Zondag 16 September 1900.
INGEZONDEN.
44ste Jaargang No. 3557.
Dit blad verschijnt tweemaal per weekWoensdag- en
Zaterdagavond. Bij inzending tot 's morgens 9 ure, worden
A.DVERTENTIEN in het eerstuitkomend nummer geplaatst.
INGEZONDEN STUKKEN één dag vroeger.
Prijs per jaar f 8.—. Franco per post f 8.60,
Afzonderlijk. nummers 5 Cents.
ADVERTENTIEN van 1 tot 5 regels f 0.25; iedere regel meer 5 ct.
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
J j Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
EERSTE BLAD.
INGEZETENEN!
Gemeente Schagen.
Bekendmakingen.
Kennisgeving.
Herhalingsonderwijs.
Kennisgeving.
Landbouwonderwijs.
Binnenlandsch Nieuws.
Verkiezing Tweede Ka
mer.
-
HAGE
Ailllttl
Almtsitit- k LaDibonvilal
Bureau: SCHAG^l'i Laan, 11 4.
UitgeverP. TRAPMAN.
MedewerkerJ. W1 X li E L.
Onze vrienden uit Kaapland, die voor
een paar weken geleden hier een zoo
blijden intocht deden, verkeeren in nood
Berooid van vrouw en kinderen, van
geld en goed, kwamen zij in Nederland.
Dat land, meenden zij, was de klas
sieke bodem der vrijheid en der philan-
thropie. Déar konden zij gerust hun
ankers neerleggen daér zouden zij zeker
geholpen worden En in die verwachting
werden zij niet teleurgesteld.
Een comité van barmhartigheid gal
hun een tehuis en voorzag hen van het
noodige. Doch langzamerhand krompen
de middelen in en thans dreigt er nood
te ontstaan.
Om dat te voorkomen, zullen er in
verschillende plaatsen collecten worden
gelpiöden en doe ook ik, daartoe aange
zocht, gaarne een beroep op U, in de
vaste overtuiging, dat de spontane geest
drift, bewezen aan onze broeders van
het land ver over de zee, blijkbaar zal
zijn ook bij het brengen van een gelde
lijk offer te hunnen behoeve.
Daarvoor zal door de politie in de
volgende week eene inzameling van gitten
langs de huizen dezer gemeente worden
gehouden.
Schagen,- 15 September 1900.
De Burgemeester,
S. BERMAN.
De Burgemeester van Schagen, daartoe de noodige
aanacbrijving ontvangen hebbende, brengt ter alge-
meene kennis, dat tot den werkelijken dienst wordt
opgeroepen onderstaande verlofganger der lichting
1895, te welen
Vrolijk Frans, behoorende tot het 2e regiment
veldartillerie (garnizoen 's«Gravenhage) tegen 1 Octo-
ber 1900.
Schagen, 14 September 1900.
De Burgemeester voornoemd,
S. BERMAN.
Burgemeester en Wethouders van Schagen, brengen
ter kennis van belanghebbenden, dat het herhalingen
onderwijs aan de gemeenteschool aldaar zal aanvangen,
Maandag 1 October a. 8., des avonds te 41/, ure.
De leerlingen kannen zich, medebrengende hun
vaccine-bewijs, aanmelden aan de Gemeente-School op
Vrijdag en Zaterdag den 28 en 29 September a s.
Het onderwijs zal niet worden gegeven, wanteer
zich daarvoor niet minstens tieD leerlingen aanmelden.
Schagen, den 14 September 1900.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
S. BERMAN.
De Secretaris,
DENIJS.
Nationale IVfilitie.
Burgemeester en Wethouders der Gemeente Schagen;
Brengen, ter voldoening aan de derde alinea van
Art. 26 der Wet op de Nationale Militie van den 19den
Augustus 1861 (Staatsblad No. 72), ter kennisse van
de belanghebbenden, dat het overeenkomstig Art. 25
dier Wet afgesloten Inachrijvings -Register van 1900,
voor de lichting 1901, met de daaruit opgemaakte
alphabetische naamlijst, op hedeu ter Secretarie der
Gemeente voor een ieder ter lezing is nedergelegd tot
en met den 22 September, van des morgens 9 tot des
namiddags 4 ure.
Schagen, den 14 September 1900.
Burgemeeeter en Wethouders voornoemd,
S. BERMAN.
De Secretaris,
DENIJS.
