht tot dicht bij 6000
man, volgens Britsche officiëele opgaven.
Van Boerenzijde werd het volgende
bericht ontvangen
De regeering neemt het bericht van
de overgave van Cronjé als een feit aan,
hoe pijnlijk het ook zij. De regeering is
er zeker van, dat de overgave de Bur
gers niet zal ontmoedigeu in de verde
diging van hun onafhankelijkheid. De
strijd heeft tot dusver getoond, dat de
republikeinen zich hebben doen eerbie
digen als een onafhankelijk volk. De
nederlaag zal hen niet doen wankelen
in den strijd voor hun geliefde rechten.
De inval iu den Vrijstaat door een
groot vijandelijk leger en andere omstan
digheden hebben het noodig gemaakt,
andere stellingen in te nemeD. Met name
in Natal zijn de troepen teruggetrokken
naar Biggarsberg. Alle commando's heb
ben deze stelling veilig bereiktenkele
trokken af iu de richting van Van
Reenen's pas.
Dientengevolge worden Ladysmith en
Kimberley niet langer belegerd. Bij den
terugtooht hadden enkele gevechten
plaats met den vijand, die herhaaldelijk
werd teruggedreven, zoodat onze laagers
niet werden afgesneden. In deze gevechten
werden een paar man gewond of gedood.
Do vijand leed klaarblijkelijk zware
verliezen. In strijd met de berichten,
blijven de Burgers vertrouwen in den
uitslag en zijn zij vol moed.
Bij Colesberg zijn andere stellingen
ingenomen, die, met het oog op de
tegenwoordige omstandigheden, beter ge
legen zijn voor de Burgers
Generaal De Wet voert thans het
bevel over alle commando's aan de Mod-
der-rivier.
President Kruger vertrok naar Bloem
fontein om de laagers der Vrijstaters te
bezoeken.
Te Glencoe is een algemeene krijgs
raad gehouden. Louis Botha werd be
noemd tot luitenant-generaal voor Natal
met Lukas Meyer, Schalk Burger, David
Joubert, Daniël Erasmus en J. Forrie
(Fourie P) als assistent-divisie—generaals
of generaal-majoors. Dit besluit heeft
levendige voldoening onder de Burgers
gewekt.
Bloemfontein, 6 Maart. President
Kruger is hier aangekomen en werd door
president Steyn aan het station ontvan
gen. De president van de Z.-A. Repu
bliek sprak de menigte toe, zeggende
„Als het volk maar trouw blijft aan het
geloof in de tijden van tegenspoed, zal
God spoedig weder het getij te zijnen
gunste doen keeren,"
Er zijn geen bewegingen uit het
zuiden en westen gemeld, doch de rust
Erg christelijk.
Een lezer van „Op! voor Transvaal
te Vlissingen heeft uit de „Songs for
the Front", het bundeltje schandelijke
verzen, dat van Kaapstad uit onder de
Engelsche soldaten wordt verspreid, een
der versjes vertaald en op rijm gebracht,
't welk luidt als volgt
De Witte Vlag.
Dood de Boeren overal 1
Rijg ze aan de bajonetten
Spaar ze niet, in geen geval,
Wil niet op hun smeekbeê letten,
Want zoo'n hondsvot is geen mensch,
Gooi hun vleesch dus voor de honden,
Voor der gieren vuile pens,
Geen pardon, geen medelij,
Buiten wet en recht staan zij
Oog om oogen tand om tand
Wil niet een der hunnen sparen,
Sla ze doodon maak van kant,
Wil hun dooden niet vergaren.
Dat uw wraak tienvoudig zij
Laat hun lijken 't veld bedekken
En alom tot leering strekken
Brave Engelschen zijn wij.
Voor een Boer bestaat geen eer,
Schiet ze, steek ze, sla ze neer
Want alzoo spreekt God de Heer;
„'k Ben een Wreker van het kwade".