Hoewel de landbouw en de veeteelt tot
de oudste bedrijveD behooren, welke de
menscben ter wereld uitoefenden, hebben
die takken van bestaan zich nog tot zeer
korten tjjd zelfstandig ontwikkeld. Ont
staan uit de zwervende levenswijs der
oude volken, bepaalde de landbouw zich
aanvankelijk tot de veefokkerij en tot
het bebouwen van een stuk gronds, zoo
lang, totdat het geheel was uitgeput,
waarna men het braak liet liggen om
bet in groen land te herscheppen. Weldra
werd bet braak laten liggen een vaste
regel, een grondslag voor den graanbouw,
die reeds bij do Romeinen bestond en
tot op onze aagen bewaard bleef.
De landbouw berustte echter louter op
de praktijk. Dat bij steun behoefde van
velerlei wetenschappen, besefte niemand.
Yan nuttige en schadelijke planten
van de kennis omtrent den lichaamsbouw,
de levenswijze, enz., van het vee; van de
gereedschappen, die de werkzaamheden
van het bedrijf gemakkelijk maken ot
bespoedigen; van den invloed der natuur
krachten; van de eigenschappen van den
grond; van de beginselen van droogleg
ging; van de beste wijze van inrichting
eener boerderjj; van grondverbetering;
van de voeding van planten en dieren;
van eene oordeelkundige wijze van be
mesting;daarvan had men zelfs geen
flauw begrip.
Dit duurde tot omstreeks het einde der
vorige eeuw. Toen begon de wetenschap
baan te breken in den landbouw. De
grondlegger er van was Albrecht Thaer,
die den 14den Mei 1752 te Celle in
Duitschland werd geboren.
Van dezen Thaer wordt gezegd, dat
hij studeerde te Göttingen in de genees
kunde en wijsbegeertedat bij later als
arts werkzaam was in zijn geboorte
plaats, en dat hij zich tevens bemoeide
met het bebouwen van eenige hem
toebehoorende landerijen, waardoor hij
onwillekeurig geleid werd tot den land
bouw, om er zich eindelijk geheel en
al aan te wijden. Door het stichten
van een landbouwschool te Celle, als
mede door de uitgave van verschillende
geschriften, werd de aandacht van den
Koning van Pruisen op hem
gevestigd, die hem naar Möglin
riep. Hier stichtte bij in 1806 het eerste
landbou w-instituut, dat een goeden
naam verwierf en in 1824 in eene
Koninklijke Academie van Landbouw
werd herschapen. Thaer was de eerste
in Duitscbland, die de uitkomsten der
natuurkundige wetenschap op den land
bouw toepastehij ontwikkelde de
denkbeelden van zuivere en onzuivere
opbrengstlegde de 'grondslagen voor
de leer van den landbouw bevorderde
den wissel- en aardappelbsuw, en zocht
de meest mogelijke vrijheid te bezorgen
aan het landbouwbedrijf. In zijn laatste
levensjaren hield bij zich hoofdzakelijk
bezig met de veeteelt, inzonderheid met
de schapenfokkerij. Ziine geschriften
over dit onderwerp moeten zeer belang
rijk zijn.
Langzamerhand kreeg men in Duitsch
land meerdere inrichtingen van weten-
schappelijken aard op landbouwgebied.
Van Duitschland kwamen zij in Oosten
rijk en van daar ook in ons vaderland
en in andere landen van Europa.
De eerste in ons land was de voor
malige landbouwschool onder het bestuur
van Professer Van Hall te Haren bij
Groningen.
Later een twintigtal jaren geleden
ontstond de Rijkslandbouwschool te
Wageningen. Meer academie, dan gewone
vakschool, maakten sedert haar bestaan
betrekkelijk slechts weinig boerenzoons
van die instelling gebruik. Ook konden,
door te groote kosten, velen er niet van
profiteeren.
De Regeering beeft dit ingezien en
daaraan is het te danken, dat in de
laatste jaren in ons land tal van winter-
cursussen in het leven zijn geroepen en
in schier iedere provincie een winter-
scbool werd opgericht, die, bij een zeer
luttel schoolgeld, aan boerenzoons de
gelegenheid opent datgene te leeren,
wat zij bij een latere uitoefening van
bun bedrijf geacht worden bepaald noo-
dig te hebben.
Zulk een inrichting is voor de pro
vincie Noordholland, de Rijksland-
bouw winter school te Schagen.
Jammer genoeg wordt zij nog veel
te schaars bezocht.
Geringschatting van het landbouw
onderwijs is daarvan de schuld.
Velen denken nog
„O, wij weten het opperbest,
Zelfs de dorste heide,
„Zelfs de schraalste weide
„Wordt een paradijs door mest.