Geef dus, Zijnen naam ter eer,
Aan geen enk'len Boer genade
't Bloed der makkers schreeuwt om wraak,
Daarom, spaar ze geen van allen,
Laat ze als muizen nedervallen
Triumpheere onze zaak
En de zielen in de hel
Juichen om dit gruwelspel
(Niet geplaatste ingezonden stuk
ken worden nimmer teruggegeven
Beleefd neem ik de vrijheid U voor
het navolgende een plaatsje in uw blad
te verzoeken.
Uit verschillende omstandigheden, wel
ke zich in den laarfsten tijd aan mij
voordeden, meen ik de gevolgtrekking
te moeten maken, dat vele verbruikers
van hulpmeststoffen in ons land, de door
ons in Januari j 1. bij circulaire be
kend gemaakte prijzen vergelijkende
met die, welke in 1899 door hen betaald
werden, in de mcening verkeeren, dat de
prijzen voor Thomasphosphaatmeel door
ons te hoog zijn genoteerd.
In het belang der zaak, die wij voor
staan, achl ik het noodzakelijk hier met
nadruk te verklaren, dat men zich in
deze meening ten zeersce vergist.
Door de gezamenlijke Duitsche Tho-
masphosphaatfabrieken werden de prijzen
van het Thomasphosphaatmeel in verband
met die van erts en steenkolen en ook om
andere redenen verhoogd, vóórdat het
Centraal-Bureau nog was gevestigd, en
de door die fabrieken vastgestelde prijzen
zijn zoowel voor de handelaren in ons
land als voor ons Centraal-Bureau, d e-
zelfde.
Waar nu het Centraal-Bureau levert
zonder berekening van extra winsten en
met toepassing der daarvoor toegestane
reductiën, daar is als van zelf de moge
lijkheid buitengesloten, dat waren van d e-
zelfde kwaliteit enherkomst
(Duitschland) door iemand goed-
kooper kunnen worden geleverd.
Behalve de reeds gesloten contracten
met de Thomasphosphaatfabrieken te
Berlijn, de kaliwerken te Stassfurt en
eenige kalkovens in België, hebben wij
thans ook eene zeer voordeelige overeen
komst gesloten voor de leverantie van
superphosphaten en Guano. Gaarne ver
klaar ik mij bereid op aanvrage van
belanghebbenden de prijzen en voorwaar
den, die leverantie betreffende, nader
mede te deelen.
U beleefd dank zeggende voor de ver
leende plaatsruimte, heb ik de eer te zijn
UEd. Dw. Dienaar,
W. Nijkamp H Gzx.,
Directeur van het Centraal-Bureau uit het
Nederlandech Landbouw-Comité voor
den aankoop van landbouwbenoodiyd-
Aeden voor geheel Nederland.
Enschedé, Maart 1900.
Men begint in Engeland te begrijpen,
dat het naast een machtige vloot een
krachtig leger moet bezitten, om de
groote belangen in alle deelen der wereld
te kunnen verdedigen. Waarschijnlijk
zal de regeering van de imperialistische
strooming gebruik maken, om dienstplicht
bij de natie in te voeren. Het is reeds
nu zeker, dat zij in dat geval op de
medewerking van een deel der oppositie
kan rekenen- Vele liberalen hebben zich
iu den laatsten tijd bij de groot-
Engelsche staatkunde van Chamberlain
aangesloten, waardoor feitelijk de orga
nisatie dier partij geheel is verbroken.
De groote partij, die onder Gladstone
jaren lang het bewind in Engeland
voerde, is thans door onderlinge ver
deeldheid onmachtig,om eenigen invloed
op Engelands buitenlandsche staatkunde
uit te oefenen.
Dat miliioenen-leger, waarvan men in
Engeland droomt, is er evenwel thans
nog niet, en daarom doet de regeering
alle moeite, om de vreemde en minder
betrouwbare bestanddeelen zoo innig
mogelijk aan het rijk te verbinden.
De zege-bulletins van Lord Roberts
vloeien over van lof voor de dappere
Australische en Canadeesche hulptroepen.