„Zet dus „wetenschap" aan kant
„En geef liever mest voor 'tland."
Doch, lieve vrienden, het is
niet voldoende als gij denkt: „Als
wij maar mest hebben, dan is het ons
genoeg", en „mest is mest." Men moet
er van op de hoogte zien te komen,welke
mest voor een bepaalde grondsoort is
aan of af te raden. En dit is vooral het
geval met den zoogenaamden Kunstmest.
Van het oordeelkundig gebruik dezer
meststof; van de meest voordeelige wijze
omtrent het gebruik ervan, hangt zoo
verbazend veel afEn zoo is het met
alles, waar het in een boerenbedrijf om
gaat
Het „waarom der dingen" dient
men te kennen.
Achtenswaardige en bekwame mannen
op landbouwgebied ik heb hier slechts
te noemen de heeren Groneman en Nobel
hebben daarop herhaaldelijk in vlug
schriften en couranten-artikelen gewezen
en dit zoo voldoende uiteengezet, dat het
zeker wel overbodig mag heeten er nog
eens in het breede op te wijzen.
Genoeg zij het derhalve, eens meer in
het algemeen in herinnering te brengen,
dat men toch dient te bedenkeD, dat tot
uitoefeniog van het landbouwbedrijf zoo-
wel theorie als ervaring gevorderd wordt.
Wie één van beiden mist, is en b 1 ij f t
een gebrekkig landbouwer, die zich
belangrijke winstderving getroosten moet.
Welbegrepen eigenbelang is het dus
slechts, als men van zijn vakschool zoo
veel mogelijk gebruik maakt.
Der landlieden gezond verstand en de
liefde voor hun kinderen zal hen dan
ook, naar ik hoop, bewegen, tot het bevol
ken van de winterschool mede te werken.
De gelegenheid tot het aangeven van
nieuwe leerlingen staat nog open tot 26
September aanstaande, bij den heer Direc
teur C. NOBEL te Schagen.
Het programma van het onderwijs is
kosteloos bij den Directeur te krijgen,
terwijl bij voor het zoeken van een ge
schikt en niet te duur kosthuis gaarne
zijne medewerking verleent en bereid is
alle verdere verlangde inlichtingen te
verstrekken.
De kosten voor de school behoeven
niemand af te schrikken. Ze zijn f 20
voor den geheelen cursus, die over twee
winters loopt. Akoo f 10 voor eiken winter.
S, BERMAN,
Secretaris der Commissie van
Toezicht op de Rijkslsndbouw-
winterschool in Noord-Holland.
Schadelijk rundvleesch.
Te Hoorn zijD een 25-tal personen
ongesteld geworden. Men vermoedt, dat
gebruik van voor de gezondbeid schade
lijk vleesch er de oorzaak van is.
De zaak heeft ten slotte
toch haar beslag gekregen. Zij hebben,
Nicolaas v. d. Klok en Aagje de Jong,
dezelfden wier handteekeningen zoo fraai
naast elkaar prijkten op twee voor de
glazen van de kiosk op het Janskerk
hof te UTRECHT gehangen kennisge
vingen bevattende do redenen waarom
hun huwelijk niet doorging dezer
dagen hun handteekeningen eindelijk op
de trouwacten geplaatst, onder niet
weinig animo van het publiek.
Ze verlieten echter, om kabaal te
vermijden, door de achterdeur het
stadhuis, terwijl de meoschen wacht
ten, tot ze'r genoeg van hadden.
Den heer H.#an Twuiver
te ALKMAAR is de levering gegund
van 40000 K. G. hooi voor het gesticht
„de Kruisberg" bij Doetinchem.
Woensdag j. 1. herdacht
de heer J. Dekker, watermolenaar in
polder C in de SÉijpe, den dag, waarop
hij voor 25 jaar als zoodanig werd
aangesteld. De heeren G. C. Hulst,
H. Bakker en P. Wit, molen meesteren in
dien polder, brachten den jubilaris een
bezoek, terwijl bij monde van den beer
Hulst, deu heer Dekker een couvert werd
aangeboden, dat de stoffelijke bewijzen
van waardeering bevatte.
Maandag wordt te Kol-
horn eene vergadering gehouden,
waarin o. m. de oprichting der Vennoot
schap voor de motorboot KolhornBar-
ssingerhorn—Schagen zal plaats hebben,
wellicht een bestuur gekozen zal worden,
en eene commissie benoemd om een
concept-Statuten te ontwerpen.
De Staatscourant bevat
de statuten derVereeoiging „Ons Belang"
te Heer Hugowaard.
In het district MEPPELis mr. Smeenge
opnieuw als lid der Tweede Kamer ge
kozen.
Tweede Kamer.
De leden van de Tweede Kamer zijn
bijeengeroepen tegen Dinsdag 18 Sept.,
des middags te 3 uur.
De moord op den Helder-
schen politie-agent.
Het Hooga Militaire Gerechtshof
deed Dinsdag o m. uitspraak in de
appèlzaak van den marinier 2e klasse
H. OerlemaDS, oud 29 jaren, geboren
te Wouw, die in eerste instantie door
den zeekrijgsraad aan boord van Hr.
Ms. wachtschip te Willemsoord was
schuldig verklaard aan1. weder-
spannigheid, welke den dood ten gevolge
heeft, en 2. mishandeling, welke zwaar
j lichamelijk letsel ten gevolge heeft, en
veroordeeld tot tien jaren gevangenis
straf, met vervallenverklaring van den
militaireq^stand.
Het Hof nam met deD eersten
rechter als bewezen aan, dat genoemde
marinier in den avond van 11 Juni j.L;
I. den agent van politie S. Cupido,
toen deze hem wi'de beletten hot
politiebureau aan het Westplein te
Helder te verlaten, waar hij ter zake
van ongeregeldheden was binnenge
bracht, in of nabij de gang van dat
politiebureau opzettelijk met een mes
verschillende diepe steekwonden heeft
toegebracht, waarvau twee onder de
oksels, een in het linker-bovenbeen
en een in 'de linkerliesstreek, bij welke
laatste steekwond een groote slagader
werd doorgesneden, welke wonden zulk
een snel en groot bloedverlies veroor
zaakten, dat gt noemde agent van
politie eenige minuten na die verwon
ding is overleden, en 2. in hetzelfde
politiebureau den vi scherman J.
Sinjewel opzettelijk meL ean mes ver
schillende steekwonden heeft toege
bracht, waarvan eene in de linkerborst,
ter hoogte en in de richting van het
hart, en eene in de linkerzijde, welke
wonden dien visscherman gedurende
ongeveer vier weken belet hebben zijn
beroep uit te oefenen.
Het vonnis van den zee-krijgsraad
werd door het Hof in zijn geheel
bevestigd.
He moord te Tilburg-.
Men meldt aan De Tijd
De meid van een melkboer hier ter
stede (Tilburg) ontmoette op den dag
van den moord bet jeugdige slachtoffer
te circa half elf. Zij kende M iria Kessels.
Toen het ongelukkige kind haar gegroet
had, zag zij het eensklaps gaan naar
de overzijde, naar de deur der kerk.
De meid zag daar den koster en een
man in witten kiel. Zij zag het meisje
met den koster de kerk ingaan en
den man met den witten kiel (naar
alle waarschijnlijkheid den schilder) de
deur dichtdoen. Toen zij later vernam
dat het kind verdwenen was en de
koster was gearresteerd, beving haar
zulk een schrik om in de zaak te worden
betrokken, dat zij hareD dienst verliet
en zich bij een boer in de Peel verhuurde
Het zwijgen schijnt haar echter te
machtig te zijn geworden, zoodat ztf
eenige dagen geleden de geschiedenis
verhaalde aan den boer, bij wien zij
inwoonde. Deze vertelde een en ander
in het stationskoffiehuis te Helmond,
waardoor de kastelein aldaar, opmerk
zaam geworden, de zaak aan de politie
mededeelde, die daarop genoemde meid
in verhoor nam, waarin zij bovengemelde
verklaring aflegde. Ieder zal het
gewicht dezer getuigenis inzien en, als
die waarheid bevat, aan de schuld van
beide verdachten niet meer twijfelen,
zoodat de misdaad, die aanvankelijk
werd verondersteld door één persoon
gepleegd te zijn, aan twee personen
zou moeten worden ten laste gelegd.
Zoo is de verklaring afgelegd, maar
of de getuigenis waarheid bevat,kunnen
wij natuurlijk niet verzekeren.
Een moeilijke quaestie.
Een ruim 70-jarig rentenier aan de
Wilhelminastraat te ENSCHEDÉ is
meestal 's morgens tegen vier uur op
en maakt dan eene wandeling in zijne
op dat uur bij uitstek rustige buurt.