De blufferige telegrammen van gene
raal Brabants' heldendaden berusten ook
al op berekening. Generaal Brabants is
een Kapenaar, die het bevel over de
Kaapsche vrijwilligers voert. Ook de
Ieren krijgen hun deel en wel van de
Koningin in eigen persoon.
H. M. zal de volgende maand een
bezoek brengen aan Ierland en dan haar
intrek nemen in het paleis van den onder
koning te Dublin. Verder is bij leger
order door de Koningin bekend gemaakt,
dat op St. Patricks, (de beschermheilige
van Ierland,) voortaan alle minderen en
meerderen van de Iersche regimenten
op het hoofddeksel een klaverblad-ver
siering zullen dragen als herinnering aan
de dapperheid der Iersche soldaten in de
jongste gevechten.
Welke belooning den Schotten ten deel
is gevallen, hebben wij nog nergens ge
lezen. 't Is waar, dezen behooren tot de
betrouwbare vrienden, waarmee men
zooveel drukte niet behoeft te maken.
En toch zijn het de Hooglanders geweest,
die met ongeëvenaarde dapperheid bij
honderdtallen hun leven voor het Rijk
hebben opgeoöerd.
Het heeft in het buitenland zeer de
aandacht getrokken, dat Chamberlain
een schrijven heeft gericht tot Australië
en Canada met het verzoek te willen
opgeven, hoeveel troepeu ze iu geval
van nood beschikbaar hebbeu.
Vreest Engeland eene ongevraagde
tusschenkomst ten voordeele der Boeren
Of .heeft het zelf plannen jegens eene
der mogendheden op het oog? In
Frankrijk bestaat eene dagelijks aan
groeiende meening, dat Engeland zich
voorbereidt tot een oorlog met de
Republiek. De Matin zegt in een
hoofdartikel De Engelschen hebben te
veel geleden onder de vreugde, waarmede
overal de drie maanden rampspoed, dien
hun leger ondervond, begroet werden, om
zich tevreden te stellen met overwinnin
gen op de kleine Boerenrepublieken. Aan
een grooter tegeustander, die meer hun
postuur is, willen zij zich meten, om
aan de wereld te bewijzen, dat John
Buil uog knuisten aan zijn lijf heeft."
Zoo denken tal van organen van
allerlei richting, en zoo denkt ook het
Fransche volk, door die organen voor
gelicht. Het gevaarlijke van den toestand
is, dat in Frankrijk niet de regeering,
maar het volk de buitenlandsche staat
kunde beheerscht.
Hoe de geest der Franschen jegens
Engeland is, is nog deze week te St.
Malo duidelijk gebleken. De Engelsche
stoomboot Victoria, die tusschen St. Malo
eu Jersey vaart, kwam ter eere van het
ontzet vau Ladysmith met vollen vlag-
gentooi de Fransche haven binnen. De
bevolking van St. Malo riep daarop
„Leve de Boeren terwijl op de vesting
poort, dicht bij de haven, de Transvaal-
sche vlag werd geheschen. De Engel
sche kapitein nam daarop zijne
vlaggen weder iu. Mocht de smeu
lende vouk vooralsnog niet tot
uitbarsting komen,dan zal dit vooral te dan
ken zijn aan de a.s. wereld-tentoonstelling
zij is een verzekering op den vrede,
die Frankrijk zelfs ten koste van
staatkundige opofferingen voor eenige
maanden moet afsluiten.
Rhodes-Chamberlain en Co. wisten
wel wat ze deden, toen zij juist in 't
laatst van 1899 de handen naar de goud
mijnen van den Witwaterrand uitstaken.
Met Ruslaud is dat wat anders. Doch
het is een vraag, of dit ter wille van de
Boeren in botsing met Engeland wil
komen.
Wel zal het van de gelegenheid gebruik
maken en zijne posities in Perzië en
Afghanistan versterken, doch of het zóó
ver zal gaan, dat Engeland ter wille van
eigen veiligheid het in den weg moet
treden,dat is van de voorzichtige Russische
diplomatie haast niet te denken. Een
doel met de minste opofferingen bereiken,
al wordt de weg daardoor ook aanmer
kelijk langer, dat is een Russiseh ideaal.
Peter de Groote vermaakte aan zijne
opvolgers Konstantinopel. Bijna twee
eeuwen zijn na dit testament verloopen,
Konstantinopel behoort nog aan den Sul
tan, doch het doel wordt geen oogenblik
uit het oog verloren en de uiterste wil
van den grondlegger van Rusland's macht
zal eenmaal worden uitgevoerd,dat is zeker.
De toestand wordt eenigszins anders,
wanneer de Russische belangen mee
brengen, dat de Roeren-republieken
blijven bestaan. En dat is mogelijk.
Waaneer de Republieken door tusschen
komst van Rusland hare zelfstandigheid
behouden, dan zal de Czaar ten allen
tijde op erkentelijkheid kunnen rekenen.
Dan blijft er een bittere vijand van
Engeland in Zuid-Afrika stand houden,
die gaarne bereid zal zijn, om in gemeen
overleg de groote Zuid-Afrikaausche
Republiek te vestigen. Engeland zal
steeds een groot leger en een deel zijner
vloot in Zuid-Afrika moeten stationneeren,
om dit te voorkomen. Dit blijvend gevaar
kan op zijn tijd voor Rusland van
onschatbare, waarde zijn, en daarom is
het mogelijk, dat de Russische regeering
aan de kwestie eene wending weet te
geven, die in 't belang der Boeren is.
Begrijpelijk is het ook, dat Engeland
alle krachten inspant, om den oorlog
zoo spoedig mogelijk tot een gewenscht
einde te brengen, want zoodoende zal
het allicht inmenging kunnen voorkomen.
Ook ligt het voor de hand, dat Engeland
bij den vrede dc zelfstandigheid van de
Zuid-Afrikaansche Republiek en den
Vrijstaat zal trachten te vernietigen.
Volgens veler oordeel zou dan een
regeeringsstelsel worden ingevoerd gelijk
thaus in Canada bestaat. In 1867 werd
Canada eene bondsstaat,waarvan het uit
voerend bewind is opgedragen aan een
gouverneur-generaal, die door de Konin
gin wordt benoemd. Een geheime raad,
door den gouverneur-generaal uit naam
der kroon benoemd,staat hem ter zijde. Uit
de leden van dezen geheimen raad wordt
het ministerie, bestaande uit 13 personen,
samengesteld.
Dit ministerie is verantwoordelijk aan
het parlement, dat uit een Senaat en
een Lagerhuis bestaat. Om lid van den
Senaat te kunnen zijn, moet men den
leeftijd van 30 jaar hebben bereikt en
minstens voor 4000 dollars aan eigen
dommen bezitten. De 78 leden worden
door den gouverneur-generaal in overleg
met het ministerie voor het leven benoemd.
Het Lagerhuis telt 215 leden, die voor
5 jaar zitting hebben. Ieder mannelijk
bewoner, die 21 jaar telt, aan huur 20
dollars betaalt, 300 dollar aan eigen
dommen bezit, of eene rente van 150
tot 300 dollars van onroerend goed trekt,is
kiezer.De aangelegenheden van het Lager
huis betreffen de bondslanderijen, de
bondsschuld, den handel, posterij
en, visscherijen, de heffing van indirecte
belastingen, het hoogste justitioneele be
heer, de crimineele wetgeving, de munt
en de militie.
Alle rechters, met uitzondering van de
politie—rechters en de niet gesalarieerde
vrederechters, worden door deu gouver
neur-generaal' benoemd. Aan het hoofd
der provincies staat een luitenant—gouver
neur. Ook dezen worden door de Bonds-
regeering benoemd.
De provincies worden verdeeld in graaf
schappen en deze weer in stadsgedeelten,
welke ieder weer uit een of meer stede
lijke of landelijke gemeenten bestaan.
Het wetgevend bewind is dus voor een