Ook een dezer dagen was dit het
geval en al wandelende begaf hij zich
op of nabij het niet afgesloten erf van
zijn overbuur, waar alles nog in diepe
rust scheen. Op zija pad vond hij een
paar houtjes en raapte die op, met de
bedoeling die in zijn huis te gebruiken
doch nauwelijks daarmee in de richtiug
van zijn huis gaande, voe de hij zich
stevig vastgegrepen door zijn buurman
en diens knecht, die hem dwongen
meê te gaan in hun werkplaats.
Daar gekomen, ging de deur op slot,
zei men hem, dat hij gestolen had en
liet men hem niet eerder vrij, dan
nadat hij een schuldbekentenis van
gulden aan zijn buurman had
afgegeven.
Zoo vertelt de rentenier bet geval.
Hoort men echter den buurman,
dan heeft het zich aldus toegedragen.
Deze vermiste den laatsten tijd af en
toe ledige kisten enz. van zijn erf, had
redenen om den rentenier te verdenken,
waakte daarom alle nachten, zoo ook den
bewusten morgen en zag toen den man
op zijn erf hout wegnemen, waarbij hij
hem dus op heeterdaad betrapte. De
rentenier zou toen verzocht hebben
geen ruchtbaarheid aan de zaak te ge
ven en vijftig gulden bf] wijze van scha
devergoeding hebben aangeboden, of wel
een schuldbekentenis voor dat bedrag.
Gesnapt.
Het volgende moet in de residentie
gebeurd zijn.
Bij een publieken dienst was een
nieuwe chef opgetreden.
Aan dezeD, zeer ontvankelijk voor
gegronde klachten van het publiek, was
o. m. ter oore gekomen, dat eenigen
van het personeel de vragen,per telephoon
tot hen gericht, vaak beantwoordden
in termen, die, zoo niet onbehoorlijk,
daD toch allerminst wellevend waren.
De chef, de proef op de som verlan
gende, ging zelf een oogenblik aan een
toestel voor eentje uil het publiek spelen.
Met het opgegeven nummer in verbin
ding gebracht, spreekt de chef: Ben ik
aangesloten met bureau daar od daar?
Ik ben vreemd en zou gaarne inlich
tingen van U ontvangen over
De ambtenaar op dieDst: Ben jij
g. v. d. gek, wij hebben geen tijd om
ons met die beuzelingen op te houden.
De chef: Weet u dan wel met wien
u spreekt?
De ambtenaar Dat kan me niet bom
men.
De chefIk ben en hier maakte
hij zijn qualiteit bekend.
De ambtenaar liet van verbouwereerd
heid den spreekhoorn uit de handeD
vallen eu was nog bleek van schrik,
toen hij den volgenden ochtend zijn
superieur, met wien hij dit aangename
draadgesprek gevoerd had, onder de
ocgeo kwam.
Deze zeide geen woord, maar vond
in de gehoudeD conversatie aanleiding
om dadelijk bij aanschrijving zijn onder-
hoorigen beleefdheid, ook in den tele-
phonischen omgang met het publiek,
streng aan te bevelen.
Eu werkelijk wordt men sedert aller
vriendelijkst langs den draad te woord
gestaan.
Niet geplaatste ingezonden stukken wor
den nimmer teruggegeven
Nieuwe Niedorp, Sept. 1900.
M. de Red.
Vergun mij hoewel verlaat in het
belang van de Geheel-onthouders-vereeni-
ging, voor onderstaande regelen een plaatsje
in uw e. v. blad.
Als getrouw lezer van uw blad, vond
ik in het No. van Donderdag 6 September
het verslag over het Onthouders-concert.
Na het lezen daarvan kwam mij onwille
keurig het volgende bekende spreukje weêr
voor den geest
„Wie wat verdient, men geve hem wat,
„Maar op humane wijs
„Kritiek in een gezonden zin,
„Stelt iedereen op prijs."
Zou het aanmatigende schrijven van uwen
verslaggever den toets van bovenstaand
spreukje kunnen doorstaan
Na het ingezondene van den heer Sluis
in uw blad van Donderdag 1.1. opgenomen
mogen wij dat zeer in twijfel trekken, en
doen „LEEKJES" daar,waar kunstenaars
aan 't woord zijn voorzichtiger door
maar te zwijgen.
M. de Red. Waarop ik door deze in uw
veelgelezen blad de aandacht van de inwo
ners van N. Niedorp en omstreken wilde
vestigen, is het volgende
V at toch was de oorzaak, dat het ge
noemde Concert zoo matig werd bezocht
Is er te N. Niedorp geen belangstelling
en liefhebberij voor toonkunst
Buiten eenigen twijfel mogen wij daarop
antwoorden van wel.
Daar, waar 2 a 3 Zang vereen igingen en